Fotografia nieznanego autora przedstawia ruiny starożytnych ulic antycznego miasta. Między ulicami widoczne są pozostałości po budowlach. W tle obecne są wysokie drzewa.
Ważne daty
31 p. n.e.-68 n.e. - Panowanie dynastii julijsko‑klaudyjskiej
31 p. n.e.-284 n.e. - okres Pryncypatu
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
R1YtpRhSufWvb
1
II. W zakresie kompetencji kulturowych. Uczeń:
2. posiada podstawową wiedzę o następujących kluczowych zjawiskach z zakresu historii starożytnej:
b) historia Rzymu:
- upadek republiki i dyktatura Cezara; inne kluczowe postacie życia publicznego późnej republiki: Cyceron;
3. posiada podstawową wiedzę o następujących kluczowych zjawiskach z zakresu historii literatury starożytnej:
b) literatura rzymska:
- Cyceron.
7. posiada podstawową wiedzę o następujących kluczowych zjawiskach z zakresu tradycji antycznej i recepcji antyku:
a) obecność tradycji greckiej i rzymskiej we współczesnym życiu publicznym i kulturalnym,
b) przetworzenia motywów kulturowych greckich i rzymskich w kulturze późniejszej, polskiej i światowej na płaszczyznach: literackiej, sztuk plastycznych, sztuk wizualnych;
III. W zakresie kompetencji społecznych. Uczeń:
4. jest świadomy antycznych korzeni kultury polskiej, europejskiej i światowej.
Nauczysz się
opowiadać historię Ostii;
charakteryzować kulturę starożytnej Grecji i Rzymu;
wskazywać obecność antyku w kultruze epok późniejszych w Polsce i na świecie.
Historia Ostii
Mieszkańcy Ostii byli przekonani, że ich miasto jest pierwszą kolonią Rzymu. Za jej założyciela uważano tradycyjnie Ankusa Marcjusza (…) Pierwotne miasto było obozem wojskowym na planie kwadratu. Miało wymiary 194 na 125 metrów. Otoczone było murami z bloków tufutuftufu. (…). Dwie główne drogi przecinające się pod kątem prostym – cardo i decumanus – prowadziły do czterech bram (…). Główną funkcją obozu wojskowego, który powstał w Ostii, była ochrona wybrzeża. Nieco później zaczęto w Ostii magazynować zboże i właśnie wtedy funkcja spichlerza Rzymu stała się dla tego miejsca priorytetowa. (…) W 267 r. p.n.e. ustanowiono w Ostii urząd quaestor classicusQuaestor classicusquaestor classicus. Urząd i obszar administracyjny musiały podnieść rangę miasta i zapoczątkowały okres przyspieszonego rozwoju. Najprawdopodobniej to wtedy port o charakterze militarnym (…) zaczął przekształcać się w kwitnące miasto. (…). Najważniejszym zadaniem portu w Ostii, a zatem pośrednio i miasta, było zaopatrzenie Rzymu w zboże. Dzięki swojemu położeniu Ostia nadawała się do tego celu idealnie. To właśnie udział w realizowaniu tego ważnego zadania sprawił, że z małego obozu wojskowego stała się miastem. Pod koniec epoki republikańskiej opasały ją mury z wieżami i cztery bramy. Tak jak w innych miastach Italii, zachodni i południowy sektor miasta zajęty był przez luksusowe domy i tawerny wychodzące na główne ulice: budynki użyteczności publicznej były jeszcze wtedy, podobnie jak w Rzymie, rzadkością.
