Temat: Niszcząca, transportująca i budująca działalność rzek i mórz

Adresat

Uczeń klasy I liceum lub technikum (zakres podstawowy)

Podstawa programowa

V. Litosfera: związek budowy wnętrza Ziemi z tektoniką płyt litosfery, procesy wewnętrzne i zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi i ich skutki, skały.

Uczeń:

3) charakteryzuje główne procesy zewnętrzne modelujące powierzchnię Ziemi (erozja, transport, akumulacja) oraz skutki rzeźbotwórczej działalności rzek, wiatru, lodowców, lądolodu i mórz oraz wietrzenia.

Ogólny cel kształcenia

Wyjaśnienie uczniom rzeźbotwórczej roli rzek i mórz

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• wyjaśnisz pojęcia: erozja, akumulacja, abrazja;

• podasz przykłady niszczącej, transportującej lub budującej działalności rzek i mórz;

• wyjaśnisz w jaki sposób rzeka lub morze wpływa na rzeźbę terenu w okolicy twojego miejsca zamieszkania.

Metody/techniki kształcenia

• aktywizujące

  • dyskusja.

• podające

  • pogadanka.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

• Uczniowie zapoznają się z treścią abstraktu. Przygotowują się do pracy na lekcji w taki sposób, żeby móc przeczytany materiał streścić własnymi słowami i samodzielnie rozwiązać zadania.

Faza wstępna

• Przed zajęciami prowadzący poleca uczniom aby zapoznali się w domu z całością materiału z lekcji „Niszcząca, transportująca i budująca działalność rzek i mórz” w e‑podręczniku a następnie aby wybrali się nad najbliższą rzekę znajdującą się w miejscu zamieszkania (osoby mieszkające na wybrzeżu mogą wybrać się nad morze).

Faza realizacyjna

• W terenie uczniowie znajdują dowody niszczącej, transportującej lub budującej działalności rzeki/morza oraz sporządzają ich opis lub dokumentację fotograficzną.

• Na zajęciach nauczyciel określa cel lekcji, informuje uczniów o jej planowanym przebiegu. Następnie zapisuje na tablicy lub tablicy interaktywnej temat zajęć. Uczniowie notują go w zeszytach.

• Prowadzący wskazuje uczniów którzy wyjaśnią następujące pojęcia: erozja, akumulacja, abrazja. W razie potrzeby nauczyciel uzupełnia wypowiedzi uczniów o istotne informacje.

• Uczniowie dobierają się w  kilkuosobowe grupy. Poszczególni uczniowie w ramach jednej grupy przedstawiają wyniki obserwacji w terenie. Grupa analizuje zgromadzone materiały i stara się sformułować na ich podstawie ogólne wnioski dotyczące związku pomiędzy rzeźbą terenu w ich miejscu zamieszkania a działalnością rzeki lub morza.

• Na forum klasy głos zabierają osoby wyznaczone jako reprezentanci grup, przedstawiając zwięzły opis zebranych dowodów oraz wyciągnięte na ich podstawie wnioski. Nauczyciel inicjuje dyskusję, w trakcie której grupy mają okazję wymienić się informacjami i wyjaśnić sobie nawzajem przyjęty tok rozumowania. Prowadzący włącza się do dyskusji tylko wówczas, gdy rozumowanie uczniów prowadzi do błędnych wniosków.

Faza podsumowująca

• Pracując indywidualnie uczniowie rozwiązują ćwiczenie interaktywne z abstraktu.

Praca domowa

• Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Destroying, transporting and building the activity of rivers and seas

Moving waters can destroy rocks mechanically. This process is called erosion. Fragments of rocks transported by water hit the bottom and the banks, destroying them more extensively than the water itself. At first, sharp‑edged chips of rock are polished and rounded, becoming pebbles, then gravel, sand, and finally even finer grains. Water can transport fragmented pieces of rock over vast distances, finally to deposit them on the way or at the end of the flow, which is called accumulation.

Almost every river starts flowing from a source (or sources), and ends with an outlet into the sea, a lake or another river. There are some exceptions, though. Some rivers do not have precisely defined sources. They flow out of caves, swamps or lakes. Others do not have a definite outlet and seem to disappear into cave systems or soak into desert sands. However, in reality caves and lakes are connected to their sources, and water disappearing there surfaces flow many kilometers further, in the form of a river.

The rippling waters of seas and oceans can also transform the shape of coastal areas. Waves hit the coastal rocks relentlessly, breaking them down, and accumulating sand and gravel on the shore; in this way, a beach if formed. At the time of high tide or storm, the waves flood the beach and reach the shore, damaging it and causing high cliffs to emerge. This process is called abrasion. Material from damaged shore can be transported by sea currents which accumulate it at other places on their way along the coast.