Temat: Czym charakteryzują się różne typy klimatów?

Adresat

Uczeń klasy V szkoły podstawowej.

Podstawa programowa

Wymagania ogólne

I. Wiedza geograficzna.

6. Identyfikowanie współzależności między elementami środowiska przyrodniczego i społeczno‑gospodarczego oraz związków i zależności w środowisku geograficznym w skali lokalnej, regionalnej i globalnej.

Wymagania szczegółowe

IV. Krajobrazy świata: wilgotnego lasu równikowego i lasu strefy umiarkowanej, sawanny i stepu, pustyni gorącej i lodowej, tajgi i tundry, śródziemnomorski, wysokogórski Himalajów; strefowość a piętrowość klimatyczno‑roślinna na świecie. Uczeń:

2) odczytuje wartość i opisuje przebieg temperatury powietrza oraz rozkład opadów atmosferycznych na podstawie klimatogramów i map klimatycznych.

Cel lekcji: Uczeń pozna zróżnicowanie klimatyczne Ziemi

Kryteria sukcesu

• wymienisz i omówisz przykładowe typy klimatów na Ziemi;

• na podstawie klimatogramu dla wybranego regionu omówisz rozkład średnich miesięcznych temperatur oraz opadów w tym regionie;

• omówisz górską odmianę klimatu;

• wymienisz czynniki sprzyjające kształtowaniu się klimatu górskiego.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje matematyczne;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Metody/formy pracy

• podające: wykład informacyjny;

• problemowe: dyskusja dydaktyczna;

• programowane: z użyciem komputera, z użyciem e‑podręcznika;

• praktyczne: studium przypadku, ćwiczenia przedmiotowe;

• praca indywidualna, w parach i zbiorowa.

Środki dydaktyczne

• komputery z dostępem do internetu, ewentualnie tablety;

• zasoby multimedialne zawarte w lekcji „Czym charakteryzują się różne typy klimatów” w e‑podręczniku;

• mapa świata, atlasy z klimatogramami dla różnych stref klimatycznych;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Fazy lekcji

Wstępna

1. Na zajęciach nauczyciel określa cel lekcji, informuje uczniów o jej planowanym przebiegu.

2. Prowadzący poleca uczniom zapoznanie się z całością materiału z lekcji „Czym charakteryzują się różne typy klimatów” w e‑podręczniku, ze zwróceniem szczególnej uwagi na zamieszczone w lekcji klimatogramy oraz opisy przykładowych typów klimatów.

Realizacyjna

1. Po zapoznaniu się z materiałem uczniowie pracując w parach wykonują ćwiczenie interaktywne, którego celem jest opanowanie umiejętności odczytywania danych z klimatogramów. Ćwiczenie powinno być wykonywane w następujący sposób: jeden z uczniów rozwiązuje zadanie, losując klimatogram oraz elementy stanowiące jego opis i ocenia, czy elementy te rzeczywiście odnoszą się do wylosowanego obrazka. Drugi uczeń sprawdza, czy została udzielona prawidłowa odpowiedź, korzystając w razie potrzeby z zasobów w e‑podręczniku. Uczniowie kilkakrotnie zamieniają się rolami, losując nowe kombinacje klimatogramów i elementów ich opisu. Nauczyciel obserwuje pracę uczniów i pomaga jedynie w sytuacjach, gdy uczniowie mają ewidentne trudności z wykonaniem zadania.

2. Nauczyciel omawia krótko górską odmianę klimatu jako przykład klimatu spotykanego we wszystkich strefach klimatycznych. Następnie prosi uczniów o wybranie według własnego uznania jednego z typów klimatów opisanych w e‑podręczniku oraz sprawdzenie w atlasie, w e‑podręczniku lub w internecie, czym charakteryzuje się dany klimat (temperatury powietrza, opady) oraz gdzie występuje.

3. Ochotnicy lub osoby wskazane przez nauczyciela podchodzą do mapy i omawiają przykładowe typy klimatów, zaczynając od klimatów występujących w strefie równikowej a kończąc na klimatach strefy okołobiegunowej.

4. Na podstawie omówionych przykładów uczniowie formułują wnioski na temat wpływu takich czynników jak szerokość geograficzna, wysokość nad poziomem morza czy odległość od mórz i oceanów na typ klimatu. Zasadność każdego z zaproponowanych wniosków zostaje przeanalizowana i omówiona na forum klasy.

5. Uczniowie, pracując indywidualnie, wykonują polecenie 3 z lekcji, oraz ćwiczenie interaktywne, którego celem jest sprawdzenie, czy uczniowie potrafią prawidłowo określić czynniki sprzyjające kształtowaniu się klimatu górskiego.

Podsumowująca

1. Nauczyciel inicjuje dyskusję na forum klasy, dotyczącą różnorodności klimatów na Ziemi oraz charakterystycznych cech podstawowych typów klimatów.

2. Następuje podsumowanie lekcji w trakcie którego uczniowie zadają pytania i wyjaśniają ewentualne wątpliwości oraz uzupełniają notatki.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

What are the characteristic features of different types of climates?

Why do people build houses? A Papuan protects himself against rain and sun in his home, an Arab – against the daily heat and night cold as well as against the dry wind. A Pole needs a house to hide from the rain, snow and cold, while an Eskimo hides from the cold and wind.

Each climate zone has its own characteristic zonal climate. There are different types of climates in each zone.

• In equatorial climates, all types of climates (expect the highest mountain peaks) have really high air temperature. The types of climates characteristic for this zone are different in e.g. precipitation times. The humid equatorial climate is characterized by slight temperature variations and almost daily precipitation throughout the year; the wet subtropical climate is distinguished by slightly higher fluctuations in air temperature and slightly lower precipitation; the dry subtropical climate is equally warm, but has a few months of dry season.

In the tropical climate zone, we can distinguish, among other things, the humid climate in the monsoon zone, the continental dry climate further from the shores, the extremely dry climate within the continents.

• In the subtropical climate zone, the further from the coast, the drier the climate is: the humid (Mediterranean) climate occurs on the coast, the continental dry climate away from the sea, and the extremely dry climate is within the continents.

• In the temperate climate zone – both hot and cold – we distinguish such climate types as: marine climate with small annual temperature variations, transitional climate and continental climate with very large annual temperature variations.

• In the subarctic climate, characterized by very low precipitation and low temperatures, we are dealing with a subpolar climate, where short cold summers and long cold winters are typical, and with a polar climate with a negative temperature throughout the year.

Apart from the mountain climate, found in all climate zones, there is also the monsoon climate, typical for the equatorial, tropical, subtropical and temperate climate zones. The main areas of occurrence of the monsoon climate are South Asia, South‑East Asia, and Northern Australia. The monsoon climate is very important for agriculture, especially in Asia - it allows cultivation in areas deep within the continent.

• There have been several climate zones distinguished on Earth: equatorial, tropical, subtropical, temperate and subarctic.

• Climatic conditions in each climate zone are a result of latitude, but may be modified by the presence of other geographical factors.

• There are different types of climates in each zone.

• There are also, independently from climate zones, non‑zonal climates, e.g. on mountains.

• The characteristic features of the climate can be simplified by using a climograph.