Ważne daty

Wpływ religii na kształtowanie światopoglądu i stylu artysty

Jerzy Nowosielski (1923‑2011) wychowywał się w rodzinie o różnych praktykach religijnych:  z ojcem, który był wyznania grekokatolickiego chodził do cerkwi unickiej i uczestniczył od najmłodszych lat w bogatej wschodniej liturgii, a matka - katoliczka, zapisała go do Gimnazjum oo. Pijarów. Dojrzały już twórca tak opisywał sytuację, z której wyrósł: Stoję dwiema nogami na dwóch różnych obszarach: kulturowych, religijnych. (…) Mnie właśnie wygodniej jest tak okrakiem. Artysta wierzył, że tylko doświadczając zderzenia kultur, może się rozwijać i otwierać na nowe doznania. W 1939 roku, gdy wybuchła wojna, schronił się wraz z rodzicami we Lwowie, gdzie. odwiedził Muzeum Ukraińskie i po raz pierwszy zetknął się z bogatym zbiorem ikonIkonaikon: Patrząc odczuwałem po prostu ból fizyczny, kręciło mi się w głowie, brakowało tchu w piersiach, nogi odmawiały posłuszeństwa, nie byłem w stanie przejść z jednej sali do drugiej. Doświadczenie to będzie wracało w całej twórczości Nowosielskiego. W 1942 roku malarz wstąpił do nowicjatu w greckokatolickim klasztorze pod Lwowem. Surowe reguły zakonu wymagały ośmiu godzin modlitwy i pracy dziennie. Stan zdrowia nie pozwolił mu na pozostanie w ławrze, ale kilkumiesięczny pobytu wśród braci umożliwił zgłębienie sztuki pisania ikon. Na późniejszą twórczość artysty wpływ miały również studia nad podlinnikamiPodlinnikpodlinnikami – wzornikami, z których korzystają malarze objawień. To doświadczenie stało u podstaw wykształcenia się linearnego stylu Nowosielskiego. Stosowana dla niego paleta barwna często nie odzwierciedla materialnej rzeczywistości, a raczej oddaje to, co się za nią kryje.

Rbyzx3Lfut9mE1

Ilustracja przedstawia malarstwo naścienne tzw. Ikonostas Jerzego Nowosielskiego pt. „Szafirowy Ikonostas”. Na powierzchni znajdują się postacie świętych. Cały górny rząd składa się z pięciu postaci - po dwie postaciach z każdej strony, a w centrum widoczna jest głowa Chrystusa. Rząd niżej widoczna jest scena - postać półnagiego świętego, ubranego w białą szatę, stojącego z głównym krzyżem, Maryję z dzieciątkiem. Kobieta ubrana jest w ciemną szatę, dzieciątko w biało-czerwoną szatę. Dorosłego Chrystusa siedzącego i trzymającego kartkę. Chrystus ubrany jest w zielono-czerwoną szatę, a także ma brodę na twarzy. Obok Chrystusa po prawej stronie widoczny jest kolejny święty ubrany w biało-czerwoną szatę. Pośrodku malowidła ściennego ukazany jest przedmiot przypominający drzwi na których widoczne są postacie świętych.

Abstrakcyjny okres w twórczości Nowosielskiego

Po wojnie Nowosielski związał się z krakowską awangardą. Wspólnie z Tadeuszem Kantorem reaktywował Grupę Krakowską. W tym okresie tworzył kompozycje abstrakcyjne z geometrycznych kształtów.

RCEOGquJFaZxq1

Ilustracja przedstawia niebieską kartkę z zagiętym dolnym prawym rogiem. Na kartce znajduje się cytat: Moje malowidła z »trójkątami« powstały tak - wyjaśnia Nowosielski: - zaczęło się od szukania na kartce papieru przedmiotu o prostej, wyrazistej konstrukcji. Możliwe, że przedmiot taki widziałem kiedyś w dzieciństwie, że wyczytałem go w splocie ostrych, prostych linii planów, lokomotyw, wagonów, którymi bawiłem się i które oglądałem z zainteresowaniem. (...) Miałem wrażenie, że gdzieś istnieje państwo takich właśnie form. Przypominały mi jakieś miasto, którego fotografie kiedyś musiałem widzieć... Z kolei zaczęły mi się one (kiedy już malowałem takie obrazy) kojarzyć z wszystkim tym, co kiedykolwiek wywierało na mnie wrażenie. Więc prymitywny, sztywny obraz Archanioła, więc plan bitwy z cienkimi liniami i drobniutkimi kółeczkami znaków topograficznych, wybuchy granatów (okrągłe białe obłoczki). Kolor, jakim zamalowywałem powstające formy, przypominał kolor krajów, za którymi tęskniłem będąc dzieckiem, a więc Abisynia - plan bitwy i niebieski kolor gór abisyńskich - tak powstała »Bitwa o Addis Abebę«. Wiem, że ostre wieżyczki rosyjskich cerkwi malowane są jaskrawo na kolor zielony, niebieski, rdzawo-czerwony i złoty. W zimie nadzwyczaj ostro rysują się one na tle śnieżnych pól. Czy biały obraz z drobnymi rdzawymi i niebieskimi trójkącikami nie jest dla nas zimą w Rosji?

RIhrtcw1HSN6o1

Ilustracja przedstawia niebieską kartkę z zagiętym dolnym wzorem rogiem. Cytat: Sam Nowosielski podejmował się w ramach abstrakcyjnych i rozważanych teoretycznych dialogów ze sztukami suprematystycznymi, z jej marzeniem o czystości duchowości, tradycją myślenia apofatycznego i badań mistycznych, popularyzując wszystkie te wartości wśród swoich najważniejszych. W jego rozumieniu obrazach (...) abstrakcja była traktowana w kategorii metafizycznych, jako rodzaj jakichś prymarnych struktur, pierwotnego porządku. Wobec rozległości i horyzontów artysty, tak w sferze teorii, jak i malarskiej praxis, nie dziwi, że jego twórczość do dziś rezonuje u malarzy o rozmaitym temperamencie i preferencjach artystycznych. (...) Przy wszystkich różnicach - tematyki, stylu,konwencji obrazowania - łączy ich wszystkich przeświadczenie o sakralnym podłożu i statusie sztuki, które jest traktowane jako bodaj najważniejsza, a w każdym razie najbardziej prymarna, fundamentalna wartość artystycznej i teoretycznej spuścizny Mistrza.

Wpływ ikony w malarstwie portretowym

W portretach z lat 50. Nowosielski tworzy portrety zwane „portretami hieroglificznymi”. Nie uwiecznia w nich wyglądu modeli, nie interesuje go podobieństwo fizyczne. Portrety te pozbawione są cech twarzy – malarz wszystkim nadaje charakteru masek, wzbogacając je o modne w tym czasie rekwizyty, np. okulary, charakterystyczne, wąskie klapy marynarek. Pociągłe owale twarzy o zaakcentowanych powiekach, nad którymi mocno zarysowane są brwi, a wypukłości zaznaczone <Bliki|blikami^C^ światła, artysta upodabnia do ikon. Z tego okresu pochodzą także portrety z instrumentami muzycznymi, przedstawiające modeli we wnętrzu.

R1GRoOAbup6fw1

Ilustracja przedstawia obraz Jerzego Nowosielskiego pt. „Pływaczka”. Na obrazie przedstawiona jest postać kobiety, która jest ubrana w brązowy czepek, a także w zielony kostium do pływania. Ręce kobiety są splecione za plecami. Kobieta została namalowana z profilu, bez żadnych cech charakterystycznych. Tłem obrazu jest szary kolor.

Mistyka cielesności – akty w twórczości Nowosielskiego

W kompozycjach z lat 50. XX wieku przedstawiających sportsmanki (Pływaczki, Koszykarki czy Gimnastyczki) postacie są bryłowate. Jerzy Nowosielski dążył do przedstawienia ciała uświęconego, oderwanego od ziemskiej rzeczywistości. MetafizykaMetafizykaMetafizyka, jako nauka filozoficzna, obejmuje rozważania o istocie bytu oraz o tym, co niepoznawalne, tajemnicze, niedostępne dla zmysłów. Twórczość Jerzego Nowosielskiego wpisuje się w te dwa tematy, mimo iż drażnił go pogląd o istnieniu dwóch równoległych rzeczywistości – materialnej i niematerialnej. Artysta‑teolog podkreślał współistnienie tych dwóch sfer oraz dowodził, że jedna bez drugiej nie mogłaby istnieć: Musi być glina, żeby można było w nią tchnąć ducha. No, bo jak w ducha tchnąć glinę?

