Ważne daty

Perseus et Andromeda

Perseusz - syn Danae

Historia Perseusza rozpoczyna się w Argos na dworze króla Arkizjosa, którego największym pragnieniem jest posiadanie męskiego potomka, czego nie rekompensuje mu nawet wielkiej urody córka, Danae. Król udaje się więc do wyroczni, by zasięgnąć rady nieśmiertelnych bogów. Tam dowiaduje się, że doczeka się męskiego potomka, który będzie synem Danae, sam król zginie jednak z jego ręki. Arkizjos postanowił odmienić zamierzenia losu i zamknął córkę w podziemnej komnacie, by nie miała kontaktu z żadnym potencjalnym konkurentem. Nic jednak nie poradzi człowiek na decyzje bogów, a sam Zeus upodobał sobie Danae. Władca bogów zmienił się więc w złoty deszcz i przez szczelinę w suficie dostał się na łono pięknej dziewczyny. W ten sposób został poczęty Perseusz. Początkowo Danae ukrywała syna w swoim więzieniu, wkrótce jednak płacz chłopca zdradził jego obecność królowi. Arkizjos umieścił córkę i wnuka w skrzyni, którą starannie zamkniętą wrzucił do morza porzucając oboje na pewną śmierć. Bogowie czuwali jednak nad Danae i skrzynia wraz z zawartością bezpiecznie dobiła do brzegu wyspy Serifos, gdzie rozbitkami zajął się rybak Diktys.

R1LWKbytQslVE1

Ilustracja przedstawia pracę Sybil Tawse pod tytułem „ Danae i Perseusz”. Na ilustracji widoczna jest scena podróży Perseusza wraz ze swoją matką przez rzekę. Oboje znajdują się w dużej drewnianej skrzyni. Kobieta ma długie, rude włosy zaś chłopiec jest przedstawiony jako blondyn. W tle widoczne są wzgórza oraz wzburzona rzeka.

RALEh334rsqrn

Ćwiczenie 3

Kto miał się przyczynić do śmierci Arkizjosa?

Kto miał się przyczynić do śmierci Arkizjosa?

Na podstawie znajomości mitu o narodzinach Perseusza wybierz właściwą odpowiedź.

• był zazdrosny o związek córki z Zeusem
• wyrocznia przepowiedziała, że syn Danae przyczyni się do śmierci Arkizjosa
• chciał pozbyć się rywala do tronu w Argos

Perseusz i Meduza

R4nlcPPCKSxJ61

Ilustracja przedstawia obraz Jacka Malczewskiego pod tytułem „Meduza”. Ilustracja przedstawia rudowłosą kobietę, o długich włosach i męskim wyrazie twarzy. Z jej włosów wydobywają się węże. Kobieta jest przedstawiona tylko do piersi.

Danae wraz z synem zamieszkała na wyspie Serifos, niestety ich spokój nie trwał długo. Oto brat rybaka Diktysa, król wyspy Polidektes zakochał się w pięknej matce Perseusza. Danae nie odwzajemniała afektu króla, a dorastający syn wspierał ją w trzymaniu zalotnika na dystans. Polidektes postanowił więc pozbyć się Perseusza za pomocą podstępu. Zauważywszy jego skłonność do wielkich czynów udawał, że ma zamiar wziąć za żonę Hippodameję i oczekiwał godnego królewskiej pary prezentu. Perseusz bez wahania zaofiarował się przynieść Polidektesowi w darze głowę Meduzy, kobiety - potwora z wężowymi włosami, na którą wystarczyło spojrzeć, by zamienić się w kamień.

Polidektes był przekonany, że Perseusz nie wróci żywy z tej wyprawy. Nie przewidział jednak, że chłopak ma potężnego sojusznika - samą boginię Atenę. Otrzymawszy niezbędne dary - skrzydełka przy butach, specjalną torbę na głowę Meduzy, hełm Hadesa, czyniący niewidzialnym oraz sierp Hermesa, Perseusz wyruszył na spotkanie Gorgon.

RUevIje3QArJl1

Ilustracja przedstawia rzeźbę Benvenuto Celliniego pod tytułem „Perseusz z głową Meduzy”. Rzeźba przedstawia postać Perseusza stojącego na wysokim cokole. W jednej dłoni dzierży miecz, a w drugiej odcięty łeb Meduzy. Rzeźba została wykonana z ciemnego kamienia.

Nad brzegiem oceanu znalazł GorgonyGorgonyGorgony śpiące. Wszystkie były okropne: włosy z wężów uwite, kły jak u dzikiej świni, ręce z brązu, a skrzydła ze złota. Lecz najmłodsza, Meduza, była najstraszniejsza, kto na nią spojrzał, obracał się w kamień. Perseusz stanął tyłem do śpiących i patrząc w miedzianą tarczę, w której odbijała się postać Meduzy, uciął jej głowę, schował do torby i odleciał. Z rozciętej szyi Meduzy wyskoczył koń skrzydlaty, PegazPegazPegaz. Gorgony obudziły się i zaczęły ścigać Perseusza, lecz z powodu owej czapki - niewidki, którą miał na głowie nigdzie nie mogły go dojrzeć.

Źródło: Jan Parandowski Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian, Wydawnictwo Puls 1992 r., s. 165

Perseusz i Andromeda

RAglj0loMmJkW1

Ilustracja przedstawia rzeźbę Pierre Pugeta pod tytułem Perseusz i Andromeda. Rzeźba przedstawia Perseusza podtrzymującego Andromedę. Mężczyzna szykuje się do lotu. Na jego nogach widoczne są buty ze skrzydłami. Poniżej Perseusza i Andromedy znajduje się kupidyn trzymający Andromedę za nogę. Kobieta jest naga, zaś Perseusz ubrany jest w zbroję. Rzeźba została wykonana z jasnego kamienia.

W drodze powrotnej Perseusz przelatywał nad Etiopią. Przypadkiem pojawił się tam w momencie, gdy Andromeda przykuta do skały czekała z trwogą na niechybną śmierć w paszczy potwora morskiego - Cetusa. Perseusz myślał, że ma przed sobą posąg bogini, wkrótce jednak przekonał się, że to córka pary królewskiej Etiopii, Kasjopei i Cefeusza. Perseusz urzeczony widokiem pięknej królewny zabił potwora swoim ostrym mieczem i uwolnił dziewczynę z kajdanów. Uradowany Cefeusz oddał mu Andromedę za żonę. Młoda para wyruszyła razem na wyspę Seryfos, do matki Perseusza.

R7Ci2JkFupdPH1

Ilustracja przedstawia scenę uratowania Andromedy przez Perseusza. Kobieta ma czerwoną suknię, zaś mężczyzna jest przedstawiony na czarno. Perseusz walczy z bestią. Ilustracja znajduje się na czarnej wazie. Ma pomarańczowe tło.

R1BER8knE9ueo

Ćwiczenie 5

W jakiej sytuacji Perseusz poznał Andromedę?

W jakiej sytuacji Perseusz poznał Andromedę?

Wybierz ilustrację, która przedstawia sytuację, gdy Perseusz poznał Andromedę.

• 1
• 2
• 3

Historia z happy endem

R1JrISKWFvBtU1

Ilustracja przedstawia pracę Willego Pogany pod tytułem „Perseusz i Polidektes”. Ilustracja jest czarno-biała i przedstawia wręczenie głowy Meduzy przez Perseusza dla Polidektesa, który siedzi na tronie. Perseusz z obrzydzeniem odwraca głowę. Perseusz ubrany jest w zbroję, zaś Polidektes to starszy mężczyzna ubrany w szaty.

Perseusz zabrał Andromedę na Seryfos, niepokoił się bowiem o losy Danae, zdanej na łaskę i niełaskę króla Polidektesa. Obawy Perseusza nie były bezpodstawne - po przybyciu na wyspę okazało się, że Danae wraz z Diktysem musieli schronić się w świątyni przed Polidektesem, który postanowił w końcu wziąć matkę bohatera siłą. Rozgniewanu Perseusz udał się do króla, który właśnie spożywał ucztę. Pogromca Meduzy wyciągnął z torby jej głowę, by pokazać ją zgromadzonym w sali i za chwilę i król i wszyscy jego poddani zastygli w bezruchu zamieniając się w kamienie.

