Tytuł: Opowiem wam historię...

Opracowanie scenariusza: Magdalena Trysińska

Temat zajęć

Jak napisać opowiadanie twórcze?

Grupa docelowa

Uczniowie klasy VII ośmioletniej szkoły podstawowej.

Podstawa programowa

I. Kształcenie literackie i kulturowe

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

1. rozpoznaje rodzaje literackie: epika, liryka i dramat; określa cechy charakterystyczne dla poszczególnych rodzajów i przypisuje czytany utwór do odpowiedniego rodzaju.

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

1. wyszukuje w tekście potrzebne informacje oraz cytuje odpowiednie fragmenty tekstu publicystycznego, popularnonaukowego lub naukowego;

2. porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie.

2. Zróżnicowanie języka. Uczeń:

1. dostrzega zróżnicowanie słownictwa, w tym rozpoznaje słownictwo ogólnonarodowe i słownictwo o ograniczonym zasięgu (np. terminy naukowe, archaizmy, kolokwializmy); rozpoznaje wyrazy rodzime i zapożyczone, zna typy skrótów i skrótowców – określa ich funkcje w tekście;

2. rozumie pojęcie stylu, rozpoznaje styl potoczny, urzędowy, artystyczny, naukowy, publicystyczny.

3. Komunikacja językowa i kultura języka. Uczeń:

2. rozróżnia normę językową wzorcową oraz użytkową i stosuje się do nich;

3. rozumie, na czym polega błąd językowy.

III. Tworzenie wypowiedzi

1.Elementy retoryki. Uczeń:

1. funkcjonalnie wykorzystuje środki retoryczne oraz rozumie ich oddziaływanie na odbiorcę;

2. gromadzi i porządkuje materiał rzeczowy potrzebny do tworzenia wypowiedzi; redaguje plan kompozycyjny własnej wypowiedzi;

3. tworzy wypowiedź, stosując odpowiednią dla danej formy gatunkowej kompozycję oraz zasady spójności językowej między akapitami; rozumie rolę akapitów jako spójnych całości myślowych w tworzeniu wypowiedzi pisemnych oraz stosuje rytm akapitowy (przeplatanie akapitów dłuższych i krótszych);

4. zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie.

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

2. wykonuje przekształcenia na tekście cudzym, w tym skraca, streszcza, rozbudowuje i parafrazuje.

IV. Samokształcenie. Uczeń:

1. rzetelnie, z poszanowaniem praw autorskich, korzysta z informacji;

2. rozwija umiejętność krytycznego myślenia i formułowania opinii.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń rozwija umiejętność pisania opowiadań twórczych.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje społeczne i obywatelskie;

• świadomość i ekspresja kulturalna.

Cele operacyjne

Uczeń:

• podaje znaczenia słowa „opowiadanie”;

• wyjaśnia, jakie znaczenie ma umiejętność opowiadania;

• charakteryzuje typy opowiadania (opowiadanie twórcze i opowiadanie odtwórcze);

• opisuje schemat kompozycyjny opowiadania;

• pisze opowiadanie twórcze.

Metody/techniki kształcenia

• problemowa: rozmowa kierowana, dyskusja;

• programowane: z użyciem komputera i e‑podręcznika;

• praktyczna: ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• aktywność indywidualna jednolita;

• aktywność zbiorowa jednolita;

• aktywność w grupach, parach.

Przebieg zajęć

Faza wprowadzająca

1. Nauczyciel określa cel zajęć, którym jest rozwijanie umiejętności opowiadania ciekawych historii. Podaje uczniom kryteria sukcesu lub ustala je razem z nimi.

2. Rozmowa kierowana. Nauczyciel zadaje uczniom pytania:

• Jakie historie lubicie czytać?

• Czym się charakteryzują?

• W jaki sposób są napisane?

• Co trzyma czytelnika w napięciu?

• Jakie elementy powinno mieć dobre opowiadanie?

Faza realizacyjna

1. Prezentacja krótkiego materiału filmowego „The power of story” (Jason Silva) w serwisie YouTube. Ponieważ lektor mówi szybko, rekomendowane jest włączenie napisów na panelu odtwarzania. Następnie uczniowie dyskutują na temat treści, z którymi się zapoznali, odnosząc się także do własnych doświadczeń. Zastanawiają się, jaką siłę (jaką funkcję) mają opowieści, dlaczego „zasiedlają mózg”. Podają przykłady opowieści, które wywarły na nich najsilniejsze wrażenie.

Uwaga, jeśli nauczyciel nie może lub nie chce posłużyć się zaproponowanym filmem, może wyszukać jakikolwiek inny film dotyczący sztuki opowiadania (słowa kluczowe: story, storytelling, the art of storytelling), np. na stronach edukacyjnych związanych z TED lub Khan Academy.

2. Uczniowie szukają w “Wielkim słowniku języka polskiego” (on‑line) znaczenie słowa “opowiadanie”. Następnie uczniowie sprawdzają, czy rozróżniają prawidłowo oba znaczenia – wykonują ćwiczenie 4.

3. Nauczyciel prosi uczniów, aby zapoznali się z informacją na temat rodzajów opowiadań zamieszczoną w e‑podręczniku, a następnie wykonali ćwiczenie 5., które ma na celu przypomnienie schematu opowiadania.

4. Uczniowie (w grupach lub wspólnie) tworzą mapę myśli do słowa „opowiadać”. Mapę zapisują na tablicy lub w abstrakcie.

5. Jeśli dysponujemy czasem, uczniowie czytają fragment blogu M. Musierowicz, w którym opisała proces tworzenia swoich opowiadań. Następnie przedstawiają w punktach, zachowując chronologię, w jaki sposób autorka pisze swoje teksty.

6. Uczniowie czytają fragment opowiadania Sławomira Mrożka pt. “W szufladzie”. Streszczają (najlepiej w formie jednego zdania) przedstawioną historię. Następnie, pracując w grupach lub parach, piszą dalszy ciąg opowiadania zgodnie z poleceniem z ćw. 8.

Faza podsumowująca

Nauczyciel pyta uczniów, czego się dziś nauczyli, czy lekcja była dla nich ciekawa. Prosi ich o ocenę pracy własnej na lekcji. Następnie prosi, aby wykonali zadanie 9 z e‑podręcznika, które pozwala na uporządkowanie rad dla początkujących pisarzy oraz listy najczęściej popełnianych błędów.

Praca domowa

Napisz opowiadanie zaczynające się słowami: Myślałem/myślałam, że mi się to śni...

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

I will tell you a story...

Since time immemorial, people have been eager to tell real or fictional stories and listen to them just as eagerly. Before the writing was invented, legends, tales and stories about life were passed on verbally and they had various functions, such as conveying knowledge about the world (information function), shaping the development of individuals and social groups (educational function), and serving fun and relaxation (entertainment function).