W aktach z lat 60. i 70. XX wieku malarz podkreślał linie obojczyków, jasnymi blikami na ramionach i kościach policzkowych, mocno zarysowanym owalem brzucha oddawał bryłowatość. Uwydatniają one zarazem bezcielesność bytu, przenoszą w świat duchowych doznań. Takie formy aktów pojawiać się będą prawie w całej twórczości Nowosielskiego.

R1QvWvwNv74v71

Ilustracja przedstawia niebieską kartkę z zagiętym dolnym wzorem rogiem. Na karcie cytowanej: W obrazach Jerzego Nowosielskiego elementy współczesnego świata transponowane są na język formy, bliski malarstwu ikonowego. Fragmenty pospolitej rzeczywistości - akty, widoki miast, pejzaże - dostępne w nich zhierarchizowane i nabrać charakteru uroczystości prezentacji, rozszerzyć się tajemnicze i intrygujące. Dzieła Nowosielskiego, Połącz jak ikony, nie porzucając realnych kształtów rzeczy, staraj się rozciągać do tego, co kryje się pod powłoką zewnętrzną. Ujawniają dwoistą naturę otaczającego świata, w którym duch zawsze łączy się z materią, w którym za każdym przedmiotem stoi myśl, idea. Tradycję ikony Nowosielski łączy z tradycjami awangardy. Doświadczenie ikonografów zespala z językiem form, wykształconym przez twórców dwudziestego wieku. Artysta wprowadza daleko posunięte uproszczenia kształtów i przestrzeni, rezygnuje z miękkich przejść między poszczególnymi kształtami, dzielące je granice podkreśla wyraźnym konturem. Nie stosuje modelunku bryłowego i światłocienia. W jego obrazach zwarty, jednolity i precyzyjnie położony kolor emanuje własnym, wewnętrznym światłem. Dariusz Konstantynów

R17IJtZjkDsaT1

Ilustracja przedstawia obraz Jerzego Nowosielskiego pt. „Muzyka Nocą”. Obraz przedstawia nagą postać siedzącą plecami do widza. Postać ma krótkie ciemne włosy, a także podniesioną jedną ręką do góry. Postać siedzi na białym ręczniku, który znajduje się na skraju łóżka. Przed postacią widoczna jest wnęka i trzy poziome linie - dwie białe i jedna pomarańczowa.

Malarz świeckich ikon

Nowosielski nazywany jest malarzem świeckich ikon,; często nawiązywał do tradycji prawosławnych wyobrażeń sakralnych – stosował charakterystyczne dla ikony rozwiązania kompozycyjne, w centrum obrazu zamieszczał główny motyw, który otaczał pasem podzielonym na mniejsze pola wypełnione scenami. Operował przy tym płaską plamą barwną. Malował tematy religijne, ale z tego samego sposobu kompozycji korzystał w obrazach o charakterze świeckim, często je sakralizując – odwoływał się do ważnych problemów, które odcisnęły piętno w psychice artysty, tematu wojny, odczłowieczenia.

Rj4r8lOvIuaT01

Ilustracja przedstawia niebieską kartkę z zagiętym dolnym prawym rogiem. Na kartce znajduje się cytat: Świecki i sakralny wymiar sztuki były dosłownie splecione w jego pracach i to mu dawało możliwość osadzenia się w współczesnych prądach artystycznych. To pierwsza rzecz, która go wyraźnie odróżnia. Ale był on też rzadkim przykładem twórcy, który był, nie waham się użyć tego sformułowania, wybitnym znawcą filozofii i teologii i innych dyscyplin. Jest on zwykle opisywany jako malarz i filozof – znał nie tylko klasyczną teologię ojców kościoła, ale również filozofię i teologię okresu rosyjskiego renesansu: Sołowjowa Szestowa, Bierdiajewa – a był on przecież też wybitnym teoretykiem historii sztuki i pisał z tej dziedziny artykuły. Był też wytrawnym znawcą literatury pięknej i poezji. Nie bałbym się powiedzieć, że była to postać prawdziwie renesansowa i należałoby go porównywać z ludźmi takiego formatu, jak Leonardo da Vinci. Posiadamy cztery obszerne tomy jego wywiadów i prac własnych: nie wiem, czy jakiś inny artysta XX w. może się pochwalić takim dorobkiem naukowo-publicystycznym. W jego osobie w sposób wyjątkowy spotkała się sztuka z wiedzą, do tego właściwą wiedzą teologiczną i filozoficzną.

