Ekspresjonizm

Ekspresjonizm w sztuce rozwinął się na początku XX wieku w Niemczech, ale jego początki sięgają do czasów w których eksperymentowali wielcy artyści schyłku XIX wieku tj.: Vincent van Gogh, Edvard Munch, James Ensor i Paul Gauguin, których można określić mianem ojców ekspresjonizmu.

Ekspresjonizm miał na celu wyrażenie uczuć artysty. Czasami były to uczucia bardzo intensywne, a nawet skrajne.

Krzyk Edvarda Muncha, w którym zawarto tak silne emocje, inspirował nie tylko innych malarzy, ale również poetów. Stał się uniwersalną ilustracją krańcowych uczuć jednostki.

Kliknij na ilustrację i przeczytaj fragment wierszamcd075fb4739d49b2_0000000000008wiersza Jacka Kaczmarskiego Krzyk.

R8GLPMNMhDpPR1

Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Edvarda Muncha „Krzyk”. Ukazuje zdeformowaną, krzyczącą postać o wykrzywionej twarzy, przechodzącą przez most. Postać trzyma głowę rękoma, wyrażając przerażenie i ból. W oddali po moście idą także dwie sylwetki. W tle rozciąga się zniekształcony, pofalowany pejzaż w kolorach granatu, szarości i żółcieni. Niebo jest ognisto-pomarańczowe. Pod punktem interaktywnym na ilustracji zamieszczony jest fragment wiersza Jacka Kaczmarskiego. Punkt 1: Jacek Kaczmarski, Krzyk (wg. Obrazu E. Muncha) - fragment Kim jest ten człowiek, który ciągle za mną idzie? Zamknięte oczy ma i wszystko nimi widzi! Wiem, że on wie, że ja się strasznie jego boję, Wiem, że coś mówi, lecz zatkałam uszy swoje! Krzyczę, krzyczę, krzyczę wniebogłosy! A czy ktoś zrozumie to?! Nie kończy się ten straszny most I nic się nie tłumaczy wprost Wszystko ma drugie, trzecie, czwarte, piąte dno! A! Czy ktoś zrozumie to?! Wszystko ma drugie, trzecie, czwarte piąte dno!

Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Edvarda Muncha „Krzyk”. Ukazuje zdeformowaną, krzyczącą postać o wykrzywionej twarzy, przechodzącą przez most. Postać trzyma głowę rękoma, wyrażając przerażenie i ból. W oddali po moście idą także dwie sylwetki. W tle rozciąga się zniekształcony, pofalowany pejzaż w kolorach granatu, szarości i żółcieni. Niebo jest ognisto-pomarańczowe. Pod punktem interaktywnym na ilustracji zamieszczony jest fragment wiersza Jacka Kaczmarskiego. Punkt 1: Jacek Kaczmarski, Krzyk (wg. Obrazu E. Muncha) - fragment Kim jest ten człowiek, który ciągle za mną idzie? Zamknięte oczy ma i wszystko nimi widzi! Wiem, że on wie, że ja się strasznie jego boję, Wiem, że coś mówi, lecz zatkałam uszy swoje! Krzyczę, krzyczę, krzyczę wniebogłosy! A czy ktoś zrozumie to?! Nie kończy się ten straszny most I nic się nie tłumaczy wprost Wszystko ma drugie, trzecie, czwarte, piąte dno! A! Czy ktoś zrozumie to?! Wszystko ma drugie, trzecie, czwarte piąte dno!

1

1.

Jacek Kaczmarski, Krzyk (wg. Obrazu E. Muncha) - fragment

Kim jest ten człowiek, który ciągle za mną idzie?
Zamknięte oczy ma i wszystko nimi widzi!
Wiem, że on wie, że ja się strasznie jego boję,
Wiem, że coś mówi, lecz zatkałam uszy swoje!
Krzyczę, krzyczę, krzyczę wniebogłosy!
A czy ktoś zrozumie to?!
Nie kończy się ten straszny most
I nic się nie tłumaczy wprost
Wszystko ma drugie, trzecie, czwarte, piąte dno!
A! Czy ktoś zrozumie to?!
Wszystko ma drugie, trzecie, czwarte piąte dno!

RLW0GNzfBgtYI

Ćwiczenie 1

Powyżej przedstawiono jeden z najbardziej znanych obrazów ekspresjonistycznych autorstwa Edvarda Muncha Krzyk. Zapoznaj się z tematem dzieła i z zaproponowanych haseł wybierz trzy, które opisują wyrażone w nim emocje: euforia, strach, szczęście, radość, panika, przerażenie.

Powyżej przedstawiono jeden z najbardziej znanych obrazów ekspresjonistycznych autorstwa Edvarda Muncha Krzyk. Zapoznaj się z tematem dzieła i z zaproponowanych haseł wybierz trzy, które opisują wyrażone w nim emocje: euforia, strach, szczęście, radość, panika, przerażenie.

Poniżej przedstawiono jeden z najbardziej znanych obrazów ekspresjonistycznych autorstwa Edvarda Muncha Krzyk. Zapoznaj się z tematem dzieła i z zaproponowanych haseł wybierz trzy, które opisują wyrażone w nim emocje.

• radość
• przerażenie
• strach
• szczęście
• euforia
• panika

R5WlKQpz8rtUx

Ćwiczenie 2

Polecenie do zadania brzmi: Poniżej przedstawiono trzy portrety wykonane przez przedstawicieli różnych kierunków artystycznych. Zapoznaj się z opisami tych dzieł i wskaż, który z jest portretem wykonanym w stylu ekspresjonistycznym. Pierwszy portret przedstawia obraz Edward Muncha "Autoportret w klinice". Obraz namalowany jest przy pomocy krótkich poziomych pociągnięć pędzla. Ukazuje mężczyznę siedzącego na krześle, ubranego w białą koszulę i czarny garnitur. Rękę trzyma na oparciu krzesła i jest zwrócony twarzą do przodu. Postać ma poważny, a nawet smutny wyraz twarzy. Jego otwarte oczy wyglądają na zaskoczone. W tle widać okno i pomarańczową ścianę. Druga ilustracja przedstawia obraz Albrechta Dürera "Portret ojca". Na obrazie ukazana został mężczyzna w półprofilu. Na głowie ma czarną czapkę z której częściowo wystają falowane włosy. Mężczyzna ma zamyślony wyraz twarzy. Jest ubrany w płaszcz obszyty w dekolcie czarnym futrem. W rękach trzyma korale w kolorze pomarańczowym. Tło obrazu jest zielone. Trzecia ilustracja przedstawia obraz Rembrandta Harmenszoona van Rijna "Starszy mężczyzna ze złotym łańcuchem". Obraz ukazuje starszego mężczyznę z lekko przechyloną głową. Ubrany jest w czarny płaszcz, a wokół szyi ma metalowy kołnierz przypominający kawałek zbroi rycerskiej. Na szyi wisi też duży złoty łańcuch. Ma niewielką siwą brodę i wąsy. Głowę dekoruje czarny kapelusz z czarnymi piórami. Tło jest brązowe.

Polecenie do zadania brzmi: Poniżej przedstawiono trzy portrety wykonane przez przedstawicieli różnych kierunków artystycznych. Zapoznaj się z opisami tych dzieł i wskaż, który z jest portretem wykonanym w stylu ekspresjonistycznym. Pierwszy portret przedstawia obraz Edward Muncha "Autoportret w klinice". Obraz namalowany jest przy pomocy krótkich poziomych pociągnięć pędzla. Ukazuje mężczyznę siedzącego na krześle, ubranego w białą koszulę i czarny garnitur. Rękę trzyma na oparciu krzesła i jest zwrócony twarzą do przodu. Postać ma poważny, a nawet smutny wyraz twarzy. Jego otwarte oczy wyglądają na zaskoczone. W tle widać okno i pomarańczową ścianę. Druga ilustracja przedstawia obraz Albrechta Dürera "Portret ojca". Na obrazie ukazana został mężczyzna w półprofilu. Na głowie ma czarną czapkę z której częściowo wystają falowane włosy. Mężczyzna ma zamyślony wyraz twarzy. Jest ubrany w płaszcz obszyty w dekolcie czarnym futrem. W rękach trzyma korale w kolorze pomarańczowym. Tło obrazu jest zielone. Trzecia ilustracja przedstawia obraz Rembrandta Harmenszoona van Rijna "Starszy mężczyzna ze złotym łańcuchem". Obraz ukazuje starszego mężczyznę z lekko przechyloną głową. Ubrany jest w czarny płaszcz, a wokół szyi ma metalowy kołnierz przypominający kawałek zbroi rycerskiej. Na szyi wisi też duży złoty łańcuch. Ma niewielką siwą brodę i wąsy. Głowę dekoruje czarny kapelusz z czarnymi piórami. Tło jest brązowe.

Poniżej przedstawiono trzy portrety wykonane przez przedstawicieli różnych kierunków artystycznych. Przyjrzyj się sposobowi wykonania tych dzieł i wskaż, które z nich to portret wykonany w stylu ekspresjonistycznym.

• 1
• 2
• 3

Dada

Dada był artystycznym i literackim ruchem, który rozpoczął się w Zurychu w Szwajcarii w 1916 roku. Powstał jako reakcja na I wojnę światową i nacjonalizm, który doprowadził ludzi do konfliktu. Twórczość dadaistyczna była niezwykle różnorodna, począwszy od sztuki performance, po poezję, fotografię, rzeźbę, malarstwo, asamblaż i kolaż. Sztuka dadaistów miała być oderwana od przeszłości i inspirować się tym, co jest przypadkowym fragmentem zwykłej, codziennej rzeczywistości.

Rb2WJWkEHzUt61

Ilustracja interaktywna przedstawia asamblaż Kurta Schwittersa „Kręgle”. Ukazuje przedmioty przymocowane do jednolitego tła i oprawione drewnianą ramę. Są wśród nich między innymi drewniane kręgle. Kompozycja jest swobodna. Na ilustracji został zamieszczony interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Kręgle są kolażem i asamblażem. Artysta ten typ dzieła nazywał Merzkunst i nadawał im kolejne numery. W 1923 r. założył czasopismo „Merz”. Całość swojej sztuki określał jako „Merz” (Merzkunst), a słowo to stworzył z zawiłych połączeń kilku słów „ausmerzen” (usuwać), „Scherz” (figiel), „Nerz” (norka), „Herz” (serce), „März” (marzec). Inspiracją dla tej dadaistycznej zabawy słowem była nazwa banku – KOMERZBANK. Obrazy nazywał Merzbilder, i tworzył je z przypadkowych materiałów, zgodnie z założeniem „tworzenia nowego świata ze szczątków”. Także realizował Merzbau, czyli architekturę wnętrz.

Ilustracja interaktywna przedstawia asamblaż Kurta Schwittersa „Kręgle”. Ukazuje przedmioty przymocowane do jednolitego tła i oprawione drewnianą ramę. Są wśród nich między innymi drewniane kręgle. Kompozycja jest swobodna. Na ilustracji został zamieszczony interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Kręgle są kolażem i asamblażem. Artysta ten typ dzieła nazywał Merzkunst i nadawał im kolejne numery. W 1923 r. założył czasopismo „Merz”. Całość swojej sztuki określał jako „Merz” (Merzkunst), a słowo to stworzył z zawiłych połączeń kilku słów „ausmerzen” (usuwać), „Scherz” (figiel), „Nerz” (norka), „Herz” (serce), „März” (marzec). Inspiracją dla tej dadaistycznej zabawy słowem była nazwa banku – KOMERZBANK. Obrazy nazywał Merzbilder, i tworzył je z przypadkowych materiałów, zgodnie z założeniem „tworzenia nowego świata ze szczątków”. Także realizował Merzbau, czyli architekturę wnętrz.

