Mikołajek postanawia zrobić porządek. Rozmawiamy o akcji, wątku i zdarzeniu na podstawie Nowych przygód Mikołajka

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna pojęcia: akcja, wątek, zdarzenie,

• wie, że akcja, wątek i zdarzenie należą do elementów świata przedstawionego,

• wie, co to jest świat przedstawiony.

b) Umiejętności

Uczeń:

• potrafi wyróżnić akcję, wątek, zdarzenie,

• potrafi operować powyższymi pojęciami,

• potrafi uszeregować pojęcia od najszerszego do najwęższego.

2. Metoda i forma pracy

Heureza, metoda poszukująca, problemowa, praca z całą klasą, praca indywidualna.

3. Środki dydaktyczne

1. Tekst (fragm. Robię porządek z książki Nowe przygody Mikołajka, s. 336‑342).

2. Ilustracje do tekstu (wydrukowane na kartkach A4, zagięte na górze tak, by można powiesić je na włóczce) lub punkty do ilustracji (załącznik 1).

3. Gruba nitka lub włóczka.

4. Sweterek.

5. Książka Nowe przygody Mikołajka lub jakaś inna powieść.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel zapoznaje uczniów z celami lekcji. Prosi uczniów o znalezienie cech wspólnych dla przedmiotów leżących na pierwszej ławce: swetra i książki.

Tłumaczy, że sweterek zbudowany jest z nitek, a akcja powieści zbudowana jest przynajmniej z dwóch historyjek.

Na tablicy może pojawić się zapis:

b) Faza realizacyjna

1. Na tablicy pojawia się wzór:

= wątek + wątek + ...

akcja powieści

Nauczyciel tłumaczy, że akcja powieści posiada wstęp, rozwinięcie i zakończenie. Zbudowana jest
z wątków.

Wyciągnięcie ze swetra jednej nitki jest podobne do wyciągnięcia z utworu jednego wątku. Informuje, że tekst, który przyniósł na lekcję, jest właśnie jednym wątkiem, zaczerpniętym z powieści Nowe przygody Mikołajka.

2. Uczniowie czytają tekst (jeden uczeń czyta na głos) i numerują na marginesie poszczególne czynności wykonywane przez Mikołajka.

3. Uczniowie zastanawiają się, z czego składa się wątek.

Wątek to zdarzenia (czynności Mikołajka) następujące po sobie.

Wątek = zdarzenie + zdarzenie + zdarzenie +...

4. Nauczyciel wprowadza podział wątków na: główne, poboczne, epizodyczne.

5. Dwóch uczniów przytrzymuje rozciągniętą włóczkę, która symbolizuje wątek. Nauczyciel zawiesza na nim rysunki z czynnościami wykonywanymi przez Mikołajka lub kartki z nazwami tych czynności (załącznik 1) w przypadkowej kolejności. Uczniowie zgłaszają propozycje chronologicznego ich ustawienia, zgodnie z tekstem. Odwołują się do numeracji zrobionej wcześniej na marginesie tekstu.

6. Uczniowie zastanawiają się, jak nazywa się uporządkowanie zdarzeń w ciąg przyczynowo-
-skutkowy, zgodny z kolejnością ich występowania?

7. Nauczyciel wprowadza termin: chronologia wydarzeń.

c) Faza podsumowująca

1. Uczniowie zapisują zdania i, podstawiając za rysunki odpowiednie terminy, uzupełniają je:

Każda powieść posiada ...

Akcja składa się z ...

Na wątek składają się ... często ułożone ..., czyli w ciąg przyczynowo‑skutkowy.

Uczniwie układają terminy według pojemności znaczeniowej: akcja, wątek, zdarzenie. Nauczyciel informuje, że każde z nich należy do jeszcze pojemniejszego znaczeniowo terminu, jakim jest świat przedstawiony.

5. Bibliografia

1. Gościnny R., Sempé J.-J., przeł. B. Grzegorzewska, Nowe przygody Mikołajka,, Znak, Kraków 2005, s. 336‑342.

6. Załączniki

a) Załącznik 1

Punkty do tekstu określające wykonywane przez Mikołajka czynności – do wydrukowania.

Zalanie wodą łazienki

Popsucie golarki przy odnawianiu misia

Zalanie podłogi wodą

Popsucie odkurzacza

Wycieranie kamiennej ścieżki

Stłuczenie wazy

Zabawa samolotem
i zbicie wazonu

Zbicie szklanego daszku

b) Zadanie domowe

W domu uzupełnij trzy definicje:

Akcja – element świata przedstawionego, który ...

Wątek – element świata przedstawionego, który ...

Zdarzenie – element świat przedstawionego, który ...

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak