The geocentric model was in use over many centuries. In 16Indeks górny thth century Nicolaus Copernicus came up with a different model. In 1543, few months before his death Copernicus published his theory in a book: „De revolutionibus orbium coelestium” („On the revolutions of the heavenly bodies”).
Copernicus theory stated that the Sun is at the centre of the system and all planets, including the Earth, revolve around it. This theory is named heliocentric, what means that the Sun is at the centre (“helios” in Greek means “Sun”). In Copernicus theory the Moon is the only celestial body in this system which orbits the Earth, and together with the Earth, they orbit the Sun. The planets orbitorbitorbit the Sun in circular paths modified by epicycles. The planet’s speed is uniform. The theory assumed that the stars are immovable and their apparentapparentapparent daily motionmotionmotion was caused by the daily rotation of the Earth. The retrograde motionretrograde motionretrograde motion of the planets was the result of the Earth’s orbital motion.
[Illustration 2]
Decades later, Johannes Kepler, using very precise data collected by his former mentor Tycho Brahe, found that planets do not move in circles, but in ellipses.
With time, the instruments used by astronomers has been developed and allowed to provide more accurate measurements.
Galileo Galilei was the first astronomer who used a telescope to study the sky. He made a number of observations that finally helped convince people that the heliocentric model was correct. Galileo discovered spots on the Sun and also saw that the surface of the Moon was rough. He discovered that Venus has phases, much like our Moon does.
The heliocentric theoryheliocentric theoryheliocentric theory claimed by Galileo had many opponents and officially was banned for a long time. He was also forced to recant this theory and placed under house arrest for the last eight years of his life.
Few decades later Newton generalized Kepler laws and showed that the planets and the Sun all revolve around the centre‑of‑mass of the Solar System.
Final proof of the heliocentric theoryheliocentric theoryheliocentric theory for the Solar System appeared in 1838, when the first measurement of the distance between a star and the Earth was done. Bessel determined the distance to 61 Cygni by measuring its parallax. His measurements were consistent with orbital motion of the Earth around the Sun.
At present, the knowledge status is such that the Sun is not regarded as a centre of the Universe anymore but a star among many. The Sun lies at the focus of the elliptical orbits of planets revolving around it. And the Solar System is one of thousands of other similar systems in the Universe.
Teoria heliocentryczna twierdzi, że Ziemia krąży wokół Słońca. Teoria ta zastąpiła teorię geocentryczną, która głosiła, że Ziemia jest centrum wszechświata. Teoria heliocentryczna dała wkład do wzmożonych obserwacji astronomicznych i obliczeń, które trwają do dziś.
Starożytni astronomowie zaobserwowali, że planety poruszały się zwykle ze wschodu na zachód względem odległych gwiazd, ale od czasu do czasu zmieniały kierunek i prędkość. Ruch w przeciwnym kierunku został nazwany ruchem wstecznym. W dzisiejszych czasach wiemy, że jest to ruch pozorny.
Grecki astronom Ptolemeusz wykorzystał wyniki pomiarów obserwacji nieba, aby stworzyć model geocentryczny Wszechświata. W tym modelu Ziemia znajdowała się w centrum, a wokół niej krążyły wszystkie planety i Słońce. Obserwowany ruch wsteczny planet wyjaśniał w taki sposób, że każda planeta miała poruszać się po małym okręgu, zwanym epicyklem, którego środek poruszał się po większym okręgu, zwanym deferentem. Gwiazdy krążyły na sferze niebieskiej poza orbitami planetarnymi.
m26669acfae402ef0_1528449000663_0
Ruch planet na sferze niebieskiej. System heliocentryczny. Rozwój idei kopernikańskiej
m26669acfae402ef0_1528449084556_0
Trzeci
m26669acfae402ef0_1528449076687_0
III. Grawitacja i elementy astronomii. Uczeń:
4) opisuje budowę Układu Słonecznego i jego miejsce w Galaktyce; posługuje się pojęciami jednostki astronomicznej i roku świetlnego.
m26669acfae402ef0_1528449068082_0
45 minut
m26669acfae402ef0_1528449523725_0
Opisuje cechy modelu heliocentrycznego.
m26669acfae402ef0_1528449552113_0
1. Wymienia różnice pomiędzy systemem geocentrycznym i heliocentrycznym.
m26669acfae402ef0_1528450430307_0
Uczeń:
- odróżnia model heliocentryczny od geocentrycznego,
- omawia rozwój modelu heliocentrycznego.
m26669acfae402ef0_1528449534267_0
1. Dyskusja.
2. Analiza tekstu.
m26669acfae402ef0_1528449514617_0
1. Praca indywidualna.
2. Praca grupowa.
m26669acfae402ef0_1528450127855_0
Uczniowie prezentują stan wiedzy na temat modelu heliocentrycznego.
