Lesson plan (Polish)
Temat: Bogactwo przyrody
Autor: Leokadia Stalewicz
Adresat
Uczniowie liceum ogólnokształcącego i technikum
Podstawa programowa
Zakres podstawowy
Cele kształcenia - wymagania ogólne
IV. Posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy materiałów źródłowych. Uczeń:
1) wykorzystuje różnorodne źródła i metody pozyskiwania informacji;
2) odczytuje, analizuje, interpretuje i przetwarza informacje tekstowe, graficzne, liczbowe;
5) objaśnia i komentuje informacje, posługując się terminologią biologiczną;
V. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów biologicznych. Uczeń:
1) interpretuje informacje i wyjaśnia związki przyczynowo-skutkowe między procesami i zjawiskami, formułuje wnioski;
2) przedstawia opinie i argumenty związane z omawianymi zagadnieniami biologicznymi;
3) wyjaśnia zależności między organizmami oraz między organizmem a środowiskiem;
VI. Rozwijanie postawy szacunku wobec przyrody i środowiska. Uczeń:
1) rozumie zasadność ochrony przyrody;
2) prezentuje postawę szacunku wobec wszystkich istot żywych oraz odpowiedzialnego i świadomego korzystania z dóbr przyrody;
3) objaśnia zasady zrównoważonego rozwoju.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
XI. Różnorodność biologiczna, jej zagrożenia i ochrona. Uczeń:
1) przedstawia typy różnorodności biologicznej: genetyczną, gatunkową i ekosystemową;
2) wymienia główne czynniki geograficzne kształtujące różnorodność gatunkową i ekosystemową Ziemi (klimat, ukształtowanie powierzchni); podaje przykłady miejsc charakteryzujących się szczególnym bogactwem gatunkowym; wykazuje związek pomiędzy rozmieszczeniem biomów a warunkami klimatycznymi na kuli ziemskiej;
3) wykazuje wpływ działalności człowieka (intensyfikacji rolnictwa, urbanizacji, industrializacji, rozwoju komunikacji i turystyki) na różnorodność biologiczną;
4) wykazuje wpływ działalności człowieka na różnorodność biologiczną;
5) wyjaśnia znaczenie restytucji i reintrodukcji gatunków dla zachowania różnorodności biologicznej; podaje przykłady restytuowanych gatunków;
7) uzasadnia konieczność stosowania różnych form ochrony przyrody, w tym Natura 2000;
8) uzasadnia konieczność współpracy międzynarodowej (CITES, Konwencja o Różnorodności Biologicznej, Agenda 21) dla ochrony różnorodności biologicznej;
9) przedstawia istotę zrównoważonego rozwoju.
Ogólny cel kształcenia
Uczniowie podsumowują swoje wiadomości na temat różnorodności biologicznej i jej zagrożeń.
Kompetencje kluczowe
porozumiewanie się w językach obcych;
kompetencje informatyczne;
umiejętność uczenia się.
Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:
charakteryzować poziomy różnorodności biologicznej;
podawać przykłady zagrożeń różnorodności biologicznej;
opisywać metody ochrony przyrody.
Metody/techniki kształcenia
podające
pogadanka.
aktywizujące
dyskusja.
programowane
z użyciem komputera;
z użyciem e‑podręcznika.
praktyczne
ćwiczeń przedmiotowych.
Formy pracy
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne
e‑podręcznik;
zeszyt i kredki lub pisaki;
tablica interaktywna, tablety/komputery;
multimedialne atlasy roślin i zwierząt.
Przebieg lekcji
Przed lekcją
Ochotnicy przygotowują referaty poświęcone zagadnieniom ujętym w abstrakcie.
Faza wstępna
Nauczyciel podaje temat, cele lekcji i kryteria sukcesu sformułowane w języku zrozumiałym dla ucznia.
Ochotnicy przedstawiają swoje referaty. Prowadzący lekcję w razie potrzeby uzupełnia wypowiedzi uczniów.
Faza realizacyjna
Nauczyciel prezentuje i omawia ilustrację interaktywną „Wybrane zwierzęta i rośliny”. Następnie dzieli uczniów na grupy i każdej z nich poleca przeprowadzenie pogłębionej analizy jednego z punktów przedstawionych na schemacie w oparciu o dostępne źródła informacji (np. internet, atlas lub encyklopedię). Uczniowie prezentują wyniki pracy w grupach. Każdy zespół kończy swoją prezentację sformułowaniem wniosków.
Stosując metodę burzy mózgów, uczniowie opracowują listę gatunków, odzwierciedlajacą bogactwo przyrodnicze ich regionu. Lista powinna uwzględniać zarówno gatunki rzadkie, jak i powszechnie występujące w miejscu zamieszkania uczniów.
Uczniowie, pracując indywidualnie lub w parach, wykonują ćwiczenia interaktywne sprawdzające i utrwalające wiadomości poznane w czasie lekcji. Wybrane osoby omawiają prawidłowe rozwiązania ćwiczeń interaktywnych. Prowadzący uzupełnia lub prostuje wypowiedzi podopiecznych.
Faza podsumowująca
Nauczyciel krótko przedstawia najważniejsze zagadnienia omówione na zajęciach. Odpowiada na dodatkowe pytania podopiecznych i wyjaśnia wszelkie ich wątpliwości. Uczniowie uzupełniają notatki.
W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania
Pojęcia
ochrona bierna – ochrona ścisła w odniesieniu do ekosystemów; zupełne i stałe zaniechanie jakiejkolwiek działalności człowieka, mające na celu zachowanie naturalnego przebiegu procesów przyrodniczych
ochrona czynna – ochrona częściowa w odniesieniu do ekosystemów, dopuszczanie ingerencji człowieka w przyrodę obszaru chronionego w celu zachowania chronionego ekosystemu lub jego wybranych składników w optymalnym stanie albo przywrócenia go do stanu pożądanego
ochrona ex situ – ochrona dziko żyjących gatunków roślin, zwierząt i grzybów poza miejscem ich naturalnego występowania, polegająca na przeniesieniu zagrożonych organizmów na miejsce, w którym można zapewnić im trwałe i bezpieczne bytowanie oraz warunki umożliwiające zwiększenie liczebności
ochrona in situ – ochrona dziko żyjących gatunków roślin, zwierząt i grzybów w miejscu ich naturalnego występowania poprzez działania mające na celu zachowanie ich siedlisk i umożliwienie zwiększenia liczebności
różnorodność gatunkowa – jeden z poziomów różnorodności biologicznej; liczba gatunków w danym ekosystemie lub na danym obszarze
Teksty i nagrania
The wealth of nature
Earth's biodiversity is the effect of existence of large amounts of spieces consisting of diverse individuals, which live in various terrestrial and aquatic ecosystems. Genetic diversity within spieces or population depends on the number of different alleles of the given gene. Species diversity, in turn, results from historical factors – evolutionary and modern changes – existence of climate zones, diverisfied terrains, as well as the relations between living elements of ecosystems. Currently, the biodiversity is mainly affected by the human activity.
In the history of the Earth several times there was a phenomenon of natural extinction of species, caused by climate changes or sudden volcanic eruptions and asteroid impacts. The extinction of species is an ongoing process which started around 10,000 years ago. The main factor causing it is human activity.
The existence of each species, including the human species, depends on the preservation of its genetic diversity. The aim of the nature conservation is to preserve natural ecological and evolutionary processes, to preserve diversity of organisms as well as optimal conditions for their life, to rationally use natural resources and to preserve the beauty of the landscape. Nature conservation activities are aimed at recreating or multiplying natural elements destroyed or changed by human activity.