1

1.

Kręgle są kolażem i asamblażem. Artysta ten typ dzieła nazywał Merzkunst i nadawał im kolejne numery. W 1923 r. założył czasopismo „Merz”. Całość swojej sztuki określał jako „Merz” (Merzkunst), a słowo to stworzył z zawiłych połączeń kilku słów „ausmerzen” (usuwać), „Scherz” (figiel), „Nerz” (norka), „Herz” (serce), „März” (marzec). Inspiracją dla tej dadaistycznej zabawy słowem była nazwa banku – KOMERZBANK. Obrazy nazywał Merzbilder, i tworzył je z przypadkowych materiałów, zgodnie z założeniem „tworzenia nowego świata ze szczątków”. Także realizował Merzbau, czyli architekturę wnętrz.

Słowo „dada” zostało znalezione przypadkowo w czasie wertowania słownika i było nazwą nowego ruchu artystycznego, jak i buntowniczej postawy artystów. W jednym z manifestów, współtwórca dadaizmu, poeta Tristan Tzara, tak uzasadniałmcd075fb4739d49b2_0000000000009uzasadniał nazwę tego ruchu: Dada nic nie znaczy. W gazetach czytamy, że Murzyni rasy Kroo nazywają ogon świętej krowy: Dada. Kostka i matka w niektórych regionach Włoch są nazywane: Dada. Słowo dziecięce określające zabawkę to też: Dada, podwójne potwierdzenie w języku rosyjskim i rumuńskim, to także: Dada.

Dadaiści tworzyli także nietypową poezję używając do tego celu m.in. wyrazy dźwiękonaśladowcze, czyli takie, które miały naśladować swym brzmieniem opisywane zjawisko lub dźwięki wydawane przez opisywany w wierszu obiekt. Można powiedzieć, że poezja dadaistyczna wynikała z nieokiełznanej potrzeby zabawy słowem. Tristan Tzara, zaproponowałmcd075fb4739d49b2_0000000000010zaproponował następujący sposób pisania wierszy: Włóżcie słowa do kapelusza i wyciągnijcie na chybił‑trafił, a otrzymacie poemat dada.

Zapoznaj się z poniższą ilustracją, przedstawiającą zaskakujące dzieło, którego autorem był dadaista Marcel Duchamp i przeczytaj fragmentmcd075fb4739d49b2_0000000000011fragment poematu dadaistycznego.

Rxv7tafN1sL4A1

Ilustracja interaktywna przedstawia dzieło Marcela Duchampa "Fontanna". Jest czarno-białą fotografią, ukazującą pisuar odwrócony do góry nogami z napisem "R. Mutt 1917". Za białym pisuarem znajduje się ściana pomalowana w abstrakcyjne plamy. Dodatkowo na ilustracji został zamieszczony interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: gadji beri bimba glandridri laula lonni cadori gadjama gramma berida bimbala glandri galassassa laulitalomini gadji beri bin blassa glassala laula lonni cadorsu sassala bim gadjama tuffm i zimzalla binban gligia wowolimai bin beri ban(...)

Ilustracja interaktywna przedstawia dzieło Marcela Duchampa "Fontanna". Jest czarno-białą fotografią, ukazującą pisuar odwrócony do góry nogami z napisem "R. Mutt 1917". Za białym pisuarem znajduje się ściana pomalowana w abstrakcyjne plamy. Dodatkowo na ilustracji został zamieszczony interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: gadji beri bimba glandridri laula lonni cadori gadjama gramma berida bimbala glandri galassassa laulitalomini gadji beri bin blassa glassala laula lonni cadorsu sassala bim gadjama tuffm i zimzalla binban gligia wowolimai bin beri ban(...)

1

1.

gadji beri bimba glandridri laula lonni cadori
gadjama gramma berida bimbala glandri galassassa laulitalomini
gadji beri bin blassa glassala laula lonni cadorsu sassala bim
gadjama tuffm i zimzalla binban gligia wowolimai bin beri ban(...)

Zapoznaj się z treścią obrazu Maxa Ernsta oraz dołączonym do niego utworemmcd075fb4739d49b2_0000000000012utworem poetyckim Stanisława Barańczaka „Zbereźnicy ze Zbaraża”. Nie jest to wiersz dadaistyczny. Ponieważ jednak polski poeta i tłumacz potrafił wspaniale bawić się słowem - także jego dźwiękiem - w jego niektórych dziełach można doszukać się podobieństw do poezji awangardowej.

R1dVAgrhxnUzY1

Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Maxa Ernsta "Chiński słowik". Obraz jest zlepkiem przedmiotów, które jako całość przypominają ptaka. Centralą część stanowi owalny kamień, przypominający profil głowy, z jednym okiem po prawej stronie. Poniżej oka jest niewielki dziób. U dołu wystają dwie ludzkie ręce podniesione do góry i kawałek białej chusty. W górnej części głowy znajduje się rozłożony wachlarz. Tłem jest sucha trwa. Pod punktem interaktywnym zamieszczony jest wiersz Stanisława Barańczaka. Punkt 1: Stanisław Barańczak, Zbereźnicy ze Zbaraża Zbereźnikom ze Zbaraża zaraźliwy zez zagraża: zje, zuch, zwykły zraz zbaraski – zaraz zieją zeń zarazki; zjadacz zrazu, zrazu zdrów – zezem zarażony znów! Zdaniem znawców zagadnienia, ze zwykłego zagapienia zbarażanin zbaraniały (znaki zawsze zabraniały zajadania zrazów!) zrazy zeżre, zdrowe zaś zakazy – „ZRAZ (ZRAZ ZWŁASZCZA ZAWIJANY) ZASADNICZO ZAKAZANY!” – zlekceważy. Zatem: zaliż znak zakazu znowu zwalisz, zbirze ze Zbaraża, zjesz zraz złowrogi? – (Zeżre, zwierz.)

Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Maxa Ernsta "Chiński słowik". Obraz jest zlepkiem przedmiotów, które jako całość przypominają ptaka. Centralą część stanowi owalny kamień, przypominający profil głowy, z jednym okiem po prawej stronie. Poniżej oka jest niewielki dziób. U dołu wystają dwie ludzkie ręce podniesione do góry i kawałek białej chusty. W górnej części głowy znajduje się rozłożony wachlarz. Tłem jest sucha trwa. Pod punktem interaktywnym zamieszczony jest wiersz Stanisława Barańczaka. Punkt 1: Stanisław Barańczak, Zbereźnicy ze Zbaraża Zbereźnikom ze Zbaraża zaraźliwy zez zagraża: zje, zuch, zwykły zraz zbaraski – zaraz zieją zeń zarazki; zjadacz zrazu, zrazu zdrów – zezem zarażony znów! Zdaniem znawców zagadnienia, ze zwykłego zagapienia zbarażanin zbaraniały (znaki zawsze zabraniały zajadania zrazów!) zrazy zeżre, zdrowe zaś zakazy – „ZRAZ (ZRAZ ZWŁASZCZA ZAWIJANY) ZASADNICZO ZAKAZANY!” – zlekceważy. Zatem: zaliż znak zakazu znowu zwalisz, zbirze ze Zbaraża, zjesz zraz złowrogi? – (Zeżre, zwierz.)

1

1.

Stanisław Barańczak, Zbereźnicy ze Zbaraża

Zbereźnikom ze Zbaraża
zaraźliwy zez zagraża:
zje, zuch, zwykły zraz zbaraski –
zaraz zieją zeń zarazki;
zjadacz zrazu, zrazu zdrów –
zezem zarażony znów!
Zdaniem znawców zagadnienia,
ze zwykłego zagapienia
zbarażanin zbaraniały
(znaki zawsze zabraniały
zajadania zrazów!) zrazy
zeżre, zdrowe zaś zakazy –
„ZRAZ (ZRAZ ZWŁASZCZA ZAWIJANY)
ZASADNICZO ZAKAZANY!” –
zlekceważy. Zatem: zaliż
znak zakazu znowu zwalisz,
zbirze ze Zbaraża, zjesz
zraz złowrogi? – (Zeżre, zwierz.)

W dadaizmie bardzo ważnymi elementami wskazywanymi w manifestach były wyobraźnia i poczucie humoru. Dlatego francuski pisarz, poeta, eseista i krytyk sztuki, a także teoretyk surrealizmuSurrealizmsurrealizmu André Breton stwierdziłmcd075fb4739d49b2_0000000000014stwierdził: dadaizm jest stanem umysłu. To znaczy jest bardziej postawą i sposobem patrzenia na świat niż stylem artystycznym.

W manifestach dadaiści podnosili postulat, aby w tworzeniu dzieł sztuki wykorzystywać element przypadku. Było to sprzeczne z wszelkimi normami tradycyjnego procesu twórczego, zgodnie z którym praca była skrupulatnie zaplanowana i ukończona. Ta idea oraz koncepcja podniesienia do rangi tworzywa artystycznego „banalnych” obiektów zaowocowały kreowaniem przez dadaistów obiektów‑rzeczy, (tzw. ready‑madeReady‑madeready‑made, czyli „przedmiotów gotowych”). Były to przedmioty codziennego użytku, które można było kupić i zaprezentować jako sztukę dokonując drobnych ingerencji artysty, które czyniły zwykłe przedmioty dziełami sztuki.

RuhtxbVr8FE0Q

Ćwiczenie 4

Poniżej zamieszczone zostały ilustracje ukazujące różne przedmioty codziennego użytku. Zapoznaj się z ich opisami i określ, która przedstawia obiekt dadaistyczny, tzw. ready-made. Pamiętaj, że są to przedmioty codziennego użytku, w których artysta dokonał pewnej zmiany. Pierwsza ilustracja przedstawia stojący na chodniku obok budynku motocykl. Na drugiej ilustracji znajduje się notatnik z czerwoną zakładką. Trzecia ilustracja przedstawia biurko pod komputer z szufladami i półką. Na czwartej ilustracji ukazane jest żelazko, do którego prasującej części przymocowane są gwoździe.

Poniżej zamieszczone zostały ilustracje ukazujące różne przedmioty codziennego użytku. Zapoznaj się z ich opisami i określ, która przedstawia obiekt dadaistyczny, tzw. ready-made. Pamiętaj, że są to przedmioty codziennego użytku, w których artysta dokonał pewnej zmiany. Pierwsza ilustracja przedstawia stojący na chodniku obok budynku motocykl. Na drugiej ilustracji znajduje się notatnik z czerwoną zakładką. Trzecia ilustracja przedstawia biurko pod komputer z szufladami i półką. Na czwartej ilustracji ukazane jest żelazko, do którego prasującej części przymocowane są gwoździe.

Przyjrzyj się przedstawionym niżej ilustracjom ukazującym różne przedmioty codziennego użytku. Wskaż pośród nich ilustrację przedstawiającą dadaistyczny obiekt-rzecz, czyli tzw. ready-made. Pamiętaj, że są to przedmioty codziennego użytku, w których artysta dokonał pewnej zmiany.

