Liryka „wieku męskiego” Adama Mickiewicza.

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

1. zna genezę liryków lozańskich,

2. zna symbolikę wody.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

1. wskazać i nazwać środki artystyczne w wierszu A. Mickiewicza, Nad woda wielką i czystą,

2. wypowiedzieć się na temat symbolicznego znaczenia liryków A. Mickiewicza.

2. Metoda i forma pracy

Metoda problemowa, metoda podawcza, dyskusja, praca z tekstem literackim, indywidualna praca ucznia.

3. Środki dydaktyczne

Tekst liryczny (A. Mickiewicz, Nad woda wielką i czystą), W*.* Kopaliński, Słownik symboli.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Rozmowa na temat skojarzeń związanych z wodą, wykorzystanie słownika W. Kopalńskiego.

b) Faza realizacyjna

1. Podanie krótkiej informacji na temat genezy i cech charakterystycznych liryków lozańskich. (Liryki lozańskie powstały w latach 1839 – 1840, podczas pobyty Mickiewicza w Szwajcarii, gdzie wykładał w Akademii Lozańskiej. Najważniejsze cechy liryków: odejście od opisowości, skrótowość i prostota w wyrażaniu myśli, odejście od wielosłowia i rozbudowanych opisów, melodyjne zorganizowanie wypowiedzi, poszerzanie sensów słów o znaczenie symboliczne, refleksje nad życiem i przemijaniem.)

2. Odczytanie wiersza Nad woda wielką i czystą.

3. Analiza wiersza.

4. Wskazanie i nazwanie środków stylistycznych występujących w wierszu (np. epitety – wielka, przejrzysta, czysta).

5. Przeanalizowanie funkcji występujących w wierszu czasowników (np. stoją, przebiegły, błysnęło – potęgowanie, przyspieszanie ruchu).

6. Zwrócenie uwagi na oryginalne cechy budowy (rymy wykraczają poza zwrotki, są spoiwem wersów z różnych zwrotek).

7. Interpretacja wiersza.

8. Próba podziału tekstu na dwie części (1. cześć – 3 pierwsze zwrotki, 2. część – 3 zwrotki).

9. Wskazanie żywiołów występujących w pierwszej części wiersza (ziemia, powietrze, ogień).

10. Odczytanie drugiej części wiersza, zadanie uczniom pytania: „Który żywioł ostatecznie triumfuje, dlaczego?” (woda, do której porównuje się podmiot liryczny, źródłem przetrwania i triumfu jest spokój, wytrwałość).

c) Faza podsumowująca

Próba symbolicznego odczytania wiersza – uczniowie zgłaszają swoje propozycje (np. woda, to życie ludzkie, które przemija).

5. Bibliografia

Kopaliński W. Słownik symboli,

Markiewicz H., Romantyzm, PWN, Warszawa 1999.

Mickiewicza A., Nad woda wielką i czystą, [w:] w:] Garsztka, Z. Grabowska, G. Olszowska, W rodzinnej Europie, Znak, Kraków 2001.

6. Załączniki

a) Zadanie domowe

Dokonaj analizy i interpretacji liryku pt. Polały się łzy.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak