Małżeństwo w starożytnym Rzymie
Ważne daty
470‑399 p.n.e. – lata życia greckiego filozofa Sokratesa
9 n.e. – Lex Papia Poppaea - rzymskiego prawa zachęcającego do zawierania małżeństw i wnoszącego kary pieniężne za życie w celibacie
Scenariusz dla nauczyciela
II. W zakresie kompetencji kulturowych. Uczeń:
posiada podstawową wiedzę o następujących kluczowych zjawiskach z zakresu życia publicznego i prywatnego w starożytnej Grecji i Rzymie:
3) życie domowe i rodzinne w Grecji i Rzymie (dom; rodzina; dzieci i edukacja; imiona i nazwiska greckie i rzymskie; ubiór w Grecji i Rzymie);
tłumaczyć tekst w języku łacińskim i rozumieć jego znaczenie;
omawiać życie rodzinne w starożytnej Grecji i Rzymie;
analizować motyw małżeństwa w malarstwie i rzeźbie;
charakteryzować rolę kobiety w społeczeństwie starożytnym.
Sokrates i Ksantypa
Źródło i tłumaczenie:Źródło i tłumaczenie:
Odpowiedz na pytanie.
Cūr Sōcratēs Xanthippēn domī patitur?
- Quia scrīptōrēs dē ea nārrant.
- Quia potest quoque cēterōrum hominum īrās et iniūriās facilius tolerāre.
- Quia aquam immundam amat.
Małżeństwo w starożytnej Grecji
Małżeństwo w starożytnej Grecji uznawane było za obowiązek obywatela do tego stopnia, że na osoby stanu wolnego nakładano specjalne kary pieniężne. W mizoginicznymmizoginicznym świecie Greków nie dziwi fakt, że kobieta nie miała wielkiego wpływu na wybór małżonka. To ojciec panny decydował o jej losie po przetestowaniu gromady zalotników. Akt zawarcia małżeństwa miał w początkach charakter prywatnej uroczystości rodzinnej, z biegiem czasu zmienił się w akt religijny i prawny, do którego panna młoda starannie się przygotowywała. Po ceremoniach sakralno - prawnych odbywało się przyjęcie weselne, na które oficjalnie zapraszano gości.
Jak nazywano kandydata na męża greckiej dziewczyny?
- zalotnik
- mizogin
- narzeczony
Zaręczyny w starożytnym Rzymie
Ślub w starożytnym Rzymie poprzedzały zaręczyny - sponsalia, inaczej jednak niż w Grecji młodzi sami składali sobie przyrzeczenie stając się sponsus (przyrzeczony) i sponsa (przyrzeczona). Jako symbol zawartego przez rodziców kontraktu narzeczony wręczał swojej wybrance monetę, albo żelazny pierścień noszony odtąd przez nią na serdecznym palcu lewej ręki. Formalności zaręczynowe odbywały się o poranku, wieczorem zaś miało miejsce przyjęcie dla przyjaciół i rodziny, podczas którego obdarowywano narzeczoną upominkami (sponsalia).
Przeczytaj zdania dotyczące rzymskich zaręczyn. Następnie zaznacz zdania prawdziwe.
- Sponsalia to po łacinie “zaręczyny”.
- Narzeczony dawał swojej wybrance monetę lub pierścień.
- Na przyjęciu zaręczynowym wręczano narzeczonej upominki.
- Podczas zaręczyn ojciec dziewczyny przyrzekał ją przyszłemu mężowi.
- Narzeczona nosiła pierścień zaręczynowy na palcu wskazującym prawej ręki.
- Formalności zaręczynowe odbywały się wieczorem.
Ceremonia zaślubin w starożytnym Rzymie
Najbardziej uroczystą i oficjalną formą zawierania związków małżeńskich było confarreatio. Oprócz podstaw prawnych miała ona charakter sakralny - składano Jowiszowi w ofierze placek z orkiszu, którym dzielili się także nowożeńcy i goście weselni. Za najpomyślniejszy okres zawierania małżeństw uważano drugą połowę czerwca, czyli okres żniw, gdy bóstwa są najbardziej dla ludzi łaskawe. W dniu ślubu panna młoda miała na sobie białą togę toga pura, przepasaną paskiem związanym w tzw. węzeł Herkulesa i tunikę prostą - tunica recta. Na głowie miała czerwonozłoty lub szafranowy welon, który osłaniał częściowo fryzurę i policzki i opadał na ramiona. Pan młody ubierał togę, jak każdego innego dnia. Po wróżbach i złożeniu ofiar bogom w domu rodziców panny młodej odbywała się uczta. Później następowało przeprowadzenie panny młodej do domu jej męża, który witał ją u progu domu, na co ona odpowiadała formułkę: Ubi tu Caius, ibi ego Caia - Gdzie ty Gajusz, tam ja Gaja. Chłopcy towarzyszący pannie młodej przenosili ją przez próg, a małżonek witał żonę u wejścia wodą i ogniem. W atrium na młodych czekało łoże małżeńskie.
Wybierz fotografię, która przedstawia rzymską pannę młodą:
- 1
- 2
- 3
Kobieta w starożytnym Rzymie
Pozycja kobiety w starożytnym Rzymie była zdecydowanie wyższa niż w Grecji. Żona i matka zarządzała całym gospodarstwem i zajmowała się wychowywaniem dzieci. Pomimo tego, że kobieta nie miała praw obywatelskich, w życiu prywatnym, osobistym występowała jako pani domu i matka rodziny. Brała udział w życiu towarzyskim i bywała na przyjęciach. Kobiety miały nawet swoje związki czy kluby, jak stowarzyszenie kobiet zamężnych funkcjonujące w Rzymie - Conventus matronarummatronarum.
Zapoznaj się ze słownikiem pojęć i odpowiedz, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe? Umieść odpowiedzi we właściwym miejscu tabeli:
Matrona to kobieta zamężna w starożytnym Rzymie., Mizogin nienawidzi mężczyzn., Toga to szata rzymska noszona pod tuniką., Tunika to rzymski odpowiednik greckiego chitonu., Tunika stanowiła rodzaj płaszcza., Mizoginizm był charakterystyczny dla kultury starożytnej Grecji.
| PRAWDA | |
|---|---|
| FAŁSZ |
Słowniki
Słownik pojęć
łac. tak nazywano w Rzymie kobietę zamężną; Odbierała ona dowody największego poważania.
gr. patologiczny wstręt mężczyzny do kobiet.
płaszcz, wierzchnia szata rzymska, pas białej materii wełnianej długości ok. 5, a szerokości ok. 3 m, z zaokrąglonymi rogami. Owijano nią ciało bez użycia klamer, zarzucając ją - podobnie jak Grecy himation - przez lewe ramię, prawe pozostawiając wolne. Dbano przy tym o ułożenie fałd, które na przedzie, od prawej strony do lewego ramienia, tworzyły zanadrze (sinus).
(łac. tunica) spodnia szata używana przez Rzymian w domu, szyta z lekkiej niefarbowanej materii wełnianej, bez rękawów lub - rzadziej - z rękawami. Odpowiednik greckiego chitonu, rodzaj koszuli. Nakładano ją przez głowę, opasywano w biodrach, a nad pasem podciągano, tworząc zanadrze. Wychodząc z domu nakładano na tunikę togę
Słownik łacińsko‑polski
Galeria dzieł sztuki
Bibliografia
Oryginalna azetka; Encyklopedia PWN,Warszawa 2016.
Mała Encyklopedia Kultury Antycznej,Warszawa 1990.
L. Winniczuk, Ludzie, zwyczaje, obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1983.