RuD9skKwpx1y81

Ilustracja przedstawia obraz Jerzego Nowosielskiego pt. „Oranta” (Męczeństwo św. Agaty). Obraz w centralnej części przedstawia nagą kobietę. Prawą rękę ma przymocowaną do ściany, obie ręce ma uniesione w górę. Ma długie ciemne włosy oraz czerwoną aureolę wokół głowy. Jej biodra umieszczone są między dwoma czarnymi pasami, których końce są złączone. Górna część ciała kobiety jest jest jasna a dolna ciemna. Wokół postaci kobiety umieszczone są małe, prostokątne obrazy przedstawiające różne sceny.

Pejzażowa twórczość Nowosielskiego

Pejzaże Nowosielskiego przypominają filmowe kadry. Kompozycja tych obrazów często opiera się na zestawieniu płaskich, geometrycznych form, podzielonych płaszczyzn. Pojawiają się zarówno widoki frontalne, jak i ujęcia z perspektywy lotu ptaka oraz zupełnie z góry. Miejskie krajobrazy z rzędami kominów, rytmicznie powtarzającymi się sekwencjami okien i drzwi, ulicami z tramwajami są utrwaleniem 12‑letniego pobytu artysty z żoną w Łodzi. Widoki przedstawiające torowiska, na których stoją lokomotywy i wagony to odzwierciedlenie czasu, gdy twórca mieszkał niedaleko krakowskiego Dworca Głównego. Łodzie i statki są z kolei reminiscencją pobytu malarza na studenckim obozie w Międzyzdrojach. W latach 1950‑1962, w okresie łódzkim powstały pejzaże klasyczne, w których malarz wykorzystał, perspektywę linearną, którą modyfikował, łamiąc jej zasady. Charakterystyczny dla nich jest jasny, stonowany, przeważnie biało‑szary koloryt. Z czasem perspektywa ta zaczęła stopniowo zanikać. Tytuły obrazów wskazują na pejzaże łódzkie, ale jednocześnie mogłyby odzwierciedlać widoki każdego miasta.

R4Clz4ZtrBTIU1

lustracja przedstawia obraz Jerzego Nowosielskiego pt. „Pejzaż Łódzki”. Na obrazie widocznym jest widok na miasto. W centrum obrazu biegnie ulica, która jest szarego koloru. Po lewej i prawej stronie widoczne są budynki mieszkalne. Na obrazie dominuje kolor szary, oraz brązowy (zawartość się w oknach).

ReYu8j3f353eb1

Ilustracja przedstawia obraz Jerzego Nowosielskiego pt. „Wschód słońca w Bieszczadach”. Obraz przedstawia figury geometryczne w różnych kolorach i kształtach, które poprzecinane są liniami. Na obrazie dominuje kolor zielony oraz jego odcienie.

R1eeBCXkN1WsJ1

Ilustracja przedstawia obraz Jerzego Nowosielskiego pt. „Białe miasto”. Obraz przedstawia fragment budynku, który składa się z dwóch części. Dolna część składa się z szyb oraz wjazd na parking. Górna część składa się również z niebieskich szyb.

Mistyfikacja przestrzeni w Villa dei Misteri

W  obrazach Nowosielskiego nie tylko pespektywa uległa zaburzeniu czy własnym regułom malarza. W przestrzeni ukazanej w obrazach artysty przedmioty i postacie przenikają się, multiplikują, powodując wrażenie nieskończoności. Czasem dzieła te tworzyły labirynt, wprowadzały do przestrzeni skomplikowane, tajemnicze i trudne do rozszyfrowania układy.

Cykl Villa dei Misteri, zapoczątkowany w latach 60., łączy w sobie surrealistyczną wizję z dostojeństwem sztuki sakralnej. Kobiety‑kapłanki są nagie i bez twarzy, wykonują ruchy i figury, które trudno odnieść do jakiejkolwiek sytuacji. Ich postacie multiplikowane są w lustrach, oknach, drzwiach. Lustro i umywalka nabierają rangi sprzętów liturgicznych.