• 1
• 2
• 3
• 4

Surrealizm

Surrealizm to ruch artystyczny zdefiniowanymcd075fb4739d49b2_0000000000015zdefiniowany w 1924 r. przez André Bretona w Manifeście surrealizmu jako: czysty psychiczny automatyzm, za pomocą którego pragnie się wyrazić już to ustnie, już to pisemnie, już to w jakikolwiek inny sposób, rzeczywiste funkcjonowanie myśli. W tekście Surrealizm i malarstwo z 1926 r. Breton określił metodę twórczą surrealistów, jako „automatyzm” i objaśniał ją jako pracę „pod dyktando myśli”, „bez jakiejkolwiek kontroli rozumu, poza wszelkimi względami estetycznymi czy moralnymi”. Taka sztuka miała zerwać wszelkie nawiązania do rzeczywistości, odrzucić realizm, który krępował moce twórczej wyobraźni artysty i miała poddać się „modelowi wewnętrznemu”. Dzieło miało zaś stać się „oknem” otwartym na to co w umyśle nieświadome. „Rzeczywiste funkcjonowanie myśli” postulowane przez Bretona polegało więc na ominięciu przez artystę rozumu i racjonalności i uzyskanie dostępu do czystego, nieświadomego umysłu.

Zapoznaj się z poniższym dziełem katalońskiego artysty Joana Miró, który w swojej twórczości odwoływał się do świata dziecięcej wyobraźni oraz z dołączonym do niej fragmentem manifestu André Bretona.

R1GkPfO5pDVGU1

Ilustracja interaktywna ukazuje dzieło Jeana Miró "Karnawał arlekina". Obraz charakteryzuje jasna paleta barw oraz urozmaicona gama kolorystyczna. Ukazuje pokój z oknem, wypełniony różnymi stworkami, ukazanymi dynamicznie, jakby przemieszczały się we wnętrzu. Kształty stworzeń wydają się być foremne i obłe. Na ilustracji zamieszczono interaktywny punkt zawierający informację: Punkt 1: Czysta wyobraźnia wybiera bądź w Pięknie, bądź w Brzydocie tylko takie elementy, które nie były nigdy kojarzone i tym samym najlepiej się nadają do jej kombinacji. Otrzymana w ten sposób mieszanina, przybiera zawsze stopień piękna lub wzniosłości, proporcjonalny do odpowiednich właściwości tworzących ją części, które znów należy uważać za podzielne, to znaczy wynikające z uprzednio dokonanych zestawień. Otóż szczególna analogia, istniejąca między chemicznymi zjawiskami naturalnymi, a zjawiskami chemii inteligencji sprawia, że ze związku dwóch pierwiastków często powstaje produkt nowy, którego właściwości nie przypominają w niczym właściwości składników ani nawet czegokolwiek z nich.

Ilustracja interaktywna ukazuje dzieło Jeana Miró "Karnawał arlekina". Obraz charakteryzuje jasna paleta barw oraz urozmaicona gama kolorystyczna. Ukazuje pokój z oknem, wypełniony różnymi stworkami, ukazanymi dynamicznie, jakby przemieszczały się we wnętrzu. Kształty stworzeń wydają się być foremne i obłe. Na ilustracji zamieszczono interaktywny punkt zawierający informację: Punkt 1: Czysta wyobraźnia wybiera bądź w Pięknie, bądź w Brzydocie tylko takie elementy, które nie były nigdy kojarzone i tym samym najlepiej się nadają do jej kombinacji. Otrzymana w ten sposób mieszanina, przybiera zawsze stopień piękna lub wzniosłości, proporcjonalny do odpowiednich właściwości tworzących ją części, które znów należy uważać za podzielne, to znaczy wynikające z uprzednio dokonanych zestawień. Otóż szczególna analogia, istniejąca między chemicznymi zjawiskami naturalnymi, a zjawiskami chemii inteligencji sprawia, że ze związku dwóch pierwiastków często powstaje produkt nowy, którego właściwości nie przypominają w niczym właściwości składników ani nawet czegokolwiek z nich.

1

1.

Czysta wyobraźnia wybiera bądź w Pięknie, bądź w Brzydocie tylko takie elementy, które nie były nigdy kojarzone i tym samym najlepiej się nadają do jej kombinacji. Otrzymana w ten sposób mieszanina, przybiera zawsze stopień piękna lub wzniosłości, proporcjonalny do odpowiednich właściwości tworzących ją części, które znów należy uważać za podzielne, to znaczy wynikające z uprzednio dokonanych zestawień. Otóż szczególna analogia, istniejąca między chemicznymi zjawiskami naturalnymi, a zjawiskami chemii inteligencji sprawia, że ze związku dwóch pierwiastków często powstaje produkt nowy, którego właściwości nie przypominają w niczym właściwości składników ani nawet czegokolwiek z nich.

Inną ważną zasadą surrealizmu było, że „opiera się na wierze ... we wszechmoc snów, w niekierowanej grze myśli.” René Magritte tak opisywał istotę tworzonych przez siebie obrazów surrealistycznych: Wszystko, co widzimy, ukrywa inną rzecz, zawsze chcemy zobaczyć, co kryje się za tym, co widzimy. Dobrą ilustracją tej zasady są prace René Magritt’a. Poniżej zaprezentowano jeden z nich.

Rkr8LtSoOkBVL

Ilustracja przedstawia obraz René Magritte'a "Kondycja ludzka". Ukazuje wnętrze ze sztaluga, stojącą przed oknem, za którym rozciąga się daleki pejzaż z drzewem, zbożem, lasem i błękitnym niebem z chmurami. Ten sam pejzaż znajduje się na obrazie ustawionym na sztaludze, tak, że widoki się pokrywają. Po bokach okna wiszą ciężkie, brązowe zasłony.

R16bPZP8Ykkzi

Ćwiczenie 6

Nie tylko same dzieła surrealistów były zapisem ich „nieświadomego umysłu”. Również tytuły ich prac wyrażały metodę automatyzmu. Zapoznaj się z opisem dzieła Andre Massona. Obraz przedstawia podwodną bitwę między rybami o ostrych zębach. Niektóre z ryb są ranne, wypływa z nich krew. Malarz zaakcentował ostre zęby stworzeń. Obraz utrzymany jest w piaskowych odcieniach. Pojedyncze plamy oraz wijące się linie nawiązują do podwodnego świata roślin. Zastanów się, jaki tytuł artysta nadał swojej pracy. Wybierz jedną propozycji: - Ryby, góry, niebo a wszystko mokre; - Barwne smugi w akwarium; - Bitwa ryb.

Nie tylko same dzieła surrealistów były zapisem ich „nieświadomego umysłu”. Również tytuły ich prac wyrażały metodę automatyzmu. Zapoznaj się z opisem dzieła Andre Massona. Obraz przedstawia podwodną bitwę między rybami o ostrych zębach. Niektóre z ryb są ranne, wypływa z nich krew. Malarz zaakcentował ostre zęby stworzeń. Obraz utrzymany jest w piaskowych odcieniach. Pojedyncze plamy oraz wijące się linie nawiązują do podwodnego świata roślin. Zastanów się, jaki tytuł artysta nadał swojej pracy. Wybierz jedną propozycji: - Ryby, góry, niebo a wszystko mokre; - Barwne smugi w akwarium; - Bitwa ryb.

Nie tylko same dzieła surrealistów były zapisem ich „nieświadomego umysłu”. Również tytuły ich prac wyrażały metodę automatyzmu. Przyjrzyj się dziełu Andre Massona i zastanów się jaki tytuł nadał swojej pracy. Wybierz jedną z zaproponowanych opcji.

• Barwne smugi w akwarium
• Ryby, góry, niebo a wszystko mokre
• Bitwa ryb

Suprematyzm

Kazimierz Malewicz w roku 1916 opublikował Manifest suprematystyczny. Chociaż kierunek ten trwał krótko, to idee suprematyzmuSuprematyzmsuprematyzmu w sztuce wywarły ogromny wpływ na współczesną twórczość. Malewicz umieszczał w swoich obrazach nasycone czystymi barwami, geometryczne formy. Deklarował odrzucenie w swojej sztuce więzi ze światem przedmiotów spoza dzieła sztuki. Określił taką „bezprzedmiotową” sztukę jako „suprematyzm”.

RTEgImneBQb5R1

Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Kazimierza Malewicza „Suprematyzm”. Ukazuje abstrakcyjną kompozycję złożoną z koła, czworokątów, linii oraz czarnej łezki. Na jasnożółtym tle malarz zamieścił ciemnożółte koło i nałożył na nie różnych rozmiarów czworokąty oraz linie. Figury mają nieregularny kształt i tworzą luźną kompozycję. Na ilustracji zamieszczono interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Terminem suprematyzm określam supremację czystego odczucia w sztuce. Dla suprematysty wizualne zjawiska obiektywnego świata same w sobie są bez znaczenia; istotną rzeczą jest odczuwanie jako takie, zupełnie niezależnie od środowiska, w którym jest wywoływane.

Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Kazimierza Malewicza „Suprematyzm”. Ukazuje abstrakcyjną kompozycję złożoną z koła, czworokątów, linii oraz czarnej łezki. Na jasnożółtym tle malarz zamieścił ciemnożółte koło i nałożył na nie różnych rozmiarów czworokąty oraz linie. Figury mają nieregularny kształt i tworzą luźną kompozycję. Na ilustracji zamieszczono interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Terminem suprematyzm określam supremację czystego odczucia w sztuce. Dla suprematysty wizualne zjawiska obiektywnego świata same w sobie są bez znaczenia; istotną rzeczą jest odczuwanie jako takie, zupełnie niezależnie od środowiska, w którym jest wywoływane.

1

1.

Terminem suprematyzm określam supremację czystego odczucia w sztuce. Dla suprematysty wizualne zjawiska obiektywnego świata same w sobie są bez znaczenia; istotną rzeczą jest odczuwanie jako takie, zupełnie niezależnie od środowiska, w którym jest wywoływane.

Jednym z najbardziej znanych dzieł Malewicza jest Czarny kwadrat na białym tle z 1913 r. Jeden z krytyków sztuki zapoznawszy się z tym dziełem napisałmcd075fb4739d49b2_0000000000018napisał przejęty: umarło wszystko, co dotąd było święte i określił obraz Malewicza mianem „czarnego kwadratu”. Czarny kwadrat kojarzył się odtąd z ideą suprematyzmu w ogóle.

Zapoznaj się z poniższym dziełem Kazimierza Malewicza i opisemmcd075fb4739d49b2_0000000000017opisem dokonanym przez samego autora.

RBVq2TD7AdziY1

Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Kazimierza Malewicza "Czarny kwadrat na białym tle. Obraz ukazuje duży czarny kwadrat, wypełniający prawie całą powierzchnię płótna. Brzegi białej obwódki zamykają kompozycję. Na ilustracji został zamieszczony interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: W roku 1913, dążąc rozpaczliwie do uwolnienia sztuki od balastu przedmiotowości, uciekłem się do formy kwadratu i wystawiłem obraz, który przedstawiał tylko czarny kwadrat na białym polu.(...). Żadnych „wizerunków rzeczywistości” – żadnych ideowych wyobrażeń – tylko pustynia! Ale pustynia jest wypełniona duchem bezprzedmiotowego odczucia, które przenika wszystko. (...) Suprematyzm jest odnalezieniem czystej sztuki, która z biegiem czasu stała się niedostrzegalna pod balastem „rzeczy”(...).

Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Kazimierza Malewicza "Czarny kwadrat na białym tle. Obraz ukazuje duży czarny kwadrat, wypełniający prawie całą powierzchnię płótna. Brzegi białej obwódki zamykają kompozycję. Na ilustracji został zamieszczony interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: W roku 1913, dążąc rozpaczliwie do uwolnienia sztuki od balastu przedmiotowości, uciekłem się do formy kwadratu i wystawiłem obraz, który przedstawiał tylko czarny kwadrat na białym polu.(...). Żadnych „wizerunków rzeczywistości” – żadnych ideowych wyobrażeń – tylko pustynia! Ale pustynia jest wypełniona duchem bezprzedmiotowego odczucia, które przenika wszystko. (...) Suprematyzm jest odnalezieniem czystej sztuki, która z biegiem czasu stała się niedostrzegalna pod balastem „rzeczy”(...).

