Lesson plan (Polish)
Temat: Władza i władcy we wczesnym średniowieczu
Adresat
Uczniowie klasy V szkoły podstawowej
Podstawa programowa
Klasa V szkoły podstawowej
II. Bizancjum i świat islamu. Uczeń:
1) umiejscawia w czasie i przestrzeni zasięg ekspansji arabskiej i wyjaśnia wpływ cywilizacji muzułmańskiej na Europę;
2) lokalizuje w czasie i przestrzeni cesarstwo bizantyjskie i rozpoznaje osiągnięcia kultury bizantyjskiej (prawo, architektura, sztuka).
III. Średniowieczna Europa. Uczeń:
1) umiejscawia w czasie i przestrzeni państwo Franków;
2) umiejscawia w czasie i przestrzeni nowe państwa w Europie;
3) wyjaśnia przyczyny i skutki rozłamu w Kościele w XI wieku (…).
Ogólny cel kształcenia
Uczniowie powtarzają najważniejsze wiadomości dotyczące sprawowania władzy w średniowieczu.
Kompetencje kluczowe
porozumiewanie się w językach obcych;
kompetencje informatyczne;
umiejętność uczenia się.
Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:
definiować jaka była idea władzy w średniowieczu;
wymieniać monarchów, którzy rządzili w pierwszych wiekach średniowiecza;
wyjaśniać dlaczego chrześcijaństwo stało się jednym z filarów kultury europejskiej.
Metody/techniki kształcenia
podające
pogadanka.
aktywizujące
dyskusja.
programowane
z użyciem komputera;
z użyciem e‑podręcznika.
praktyczne
ćwiczeń przedmiotowych.
Formy pracy
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne
e‑podręcznik;
zeszyt i kredki lub pisaki;
tablica interaktywna, tablety/komputery.
Przebieg lekcji
Przed lekcją
Uczniowie przypominają sobie wiadomości z poprzednich lekcji dotyczące wczesnego średniowiecza..
Faza wstępna
Prowadzący lekcję podaje temat lekcji, określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.
Nauczyciel, nawiązując do tematu lekcji, prosi, aby uczniowie obejrzeli film „Idea władzy w średniowieczu”, w którym prof. Przemysław Wiszewski opowiada, w jaki sposób można sprawować władzę.
Następnie prosi, by uczniowie wykonali Polecenie 1 (przypominając sobie najważniejsze wydarzenia wczesnego średniowiecza) oraz wymienili największych i najbardziej zasłużonych władców, wodzów i przywódców wczesnego średniowiecza. Co sprawiło, że zdecydowali się wymienić właśnie te, a nie inne postacie?.
Faza realizacyjna
Nauczyciel wyjaśnia uczniom, że zajęcia będą inne niż poprzednie. Uczniowie będą wykorzystywali zdobytą na poprzednich zajęciach wiedzę oraz informacje, które sami wyszukają, do przeprowadzenia gry.
Nauczyciel dzieli uczniów na małe grupy (2‑4 osobowe), a następnie stawia przed nimi zadanie: Znając przebieg pierwszych wieków średniowiecza, losy królestw, cesarstw, decyzje władców i ich konsekwencje, mają postarać się stworzyć własne państwo, którym pokierują i doprowadzą do imperium. Jako przykład mogą im posłużyć scenariusze gier komputerowych, tj. Civilization, Europa Universalis czy Age of Empires II. Uczniowie powinni sami wybrać moment powstania swojego państwa oraz sposób jego rozwoju i ekspansji - tak by kończąc symulację w roku 1000, osiągnęli poziom jak największego imperium. To od uczniów zależy, jaką nację wybiorą i jak będą postępowali. Powinni jednak bazować na realiach wczesnoeuropejskich, np. poprzez korzystanie z ludów barbarzyńskich, które się wtedy pojawiły. Nauczyciel, by utrudnić lub wprowadzić element zaskoczenia, co jakiś czas może ogłaszać spadające na ich państwa nieszczęścia i trudności, np. najazd wrogów, śmierć władcy, bunt poddanych, epidemie itp. Uczniowie muszą sprawnie na nie reagować i im przeciwdziałać. Czas symulacji (gry) powinien wynosić około 20‑25 minut, tak by po upływie czasu każda z grup mogła zaprezentować swoją drogę do potęgi.
Uczniowie prezentują swoje pomysły na zbudowanie imperium w średniowiecznej Europie, a następnie wzajemnie je oceniają pod względem realności oraz możliwości realizacji.
Faza podsumowująca
Podsumowując lekcję, nauczyciel prosi, aby uczniowie wykonali Ćwiczenie 1 (wskazali etapy koronacji) i Ćwiczenie 2 (dopasowali hasła do epok starożytności i średniowiecza). Nauczyciel upewnia się, że zadania zostały poprawnie wykonane, i udziela informacji zwrotnej.
Nauczyciel ocenia pracę uczniów na lekcji, biorąc pod uwagę ich wkład i zaangażowanie. Może w tym celu przygotować ankietę ewaluacyjną do samooceny oraz oceny pracy prowadzącego i innych uczniów .