Wyjaśnij, co oznacza powiedzenie o Mikołaju Koperniku, że „wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię”.
m26669acfae402ef0_1528446435040_0
Nasze rozumienie Wszechświata ewoluowało z czasem.
Większość wczesnych modeli kosmologicznych zakładała, że Ziemia była nie tylko centrum Układu Słonecznego, ale całego wszechświata.
Arystarch z Samos zaproponował pierwszy model heliocentryczny w III wieku p.n.e., ale w tamtym czasie model ten nie odegrał istotnej roli.
[Ilustracja 1]
Starożytni astronomowie zaobserwowali, że planety poruszały się zwykle ze wschodu na zachód względem odległych gwiazd, ale od czasu do czasu zmieniały kierunek i prędkość. Ruch w przeciwnym kierunku został nazwany ruchem wstecznym. W dzisiejszych czasach wiemy, że jest to ruch pozorny.
Grecki astronom Ptolemeusz wykorzystał wyniki pomiarów obserwacji nieba, aby stworzyć model geocentryczny Wszechświata. W tym modelu Ziemia znajdowała się w centrum, a wokół niej krążyły wszystkie planety i Słońce. Obserwowany ruch wsteczny planet wyjaśniał w taki sposób, że każda planeta miała poruszać się po małym okręgu, zwanym epicyklem, którego środek poruszał się po większym okręgu, zwanym deferentem. Gwiazdy krążyły na sferze niebieskiej poza orbitami planetarnymi.
[Grafika interaktywna]
Model geocentryczny był używany przez wiele stuleci. Dopiero w XVI wieku Mikołaj Kopernik opracował inny model. W 1543 roku, kilka miesięcy przed śmiercią, Kopernik opublikował swoją teorię w książce: „De revolutionibus orbium coelestium*”* („O obrotach ciał niebieskich”).
Teoria Kopernika głosiła, że Słońce znajduje się w centrum systemu, a wszystkie jego planety, w tym Ziemia, krążą wokół niego. Pogląd ten nosi nazwę teorii heliocentrycznej, co oznacza, że Słońce znajduje się w centrum („helios” w języku greckim oznacza „słońce”). W teorii Kopernika Księżyc jest jedynym ciałem niebieskim w tym systemie, które okrąża Ziemię, a wraz z nią Słońce. Planety krążą wokół Słońca po kołowych orbitach zmodyfikowanych epicyklem. Prędkość danej planety jest jednostajna. Teoria zakładała, że gwiazdy są nieruchome, a ich pozorny ruch dzienny spowodowany jest dzienną rotacją Ziemi. Ruch wsteczny planet był wynikiem ziemskiego ruchu orbitalnego.
[Ilustracja 2]
Po kilkudziesięciu latach Johannes Kepler, korzystając z bardzo dokładnych danych, zgromadzonych przez swojego byłego mentora Tycho Brahe, odkrył, że planety nie poruszają się po orbitach kołowych, ale po elipsach.
Z biegiem czasu instrumenty używane przez astronomów stawały się coraz lepsze i umożliwiały dokładniejsze pomiary.
Galileo Galilei był pierwszym astronomem, który wykorzystał teleskop do badania nieba. Dokonał szeregu obserwacji, które ostatecznie pomogły przekonać innych, że model heliocentryczny był prawidłowy. Galileusz odkrył plamy na Słońcu i zaobserwował, że powierzchnia Księżyca była porowata. Odkrył, że Wenus ma fazy, podobnie jak nasz Księżyc.
Teoria heliocentryczna, o której mówił Galileusz, miała wielu przeciwników i została oficjalnie zakazana na długi czas. On sam został również zmuszony do oficjalnego zaprzeczenia swojej teorii i spędził w areszcie domowym ostatnie osiem lat swojego życia.
Kilka dziesięcioleci później Newton uogólnił prawa Keplera i pokazał, że planety i Słońce obracają się wokół środka masy Układu Słonecznego.
Ostateczny dowód na prawdziwość teorii heliocentrycznej Układu Słonecznego pojawił się w 1838 roku, kiedy dokonano pierwszego pomiaru odległości między gwiazdą a Ziemią. Bessel wyznaczył odległość do 61 Cygni mierząc jej paralaksę. Jego pomiary były zgodne z ruchem orbitalnym Ziemi wokół Słońca.
Obecny stan wiedzy jest taki, że Słońce nie jest już uważane za centrum Wszechświata, ale jest jedną pośród wielu gwiazd. Słońce znajduje się w ognisku eliptycznych orbit krążących wokół niego planet. A Układ Słoneczny jest jednym z tysięcy innych podobnych systemów we Wszechświecie.
m26669acfae402ef0_1528450119332_0
Teoria heliocentryczna twierdzi, że Ziemia krąży wokół Słońca. Teoria ta zastąpiła teorię geocentryczną, która głosiła, że Ziemia jest centrum wszechświata. Teoria heliocentryczna dała wkład do wzmożonych obserwacji astronomicznych i obliczeń, które trwają do dziś.