Tytuł: Obiektywny obraz świata

Opracowanie scenariusza: Magdalena Trysińska

Temat zajęć:

Obiektywny obraz świata.

Grupa docelowa

Uczniowie klasy II liceum lub technikum.

Podstawa programowa

Zakres podstawowy

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

1) przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych;

6) odczytuje pozaliterackie teksty kultury, stosując kod właściwy w danej dziedzinie sztuki.

III. Tworzenie wypowiedzi.

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

10) w interpretacji przedstawia propozycję odczytania tekstu, formułuje argumenty na podstawie tekstu oraz znanych kontekstów, w tym własnego doświadczenia, przeprowadza logiczny wywód służący uprawomocnieniu formułowanych sądów.

IV. Samokształcenie. Uczeń:

1. porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich wypowiedziach;

3. korzysta z literatury naukowej lub popularnonaukowej;

9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny; korzysta z zasobów multimedialnych, np. z: bibliotek, słowników on‑line, wydawnictw e‑book, autorskich stron internetowych; dokonuje wyboru źródeł internetowych, uwzględniając kryterium poprawności rzeczowej oraz krytycznie ocenia ich zawartość.

Zakres rozszerzony

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

2) wykorzystuje teksty naukowe w interpretacji dzieła sztuki;

3) rozpoznaje nawiązania do tradycji biblijnej i antycznej w kulturze współczesnej;

4) porównuje teksty kultury, uwzględniając różnorodne konteksty;

5) rozpoznaje i charakteryzuje główne style w architekturze i sztuce.

IV. Samokształcenie. Uczeń:

1) sięga do literatury naukowej, aby pogłębiać swoją wiedzę przedmiotową.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie poznają główne nurty artystyczne dominujące w sztuce epoki pozytywizmu (naturalizm, realizm).

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• charakteryzuje malarstwo rodzajowe;

• rozpoznaje konwencję realizmu i naturalizmu w działach malarstwa;

• opisuje ikoniczne teksty kultury;

• wymienia przedstawicieli polskiego realizmu i naturalizmu.

Metody/techniki kształcenia

• aktywizujące

  • dyskusja.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Faza wstępna

1. Nauczyciel określa cel zajęć, którym jest poznanie głównych nurtów artystycznego wyrazu dominujących w malarstwie epoki pozytywizmu. Podaje uczniom kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy definicję malarstwa rodzajowego. Uczniowie zapoznają się z definicją, następnie oglądają obrazy znajdujące się w galerii (e‑podręcznik). Zadaniem uczniów jest wskazanie obrazu, który nie należy do omawianego nurtu malarstwa (chodzi o obraz C. Moneta „Łodzie rybackie wypływające z portu”). Uczniowie uzasadniają swój wybór. Należy zwrócić uwagę, że obraz Moneta należy do malarstwa impresjonistycznego, które także mogło ukazywać codzienność, ale przede wszystkim skupiało się na tym, co ulotne, nastrojowe. Ważne są barwy, oświetlenie. Nie ważne jest, co widnieje na obrazie, ale jak jest to namalowane.

2. Nauczyciel wyświetla na tablicy obraz Aleksandra Gierymskiego „Żydówka z pomarańczami”. Uczniowie analizują obraz, wskazują cechy, które odróżniają scenę rodzajową od portretu (ćwiczenie 2 z e‑podręcznika).

3. Uczniowie czytają tekst Jerzego Malinowskiego „Malarstwo XIX wieku”. Następnie wykonują ćwiczenie 3 z e‑podręcznika – łączą zamieszczone w lekcji obrazy z informacjami dotyczącymi autora, tytułu, charakteru dzieła.

4. Nauczyciel wyświetla obraz Jana Matejki „Kazanie Skargi”. Uczniowie opisują dzieło. Korzystają przy tym z informacji zamieszczonych w tekście J. Malinowskiego oraz informacji odszukanych w internecie. Nauczyciel zwraca uwagę, że na obrazie znalazło się wiele osób, które nie mogły się spotkać w tym samym miejscu. Taka koncepcja przedstawiania historii pozwalała na lepsze zrozumienie procesów historycznych.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie zapisują w zeszytach słowa klucze dotyczące lekcji, które uważają za najważniejsze.

2. Nauczyciel zadaje pytania podsumowujące, np.
   - Co to jest malarstwo rodzajowe?
   - Jaka jest różnica między naturalizmem a realizmem?.

Praca domowa

1. Przeczytaj opis obrazu J. Chełmońskiego „Babie lato” zamieszczony w abstrakcie. Następnie – wzorując się na tekście Ewy Micke‑Broniarek – stwórz opis kolejnego obrazu tego samego artysty: „Bociany”.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Objective image of the world

In the second half of the 19th‑century art evolved from dramatic and expressive creations of romanticism and mystic complementation of nature into a reliable observation of contemporary world. Paintings expanding the great range of academic subject by themes from everyday life of ordinary people, portrayed directly with perspicacity and sometimes – even with a brutal literalism – began to appear in official exhibitions in France. In art, the faithfulness to the realistic observance of the world translated into paintings of native landscapes or representatives of the lower social classes. “Painted histories” were created in the spirit of realism. They were vivid visions of the past, combining historical topics, rich psychological depiction of people and detailed costume study.