1. posiada podstawową wiedzę o następujących kluczowych zjawiskach z zakresu mitologii greckiej i rzymskiej:
d) mity o wojnie trojańskiej i powrocie bohaterów spod Troi;
3. posiada podstawową wiedzę o następujących kluczowych zjawiskach z zakresu historii literatury starożytnej:
a) literatura grecka: tragedia: wybrane dzieła Ajschylosa (Prometeusz skowany, Oresteja);
8. potrafi wskazać najważniejsze cechy charakterystyczne i poddać interpretacji uwzględniającej właściwy kontekst kulturowy następujące kluczowe zjawiska z zakresu mitologii greckiej i rzymskiej:
d) mity o wojnie trojańskiej i powrocie bohaterów spod Troi.
Nauczysz się
interpretować dzieła sztuki pochodzące lub odwołujące się do antyku;
konstruować wypowiedzi odnosząc się do zdobytej wiedzy na temat mitologii greckiej i rzymskiej;
wskazywać obecność kultury antyku w dzisiejszych czasach.
- bóg wojny - bóg‑wojownik - opiekun miast - obrońca Olimpu - przywódca sprawiedliwych wojowników - opiekun ludzi, chroniący ich podczas wojny - dawca pokoju
R11TIYNWbYIhh
R1XNMvQoNhsFX
R1eXlt9V90pCk
RLmJXFtu5wawK
Polecenie 1
Wymień główne atrybuty Aresa/Marsa.
RVQ272goSWUFU
m835b135e1b45c830_1508496477874_0
Hymn homerycki do Aresa [w: Hymny homeryckie, tekst, przekład, wstęp i opracowanie W. Appel, Toruń 2001, s. 205]
Ares Ludovisi
RbtYvYSmr9ynB
ROO11txHi1W7P
Ćwiczenie 2
RPytRB4Fu3kUD
Ćwiczenie 3
R19lXk3F8475N
Ćwiczenie 4
R1cua6KMspdzF
Ćwiczenie 5
RAQPEZ7QBKkXe
Ćwiczenie 6
Ajschylos, Agamemnon
Wskazówka
Krótkie wprowadzenie do tekstu:
- Ajschylos, żyjący w I połowie V w. p.n.e., był pierwszym z trójki wielkich ateńskich poetów tragicznych,
- tekst do przeczytania pochodzi z tragedii Ajschylosa Agamemnon, wchodzącej w skład jego trylogii tragicznej, Orestei,
- tematem Agamemnona są dzieje tytułowego bohatera, króla i wodza Agamemnona oraz jego żony Klitajmestry, po powrocie Agamemnona do ojczystego miasta z wojny trojańskiej,
- kontekstem wydarzeń są okrucieństwa wojenne i ofiary wojny trojańskiej, z której właśnie wrócił król.
Na podstawie wcześniej przeczytanych tekstów, wymień negatywne cechy Aresa, jako boga wojny.
R1GP5ZqJfCInr
m835b135e1b45c830_1508496531214_0
Iliada, V: 888‑893 i 907‑909 (przeł. K. Jeżewska, Warszawa 2005.)
Mitologia - fragment
Wyruszający do boju wódz rzymski wołał: “Marsie, czuwaj!” To wezwanie wciągało jakby pod komendę legionów wiecznego wojownika, patrona wszystkich zwad i waśni. Był on dobrze znajomy Rzymianom od prapoczątków ich historii. Jako obrońca granic, był Mars jednocześnie stróżem pól i urodzajów. Składając mu ofiarę ze świni, owcy i wołu, rolnik modlił się doń w ten sposób: “Ojcze Marsie, błagam i proszę, byś dla mnie, dla mego domu i całej rodziny był zawsze dobry i życzliwy. Aby zjednać twą łaskę, dookoła mej roli, mej ziemi, mego gruntu oprowadzam ulubione twoje zwierzęta ofiarne — świnię, owcę i wołu. Zachowaj nas od wszelkiej choroby, widzianej lub niewidzianej, od powietrza i głodu, i od wszelkiej szkody. Wszystkim płodom ziemi, zbożom i winnicom, i sadom użycz urodzaju. Strzeż pasterzy i bydła, a mnie, memu domowi i całej mojej rodzinie daj zdrowie i szczęście”. Kapłani Marsa nazywali się saliowie, czyli skoczkowie. O ich pochodzeniu opowiadano taką legendę. Za panowania króla Numy wybuchła w Rzymie zaraza. Ludzie padali jak muchy. Pobożny król Numa wychodził co rano przed swój dom i wznosząc ręce ku niebu modlił się o zmiłowanie bogów. Pewnego dnia, gdy tak stał, pogrążony w modlitwie, spadła mu do rąk z nieba mała tarcza spiżowa i jednocześnie ozwał się z góry głos, który mówił, że państwo rzymskie tak długo trwać będzie i rosnąć w potęgę, jak długo tarczę tę zachowa wśród największych świętości. Wówczas król Numa, za radą boginki Egerii, która była jego powiernicą i doradczynią we wszystkich sprawach dotyczących religii — kazał sporządzić jeszcze jedenaście takich samych puklerzów. Pewien sprytny kowal wykonał jedenaście tarcz tak podobnych, że wśród nich sam Numa nie mógł poznać, która z nich jest ową prawdziwą, spadłą z nieba. Pieczę nad świętymi tarczami powierzył kolegium dwunastu kapłanów, zwanych saliami. Podczas świąt Marsa, w miesiącu marcu, saliowie, pod przewodnictwem kapłana Marsa (flamen Martialis), udawali się do mieszkania arcykapłana, gdzie przechowywano owe tarcze. Tam ubierali się w tuniki purpurowe i płaszcze ozdobione purpurą. Na głowie każdy miał hełm, przy boku miecz, na lewym ramieniu jeden z owych świętych puklerzów, a w prawej ręce trzymał włócznię. W tym stroju wychodzili saliowie na ulicę, poprzedzani przez fletnistów. Zachowując rytm muzyki, uderzali włóczniami w tarcze i dokoła ołtarzy bogów wykonywali prastary taniec wojenny. Jednocześnie śpiewali pieśni ku czci Janusa, Marsa, Jowisza i innych bogów, pieśni ułożone w tak starożytnej łacinie, że ich późniejsi Rzymianie prawie nie rozumieli. Najwspanialszą świątynią Marsa była ta, którą mu zbudował w Rzymie August pod wezwaniem: Mars Ultor (Mściciel) na pamiątkę ukarania zabójców Cezara. Świątynia stała na forum Augusta. W niewielkiej od niej odległości była stara świątynia Bellony, wojowniczej bogini, spowinowaconej z Marsem.
- Rzymskie oblicze Aresa: bóg Mars i jego rola w Rzymie
m835b135e1b45c830_1508496655349_0
Jan Parandowski, Mitologia: Wierzenia i podania Greków i Rzymian, Warszawa, 1984
Zadania otwarte
Polecenie 3
Odpowiedz na pytania w formie pisemnej.
1. Jaki był pierwotny symbol Marsa w Rzymie? 2. Kim byli Saliowie? 3. Jakie ofiary składano Marsowi? 4. Kto wybudował najważniejszą świątynię Marsa w Rzymie? 5. Z jakiej okazji została ta świątynia wzniesiona? 6. Którzy rzymscy herosi uchodzili za synów Marsa? 7. Jakie zwierzę Rzymianie uważali za szczególnie związane z bogiem wojny?
RKMymesIiYpKg
Polecenie 4
Korzystając z wiedzy uzyskanej w tej lekcji, napisz wypracowanie na 700 słów, na temat: Wojna i jej bóg w oczach starożytnych.
RvVsWC2xNCkY3
Słowniki
Słownik pojęć
Hymn
Hymn
Uroczysta pieśń pochwalna, o apostroficznym charakterze, w starożytności komponowana ku czci bóstwa
Hymny homeryckie
Hymny homeryckie
Zbiór 35 greckich hymnów, przypisywanych dawniej Homerowi, w rzeczywistości powstałych między VIII w. p.n.e. a epoką hellenistyczną.
Temida
Temida
Grecka bogini sprawiedliwości
Ilion
Ilion
Inna nazwa Troi
Słownik łacińsko - polski
RxunqoxKWb5XP1
Galeria dzieł sztuki
RpynLFgm3SHr41
R1XKUOMnNWiz21
Bibliografia
Ajschylos, Agamemnon, przeł. S. Srebrny, Warszawa 1925.
Homer, liada, przeł. K. Jeżewska, Warszawa 2005.
Hymny homeryckie, tekst, przekład, wstęp i opracowanie W. Appel, Toruń 2001.
Jan Parandowski, Mitologia: Wierzenia i podania Greków i Rzymian, Warszawa, 1984