Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R1WYAHR2KwIwy1

Mistycyzm koloru - color field painting Marka Rothki

Ważne daty

1903‑1970 –lata życia Marka Rothki

1913 – emigracja do USA

1928 – pierwsza zbiorowa wystawa Marka Rothki w Opportunity Gallery

1958 – reprezentowanie przez Rothkę USA na XXIX Esposizione Biennale Internazionale d'Arte w Wenecji

1961 – pierwsza indywidualna wystawa Mark Rothko w Museum of Modern Art

1
1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

R16d8icF6POGE
Pobierz plik: scenariusz_lekcji.pdf
Plik PDF o rozmiarze 177.91 KB w języku polskim

I. Rozwijanie zdolności rozumienia przemian w dziejach sztuki w kontekście ich uwarunkowań kulturowych, środowiskowych, epok, kierunków, stylów i tendencji w sztuce. Uczeń:

10. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat epok, kierunków, stylów i tendencji w sztuce oraz środowisk artystycznych.

2. wymienia cechy sztuki poszczególnych epok, kierunków i tendencji;

8. porównuje style i kierunki oraz ich wzajemne oddziaływania; uwzględnia źródła inspiracji, wpływ wydarzeń historycznych i kulturalnych oraz estetyki na cechy tych stylów;

9. analizuje teksty pisarzy, filozofów, krytyków sztuki i artystów, interpretuje je i wskazuje wpływ tych wypowiedzi na charakter stylów, epok i tendencji w sztuce oraz na kształt dzieła;

II. Zapoznawanie z najwybitniejszymi dziełami w zakresie architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:

1. wymienia i rozpoznaje najbardziej znane dzieła sztuki różnych epok, stylów oraz kierunków sztuk plastycznych;

10. określa funkcję dzieła i wskazuje jej wpływ na kształt dzieła;

11. rozpoznaje gatunek artystyczny, który dzieło reprezentuje;

13. dokonuje opisu i analizy, w tym porównawczej, dzieł z uwzględnieniem ich cech formalnych:

c) w malarstwie i grafice: kompozycji, koloru, sposobów ukazania iluzji przestrzeni, kształtowania formy przez światło, w dziełach figuratywnych stopnia oddania rzeczywistości lub jej deformacji;

14. wskazuje środki stylistyczne i środki ekspresji, które identyfikują analizowane dzieło z odpowiednim stylem, środowiskiem artystycznym lub autorem;

18. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat dzieł sztuki.

2. wskazuje twórców najbardziej reprezentatywnych dzieł;

3. umiejscawia dzieła w czasie (wskazuje stulecie powstania dzieł sztuki dawnej, a w przypadku dzieł sztuki nowoczesnej i współczesnej datuje je z dokładnością do połowy wieku), w nielicznych przypadkach, dotyczących sztuki nowoczesnej i współczesnej, zna daty powstania dzieł lub datuje je z dokładnością jednej dekady;

6. definiuje pojęcie „abstrakcja” i przytacza przykłady dzieł abstrakcyjnych;

8. wymienia różne funkcje dzieł sztuki, takie jak: sakralna, sepulkralna, estetyczna i dekoracyjna, dydaktyczna, ekspresywna, użytkowa, reprezentacyjna, kommemoratywna, propagandowa, kompensacyjna, mieszkalna i rezydencjonalna, obronna, magiczna;

9. identyfikuje najbardziej reprezentatywne i najsłynniejsze dzieła na podstawie charakterystycznych środków warsztatowych i formalnych oraz przyporządkowuje je właściwym autorom;

III. Zapoznawanie z dorobkiem najwybitniejszych twórców dzieł architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:

1. wymienia najistotniejszych twórców dla danego stylu lub kierunku w sztuce;

3. sytuuje twórczość artystów powszechnie uznawanych za najwybitniejszych w czasie, w którym tworzyli (z dokładnością do jednego wieku, a w przypadku twórców sztuki nowoczesnej i współczesnej – z dokładnością do połowy wieku) oraz we właściwym środowisku artystycznym;

4. łączy wybrane dzieła z ich autorami na podstawie charakterystycznych środków formalnych;

6. porównuje dzieła różnych artystów tworzących w podobnym czasie;

8. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat twórczości wybitnych artystów.

IV.2. zna terminologię związaną z opisem formy i treści dzieła malarskiego, rzeźbiarskiego i graficznego, w tym m.in. nazwy formuł ikonograficznych, słownictwo niezbędne do opisu kompozycji, kolorystyki, relacji przestrzennych i faktury dzieła;

IV. Kształcenie w zakresie rozumienia i stosowania terminów i pojęć związanych z dziełami sztuki, ich strukturą i formą, tematyką oraz techniką wykonania. Uczeń:

6. właściwie stosuje terminy dotyczące opisu treści i formy dzieł sztuk plastycznych;

V. Zapoznanie ze zbiorami najważniejszych muzeów i kolekcji dzieł sztuki na świecie i w Polsce, a także z funkcją mecenatu artystycznego oraz jego wpływem na kształt dzieła sztuki. Uczeń:

3. łączy dzieło z muzeum lub miejscem (kościoły, pałace, galerie), w którym się ono znajduje.

Nauczysz się

omawiać cechy twórczości Matka Rothki;

określać technikę stosowaną przez artystę;

wskazywać miejsca, w których znajdują się dzieła malarza;

określać wpływ dzieł Rothki na odbiorcę.

Color field painting Marka Rothki

Mark Rothko (Marcus Rothkowitz) to malarz amerykański, jeden z najważniejszych przedstawicieli nurtu color field painting. Żydowskiego pochodzenia artysta przybył do Nowego Jorku w 1913 roku. Początki jego twórczości przypadają na późne lata 20. W latach 40. styl Rothki się zmienił. Lektura filozoficzna Nietzschego, Freuda, Junga, Frazera, studiowanie psychoanalizy wpłynęły najpierw na zainteresowanie tematyka mitologiczną, a następnie zerwanie z eksperymentami surrealistycznymi i malarstwem figuratywnym oraz skierowanie się w stronę abstrakcji. Rozgłos malarz zyskał dopiero w latach 50. Już w 1949 roku powstał Nr 24 – pierwszy obraz zbudowany według schematu, który będzie stosował aż do śmierci. W kolejnych dziełach na prostokątnym tle płótna zamieszczone zostaną plamy barwne o różnych konfiguracjach.

RG46Z2x8JyV8P1
Ilustracja interaktywna o kształcie pionowego prostokąta przedstawia dzieło Marka Rothki „Nr 24”. Ukazuje abstrakcję przedstawiająca zielone pole na tle czerwieni, o różnych odcieniach. Tło zawiera także przypominające figury geometryczne pionowe i poziome elementy o jasnej, różowawej barwie. Dodatkowo na ilustracji zostały zamieszczone informacje: 1. Obraz zapowiada drogę twórczą Rothki. 2. Mimo kontrastów kolorystycznych malarz stosuje łagodne przejścia pomiędzy czerwienią a zielenią. 3. Nakładane na siebie kolory wzajemnie się przenikają.
Mark Rothko, „Nr 24”, 1949, Hirshhorn Museum and Sculpture Garden, Washington, Nowy Jork, arthive.com, CC BY 3.0

Rothko przez wiele lat dopracowywał znaną później technikę artystyczną, cechującą jego własny, oryginalny styl. Posługiwał się w wielkimi obszarami koloru, nakładanymi na siebie, przenikającymi się i łagodnie przechodzącymi z jednego w drugi. Dojrzała twórczość artysty określana jest mianem mistycznej. Rothko nadał kolorowi rangi sacrum. Dążył do perfekcji malarskiej materii i starał się, by obrazy były oglądane z małej odległości, w odpowiednim oświetleniu.

R1B7MXMPkMTLw1
Ilustracja interaktywna o kształcie kwadratu przedstawia dzieło Marka Rothki „Cztery cienie na czerwieni” autorstwa Marka Rothko. Ukazuje cztery podłużne prostokąty lezące na czerwonym tle. Krawędzie figur są nierówne i postrzępione. Największym i najciemniejszym, czarnym prostokątem jest drugi od góry. Inne namalowane zostały czerwienią z domieszką czerni. Dodatkowo na ilustracji zostały zamieszczone informacje: 1. Zestawienie barw wymagało od malarza niezwykłej precyzji i kontroli pomiędzy temperaturą kolorów. 2. Przejścia pomiędzy płaszczyznami są subtelne i swobodne. 3. Rothko nakładał warstwy kolorów: karmazynu, oranżu, brązu. 4. Duży obszar czerni został najpierw pokryty błękitem, następnie zielenią.
Mark Rothko, „Cztery cienie na czerwieni”, 1958, Whitney Museum of American Art, Nowy Jork, whitney.org, CC BY 3.0

Restauracja na Manhattanie

W 1958 roku Restauracja Four Seasons w Budynku Seagram na środkowym Manhattanie zleciła artyście wykonanie wielkoformatowych malowideł abstrakcyjnych. Dla Rothki jest to możliwość artystycznej pogardy dla konsumpcjonizmu i kapitalizmu amerykańskiego i sztuki pop‑artu. Obrazy malarza nigdy nie zawisły w Four Seasons. Wiosną 1960 roku, pracownię malarza odwiedził Werner Haftmann, niemiecki historyk sztuki i dyrektor DocumentadocumentaDocumenta w Kassel, by zaproponować artyście pokazanie prac w Europie. Rothko odmówił, odpowiadając: Jeżeli zbudujecie kaplicę i pokajacie się za Holocaust, to może być nawet namiot, namaluję wam coś za darmo (Breslin E.B.J., Mark Rothko. A Biography, Chicago 1989, s. 407)

Kiedy poproszono go o namalowanie obrazów do nowojorskiej restauracji Four Seasons, powiedział: „Jest to miejsce, do którego najbogatsze dranie w Nowym Jorku przychodzą, aby się posilić i popisać... Mam nadzieję, że odbiorę apetyt każdemu sukinsynowi, który będzie jadł w tym pomieszczeniu”. W końcu jednak zrezygnował z tego zlecenia”.

Źródło: https://czasnawnetrze.pl/premiery/14566‑mark‑rothko.-obrazy‑z-galerii‑narodowej‑w-waszyngtonie (dostęp z dnia 31.03.2018)

R1LKbxfThccrF1
Ilustracja interaktywna o kształcie poziomego prostokąta przedstawia wystawę obrazów namalowanych dla restauracji Four Seasons z 1959 roku przez Marka Rothki. Fotografia przedstawia wnętrze, w którym zostało ustawione czarne siedzenie z czerwonymi lamówkami. Na ścianie wiszą trzy obrazy Rothki. Dodatkowo na ilustracji zostały zamieszczone informacje: 1. W obrazach dla Four Seasons Rothko zastosował ograniczoną gamą barw utrzymaną w czerwieniach przechodzących od jaskrawych odcieni aż do brązów, a nawet czerni. 2. Rothko stosował nie więcej niż dwa kolory na jednym płótnie.
Mark Rothko, Wystawa obrazów namalowanych dla restauracji Four Seasons z 1959 roku, tinypic.com, CC BY 3.0
Rf8lwHkpJeYcR1
Ilustracja interaktywna o kształcie pionowego prostokąta przedstawia dzieło Marka Rothki „Mural. Section 4”. Ukazuje abstrakcyjny obraz przedstawiający czerwony prostokąt o nierównych, postrzępionych brzegach z wyciętym wnętrzem. Tło obrazu jest różowe o ciemniejszych i jaśniejszych odcieniach. Dodatkowo na ilustracji zostały zamieszczone informacje: 1. Obraz bywa interpretowany jako rytualne przekraczanie granicy sacrum i profanum. 2. Na ciemnoczerwone tło obrazu została naniesiona transparentna biel. 3. Pusta przestrzeń wnętrza nasuwa myśl o pustce, głębi, ograniczonych czerwienią niczym bramą. 4. Obraz zmusza do kontemplacji, niesie za sobą treści egzystencjalne ukryte w symbolu wyrażonym kolorem.

Kaplica Rothki

W połowie lat 60. Mark Rothko współpracował z architektami: Philipem Johnsonem, Howardem Barnstone'em, a następnie Eugene'em Aubrym przy budowie kaplicy uniwersyteckiej katolickiej uczelni w Houston w Teksasie – University of St. Thomas, ufundowanej przez Johna i Dominique’a de Menil. Zamieszczone w niej prace są rodzajem artystycznego testamentu malarza, który w 1970 roku popełnił samobójstwo.

Marzenie Rothki, by jego dzieła prezentowane były w specjalnie dla nich zbudowanym niewielkim sanktuarium, w którym obrazy będą kontemplowane w ciszy i skupieniu przez „strudzonego wędrowca” spragnionego modlitwy i spotkania z wiecznością, spełniło się (…). Czternaście monumentalnych płócien, które w oktogonalnym wnętrzu skłaniają subtelną gradacją ciemnych kolorów do metafizycznej kontemplacji, należy rozważać jako przesłanie wielkiego malarza‑metafizyka. Rothko, dążąc do wydobycia czysto wizualnych, optycznych wartości obrazu pojmowanego jako płaszczyzna pokryta sugestywnymi barwami, tworzył dzieła pełne napięć, dramatyczne, domagające się od widza wdarcia w nie.

Źródło: Eleonora Jedlińska, Obraz jest świadectwem niewyobrażalnego Ekspresjonizm abstrakcyjny i Zagłada (Mark Rothko, Barnett Newman, Frank Stella), Uniwersytet Łódzki, https://docplayer.pl/68029561‑Obraz‑jest‑swiadectwem‑niewyobrazalnego‑ekspresjonizm‑abstrakcyjny‑i-zaglada‑mark‑rothko‑barnett‑newman‑frank‑stella.html (dostęp z dnia 31.03.2018)

RGDzrUSX4P7KO1
Ilustracja interaktywna o kształcie poziomego prostokąta przedstawia kaplicę, w której znajdują się trzy dzieła autorstwa Marka Rothki. Ukazuje przestronne wnętrze, w którym ustawione są trzy rzędy ławek. Na ścianach wielokątnej budowli wiszą obrazy Rothki. Dodatkowo na ilustracji zostały zamieszczone informacje: Punkt 1: Dzieła wystawione w kaplicy skłaniają do refleksji i medytacji. Punkt 2: Trzy jednolicie czarne panele tworzące trzy tryptyki umieszczone są na trzech ścianach po zachodniej, północnej i wschodniej stronie kaplicy. Punkt 3: Oktagonalny plan kaplicy powoduje, że zwiedzający jest umiejscowiony w otoczeniu czarnych obrazów skomponowanych na czarnym tle. Punkt 4: We wnętrzu ustawione były ławki dla zwiedzających , umożliwiające skupienie, kontemplację, osobistą interakcję z dziełami.

Zadania

ROLa6UWpWMbv0
Ćwiczenie 1
Wymień dzieła, które dekorowały Restaurację Four Seasons.
ReWzhHe4w4AHA
Ćwiczenie 2
Podaj miasto, w którym znajduje się kaplica, do której Rothko namalował obrazy.
RsHrbDzxC5aDV
Ćwiczenie 3
Wymień nazwiska architektów kaplicy, do której Rothko namalował obrazy.
RA7mhVaiDoMd1
Ćwiczenie 4
Podaj nazwę restauracji, dla której Rothko namalował obrazy.
R16NQ3Bl60F671
Ćwiczenie 5
Do dat przyporządkuj wydarzenia. 1913 Możliwe odpowiedzi: 1. pierwsza zbiorowa wystawa Marka Rothki w Opportunity Galleries, 2. pierwsza indywidualna wystawa Mark Rothko w Museum of Modern Art, 3. reprezentowanie przez Rothkę USA na XXIX Esposizione Biennale Internazionale d'Arte w Wenecji, 4. pierwsza indywidualna wystawa Mark Rothko w Museum of Modern Art. 1928 Możliwe odpowiedzi: 1. pierwsza zbiorowa wystawa Marka Rothki w Opportunity Galleries, 2. pierwsza indywidualna wystawa Mark Rothko w Museum of Modern Art, 3. reprezentowanie przez Rothkę USA na XXIX Esposizione Biennale Internazionale d'Arte w Wenecji, 4. pierwsza indywidualna wystawa Mark Rothko w Museum of Modern Art. 1958 Możliwe odpowiedzi: 1. pierwsza zbiorowa wystawa Marka Rothki w Opportunity Galleries, 2. pierwsza indywidualna wystawa Mark Rothko w Museum of Modern Art, 3. reprezentowanie przez Rothkę USA na XXIX Esposizione Biennale Internazionale d'Arte w Wenecji, 4. pierwsza indywidualna wystawa Mark Rothko w Museum of Modern Art. 1961 Możliwe odpowiedzi: 1. pierwsza zbiorowa wystawa Marka Rothki w Opportunity Galleries, 2. pierwsza indywidualna wystawa Mark Rothko w Museum of Modern Art, 3. reprezentowanie przez Rothkę USA na XXIX Esposizione Biennale Internazionale d'Arte w Wenecji, 4. pierwsza indywidualna wystawa Mark Rothko w Museum of Modern Art.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
RNCUW3Vwc4GFX1
Ćwiczenie 6
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
R1Q9XrXjF2V6e1
Ćwiczenie 7
Odpowiedz, w jakim mieście odbywa się wystawa sztuki współczesnej Documenta.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
Polecenie 1

W oparciu o przykłady dzieł malarskich Marka Rothki rozwiń myśl: Ważne, by pamiętać, że „abstrakcyjny” nie oznacza pusty w treści; oznacza, że związek między treścią a jej interpretacją nie jest konkretny (Christopher Rothko). W wypowiedzi skorzystaj z samodzielnie wyszukanych w dowolnych źródłach informacji.

R1PkYVC5Z5kof

Słownik pojęć

documenta
documenta

jedna z najważniejszych na świecie wystaw sztuki współczesnej odbywająca się co pięć lat w niemieckim mieście Kassel i trwająca 100 dni.

Słownik pojęć został opracowany na podstawie:

encyklopedia.pwn.pl

Galeria dzieł sztuki

Bibliografia

Eleonora Jedlińska, Obraz jest świadectwem niewyobrażalnego Ekspresjonizm abstrakcyjny i Zagłada (Mark Rothko, Barnett Newman, Frank Stella), Uniwersytet Łódzki, 16.01.07