Tytuł: Pożegnanie ze szkołą

Opracowanie scenariusza: Katarzyna Maciejak

Temat zajęć

Trudne pożegnania – skomplikowane emocje.

Grupa docelowa

Uczniowie klasy VII ośmioletniej szkoły podstawowej.

Podstawa programowa

1) Kształcenie literackie i kulturowe.

2. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

4) rozpoznaje w tekście literackim: neologizm, eufemizm (...) i określa ich funkcje;

5) zna pojęcie komizmu, rozpoznaje jego rodzaje w tekstach oraz określa ich funkcje;

6) zna pojęcie ironii, rozpoznaje ją w tekstach oraz określa jej funkcje;

7) określa w poznawanych tekstach problematykę egzystencjalną i poddaje ją refleksji;

3) Kształcenie językowe.

3. Komunikacja językowa i kultura języka. Uczeń:

4. rozumie, na czym polega grzeczność językowa i stosuje ją w wypowiedziach;

5. rozróżnia normę językową wzorcową oraz użytkową i stosuje się do nich;

6) Tworzenie wypowiedzi.

7. Elementy retoryki. Uczeń:

8) funkcjonalnie wykorzystuje środki retoryczne oraz rozumie ich oddziaływanie na odbiorcę;

9) gromadzi i porządkuje materiał rzeczowy potrzebny do tworzenia wypowiedzi; redaguje plan kompozycyjny własnej wypowiedzi;

10) tworzy wypowiedź, stosując odpowiednią dla danej formy gatunkowej kompozycję oraz zasady spójności językowej między akapitami; rozumie rolę akapitów jako spójnych całości myślowych w tworzeniu wypowiedzi pisemnych oraz stosuje rytm akapitowy (przeplatanie akapitów dłuższych i krótszych);

11. Mówienie i pisanie. Uczeń:

12) tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: (...) przemówienie (...);

4) dokonuje interpretacji głosowej czytanych i wygłaszanych tekstów.

13. Samokształcenie. Uczeń:

6) rozwija umiejętności samodzielnej prezentacji wyników swojej pracy.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie poznają teksty literackie mówiące o emocjach związanych z pożegnaniem.

Cele operacyjne

Uczeń:

• definiuje emocje związane z pożegnaniem;

• dokonuje analizy i interpretacji wiersza;

• wyjaśnia znaczenie związków frazeologicznych;

• dyskutuje o cechach dobrego mówcy – uzasadnia swoje zdanie.

Metody/techniki kształcenia

• podająca: pogadanka;

• praktyczne: dyskusja, ćwiczenia przedmiotowe;

• eksponująca: nagranie;

• programowane: z użyciem komputera, z użyciem e‑podręcznika.

Formy pracy

• aktywność indywidualna jednolita;

• aktywność w parach;

• aktywność zbiorowa.

Przebieg zajęć

Faza wprowadzająca

1. Nauczyciel określa cel zajęć. Wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Prowadzący rozpoczyna rozmowę o momentach szczególnie emocjonalnych dla uczniów i nauczycieli. Jednym z nich jest zakończenie roku szkolnego – zwłaszcza dla uczniów, którzy kończą już dany cykl kształcenia i zamykają pewien etap w życiu, oraz nauczycieli przechodzących na emeryturę. Uczniowie dzielą się swoimi refleksjami na temat zakończenia roku szkolnego.

Faza realizacyjna

1) Uczniowie słuchają recytacji wiersza Adama Zagajewskiego pt. „Nauczycielka dykcji w Szkole Teatralnej odchodzi na emeryturę” i odpowiadają na pytania (m.in. o nastrój utworu i emocje tytułowej nauczycielki). Następnie uzasadniają, czy bohaterka została ukazana jako postać pozytywna, czy negatywna (korzystają z argumentów z tekstu).

2) Interpretacja pointy utworu: „Zostaniemy teraz sami. / Będziemy kaleczyć język i usta.” Uczniowie przedstawiają swoje propozycje interpretacyjne.

3. Uczniowie zapoznają się z fragmentem prozy zawartym w abstrakcie: „Pożegnanie ze szkołą”. Nauczyciel sprawdza stopień zrozumienia tekstu: uczniowie wykonują ćwiczenia wielokrotnego wyboru (nr 6 i 7). Wyjaśnienie słowa niekonwencjonalny.

4. Uczniowie dyskutują w parach nad niekonwencjonalnym charakterem przemowy Doubka, wskazują fragmenty świadczące o takim charakterze mowy, a następnie wykonują zadanie interaktywne nr 8 – przyporządkowują fragmenty tekstu do odpowiednich zbiorów (reakcje Doubka, reakcje sali). Na koniec nazywają emocje przemawiającego i słuchaczy.

5. Uczniowie wykonują zadanie interaktywne nr 8 – wybierają cechy dobrego mówcy i uzasadniają swoje zdanie.

Faza podsumowująca

Nauczyciel zadaje uczniom pytania na podsumowanie lekcji, np.

• Jakie emocje są związane z pożegnaniem?

• W jaki sposób literatura mówi o emocjach?

• O czym powinien pamiętać mówca wygłaszający mowę pożegnalną?

Praca domowa

Za rok i Ty pożegnasz się ze szkołą. Napisz opowiadanie o Twoim ostatnim dniu w szkole. Pamiętaj o tym, by przedstawić towarzyszące temu wydarzeniu emocje.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

**Farewell to school **

The school meeting of students and teachers is a stage in life, for both of them. It is shorter for students who, after completing a given cycle of education, face new challenges – in secondary school, at university, in adult life. This period is usually longer for teachers who often spend their entire working life in a particular school. The end of each such significant stage often becomes a source of emotions, sometimes very strong and ambiguous. Joy can be intertwined with sorrow, hope – with nostalgia. This moment of transition is experienced differently by the student and the teacher experiences it otherwise. It is worth looking at these emotions because they can tell us a lot about others and about ourselves.

We wondered about the emotions of a teacher saying goodbye to school – now let's see what such a separation looks like from the perspective of a student. The plot of Michal Viewegh’s novel, a contemporary Czech writer, takes place in the Czech Republic in 1992, and the main role is played by the Czech language teacher, the protagonist and the narrator of the work. One of the scenes in the novel is the end of a school year when a student representative, Doubek, is to thank the teachers. Since Doubek hasn’t revealed the farewell speech text until the last moment, nobody knows what to expect. The following fragment of the novel presents Doubek’s oratorical performance.