RNkZ1QIYUooRu1

Ilustracja przedstawia niebieską kartkę z zagiętym dolnym prawym rogiem. Na kartce znajduje się cytat: Villa dei Misteri – to była willa w Pompejach, położona już poza murami miasta, gdzie jakieś tajne bractwo religijne odprawiało obrzędy o charakterze niecenzuralnym wykorzystujące pewne elementy misteriów Bliskiego Wschodu. Było to głęboko okultyczne w stosunku do powszechnej świadomości religijnej czy obrzędowej Rzymian tego okresu. (...) Villa dei Misteri jest to po prostu wnętrze, w którym się dzieją rzeczy tajemne, takie, które powinny być ukryte przed dzienną świadomością porządnego człowieka. W swoim czasie namalowałem cykl obrazów, które zatytułowałem Villa dei Misteri. Helmut Kajzar zasugerował się tym i napisał sztukę, którą też tak nazwał. (...) Sztuka, jak i wszelkie wtajemniczenie, prowadzi do rejonów świadomości, które normalnie pozostają zakryte. Rejonów, których w porządnym towarzystwie się nie odsłania ani też o nich nie mówi.

R1I6vNmyfPWuS1

Ilustracja przedstawia obraz Jerzego Nowosielskiego pt. „Villa dei Misteri”. Obraz przedstawia wnętrze łazienki. Na frontowej ścianie znajduje się biała umywalka, lustro, oraz żarówka nad nią. Po lewej stronie widoczne są drzwi, z których wystaje część pleców wraz z pośladkami. Podłoga pomieszczenia jest czerwona, zaś ściany są szare.

Dekoracje ścienne Nowosielskiego

Jerzy Nowosielski autorem projektów dekoracji wielu świątyń katolickich i prawosławnych. Polichromie Nowosielskiego są monumentalne, malarz zazwyczaj czerpie inspiracje z ikon bizantyjskich, postacie usytuowane są frontalnie, o sztywnych pozach i gestach, pozbawione emocji. Stosowane przez artystę czyste, nasycone i kontrastowe barwy ożywiają przedstawienia.

Jedną z najciekawszych realizacji artysty jest polichromia w kościele Ducha Świętego w Nowych Tychach wykonana w latach 1981‑1986. Nad ołtarzem znajduje się Maria‑orantka o ciemnej karnacji, której głowę otacza nimb o intensywnej czerwieni. W ten sposób artysta zastąpił Ducha Świętego, którego religia prawosławna nie uznaje jako trzeciej Osoby Trójcy. Marii towarzyszą starotestamentowe postacie: patriarchowie, królowie, prorocy. W transepcie artysta zamieścił apostołów, męczenników i Ojców Kościoła oraz sceny Przeistoczenia i Ukrzyżowania.

R1T9HHZaLgUii1

Ilustracja przedstawia czerwoną kartkę z zagiętym dolnym prawym rogiem. Na kartce znajduje się cytat: Jak ikona Ukrzyżowania pokazuje tajemnicą jedności życia i śmierci, cierpienia i chwały, tak ikona Madonny pokazuje zejście Ducha Świętego na kobietą, na ten element ludzkiej cielesności i świadomości, który w opowiadaniu o pierwotnym upadku ulega pokusie. Tak więc w swej malarskiej warstwie ikona dziewicy Maryi jest właściwie ikoną Ducha Świętego.

R1XmmiuqUsWSg1

Ilustracja przedstawia wnętrze kaplicy Ducha Świętego w Nowych Tychach. Kościół ma wykonane z drewna i boazerii wnętrza. Dach tablicy ma postać stożka, na którym znajdują się postacie świętych. Największą widocznością świętą jest Maryja, która jest ubrana w brązowe szaty oraz ma czerwoną aureolę. W centrum powierzchni znajdują się schody prowadzące do ołtarza.

Zadania

classicmobile

Ćwiczenie 1

Re0KqoUj5l1Ox1

Podaj tytuł dzieła opisane w dalszej części zadania. Opis: Ilustracja przedstawia wnętrze płyty Ducha Świętego w Nowych Tychach. Kościół ma wykonane z drewna i boazerii wnętrza. Dach tablicy ma postać stożka, na którym znajdują się postacie świętych. Największą widocznością świętą jest Maryja, która jest ubrana w brązowe szaty oraz ma czerwoną aureolę. W centrum powierzchni znajdują się schody prowadzące do ołtarza.

