Malunki naskalne

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Dzieci zdobywają podstawowe informacje o epoce prehistorycznej i kulturze myśliwsko‑zbierackiej; porządkują informacje dotyczące liczenia czasu w kulturze zachodniej; poznają znaczenie określeń „lata naszej ery”, „przed naszą erą”.

b) Umiejętności

Dzieci uczą się wyrabiać naturalny barwnik, malować na nowej powierzchni (kamień), w niewielkiej przestrzeni, używając tylko jednej barwy.

2. Metoda i forma pracy

wykład, zajęcia plastyczne

3. Środki dydaktyczne

Płaskie, średniej wielkości kamienie zebrane przez uczniów

Białka jaj

Węgiel (medyczny lub rysunkowy, ale w tym ostatnim wypadku musi być koniecznie naturalny)

Cienkie pędzelki

4. Przebieg lekcji

Dzisiaj będziemy rozmawiać o malunkach naskalnych. Kiedyś, bardzo dawno temu ludzie nie budowali domów, ale mieszkali w jaskiniach. W tych jaskiniach tworzyli swoje obrazy, ale nie malowali ich na papierze czy płótnie, ale od razu na skalnej ścianie. Pokażę wam teraz kilka takich malowideł. (prezentacja zdjęć z albumu).

To było bardzo dawno temu. Teraz mamy rok 200... Liczymy lata od narodzenia Chrystusa, które jest opisane w Biblii. Od tego zdarzenia minęło już ponad 2000 lat; ale malowidła naskalne powstały jeszcze dużo, dużo wcześniej niż urodził się Chrystus. Zobaczcie, narysuję wam taką oś:

Jeśli coś zdarzyło się np. 20 lat po narodzeniu Chrystusa, to mówimy, ze stało się w 20. roku naszej ery. Jeśli coś zdarzyło się przed narodzinami Chrystusa, to mówimy, że zdarzyło się przed naszą erą. Malowidła naskalne powstały wiele tysięcy lat przed naszą erą, czyli przed narodzinami Chrystusa.

Ludzie, którzy je tworzyli, nie potrafili jeszcze budować domów ani uprawiać zboża i innych roślin. Zajmowali się myślistwem i zbieractwem – polowali na zwierzęta i wyszukiwali jadalne rośliny, które rosły dziko. Dlatego na tych malowidłach jest tak dużo zwierząt – myśliwi malowali te zwierzęta, na które polowali. Na niektórych skałach odkryto też malunki dłoni. Najprawdopodobniej to był taki „podpis”. Ludzie wtedy nie potrafili jeszcze pisać i w ten sposób zaznaczali, do kogo dana jaskinia należała. Widzieliście też, że na tych rysunkach nie ma zbyt wielu kolorów – ludzie wtedy nie mieli jeszcze farb, używali do malowania naturalnych barwników pozyskanych, np. z roślin, z gliny albo z węgla.

My spróbujemy teraz zrobić też taki naturalny barwnik. Każdy z was ma dwie miseczki. Do jednej z nich wleję trochę białka ze zwykłego jajka. W drugiej miseczce rozgniećcie dobrze trochę węgla. Postarajcie się, żeby nie zostały żadne grudki. Teraz wsypcie wasz węgiel do miseczki z białkiem i bardzo dokładnie wymieszajcie. Weźcie cienki pędzelek i wypróbujcie na jednym kamieniu, jaki kolor ma wasz barwnik. Jeśli jest za jasny, to rozgniećcie jeszcze trochę węgla i dodajcie do białka. Pamiętajcie, żeby dobrze wymieszać.

Teraz możemy zacząć malować. Nie macie zbyt dużych kamieni i możecie malować tylko jednym kolorem, więc wasze rysunki nie powinny być bardzo skomplikowane. Możecie spróbować narysować jakiś kształt zwierzęcia i potem dokładnie go „pokolorować” – czyli wypełnić cały kształt barwnikiem. Możecie też namalować tylko kontury, czyli brzegi, zarys jakiejś rzeczy.

5. Bibliografia

Historia sztuki świata, Muza, Warszawa 1998.

6. Załączniki

brak

7. Czas trwania lekcji

ok. 45 minut

8. Środki dydaktyczne

brak