Temat: Zrozumieć rynek pracy. Część I

Autorka: Anna Rabiega

Adresat:

Uczeń klasy 8 szkoły podstawowej.

Podstawa programowa:

Materiał rozszerzony, do pracy z uczniem zdolnym.

Ogólny cel kształcenia:

Uczeń ma podstawową wiedzę na temat rynku pracy.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• definiuje pojęcie „rynek pracy” i wyjaśnia, na czym polega specyfika tego rynku.

• przedstawia kim są: osoba pracująca, pracownik, pracodawca.

• przedstawia różne elementy i rodzaje wynagrodzenia za pracę.

• wyjaśnia, czym jest płaca minimalna, analizuje pozytywne i negatywne konsekwencje wprowadzenia takiego rozwiązania w państwie.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• porozumiewanie się w języku obcym,

• kompetencje informatyczne,

• umiejętność uczenia się,

• kompetencje społeczne i obywatelskie,

• inicjatywność i przedsiębiorczość.

Metody nauczania:

• dyskusja (w kręgu),

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem schematu interaktywnego.

Formy pracy:

• w parach,

• grupowa,

• zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki,

• zasoby multimedialne zawarte w e‑podręczniku,

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna:

1. Na poprzednich zajęciach nauczyciel prosi uczniów, by zapoznali się z treścią abstraktu. Przygotowują się do pracy na lekcji w taki sposób, żeby móc przeczytany materiał streścić własnymi słowami i samodzielnie rozwiązać zadania oraz brać udział w dyskusji.

2. Nauczyciel przedstawia cel zajęć: Dowiecie się, jak funkcjonuje rynek pracy.

3. Nauczyciel prosi uczniów, aby wyjaśnili, jak rozumieją pojęcie „rynek”. W tym celu może w rozmowie nauczającej zadawać pytania naprowadzające, np.:

• W większości miejscowości funkcjonuje miejsce nazywane rynkiem – skąd wzięła się ta nazwa?

• Co działo się w tych miejscach?

• Kto przebywał w tych miejscach i po co?

4. Kiedy uczniowie ustalą już definicję pojęcia „rynek”, nauczyciel kontynuuje rozmowę, zadając kolejne pytania:

• Co jest przedmiotem wymiany na rynku pracy?

• Kim są tutaj sprzedający i kupujący?

• Jak nazywa się tutaj „cena” pracy?

Po zakończeniu rozmowy nauczającej, nauczyciel prosi chętnego/wybranego ucznia o podanie definicji pojęcia „rynek pracy”.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy. Informuje, że każda z nich ma przygotować krótkie wyjaśnienie przydzielonych zagadnień: grupa 1 – pracujący; grupa 2 – pracownik; grupa 3 – pracodawca; grupa 4 – wiek pracownika. Wyznacza czas na wykonanie zadania, a po jego upływie przedstawiciele grup prezentują efekty pracy. Następnie nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej schemat „Who is who in the labor market?” i uczniowie weryfikują swoje odpowiedzi.

2. Nauczyciel inicjuje krótką dyskusję, co zdaniem uczniów ma wpływ na wysokość wynagrodzenia, jakie otrzymuje pracownik. Chętni/wybrani uczniowie podają swoje propozycje. Nauczyciel uzupełnia i poprawia wypowiedzi uczniów.

3. Nauczyciel pyta uczniów, czy słyszeli o pojęciu „płacy minimalnej” oraz jak rozumieją to pojęcie. Chętni/wybrani uczniowie podają swoje propozycje. Nauczyciel uzupełnia i poprawia wypowiedzi uczniów.

4. Nauczyciel informuje uczniów, że przeprowadzą dyskusję na temat funkcjonowania płacy minimalnej. Prosi uczniów, aby stanęli w dwóch kręgach – jednym wewnątrz drugiego – tak, aby uczniowie stojący w kręgu wewnętrznym i zewnętrznym skierowani byli twarzami do siebie. W ten sposób uczniowie połączeni są w pary. Zadaniem uczniów z kręgu wewnętrznego jest podanie i wyjaśnienie jednego argumentu przemawiającego za istnieniem płacy minimalnej, zaś uczniów z kręgu zewnętrznego – podanie i wyjaśnienie jednego argumentu przemawiającego przeciwko tej formie gwarancji wynagrodzenia. Nauczyciel wyznacza i kontroluje czas realizacji zadania. Po jego upływie, na sygnał nauczyciela zewnętrzny krąg uczniów zaczyna przemieszczać się zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegara, wewnętrzny zaś w przeciwnym do kierunku. Po kilku sekundach nauczyciel sygnalizuje zakończenie ruchu kręgów, a uczniowie tworzą nowe pary. Tym razem uczniowie z kręgu wewnętrznego podają i wyjaśniają jeden argument przemawiający przeciwko istnieniu płacy płacy minimalnej, zaś uczniowie z kręgu zewnętrznego podają i wyjaśniają argument przemawiający za tą formą gwarancji wynagrodzenia. Nauczyciel wyznacza i kontroluje czas realizacji zadania. Następuje kolejna zmiana pozycji, utworzenie nowych par i ponowne odwrócenie ról uczniów. Nauczyciel przeprowadza całą procedurę kilkukrotnie, aby różni uczniowie i w różnych rolach mieli możliwość porozmawiać ze sobą nt. płacy minimalnej.

Celem ćwiczenia jest nie tylko ustalenie argumentów i kontrargumentów, ale przede wszystkim rozwijanie umiejętności dyskusji.

5. Po zakończeniu ćwiczenia nauczyciel pyta uczniów, które z argumentów, jakie usłyszeli, uznali za najbardziej przekonujące i dlaczego. Chętni/wybrani uczniowie przedstawiają swoje propozycje. W razie potrzeby nauczyciel poprawia i uzupełnia wypowiedzi uczniów.

