Tytuł: Znakomity potencjał ewolucyjny albo o sprzecznościach rodzaju ludzkiego

Opracowanie scenariusza: Magdalena Trysińska

Temat zajęć:

Znakomity potencjał ewolucyjny…

Grupa docelowa:

Uczniowie klasy VIII ośmioletniej szkoły podstawowej.

Podstawa programowa

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

7) określa w poznawanych tekstach problematykę egzystencjalną i poddaje ją refleksji;

9) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich odwołania do wartości uniwersalnych związane z postawami społecznymi, narodowymi, religijnymi, etycznymi i dokonuje ich hierarchizacji;

10) wykorzystuje w interpretacji tekstów literackich elementy wiedzy o  historii i kulturze;

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

1) wyszukuje w tekście potrzebne informacje oraz cytuje odpowiednie fragmenty tekstu publicystycznego, popularnonaukowego lub naukowego;

2) porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie;

III. Tworzenie wypowiedzi.

1. Elementy retoryki. Uczeń:

2) gromadzi i porządkuje materiał rzeczowy potrzebny do tworzenia wypowiedzi; redaguje plan kompozycyjny własnej wypowiedzi;

5) odróżnia przykład od argumentu;

6) przeprowadza wnioskowanie jako element wywodu argumentacyjnego;

7) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie.

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

3) formułuje pytania do tekstu;

4) dokonuje interpretacji głosowej czytanych i wygłaszanych tekstów

IV. Samokształcenie. Uczeń:

8) rozwija umiejętność krytycznego myślenia i formułowania opinii.

Ogólny cel kształcenia

Refleksja nad pozytywnymi i negatywnymi skutkami ewolucji rodzaju ludzkiego.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje społeczne i obywatelskie;

• świadomość i ekspresja kulturalna.

Cele operacyjne

Uczeń:

• rozpoznaje różne znaczenia słowa „ewolucja”, odczytuje znaczenie z definicji słownikowych;

• odczytuje przesłanie tekstu „Nieingerencja” Janusza A. Zajdla;

• określa nastrój tekstu literackiego;

• podaje, jakie cechy posiada literatura fantastycznonaukowa;

• dyskutuje na temat pozytywnych i negatywnych osiągnięć ludzkości.

Metody/techniki kształcenia

• problemowa: rozmowa kierowana, dyskusja;

• programowane: z użyciem komputera i e‑podręcznika;

• praktyczna: ćwiczeń przedmiotowych, praca z tekstem literackim.

Formy pracy

• aktywność indywidualna jednolita;

• aktywność zbiorowa jednolita;

• aktywność w grupach.

Przebieg zajęć

Faza wprowadzająca

1. Nauczyciel określa cel zajęć, którym jest refleksja nad pozytywnymi i negatywnymi skutkami ewolucji rodzaju ludzkiego. Podaje uczniom kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel wprowadza uczniów w temat, pytając: Wyobraźcie sobie, że jesteście kosmitami, którzy przybywają na Ziemię lub mają możliwość podglądania ludzi i ich aktywności przez jakiś czas. Jak ocenilibyście człowieka i jego świat?

3. Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie zadania 1. w abstrakcie, które ma na celu przypomnienie różnych znaczeń słowa „ewolucja” oraz doskonalenie umiejętności odczytywania informacji o znaczeniu słowa z definicji słownikowej.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel prowokuje krótką dyskusję na temat ewolucji człowieka. Prosi uczniów, aby podali różne osiągnięcia ewolucyjne oraz uzasadnili, które z nich można uznać za najważniejsze dla rodzaju ludzkiego.

2. Uczniowie czytają tekst “Nieingerencja” Janusza A. Zajdla, a następnie dyskutują na jego temat, kierując się pytaniami zamieszczonymi pod tekstem.

3. Nauczyciel prosi uczniów, aby wykonali zadania 4 i 5 w abstrakcie, które mają na celu uporządkowanie wiadomości dotyczących przeczytanego tekstu. Uczniowie dzielą informacje na prawdziwe i fałszywe (czytanie ze zrozumieniem) oraz oceniają, które informacje zamieszczone w tekście stanowią pozytywną, a które negatywną prognozę dla ludzkości (interpretacja tekstu).

4. Nauczyciel odczytuje zdanie z tekstu Zajdla: „Tyle jest innych, pięknych i ciekawych zajęć” – myśli Numi w opowiadaniu, zasmucony faktem, że chłopiec tworzy broń. Uczniowie podają przykłady własnych wymyślonych wynalazków, które mogłyby ułatwić ludziom życie.

5. Nauczyciel wyświetla na tablicy planszę interaktywną przedstawiającą kilka wynalazków stworzonych przez człowieka (w abstrakcie). Następnie prosi uczniów, aby zanotowali przy nich przykłady ich pozytywnego i negatywnego wpływu na ludzkość. Różne odpowiedzi powinny stanowić impuls do dyskusji.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel pyta uczniów, czego się dziś nauczyli, czy lekcja była dla nich ciekawa. Prosi ich o ocenę pracy własnej na lekcji. Może w tym celu posłużyć się przygotowaną wcześniej ankietą lub drzewkiem decyzyjnym albo przeprowadzić ewaluację ustnie.

2. Uczniowie zapisują w zeszytach słowa klucze dotyczące lekcji, które uważają za najważniejsze. Uzasadniają swój wybór.

Praca domowa

Przygotuj się do dyskusji.

Podzielcie się w klasie na dwie grupy, każda grupa losowo wybiera rolę do odegrania, wykorzystując wiedzę zdobytą podczas lekcji:

• rola obrońców, którzy prezentują pozytywne cechy i osiągnięcia rodzaju ludzkiego jako ważniejsze od ludzkich wad i słabości;

• rola oskarżycieli, którzy prezentują negatywne skłonności i tragiczne dokonania rodzaju ludzkiego.

Pamiętajcie, że „bohaterem” waszego wystąpienia jest ludzka cywilizacja, ludzkość jako zbiorowość, a nie – człowiek jako jednostka.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Excellent evolutionary potential or contradictions of humankind

Have you ever thought about how would you judge a man and his world, if you could look at them from a different perspective, for example „from the outside”? This intriguing question inspires philosophers, scientists and artists. This question also appears in the literature, especially in the science‑fiction literature. This is due to the fact, that in this type of writing the issues of other, inhuman forms of life and intelligence are very popular. Sometimes this theme is used only to manifest things that are exotic and unknown to the recipient. However, sometimes, it is a starting point for the reflection on the humankind, humanity and civilisation created by people.