Literatura reportażu – charakterystyka gatunku na podstawie twórczości Ryszarda Kapuścińskiego

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna cechy reportażu jako gatunku dziennikarsko‑literackiego,

• zna rodzaje reportażu (np. telewizyjny, fotoreportaż),

• wie, kto to jest reporter,

• zna fragmenty Imperium Ryszarda Kapuścińskiego.

b) Umiejętności

Uczeń:

• rozróżnia literaturę piękną od innych utworów pisanych, umiejscawia reportaż zgodnie z tym rozróżnieniem,

• analizuje różne formy reportażu – od reportażu o charakterze sprawozdawczym
  i informacyjnym do reportażu łączącego fakty z fikcją fabularną,

• tworzy własny reportaż w dowolnej formie i na dowolnie wybrany temat.

2. Metoda i forma pracy

Metoda oglądania (słuchania): projekcja reportażu telewizyjnego (lub radiowego).

W formie referatu: wybrany uczeń charakteryzuje gatunek reportażu.

Metoda praktyczna: analiza stylu i formy Imperium Kapuścińskiego oraz tworzenie własnego reportażu.

3. Środki dydaktyczne

1. Reportaż telewizyjny lub radiowy.

2. Słownik terminów literackich.

3. Słownik języka polskiego.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel prezentuje uczniom reportaż (fragment reportażu) telewizyjny lub radiowy,
a następnie pyta, z jaką formą twórczości mieli możliwość przed chwilą się zaznajomić.
W formie pytań do klasy nauczyciel sprawdza wiadomości uczniów dotyczące gatunku reportażu.

b) Faza realizacyjna

Uczniowie wyjaśniają, kim jest reporter. Wymieniają znane im rodzaje reportażu. Nauczyciel mówi o relacjach z podróży jako o przykładzie gatunku literackiego funkcjonującego przed pojawieniem się reportażu, a posiadającego charakterystyczne dla niego elementy.

Jeden z uczniów w formie referatu charakteryzuje gatunek reportażu. Pozostali słuchają
i zapisują najważniejsze informacje.

Nauczyciel pyta uczniów, co to jest literatura piękna. Prosi o podanie przykładów utworów pisanych, których nie zaliczamy do literatury pięknej. Wyjaśnia, jakie elementy decydują
o przypisaniu danego dzieła do określonej grupy. Mówi o problemach z kwalifikacją gatunku reportażu.

c) Faza podsumowująca

Uczniowie dzielą się swoimi wrażeniami po lekturze Imperium Ryszarda Kapuścińskiego. Mówią o tematyce utworu. Na podstawie wiadomości z lekcji, charakteryzują jego styl
i formę. Kwalifikują dzieło do literatury pięknej lub gatunku publicystycznego. Wymieniają inne tytuły utworów Ryszarda Kapuścińskiego.

5. Bibliografia

1. Kapuściński R., Imperium, Czytelnik, Warszawa 2006.

2. Kuziak M., Rzepczyński S., Jak pisać, Park, Bielsko‑Biała 2001.

3. Literatura Polska, pod red. J. Krzyżanowskiego i C. Hernasa, PWN, Warszawa 1985.

4. Słownik terminów literackich, pod red. J. Sławińskiego, Ossolineum, Wrocław 2000.

5. Uniwersalny słownik języka polskiego, pod red. S. Dubisza, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.

6. Załączniki

Zadanie domowe

Wybierz wydarzenie i napisz reportaż na jego temat. Zdecyduj, czy Twoja praca będzie miała charakter klasycznego reportażu, sprowadzającego się do zdania relacji z wydarzenia, czy też może otrze się o literaturę piękną poprzez zawarcie w niej elementów fikcji, analizy psychologicznej bohaterów czy rozbudowanego komentarza autora (praca pisemna, ale również możliwość przygotowania reportażu telewizyjnego czy fotoreportażu).

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak