Temat: Jak trawiony jest pokarm?

Autor: Elżbieta Szedzianis

Adresat

Uczeń klasy VII szkoły podstawowej.

Podstawa programowa

4. Układ pokarmowy i odżywianie się. Uczeń:

4) przedstawia miejsca trawienia białek, tłuszczów i cukrów; określa produkty tych procesów oraz podaje miejsce ich wchłaniania; planuje i przeprowadza doświadczenie badające wpływ substancji zawartych w ślinie na trawienie skrobi.

Cel lekcji

Uczniowie opisują trawienie zachodzące w przewodzie pokarmowym.

Kryteria sukcesu

• wyjaśnisz, czym są enzymy;

• omówisz trzy przykłady enzymów;

• opiszesz przystosowania jelita cienkiego do wchłaniania strawionego pokarmu;

• wyjaśnisz, co dzieje się z niestrawionymi resztkami.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne; 

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się;

• kompetencje społeczne i obywatelskie.

Metody/formy pracy

Praca z filmem, eksperyment, pogadanka.

Praca indywidualna oraz praca w grupach.

Środki dydaktyczne

• abstrakt;

• tablica interaktywna lub tradycyjna;

• tablety/komputery;

• probówki;

• zlewki;

• skrobia ziemniaczana;

• lód;

• woda o temperaturze 37°C i 50°C;

• płyn Lugola;

• ślina.

Fazy lekcji

Wstępna

Nauczyciel informuje uczniów, że na zajęciach poznają historię pełnoziarnistej bułki z masłem i serem w układzie pokarmowym. Podaje temat i cel lekcji w języku zrozumiałym dla ucznia oraz wyświetla kryteria sukcesu.

Realizacyjna

1. Nauczyciel wyjaśnia, czym są enzymy oraz analizuje ilustrację „Działanie enzymów”. Omawia proces trawienia w poszczególnych odcinkach przewodu pokarmowego.

2. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy. Uczniowie planują doświadczenie sprawdzające działanie amylazy na skrobię w temperaturze 0°C, 37°C i 50°C. Stawiają hipotezy i określają sposób ich sprawdzenia, a następnie przeprowadzają eksperyment.

3. Nauczyciel prosi uczniów o przedstawienie wyników doświadczenia i sformułowanie wniosków.

4. Nauczyciel omawia jak wygląda absorpcja substancji odżywczych.

5. Nauczyciel ponownie prezentuje ilustrację „Przewód pokarmowy”. Uczniowie wyjaśniają, co stanie się z pełnoziarnistą bułką z masłem i serem w przewodzie pokarmowym. Prowadzący zwraca uwagę na trawienie skrobi, białka i tłuszczu. Przypomina o niestrawionych resztkach,
   z których zostanie uformowany kał.

Podsumowująca

1. Uczniowie sporządzają tabelę opisującą enzymy trawienne i ich funkcje.

2. Uczniowie odpowiadają na pytanie: „Czy potrafię wyjaśnić, na czym polega trawienie skrobi, białka i tłuszczu?”.

Zadanie domowe

Uczniowie wykonują ćwiczenie interaktywne.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

How is the food digested?

In the digestive tract the food is digested to the form that can easily be absorbed by cells, and then the food is absorbed. Mechanical processing of food begins in the oral cavity and is based on processing the portions of food. Thanks to this, during the next stage the enzymes that participate in the chemical digestion have easier access to them. Chemical digestion is an enzymatic (chemical) process of breaking down the ingredients of food, during which complex organic compounds are broken down into simple compounds that can be absorbed by the body. Digestive enzymes are secreted by secreting cells:

• salivary glands,

• wall of the stomach,

• pancreas,

• small intestine walls.

Digested food in form of chemical compounds that can be used by the cells (e.g. amino acids, monosaccharides, glycerol and fatty acids) is absorbed by the intestinal cells into blood vessels and lymph vessels. Through them, food reaches the liver, and then all the tissues in the body. Undigested food is expelled out of the organism in the form of faeces. Working, the digestive system cooperates with other systems of our body.

Chemical digestion takes place because of digestive enzymes. These are the substances that work inside the digestive system, and which, with the help of water, allow to break down complex chemical compounds into simpler elements.

In the oral cavity the process of breaking down polysaccharides (starch, glycogen) into monosaccharides is initiated. This is possible thanks to the fact that saliva includes an enzyme called salivary amylase. It works on food while it passes through the oesophagus. It works only for a short time, so the saccharides are not completely broken down.

Stomach wall cells secrete gastric juice, which, besides hydrochloric acid includes also an enzyme that breaks down proteins - pepsin. Pepsin cuts long strings of proteins into smaller fragments. Both hydrochloric acid and pepsin can be dangerous for the stomach, whose tissues are composed of proteins. Because of this, the hydrochloric acid is secreted only when the stomach receives food that irritates the stomach walls, whereas digestive enzymes work only in the presence of the hydrochloric acid.

Proteins, saccharides and fats are digested in the duodenum. Liver secretes bile which breaks down fats into small drops that are easily accessible for the enzymes that digest fats.

Pancreas secretes a number of enzymes, such as pancreatic amylase (that digests saccharides), lipase (that digests fats), nuclease (that digest nucleic acids), trypsin (that digests proteins). Trypsin cuts long strings of proteins into shorter ones, peptides, and then other digestive enzymes break them down into even smaller particles. The final product of the digestion of proteins are amino acids.

Food remains in the duodenum long enough so that most of the compounds with large particles are digested to the point when they become monosaccharides, amino acids, glycerol and fatty acids.

Liquid contents of the digestive system are transported to the next of the small intestine which is surrounded by a very dense net of blood vessels and lymph vessels. That is where the products of digestion are absorbed through the walls of the small intestine into the blood and the lymph.

Blood vessels of the intestinal villi absorb glucose and amino acids, which then are transported to liver and then to body cells as energy source. Excess glucose is converted by the liver and the muscles into glycogen, spare sugar, and stored there. Mineral salts and vitamins are dissolved in water and transported into blood vessels. The result of the digestion of fats, fatty acids and glycerol, pass from the intestine into lymph vessels and then into blood, with which they flow to all the cells of the body. There, they will be used to build the cell membrane and as energy. Excess of fat is stored in adipocytes. Together with fatty acids, lymph received vitamins that are dissolved in fats.

Digestive enzymes cannot digest certain ingredients of the food. One of such ingredients is dietary fiber, an ingredient of vegetables. It is moved to the large intestine. The large intestine is inhabited by many types of bacteria, which feed of undigested food and break them down in fermentation processes. Bacteria are about 80% of the mass of the faeces that is expelled from the body through rectum with a constrictor. Water, mineral salts and vitamins are absorbed from the faecal mass in the large intestine.

• The digestive tract is where the food is processed and where chemical digestion and absorption take place.

• Preliminary digestion of polysaccharides take place in the oral cavity.

• The digestion of proteins is initiated in the acidic environment of the stomach.

• Intense digestion of sugars, proteins and fats takes place in the small intestine.

• Liver secretes bile which destroys large particles of fat into small drops.

• The products of digestion of sugars, proteins and fats are absorbed in the small intestine.

• The large intestine is where the water is absorbed and where faecal mass is thickened.

• Undigested food is expelled from the body in form of faeces.