Podaj tytuł dzieła opisane w dalszej części zadania. Opis: Ilustracja przedstawia wnętrze płyty Ducha Świętego w Nowych Tychach. Kościół ma wykonane z drewna i boazerii wnętrza. Dach tablicy ma postać stożka, na którym znajdują się postacie świętych. Największą widocznością świętą jest Maryja, która jest ubrana w brązowe szaty oraz ma czerwoną aureolę. W centrum powierzchni znajdują się schody prowadzące do ołtarza.

static

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj tytuły dzieł.

RiFhtk7KLyshp1

Ilustracja do zadania

Odpowiedzi:
1 - Villa dei Misteri
2 - Bitwa o Addis Abebę
3 - Rzeźnia

Pokaż rozwiązanie

A‑3 B‑2 C‑1

classicmobile

Ćwiczenie 5

R19wUDzGSYQzM1

Odpowiedz na pytanie. Gdzie znajduje się Kościół św. Ducha opisany w materiale?

Odpowiedz na pytanie. Gdzie znajduje się Kościół św. Ducha opisany w materiale?

static

Ćwiczenie 5

Uzupełnij informacje o fotografii.

RKVWFvENtnYk21

Ilustracja do zadania

Pytania:
Wezwanie kościoła z fotografii – ................
Miejscowość, w której znajduje się kościół – ................
Typ ikonograficzny Marii ukazany na zdjęciu – ................

Odpowiedzi:
A - Św. Ducha
B - Świętego Ducha
C - Orantka
D - Nowe Tychy

Pokaż rozwiązanie

1‑A,B 2‑D 3‑C

classicmobile

Ćwiczenie 6

Rkg5jutNMdgSr1

Odpowiedz na pytanie. Jaki kolor dominuje na obrazie Jerzego Nowosielskiego pt. „Wschód słońca w Bieszczadach”?

Odpowiedz na pytanie. Jaki kolor dominuje na obrazie Jerzego Nowosielskiego pt. „Wschód słońca w Bieszczadach”?

static

Ćwiczenie 6

Dobierz tytuły pejzaży.

R14TRZTpeTUSM1

Ilustracja do zadania

Pytania:
1 - ................
2 - ................
3 - ................

Odpowiedzi:
A - Wschód słońca w Bieszczadach
B - Pejzaż łódzki
C - Białe miasto

Pokaż rozwiązanie

1‑B 2‑A 3‑C

Polecenie 2

Dokonaj analizy dzieła.

R1BoU5hD4iLgi1

Ilustracja przedstawia obraz Jerzego Nowosielskiego pt. „Kobiety na plaży”. Obraz przedstawia dwie kobiety siedzące na plaży. Na pierwszym planie siedzi kobieta ubrana w strój kąpielowy na szarym ręczniku. Jedną rękę ma podniesioną do góry. Kobieta ma krótkie włosy. Na drugim planie jest druga kobieta siedząca w stroju kąpielowym na plaży. W tle widoczna jest czerwona łódka. Plaża jest w kolorze brązowym, zaś niebo i morze są w odcieniach szarości.

Wypisz cztery cechy kompozycji obrazu.

R1OANIGtrlTis

Przejdź do ćwiczenia

---

Wskaż cztery cechy kolorystyki dzieła.

R7d0pL5DRUq2O

Przejdź do ćwiczenia

---

Podaj cztery cechy światłocienia.

RGQK8bQDcHckG

Przejdź do ćwiczenia

---

Wskaż cztery cechy ekspresji w obrazie.

RnF2b7FPZUIKr

Przejdź do ćwiczenia

---

m72293bb6ef664537_0000000000008

m72293bb6ef664537_0000000000008

Dobierz tytuły pejzaży.

R1SDsaxGpOEvT1

Ilustracja do zadania

Pytania:
1 - ................
2 - ................
3 - ................

Odpowiedzi:
A - Pejzaż łódzki
B - Wschód słońca w Bieszczadach
C - Białe miasto

Rozwiązanie:
1‑A 2‑B 3‑C

Słownik pojęć

Słownik pojęć został opracowany na podstawie:

red. M. Bielska‑Łach, K. Kubalska‑Sulkiewicz, A. Manteuffel‑Szarota, Słownik terminologiczny sztuk pięknych, Warszawa 1996