1

1.

W roku 1913, dążąc rozpaczliwie do uwolnienia sztuki od balastu przedmiotowości, uciekłem się do formy kwadratu i wystawiłem obraz, który przedstawiał tylko czarny kwadrat na białym polu.(...). Żadnych „wizerunków rzeczywistości” – żadnych ideowych wyobrażeń – tylko pustynia! Ale pustynia jest wypełniona duchem bezprzedmiotowego odczucia, które przenika wszystko. (...) Suprematyzm jest odnalezieniem czystej sztuki, która z biegiem czasu stała się niedostrzegalna pod balastem „rzeczy”(...).

RrnczwQlTGYRc

Ćwiczenie 7

Ćwiczenie zawiera trzy dzieła sztuki. Zadanie polega na zapoznaniu się z ich opisami i wybranie tego dzieł, które, Twoim zdaniem jest suprematycznym. Pierwsza ilustracja przedstawia obraz Everta Colliera "Vanitas – martwa natura z książką, manuskryptem i czaszką". Ukazuje przykryty zielonym suknem stół, na którym w nieładzie leżą przedmioty: czaszka, kość, wazon, notes z zapiskami, flet, zapisana kartka, kieszonkowy zegarek i otwarta księga. W tle znajduje się klepsydra. Druga ilustracja to przedstawia obraz Pabla Picassa "Panny z Awinionu". Dzieło ukazuje sylwetki pięciu kobiet, które są zgeometryzowane, a ich twarze przypominają afrykańskie maski. Stoją na tle niebieskiej ściany. Po lewej stronie znajduje się brązowa kotara. Trzecia ilustracja przedstawia obraz Everta Colliera "Martwa natura". Ukazuje przymocowane do płaszczyzny za pomocą trzech pasków przedmioty: złożoną gazetę, opieczętowany list, nóż do otwierania listów, zapiski na kartce, grzebień, pióro, dwie kredki w kolorze czarnym i pomarańczowym. Czwarta ilustracja przedstawia obraz Kazimierza Malewicza " Białe na białym". Jest to białe płótno, na którym został namalowany lekko pochylony, biały kwadrat. Która z reprodukcji reprezentuje suprematyzm?

Ćwiczenie zawiera trzy dzieła sztuki. Zadanie polega na zapoznaniu się z ich opisami i wybranie tego dzieł, które, Twoim zdaniem jest suprematycznym. Pierwsza ilustracja przedstawia obraz Everta Colliera "Vanitas – martwa natura z książką, manuskryptem i czaszką". Ukazuje przykryty zielonym suknem stół, na którym w nieładzie leżą przedmioty: czaszka, kość, wazon, notes z zapiskami, flet, zapisana kartka, kieszonkowy zegarek i otwarta księga. W tle znajduje się klepsydra. Druga ilustracja to przedstawia obraz Pabla Picassa "Panny z Awinionu". Dzieło ukazuje sylwetki pięciu kobiet, które są zgeometryzowane, a ich twarze przypominają afrykańskie maski. Stoją na tle niebieskiej ściany. Po lewej stronie znajduje się brązowa kotara. Trzecia ilustracja przedstawia obraz Everta Colliera "Martwa natura". Ukazuje przymocowane do płaszczyzny za pomocą trzech pasków przedmioty: złożoną gazetę, opieczętowany list, nóż do otwierania listów, zapiski na kartce, grzebień, pióro, dwie kredki w kolorze czarnym i pomarańczowym. Czwarta ilustracja przedstawia obraz Kazimierza Malewicza " Białe na białym". Jest to białe płótno, na którym został namalowany lekko pochylony, biały kwadrat. Która z reprodukcji reprezentuje suprematyzm?

Z prezentowanych niżej dzieł wybierz ilustrację przedstawiającą dzieło suprematystyczne

• 1
• 2
• 3
• 4

Słownik pojęć

Słownik pojęć opracowano na podstawie:

encyklopedia.pwn.pl

Galeria dzieł sztuki

Rg3Zd9sCitH7F1

Ilustracja przedstawia obraz Edvarda Muncha „Krzyk”. Ukazuje zdeformowaną, krzyczącą postać o wykrzywionej twarzy, przechodzącą przez most. Postać trzyma głowę rękoma, wyrażając przerażenie i ból. W oddali po moście idą także dwie sylwetki. W tle rozciąga się zniekształcony, pofalowany pejzaż w kolorach granatu, szarości i żółcieni. Niebo jest ognisto-pomarańczowe.

RpdPTE1EKRRQJ1

Ilustracja przedstawia "Autoportret w klinice" Edvarda Muncha Obraz namalowany jest przy pomocy krótkich poziomych pociągnięć pędzla. Ukazuje mężczyznę siedzącego na krześle, ubranego w białą koszulę i czarny garnitur. Rękę trzyma na oparciu krzesła i jest zwrócony twarzą do przodu. Postać ma poważny, a nawet smutny wyraz twarzy. Jego otwarte oczy wyglądają na zaskoczone. W tle widać okno i pomarańczową ścianę.

R492Vx0VCwpZW1

przedstawia obraz Albrechta Dürera "Portret ojca". Ukazuje mężczyznę w półprofilu. Na głowie ma czarną czapkę z której częściowo wystają falowane włosy. Mężczyzna ma zamyślony wyraz twarzy. Jest ubrany w płaszcz obszyty w dekolcie czarnym futrem. W rękach trzyma korale w kolorze pomarańczowym. Tło obrazu jest zielone.