Nauczyciel zadaje zadanie domowe dla uczniów chętnych (nie jest obligatoryjną częścią scenariusza): Zastanów się, jak dzisiaj postrzegane jest średniowiecze? Czy jego wyobrażenie i skojarzenia z nim są na pewno prawdziwe? Postaraj się poszukać na to dowodów i przykładów.
Praca domowa
Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.
Wykonaj w domu notatkę z lekcji, np. metodą sketchnotingu.
W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania
Pojęcia
Administracja – administration – nazywana również aparatem urzędniczym to zbiór instytucji państwowych powiązanych i współpracujących ze sobą przy zarządzaniu państwa.
Dworzanin – courtier – członek dworu władcy obdarzony przywilejami i zajmujący najczęściej wysokie stanowisko w jego otoczeniu. Stanowili elitę wczesnośredniowiecznego społeczeństwa.
Prymat – primacy – pierwszeństwo, przewodzenie w czymś, posiadanie zwierzchności i nadrzędnej roli.
Pragmatyzm – pragmatism – postawa oznaczająca podejmowanie tylko takich działań, które przynoszą konkretne korzyści.
Decentralizacja – decentralization – przeniesienie lub utrata znaczenia części uprawnień oraz odpowiedzialności instytucji władzy na rzecz tych znajdujących się niżej w hierarchii.
Majordom – Mayor of the Palace – wysoki urzędnik na dworze władcy, był odpowiedzialny za zarządzanie bieżącymi sprawami dworu i dowodzenie wojskiem królewskim.
Monarchia – monarchy – forma rządów oparta na władzy stojącego na czele państwa monarchy (króla, cesarza itp.).
Monarchia patrymonialna – patrimonialism – ustrój charakterystyczny dla wczesnego średniowiecza. U jego podstaw leżało przekonanie, że państwo jest prywatną własnością władcy i rozporządza on nim według uznania. Była charakterystyczna dla dynastii Karolingów.
Sukcesja – successor to hereditary – zasada przekazywania, dziedziczenia władzy monarszej następcy w przypadku śmierci, abdykacji lub innych okolicznościach.
Cesarstwo – empire – forma ustroju państwa (monarchii), w której panujący obdarzony jest tytułem cesarza. Zgodnie z tradycją jest ono wyższej rangi i prestiżu niż królestwo.
Teksty i nagrania
Power and rulers in the early Middle Ages
The fall of the western Roman Empire in 476 was an event considered by posterity to be the end of the era of antiquity and the start of the Middle Ages. A number of countries, ruled by the Germanic peoples were founded – Ostrogoths, Visigoths, Franks and Vandals. However, the heritage of antiquity survived and developed in the eastern part of the empire – Byzantium. It assumed the Roman tradition and carried on its traditions. The most important person in the Byzantine Empire was the emperor, standing next to the army and administration of the state in three pillars, which fulfilled the functions of the eastern Roman empire. The most eminent of the early medieval rulers was Justinian I the Great. It was in his time that codification of the law was done and Constantinople's most famous building was built – The Church of the Wisdom of God – Hagia Sophia. The culture and art of Byzantium, referring to its centuries‑long standards, became an inspiration for the western world. At its centre was the Christian faith, which affected every aspect of life. It was no coincidence that the overwhelming majority of cultural works conveyed the truths of the faith and the expectations of the Emperor, God's representative on earth, upon his subjects.
In the west also, after centuries in the making, a Carolingian Empire was founded. Although it did not last for long, it had a significant effect on the history of the whole of Western Europe. Its founder was the most eminent ruler of the Franks – Charlemagne the Great, crowned as Emperor in 800 by the Pope. He was a capable ruler and politician. Thanks to a number of reforms, he strengthened the authority of his state and contributed to a flowering of science and art. For this reason, his reign is known as the Carolingian Renaissance. After his death, power passed into the hands of his son Louis the Pious, but lacking charisma and troubled by frequent rebellions, he could not preserve Charlemagne's unity. The empire was divided under the Treaty of Verdun in 843 into three parts – forming the seeds for states of the future: France, Germany and Italy. The East Frankish state soon became the largest power in the west and its ruler, Otto I, was crowned Emperor in 962. In this way, the Roman Empire of the Germanic nation would exist for nearly 1000 years, until 1806.
The connection between western, barbaric Europe and the Byzantine Empire, over time, came to be the Christian religion. The Germanic peoples were the first to adopt this (the Aryan religion), and it then spread to other areas. One of the first to adopt Christianity was the Frankish ruler Clovis in 496, which began a long‑lasting process of Christianisation of Western and Northern Europe, which is said to have ended at the beginning of the eleventh century, when the teachings of Jesus were adopted by the people of Scandanavia.
The mission to proclaim the Word of God was also undertaken in the Eastern Empire. In the second half of the 9th century, the brothers Cyril and Methodius played the most important role in the development of a special script (Glagolitic), which was then used to write the bible. It is thanks to their mission to Christian Europe that Christianity was adopted by the Grand Moravian Prince Rastislav and in Kiev Rus.
Unfortunately, as a result of centuries‑old disputes and struggles for primacy in the church, Christian unity collapsed in 1054. As a result of a dispute between the Patriarchs in Rome and Constantinople, a permanent division arose –the schism– between the Christians of East and West.