Gwałtowny rozwój budownictwa w centrum Ostii w II wieku po Chr. związany był także z prywatnymi interesami jej mieszkańców. Do miasta przybyli ludzie zajmujący się obsługą nabrzeża i zawijających do portu statków. Powstawały biura pośrednictwa handlu, zrzeszenia kupców. Powodowało to w sposób naturalny rozwój całego miasta. (…). Kiedy rozbudowano port, w mieście powiększyły się nie tylko struktury służące do magazynowania – wielkie horrea – ale powstały też agencje handlowe, urzędy państwowe kontroli zaopatrzenia. Wzrosło zapotrzebowanie na mieszkania dla pracowników portu, hotele, tawerny, publiczne łaźnie. (...) Wspomniany okres to także czas intensyfikacji budownictwa o charakterze sakralnym. (…). Pod koniec III w. po Chr. wiele budynków uległo zniszczeniu. (…) Opuszczone domy niszczały, ze świątyń usuwano kosztowne marmurowe okładziny, zabierano materiał budowlany. (…)
Źródło: Anna Tatarkiewicz, Życie religijne Ostii antycznej, Poznań 2009, s. 31‑68 (wybór)
Ćwiczenie 1
Czym zajmował się Quaestor classicus?
Czym zajmował się Quaestor classicus?
Czym zajmował się Quaestor classicus?
Po przeczytaniu tekstu narysuj oś czasu, na której umieścisz główne etapy rozwoju Ostii w starożytności. W swojej propozycji uwzględnij wydarzenia polityczne, powstawanie poszczególnych ważnych budowli i rozwój ekonomiczny miasta.
R1WeXxTCzczJ71
R7KYbMyVkjfyM
RMMiU84ezqOCF
R1aoeEnCcRL0b
RqyAMIDtNpObz
RttcgJO7CxeKm
R12NWygQB9jyp
Ćwiczenie 2
Za panowania, którego władcy został zbudowany teatr w Ostii?
Za panowania, którego władcy został zbudowany teatr w Ostii?
Do obrazów znanych budowli z Ostii dopasuj ich opisy.
FOTO 5, FOTO 3, FOTO 4, FOTO 2, FOTO 1
Horrea Epagathiana, wielki spichlerz na zboże, zbudowany w II w. po Chr.
Mitreum w termach. Ta podziemna świątynia orientalnego boga Mitry, czczonego powszechnie przez legionistów rzymskich, powstała w III w. po Chr.
Mozaika w jednym z pomieszczeń tzw. Pałacu Cesarskiego, którego budowę rozpoczęto w czasach panowania Hadriana.
Teatr w Ostii, zbudowany w czasach Oktawiana Augusta.
Insulae, czyli wielorodzinne budynki mieszkalne w Ostii.
Ostia była jednym z najważniejszych rzymskich portów. Jej infrastrukturę portową rozbudowywano w kolejnych stuleciach.
Szczególne znaczenie miała rozbudowa portu w czasach cesarza Trajana, kiedy Ostia stanowiła główny spichlerz Rzymu: to tam przywożono importowane do stolicy imperium zboże.
RGrIvHi4Ot1Qg1
m11daa6e19ca72da2_1516540041533_0
Czwarty z pół‑mitycznych królów Rzymu, uważany za założyciela Ostii.
m11daa6e19ca72da2_1516540069001_0
Cesarz rzymski z dynastii Antoninów.
m11daa6e19ca72da2_1516540084796_0
Cesarz rzymski z dynastii Antoninów, następca Trajana.
