Lodowce i lądolody
Lodowce i lądolody
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń:
wie jakie obszary kuli ziemskiej pokryte są lodem i wiecznym śniegiem,
wie jakie warunki muszą być spełnione aby mogły powstać lodowce lub lądolody,
wie czym są lądolody i gdzie występują,
wie czym są lodowce górskie,
wie czym różnią się lodowce ciepłe od zimnych.
b) Umiejętności
Uczeń:
potrafi omówić proces tworzenia się lodu,
potrafi wymienić i wskazać na mapie lądolody,
potrafi wymienić typy lodowców górskich, podać ich przykłady i wskazać je na mapie,
potrafi wyjaśnić pojęcie szarżujących lodowców.
2. Metoda i forma pracy
Praca z całą klasą, praca indywidualna, praca w grupach, praca w parach, dyskusja.
3. Środki dydaktyczne
Ścienna mapa fizyczna świata
Podręczniki geografii
Atlasy geograficzne dla szkół średnich
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i przedstawia im cele zajęć. W klasie zostaje rozwieszona ścienna mapa fizyczna świata. Nauczyciel prosi uczniów o wyjęcie podręczników geografii oraz atlasów geograficznych (co najmniej 1 atlas na dwie osoby).
b) Faza realizacyjna
Nauczyciel podaje uczniom informacje wprowadzające w tematykę dotyczącą lodowców i lądolodów, mówi uczniom jak nazywa się nauka o lodowcach i lądolodach, jakie obszary kuli ziemskiej pokryte są przez lód i wieczny śnieg.
Nauczyciel tłumaczy uczniom jakie warunki muszą być spełnione aby powstały lodowce lub lądolody (obfite opady śniegu, ujemna temperatura powietrza – granica wiecznego śniegu). Następnie omawia proces tworzenia się lodu (śnieg ⇒ firn ⇒ lód firnowy ⇒ lód lodowcowy).
Nauczyciel dzieli klasę na dwie grupy. Każda z grup ma zająć się zcharakteryzowaniem jednego z rodzajów występujących na Ziemi mas lodowych – lądolodów i lodowców górskich. Grupa pierwsza otrzymuje wskazówki na powielonych przez nauczyciela białych kartkach (załącznik 1), grupa druga na kartkach żółtych (załącznik 2).
Nauczyciel wybiera po kilka osób z każdej grupy i prosi je o przedstawienie na forum klasy znalezionych przez grupę informacji. Nauczyciel ewentualnie poprawia uczniów i dodaje jakieś informacje od siebie.
Nauczyciel omawia podział lodowców ze względu na ilość ciepła jaką mogą otrzymać ze słońca, z podłoża i z tarcia w czasie ruchu mas lodu – lodowce ciepłe i zimne.
c) Faza podsumowująca
Nauczyciel przypomina uczniom jakie pojęcia z dzisiejszych zajęć powinni zapamiętać oraz po krótce wraca do najważniejszych zagadnień dotyczących lądolodów i lodowców.
Nauczyciel prosi uczniów aby w domu wyjaśnili następujące pojęcie: szarżujące lodowce.
5. Bibliografia
Kozioł T., Geografia. Zagadnienia maturalne, Wydawnictwo Szkolne Omega, Kraków 1999.
Libner P., Stefaniak G., Geografia od A do Z, Kram, Warszawa 1998.
Modzelewska B., Piełowska E., Podstawy geografii fizycznej i geologii dla I i II klasy liceum ogólnokształcącego, Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Toruń 1997.
Mycielska‑Dowgiałło E., Korotaj‑Kokoszczyńska M., Smolska E., Geomorfologia dynamiczna z elementami stosowanej, WGiSR UW, Warszawa 1999.
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia
załącznik 1
Czym są lądolody?
Gdzie występują lądolody?
Jaki procent pokrywy lodowej kuli ziemskiej stanowią lądolody?
Jaka jest średnia grubość lądolodów?
Jaka jest szybkość przemieszczania się lądolodów?
Co to są lodowce szelfowe? Jak nazywa się i gdzie się znajduje największy na Ziemi lodowiec szelfowy?
Czym się charakteryzuje zjawisko tzw. cielenia się lodowca?
Jakie zagrożenia są związane z występowaniem gór lodowych?
załącznik 2
Czym są lodowce górskie?
Gdzie występują lodowce górskie?
Z jakich części są zbudowane lodowce górskie?
Czym charakteryzują się i gdzie występują następujące typy lodowców górskich: cyrkowe, fieldowe, alpejskie, piedmontowe?
Jakie wyróżniamy ruchy lodowców górskich?
Jaka jest prędkość ruchu lodowcó górskich? Które lodowce są najszybsze, a które najwolniejsze?
b) Zadanie domowe
brak
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak