Temat: W jakim kodeksie można znaleźć przepisy polskiego prawa?

Autorka: Anna Rabiega

Adresat

uczeń liceum ogólnokształcącego i technikum

Podstawa programowa:

• stara podstawa programowa:

poziom podstawowy:

2. Prawo i sądy.

Uczeń:

4) wyjaśnia różnice między prawem cywilnym, karnym i administracyjnym; wskazuje, w jakim kodeksie można znaleźć przepisy dotyczące konkretnej sprawy.

poziom rozszerzony:

30. System prawny Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczeń:

3) wskazuje gałęzie prawa i kodeksy, w których szukać należy odpowiednich przepisów.

• nowa podstawa programowa

poziom podstawowy:

V. Prawo w Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczeń:

3) rozpoznaje sprawy regulowane przez prawo cywilne, rodzinne, administracyjne i karne; wskazuje, w jakim kodeksie obowiązującym w Rzeczypospolitej Polskiej można znaleźć przepisy dotyczące konkretnej sprawy; interpretuje przepisy prawne.

poziom rozszerzony

XI. System prawa w Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczeń:

8) wyjaśnia instytucje prawne części ogólnej prawa cywilnego w Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczona i pełna zdolność do czynności prawnych osoby fizycznej; ubezwłasnowolnienie; oświadczenie woli; osoba prawna; czynności prawne i ich forma);

15) wyjaśnia instytucje prawne prawa pracy w Rzeczypospolitej Polskiej (umowa o pracę i jej rodzaje; rozwiązanie umowy o pracę i jego rodzaje; rodzaje urlopów; prawa i obowiązki pracownicze);

17) wyjaśnia instytucje prawne prawa rodzinnego w Rzeczypospolitej Polskiej (intercyza; rozwód, separacja; pokrewieństwo i powinowactwo; przysposobienie);

20) stosuje w analizie przypadku podstawowe instytucje prawa karnego w Rzeczypospolitej Polskiej (odpowiedzialność za wykroczenie i karna, wykroczenie a przestępstwo, występek a zbrodnia; wina i kara; zasada domniemania niewinności; prawo do obrony; wyłączenie odpowiedzialności karnej).

Ogólny cel kształcenia:

Uczeń charakteryzuje instytucje polskiego systemu prawnego.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• analizuje najważniejsze gałęzie prawa.

• rozróżnia przepisy z różnych gałęzi prawa.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• porozumiewanie się w języku obcym,

• kompetencje informatyczne,

• umiejętność uczenia się,

• kompetencje społeczne i obywatelskie.

Metody nauczania:

• WebQuest,

• mapa myśli,

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.

Formy pracy:

• indywidualna,

• w parach,

• grupowa,

• zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki,

• zasoby multimedialne zawarte w e‑podręczniku,

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna:

1. Nauczyciel przedstawia cel zajęć: Przeanalizujecie różne gałęzie prawa polskiego.

2. Nauczyciel podaje kilka przykładów kwestii uregulowanych w różnych gałęziach prawa (np. rozwód, morderstwo, bezprawne zwolnienie z pracy, pozwolenie na budowę etc.), które mogą być znane uczniom z życia codziennego i pyta uczniów, jakie różnice dostrzegają między charakterem tych spraw. Chętni/wybrani uczniowie podają swoją propozycje. Nauczyciel informuje uczniów, że na podstawie dostrzeżonych przez nich różnic dokonano podziału prawa na różne gałęzie.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel dzieli klasę na 6 grup i każdej z nich przydziela jedną z gałęzi prawa:

• konstytucyjne,

• karne,

• cywilne,

• administracyjne,

• rodzinne i opiekuńcze,

• pracy.

2. Nauczyciel informuje uczniów, że będą pracowali metodą WebQuest i w razie potrzeby wyjaśnia zasady. Zadanie grup polega na przygotowaniu plakatu, na którym w formie mapy myśli przedstawią następujące zagadnienia:

• Akty prawne, w których uregulowana jest dana dziedzina prawa.

• Przykładowe kwestie uregulowane w danej dziedzinie prawa.

• Definicję danej dziedziny/gałęzi prawa.

Podczas pracy nad plakatami uczniowie mogą korzystać z treści abstraktu (m.in. infografiki „The most important rules of civil law”, schematów interaktywnych „Basic principles of labor law”, „The main principles of administrative proceedings specified in the Code of Administrative Procedure”) i innych źródeł internetowych. Nauczyciel wyznacza czas na realizację zadania.

3. Po upływie wyznaczonego czasu plakaty rozwieszane są w klasie, a reprezentanci przedstawiają rezultaty pracy grupy. Pozostali uczniowie mogą zadawać członkom grupy pytania dotyczące ich prezentacji. Nauczyciel czuwa nad poprawnością treści przedstawianych przez uczniów oraz kontroluje czas prezentacji, aby wszystkie grupy miały okazję zaprezentować rezultaty swojej pracy.

Faza podsumowująca:

1. W ramach podsumowania nauczyciel prosi uczniów, by każdy z nich, korzystając z generatora w abstrakcie, ułożył pytanie testowe jednokrotnego wyboru. Pytanie ma odnosić się do zagadnień poruszanych na lekcji. Następnie uczniowie wymieniają się zadaniami lub wspólnie rozwiązują kilka z nich. Nauczyciel czuwa nad poprawnością wykonania zadania.

2. Propozycja zadania domowego:

a. Podczas lekcji omawialiśmy sześć wybranych gałęzi prawa i wspominaliśmy akty prawne, w których znajdują się przepisy regulujące daną dziedzinę. Korzystając z tych aktów prawnych (dostępnych online, wypisz po jednym przepisie z każdej dziedziny i wyjaśnij, dlaczego regulowana w przepisie kwestia mieści się w zakresie danej gałęzi prawa.

b. Odsłuchaj nagranie abstraktu, aby powtórzyć materiał i utrwalić nowe słówka. Następnie wykonaj ćwiczenie słownikowe na końcu rozdziału.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Branches of national law

Constitutional law

A set of standards concerning, among others, the basic principles of the political and economic system of the state, the organization of public authorities, the manner of their appointment, their competences and responsibility, as well as civil rights and obligations. The basic normative act in this area is the Constitution, and detailed provisions are specified by statutes. These include, for example, the Election Code or the Act on Political Parties.

Civil (private) law

One of the basic branches of private law, derived from Roman law, is the civil law. Civil law regulates legal relationships between equal entities, which may be, for example, natural persons or legal persons. It concerns property and non‑property relationships, and also protects personal interests (e.g. health, honor, good name, artistic creation).

Two most important civil law normative acts in Poland are:

• the Civil Code of April 23, 1964,

• the Code of Civil Procedure of November 17, 1964.

Family law

Family law was derived from civil law. It regulates issues related to marriage, separation and divorce, relationships (including property) between spouses, and between parents and children, as well as adoption. In Polish law, these issues are regulated by the Act of February 25, 1964 - the Family and Guardianship Code.

Commercial law

Commercial law is a branch of law derived from civil law. It specifies the types of commercial companies, rules for their creation and operation. In Polish law, these issues are regulated by the Act of September 15, 2000 - the Commercial Companies Code.

Labour law

Labour law is a branch of law derived from civil law, encompassing the relations between employers and employees, regulating the principles of operation of the employers’ and employees' organizations, the principles of concluding collective agreements and the rules for conducting collective labour disputes.

The most important normative act of Polish labour law is the Act of June 26, 1974 – the Labor Code.

Criminal law

Criminal law regulates the issues of responsibility for prohibited acts and the application of sanctions by the state. The prohibited acts are criminal offences (prohibited acts punishable under the law in force at the time of its commission, unlawful, culpable and socially harmful to a degree higher than negligible) or petty offences (socially harmful acts prohibited under the law in force at the time of committing it, under penalty of temporary imprisonment, restriction of liberty, a fine up to 5000 zlotys or a reprimand). A criminal offence is either an indictable offence (a prohibited act punished by imprisonment for at least three years, or a more severe penalty) or a summary offence (a prohibited act punished by a fine higher than 30 times the daily rate, the restriction of liberty or imprisonment exceeding one month).

The most important normative acts of Polish criminal law are:

• the Criminal Code of June 6, 1997,

• the Code of Criminal Procedure of June 6, 1997,

• the Executive Penal Code of June 6, 1997,

• the Code of Petty Offences of May 20, 1971,

• the Code of Procedure for Petty Offences of August 24, 2001.

Administrative law in modern states is a very extensive and diverse branch of law (including, among others: hunting, maritime, aviation, education, construction law). Its essential feature is that one of the parties of the legal relationship is a body of local or state authorities. The material part of administrative law is included in the laws regulating particular areas of social life, while the formal part is regulated in the Act of June 14, 1960 – the Code of Administrative Procedure.

In Roman law, on which the system of continental law is based (including the Polish law), there was a division into public and private law. In modern law there are ever new branches of law that are distinguished from civil, criminal or administrative law. It is related to such factors as: increasing the scope of public authorities activity, civilizational development, broadening the scope of civil rights and freedoms, and finally the influence of international law. The most important criteria for the division of law into branches are: the object of regulation (what the law applies to), the subject of regulation (who the law applies to), the territorial scope of the regulation and the method of regulation.