sjp.pwn.pl

Galeria dzieł sztuki

Rbyzx3Lfut9mE

Ilustracja przedstawia malarstwo naścienne tzw. Ikonostas Jerzego Nowosielskiego pt. „Szafirowy Ikonostas”. Na powierzchni znajdują się postacie świętych. Cały górny rząd składa się z pięciu postaci - po dwie postaciach z każdej strony, a w centrum widoczna jest głowa Chrystusa. Rząd niżej widoczna jest scena - postać półnagiego świętego, ubranego w białą szatę, stojącego z głównym krzyżem, Maryję z dzieciątkiem. Kobieta ubrana jest w ciemną szatę, dzieciątko w biało-czerwoną szatę. Dorosłego Chrystusa siedzącego i trzymającego kartkę. Chrystus ubrany jest w zielono-czerwoną szatę, a także ma brodę na twarzy. Obok Chrystusa po prawej stronie widoczny jest kolejny święty ubrany w biało-czerwoną szatę. Pośrodku malowidła ściennego ukazany jest przedmiot przypominający drzwi na których widoczne są postacie świętych.

RYvFy3WLRnxCo

Ilustracja przedstawia obraz Jerzego Nowosielskiego pt. „Bitwa o Addis Abebę”. Obraz przedstawia wyobrażenie Bitwy o Addis Abebę, na której widoczne są figury geometryczne w różnych kolorach. Na górze widoczne są trzy trójkąty: czerwony, niebieski, czarny. Poniżej widoczny jest trapez podzielony na trójkąty, z którego wychodzą inne kolorowe trójkąty. Dolna część obrazu także składa się z trapezu podzielonego na kolorowe trójkąty – brązowe, i niebieskie. Dół obrazu jest brązowy.

R1GRoOAbup6fw

Ilustracja przedstawia obraz Jerzego Nowosielskiego pt. „Pływaczka”. Na obrazie przedstawiona jest postać kobiety, która jest ubrana w brązowy czepek, a także w zielony kostium do pływania. Ręce kobiety są splecione za plecami. Kobieta została namalowana z profilu, bez żadnych cech charakterystycznych. Tłem obrazu jest szary kolor.

R11CSgv1X5ChM1

Ilustracja przedstawia obraz Jerzego Nowosielskiego pt. „Portret Kobiety”. Na obrazie przedstawiona została kobieta en face czyli w stronę widza. Kobieta ma krótkie ciemne włosy i ubrana jest w czerwony płaszcz z podniesionym kołnierzem. Ręce trzyma w kieszeniach. Portretowana kobieta ma znudzoną minę, oraz ciemną cerę. Na jej twarzy widoczne jest znudzenie. Tło portretu jest czerwone.

RY9Z5YWodn66o

Ilustracja przedstawia obraz Jerzego Nowosielskiego pt. „Portret podwójny”. Na obrazie przedstawiona jest para ludzi – mężczyzna i kobieta. Obie postaci znajdują się w pokoju, który ma niebieskie ściany. W oknie pokoju widoczny jest fragment miasta – mijające się tramwaje, oraz para ludzi czekająca na przystanku. W pokoju znajduje się także fortepian, obraz, oraz kot. Mężczyzna, który stoi po lewej stronie ubrany jest beżową marynarkę spod której wystaje zielony krawat oraz pomarańczowa koszula. Spodnie mężczyzny są białe. Mężczyzna ma krótkie brązowe włosy, oraz ma okulary na nosie. Po prawej stronie stoi kobieta ubrana w szary żakiet, oraz spódnice. Kobieta opiera się o fortepian, a w drugiej dłoni trzyma kawałek chusteczki. Kobieta ma długie brązowe włosy, oraz srebrne kolczyki w uszach.

R1VlYSYtvAXxo

Ilustracja przedstawia obraz Jerzego Nowosielskiego pt. „Półakt czarny”. Obraz przedstawia portret kobiety na czarnym tle. Kobieta została oznaczona czerwonymi konturami. Reszta jej ciała jest zacieniowana. Wyeksponowane są: szyja, dekolt, piersi, brzuch, oraz biodra i nogi. Obraz ten przedstawia kobietę w kąpieli. Kobieta siedzi na szafce, jest owinięta białym ręcznikiem. Jej głowa jest zakryta przez zielony ręcznik.

R17IJtZjkDsaT

Ilustracja przedstawia obraz Jerzego Nowosielskiego pt. „Muzyka Nocą”. Obraz przedstawia nagą postać siedzącą plecami do widza. Postać ma krótkie ciemne włosy, a także podniesioną jedną ręką do góry. Postać siedzi na białym ręczniku, który znajduje się na skraju łóżka. Przed postacią widoczna jest wnęka i trzy poziome linie - dwie białe i jedna pomarańczowa.

