Linia jest siłą. Sztuka secesji

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna pojęcie secesji i wie, czym się charakteryzuje ten nurt w sztuce,

• zna secesyjnych twórców i ich dzieła,

• wie, gdzie znajdowały się główne ośrodki secesji,

• wymienić cechy sztuki secesyjnej.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi rozpoznać ten kierunek w sztuce i architekturze.

2. Metoda i forma pracy

metoda oglądowa, heureza, wykład, praca w grupach

3. Środki dydaktyczne

albumy dotyczące sztuki secesyjnej (np. Mieczysław Wallis, Secesja), reprodukcje obrazów Wyspiańskiego i Mehoffera, zdjęcia secesyjnych mebli i budynków, wybrane z internetowej strony „Chimery”

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Uczniowie oglądają przyniesione przez nauczyciela materiały. Mają za zadanie wynotować nazwiska i zastanowić się, jakie są cechy secesji.

b) Faza realizacyjna

1. Uczniowie dzielą się efektami swojej pracy. Nauczyciel zadaje pytania pomocnicze:

• Jakimi epitetami można określić linię secesyjną? (kręta, płynna, falista)

• Jakie są ulubione motywy secesyjne? (kwiaty, kobiety, pawie)

• Czy widać inspiracje sztuką innych krajów? Których? (Japonia)

• Jaka jest kolorystyka tych dzieł? (czerń i biel lub eksplozja kolorów)

2. Nauczyciel uzupełnia zdobyte przez uczniów informacje krótkim wykładem o linii w secesyjnym rysunku. Pisano: „linia jest siłą, jest wszechdoskonałą”. Secesja lubiła szczególnie linię długą – płynną, krzywą, falistą. Linię, która zdaje się być w ruchu. Secesja lubiła spiralę i linię śrubową – spotykamy ją w balustradach żelaznych, w wazonach szklanych i trenach sukni kobiecej. Najczęściej linie secesji są krzywymi w wielu przegięciach, pęczniejącymi w miejscach zakrzywień i cieniejącymi w pozostałych, „krzywymi o zmiennym, nierównym niespokojnym rytmie”. O linii Wyspiańskiego tak pisze Andrzej Makowiecki: „Linia owalna twarzy lub oka, linia prosta kołnierza czy ramienia jest pokrzywiona i zagięta (...) stąd upodobanie do kwiatów, szczególnie do kwiatów pnących, nerwowych, rozkrzewiających się niespokojnie i niesymetrycznie”.

3. Nauczyciel podaje uczniom do zapisania definicję secesji z encyklopedii.

4. Kolejny etap lekcji to praca w grupach mająca na celu utrwalenie zdobytych wiadomości. Uczniowie dzielą się na kilka grup. Mają za zadanie wcielić się w członków fundacji zajmującej się promocją warszawskiej Pragi. Władze miasta chcą zburzyć kilka secesyjnych kamienic. Trzeba napisać manifest, w którym członkowie fundacji staną w obronie architektonicznej przeszłości.

5. Bibliografia

1. Bortnowski S., Konteksty dzieła literackiego, WSiP, Warszawa 1991.

2. Nowa encyklopedia powszechna, red. B. Kaczorowski, PWN, Warszawa 2004.

3. WWW.bilp.uw.edu.pl/chi/chi.htm, „Chimera” 1901‑1907.

4. Wallis M., Secesja, Arkady, Warszawa 1967.

6. Załączniki

Zadanie domowe

Zrób secesyjny afisz dla wybranego teatru.

7. Czas trwania lekcji

2 x 45minut

8. Uwagi do scenariusza

Lekcja dla klasy III gimnazjum. Ważne jest, aby podczas oglądania materiałów na każdej ławce była przynajmniej jedna reprodukcja lub zdjęcie.