R1NlavlZxzaaW1

Ilustracja przedstawia obraz Rembrandta Harmenszoona van Rijna "Starszy mężczyzna ze złotym łańcuchem". Obraz ukazuje starszego mężczyznę z lekko przechyloną głową. Ubrany jest w czarny płaszcz, a wokół szyi ma metalowy kołnierz przypominający kawałek zbroi rycerskiej. Na szyi wisi też duży złoty łańcuch. Ma niewielką siwą brodę i wąsy. Głowę dekoruje czarny kapelusz z czarnymi piórami. Tło jest brązowe.

RJ9TROcRMXj421

Ilustracja przedstawia asamblaż Kurta Schwittersa „Kręgle”. Ukazuje przedmioty przymocowane do jednolitego tła i oprawione drewnianą ramę. Są wśród nich między innymi drewniane kręgle. Kompozycja jest swobodna.

R1FxygzekPpni1

Ilustracja przedstawia dzieło Marcela Duchampa "Fontanna". Jest czarno-białą fotografią, ukazującą pisuar odwrócony do góry nogami z napisem "R. Mutt 1917". Za białym pisuarem znajduje się ściana pomalowana w abstrakcyjne plamy.

RnpkErtZEddTJ1

Ilustracja przedstawia obraz Maxa Ernsta "Chiński słowik". Obraz jest zlepkiem przedmiotów, które jako całość przypominają ptaka. Centralą część stanowi owalny kamień, przypominający profil głowy, z jednym okiem po prawej stronie. Poniżej oka jest niewielki dziób. U dołu wystają dwie ludzkie ręce podniesione do góry i kawałek białej chusty. W górnej części głowy znajduje się rozłożony wachlarz. Tłem jest sucha trwa.

R14cbB0lNeUSG1

Ilustracja przedstawia obraz Andrea Massona "Bitwa ryb". Obraz przedstawia podwodną bitwę między rybami o ostrych zębach. Niektóre z ryb są ranne, wypływa z nich krew. Malarz zaakcentował ostre zęby stworzeń. Obraz utrzymany jest w piaskowych odcieniach. Pojedyncze plamy oraz wijące się linie nawiązują do podwodnego świata roślin.

R5RmHBho8gUwn1

"Ilustracja przedstawia obraz Joan Miró Karnawał Arlekinów. Obraz jest zlepkiem wielu przedmiotów umiejscowionych w pokoju z jednym oknem. Przedmioty stoją na podłodze ale również unoszą się w powietrzu. Są tam również miniaturowe postacie z teatru lub cyrku w maskach i kolorowych przebraniach, kule, gitara i wydobywające się z niej nuty, kostka, na której siedzi kolorowa pszczoła, palący się znicz czy dwa długie cienkie patyki. "

Rkr8LtSoOkBVL1

Ilustracja przedstawia obraz René Magritte'a "Kondycja ludzka". Ukazuje wnętrze ze sztaluga, stojącą przed oknem, za którym rozciąga się daleki pejzaż z drzewem, zbożem, lasem i błękitnym niebem z chmurami. Ten sam pejzaż znajduje się na obrazie ustawionym na sztaludze, tak, że widoki się pokrywają. Po bokach okna wiszą ciężkie, brązowe zasłony.

Ra7nS6h3D6rUb1

Ilustracja przedstawia obraz Andrea Massona "Bitwa ryb". Obraz przedstawia podwodną bitwę między rybami o ostrych zębach. Niektóre z ryb są ranne, wypływa z nich krew. Malarz zaakcentował ostre zęby stworzeń. Obraz utrzymany jest w piaskowych odcieniach. Pojedyncze plamy oraz wijące się linie nawiązują do podwodnego świata roślin.

R1YfINopY0oj1

Ilustracja przedstawia obraz Kazimierza Malewicza „Suprematyzm”. Ukazuje abstrakcyjną kompozycję złożoną z koła, czworokątów, linii oraz czarnej łezki. Na jasnożółtym tle malarz zamieścił ciemnożółte koło i nałożył na nie rożnych rozmiarów czworokąty oraz linie. Figury mają nieregularny kształt i tworzą luźna kompozycję.

RdX9dtDueyNOD1

Ilustracja przedstawia obraz Kazimierza Malewicza "Czarny kwadrat na białym tle. Obraz ukazuje duży czarny kwadrat, wypełniający prawie całą powierzchnię płótna. Brzegi białej obwódki zamykają kompozycję.

R1ZGbG8IIjFJf1

Ilustracja przedstawia obraz Everta Colliera "Vanitas – martwa natura z książką, manuskryptem i czaszką". Ukazuje przykryty zielonym suknem stół, na którym w nieładzie leżą przedmioty: czaszka, kość, wazon, notes z zapiskami, flet, zapisana kartka, kieszonkowy zegarek i otwarta księga. W tle znajduje się klepsydra.

RDGD1BVBoPoMr1

Ilustracja przedstawia obraz Pabla Picassa "Panny z Awinionu". Dzieło ukazuje sylwetki pięciu kobiet, które są zgeometryzowane, a ich twarze przypominają afrykańskie maski. Stoją na tle niebieskiej ściany. Po lewej stronie znajduje się brązowa kotara.

RtapuPEkLwRE6

Ilustracja przedstawia przedstawia obraz Everta Colliera "Martwa natura". Ukazuje przymocowane do płaszczyzny za pomocą trzech pasków przedmioty: złożoną gazetę, opieczętowany list, nóż do otwierania listów, zapiski na kartce, grzebień, pióro, dwie kredki w kolorze czarnym i pomarańczowym.

RiPmIBSliBrFE1

Ilustracja przedstawia obraz Kazimierza Malewicza " Białe na białym". Jest to białe płótno, na którym został namalowany lekko pochylony, biały kwadrat. Która z reprodukcji reprezentuje suprematyzm?