RuD9skKwpx1y8

Ilustracja przedstawia obraz Jerzego Nowosielskiego pt. „Oranta” (Męczeństwo św. Agaty). Obraz w centralnej części przedstawia nagą kobietę. Prawą rękę ma przymocowaną do ściany, obie ręce ma uniesione w górę. Ma długie ciemne włosy oraz czerwoną aureolę wokół głowy. Jej biodra umieszczone są między dwoma czarnymi pasami, których końce są złączone. Górna część ciała kobiety jest jest jasna a dolna ciemna. Wokół postaci kobiety umieszczone są małe, prostokątne obrazy przedstawiające różne sceny.

RwuwIm772oohq

Ilustracja przedstawia obraz Jerzego Nowosielskiego pt. „Rzeźnia”. Obraz przedstawia wnętrze pomieszczenia – rzeźni, w której prowadzony jest ubój zwierząt. Prawdopodobnie jest tu ubój rytualny, ponieważ w centrum widoczny jest czerwony budynek z wieżą, na której znajduje się latarnia i krzyż. W pomieszczeniu znajdują się czarnoskóre postaci, które zajmują się ubojem. W rzeźni widoczne są także zwierzęta.

R4Clz4ZtrBTIU

lustracja przedstawia obraz Jerzego Nowosielskiego pt. „Pejzaż Łódzki”. Na obrazie widocznym jest widok na miasto. W centrum obrazu biegnie ulica, która jest szarego koloru. Po lewej i prawej stronie widoczne są budynki mieszkalne. Na obrazie dominuje kolor szary, oraz brązowy (zawartość się w oknach).

ReYu8j3f353eb1

Ilustracja przedstawia obraz Jerzego Nowosielskiego pt. „Wschód słońca w Bieszczadach”. Obraz przedstawia figury geometryczne w różnych kolorach i kształtach, które poprzecinane są liniami. Na obrazie dominuje kolor zielony oraz jego odcienie.

R1eeBCXkN1WsJ

Ilustracja przedstawia obraz Jerzego Nowosielskiego pt. „Białe miasto”. Obraz przedstawia fragment budynku, który składa się z dwóch części. Dolna część składa się z szyb oraz wjazd na parking. Górna część składa się również z niebieskich szyb.

R1I6vNmyfPWuS1

Ilustracja przedstawia obraz Jerzego Nowosielskiego pt. „Villa dei Misteri”. Obraz przedstawia wnętrze łazienki. Na frontowej ścianie znajduje się biała umywalka, lustro, oraz żarówka nad nią. Po lewej stronie widoczne są drzwi, z których wystaje część pleców wraz z pośladkami. Podłoga pomieszczenia jest czerwona, zaś ściany są szare.

R1XmmiuqUsWSg

Ilustracja przedstawia wnętrze kaplicy Ducha Świętego w Nowych Tychach. Kościół ma wykonane z drewna i boazerii wnętrza. Dach tablicy ma postać stożka, na którym znajdują się postacie świętych. Największą widocznością świętą jest Maryja, która jest ubrana w brązowe szaty oraz ma czerwoną aureolę. W centrum powierzchni znajdują się schody prowadzące do ołtarza.

R1BoU5hD4iLgi

Ilustracja przedstawia obraz Jerzego Nowosielskiego pt. „Kobiety na plaży”. Obraz przedstawia dwie kobiety siedzące na plaży. Na pierwszym planie siedzi kobieta ubrana w strój kąpielowy na szarym ręczniku. Jedną rękę ma podniesioną do góry. Kobieta ma krótkie włosy. Na drugim planie jest druga kobieta siedząca w stroju kąpielowym na plaży. W tle widoczna jest czerwona łódka. Plaża jest w kolorze brązowym, zaś niebo i morze są w odcieniach szarości.

Bibliografia

Czerni Krystyna, Nowosielski w Małopolsce. Sztuka sakralna, Kraków 2015

Jasińska Ewa, Polichromia Jerzego Nowosielskiego w kościele Ducha Świętego w Tychach: przykład malarstwa sakralnego inspirowanego sztuką bizantyjską, Pisma Humanistyczne, 2004

Wielcy Malarze, ich życie, inspiracje i dzieło, Nr 105: Jerzy Nowosielski, Eaglemoss 2000

Złota encyklopedia PWN, Edycja 2003