Faza podsumowująca:

1. Na zakończenie zajęć nauczyciel zadaje pytania skłaniające uczniów do podsumowania, np.

• Jak należy rozumieć pojęcie „rynek pracy”?

• Co wpływa na wysokość wynagrodzenia pracownika?

• Czym jest płaca minimalna? Co przemawia za, a co przeciw jej wprowadzeniu?

2. Propozycja zadania domowego:

a. Jaka jest twoja opinia na temat płacy minimalnej? Przedstaw argumenty za i przeciw tej formie gwarantowania wysokości zarobków (Ćwiczenie 1).

b. Odsłuchaj nagranie abstraktu, aby powtórzyć materiał i utrwalić nowe słówka. Następnie wykonaj ćwiczenie słownikowe na końcu rozdziału.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Understanding the labour market. Part I

A labour market

We already know what a market is. We also know that the concept of the market is very wide, as it covers various trade transactions. If we take into account the criterion of the subject of the transaction, apart from commodities, services and capital markets, we would also distinguish the labour market. There is no doubt that it is a very specific market. The emergence of the labour market was a consequence of treating human work as if it was a commodity. This “product”, however, stands out from other “products” because of its properties. Unlike any other product, labour is characterized by its “own will and the ability to make decisions”. What is the subject of exchange on the labour market (i.e. work) may look for the buyer (employer) to the same extent as the buyer is looking for the product. The main components of the labour market are, therefore:

• the supply of labour (labour force) created by people who are able and willing to work,

• the demand for work (available workplaces, both in terms of quantity and quality of workplaces offered), which manifests itself in a specific configuration of jobs offered in the market.

The relations between supply and demand for labour are determined by its value (price), which in the case of the labour market takes the form of a wage. Labour resources, both on the scale of an economic organization as well as the national and world economy, are very valuable. Effective use of these resources is the basis for economic growth and development.

The demand side of the labour market are employers who are searching for someone who will work for them. On the other hand, the labour supply are potential employees, looking for jobs.

The balance between these sides of the market is very rare. The labour market is also subject to economic changes. Sometimes we deal with the so‑called employer's market (when the labour supply exceeds the demand and we face the phenomenon of unemployment). Other times it is an employee’s market (in this situation, the demand for labour is greater than the supply and there is a shortage of employees, for example in some industries or occupations). There is also a possible imbalance in the market with a small number of people who are unemployed but are not willing to work. In economics, such unemployment is called natural unemployment.

An important element of the labour market is the price of work, i.e. the remuneration for the work performed. It is called a salary or a wage. It can be assumed that this is a benefit which the employer is obliged to pay to the employee periodically in return for the work he has done, according to the type of work, quantity and quality.

A salary

A salary is both basic pay and additional remuneration components, e.g. bonuses, awards, overtime pay, holiday pay, as well as various types of benefits and receivables being a consequence of employment, such as retirement and pension benefits, jubilee bonuses, cash equivalents, compensation, etc.

The provisions on remuneration (in the Labour Code) mention two types of remuneration components:

• obligatory elements, i.e. the rates of basic remuneration for a particular type of work or a specific position,

• optional components, i.e. additional components that are awarded to an employee under the employer's payroll regulations. From the employer's point of view, all this is the cost of employment.

A bonus

A bonus is a one‑off financial award for specific employee's performance, a component of remuneration awarded to the employee as a supplement to the basic pay, and dependent on meeting certain criteria. Bonus rules in a company should be precisely defined. There are many types of bonuses, e.g. for: a quantitative increase in the tasks performed, quality improvement, reduction of operating costs, saving raw materials, energy and other resources, timely or early performance of tasks.

When talking about the components of a salary, it is worth explaining the difference between gross and net, as well as nominal and real salary.

Gross salary (wage) is the amount of remuneration from which the employer deducts compulsory public benefits, such as social security and health insurance contributions, and an advanced payment of personal income tax. Net salary, in other words “take‑home pay”, is what remains after the deduction of public benefits.

It should be noted that the concept of gross or net remuneration does not appear in the labour law at all, and is colloquial in nature. The law only uses the concept of remuneration for work. Therefore, the information about remuneration contained in the employment contract without additional word definition must be understood as „gross” remuneration.

The nominal remuneration does not take into account the phenomenon of inflation. When real remuneration is given, the increase in prices in the economy is taken into account. Thus, we include in it the so‑called purchasing power of money.

How much we earn depends on many factors – for example, the region (country) in which we work or our education. However, there is a specific type of remuneration, called minimum wage, uniform throughout the country, below which a full‑time employee cannot be paid. This is a kind of „minimal price” on the labour market.

In Poland, the minimum wage is set annually on the basis of the Act on the minimum remuneration for work. In accordance with the act, the minimum wage is negotiated in the so‑called Social Dialogue Council and accepted by the government. It was first established for 2003 and was 800 zlotys then. From January 1, 2018 it is 2100 zlotys.

According to the data of the European Statistical Office (Eurostat), in January 2013 twenty European Union countries had some kind of minimum wage regulations. These were: Belgium, Bulgaria, the Czech Republic, Estonia, Ireland, Greece, Spain, France, Latvia, Lithuania, Luxembourg, Hungary, Malta, the Netherlands, Poland, Portugal, Romania, Slovenia, Slovakia and the United Kingdom.

The minimum wage arouses many controversies. Its supporters emphasize the importance of such a regulation for combating poverty and believe that the higher it is, compared to the level of average pay, the better the situation of employees. Opponents stress that wages should not be „imposed” or determined officially, but freely shaped by the market. The existence of such remuneration – in their opinion – causes an increase in labour costs, especially in the case of young employees. The increase in the level of the minimum wage also results in an increase in unemployment.