Marek Tulliusz Cyceron Mowa w sprawie dowództwa Gnejusza Pompejusza
Było niegdyś w zwyczaju, że naród rzymski walczył z dala od ojczyzny i na przedmurzach imperium zamiast własnych domów, bronił dóbr sprzymierzeńców. Czyż mam mówić , że w ostatnim okresie dla sprzymierzeńców naszych morze było zamknięte, skoro wasze wojska tylko podczas głębokiej zimy z Brundyzjum przeprawiano? Mam żalić się na to, że wzięto do niewoli posłów przybyłych do was od obcych plemion, skoro posłów narodu rzymskiego trzeba było z niewoli wykupywać? Mam wspomnieć i o tym, że żegluga nie była bezpieczna dla kupców, skoro w ręce piratów dostało się dwanaście liktorskich toporów? Mam przypomnieć o zdobyciu słynnych miast, takich jak Knidos, Kolofon czy Samos, i niezliczonego mnóstwa innych, skoro wiecie, że korsarze opanowali wasze porty, i to takie, dzięki którym żyjecie i oddychacie? Czyż nie wiecie, że znany i pełen okrętów port w Kajecie korsarze złupili na oczach pretora, z Mizenum zaś piraci porwali dziecko człowieka, który już przedtem toczył tam z nimi wojnę? Bo po cóż ubolewać nad porażką w Ostii, nad tą haniebną plamą na imieniu rzeczypospolitej, kiedy niemal na waszych oczach flotę, nad którą dowództwo sprawował konsul narodu rzymskiego, korsarze zdobyli i zniszczyli? Na bogów nieśmiertelnych! Czyż niepojęte i boskie męstwo jednego człowieka mogło w tym krótkim czasie okazać się dla rzeczypospolite j tak zbawienne, że wy, którzyście niedawno flotę wrogów widzieli u ujścia Tybru, dziś nie słyszycie o żadnym okręcie korsarskim po krańce Oceanu?
RHqhd1TqfoCIX
Ćwiczenie 3
Ćwiczenie 4
Wskaż, jakie główne zagrożenia dla rzymskiego poczucia bezpieczeństwa wymienia w tekście Marek Tulliusz Cyceron.
RtbLl3Y3LDHzZ
R1cUuFJEodhZn
Ćwiczenie 5
RERHcQ413UD8a
Ćwiczenie 6
R17rH4sCTubhl
Ćwiczenie 7
Polecenie 1
Odpowiedz na pytania w formie pisemnej.
1. Kto uchodził za mitycznego założyciela Ostii? 2. Ustanowienie jakiego urzędu rozpoczęło rozkwit miasta? 3. Ile bram miała Ostia pod koniec czasów republikańskich? 4. Kiedy powstał teatr w Ostii? 5. Za czasów którego z cesarzy powstał w Ostii akwedukt? 6. Bogini Roma, personifikacja Rzymu, miała w Ostii swoją świątynię. Z jaką inną ubóstwioną postacią Roma dzieliła tę świątynię? 7. Jakie instytucje związane z gospodarką i handlem powstawały w Ostii w czasach cesarstwa? 8. Od kiedy zaczął się upadek miasta?
R1aENxTTj9de2
Polecenie 2
Korzystając z książek historycznych, źródeł internetowych i wiedzy zdobytej w lekcji, przygotuj prezentację multimedialną na temat Handel i miasta portowe Rzymu. Skup się na wybranych 2‑3 miastach (np. Ostia, Mizenum, Brundyzjum, Aleksandria).
RZJCPo9g6dcim
Słowniki
Słownik pojęć
Brundyzjum
Brundyzjum
Rzymski port na południu Italii.
Knidos
Knidos
Miasto portowe w Azji Mniejszej.
Kolofon
Kolofon
Miasto portowe w Jonii.
Mizenum
Mizenum
Rzymski port położony w Zatoce Neapolitańskiej.
Quaestor classicus
Quaestor classicus
Rzymski urząd; jego kompetencjami było zarządzanie flotą.
Samos
Samos
Wyspa i port na Morzu Egejskim.
tuf
tuf
Skała wulkaniczna, używana w budownictwie starożytnym.
Słownik łacińsko - polski
R46iBP3IPzQCF1
Galeria dzieł sztuki
RjVXa7Th5TsfZ1
R1cuNgMwbtHT41
RH2DAQjdRRbQX1
RULBa7Wvx98Q11
R1Rz1WjveA9ZS1
Bibliografia
Anna Tatarkiewicz, Życie religijne Ostii antycznej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2009
Lidia Winniczuk (red.), Słownik kultury antycznej, Wiedza Powszechna, Warszawa 1986
Lidia Winniczuk, Ludzie, zwyczaje i obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.