Danae wraz z nowożeńcami postanowili powrócić do rodzinnego Argos. Po drodze natknęli się na igrzyska, w których Perseusz bardzo chciał wziąć udział. Podczas rzutu dyskiem przypadkiem ranił w nogę swojego dziadka, Arkizjosa tak nieszczęśliwie, że ten zmarł. W ten sposób spełniły się słowa wyroczni. Perseusz powrócił do Argos, nie chciał jednak objąć tronu, który zdobył w tak nieszczęśliwy sposób. Zamienił się na zamki z kuzynem i panował w Tirynsie, później także w Mykenach, a Andromeda trwała lojalnie przy jego boku. Po śmierci zaś trafili na nieboskłon jako gwiazdozbiory - i Perseusz i Andromeda, Kasjopeja i Cefeusz, nawet potwór Cetus znalazł swoje miejsce na gwiaździstym niebie.

Rv16TClsSS4WS1

Ilustracja przedstawia gwiaździste niebo, oraz położenie gwiazdozbioru Peresusza na mapie gwiazd.

Słowniki

Słownik pojęć został opracowany na podstawie:

W. Kopaliński, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Muza, Warszawa, 2001.

Galeria dzieł sztuki

R1SgAHJ9B114W1

Ilustracja przedstawia pracę Pierre-Étienne Monnot pod tytułem „Andromeda”. Rzeźba przedstawia młodą kobietę ze spiętymi włosami, która siedzi naga na kamieniu i spogląda w niebo. Jedną rękę ma podniesioną do góry, a drugą trzyma koło nogi. Rzeźba wykonana jest z jasnego materiału.

RzXlYrf54beur1

Ilustracja przedstawia malarstwo ścienne, na którym widoczny jest zielony smok. Smok ma łeb skierowany w lewą stronę, ma długi pysk oraz czerwone łuski. Smok znajduje się na jasnej ścianie.

REJvp6yVzxwpz1

Ilustracja przedstawia przykład malarstwa ściennego z wizerunkiem Andromedy i Perseusza. Kobieta jest przykuta do ściany, a Perseusz próbuje ją oswobodzić. Kobieta ma włosy zaczesane do tyłu oraz ubrana jest w żółtą szatę. Mężczyzna jest nagi, a na plecach ma pelerynę. W ręku widoczny jest przedmiot przypominający dłuto.

RPTsXXg1vKKw21

Ilustracja przedstawia obraz Charlesa Andre van Loo pod tytułem „Perseusz i Andromeda”. Na obrazie widoczna jest scena, w której Perseusz wykonuje podniebne akrobacje i zabija potwora z głębin. Wszystkiemu przygląda się Andromeda, która siedzi na skale. Perseusz ma na sobie obuwie ze skrzydłami oraz żółtą szatę, a Andromeda jest naga.

RUVyNHBon6nMD1

Ilustracja przedstawia obraz Petera Paula Rubensa pod tytułem „Perseusz uwalniający Andromedę”. Na obrazie widoczna jest scena uwolnienia Andromedy, która była przykuta do skały. Obok Perseusza (ubrany w jasną zbroję z czerwoną peleryną) znajdują się kupidyny, oraz biały koń. Andromeda jest naga i ma blond włosy.

R1LWKbytQslVE1

Ilustracja przedstawia pracę Sybil Tawse pod tytułem „ Danae i Perseusz”. Na ilustracji widoczna jest scena podróży Perseusza wraz ze swoją matką przez rzekę. Oboje znajdują się w dużej drewnianej skrzyni. Kobieta ma długie, rude włosy zaś chłopiec jest przedstawiony jako blondyn. W tle widoczne są wzgórza oraz wzburzona rzeka.

R4nlcPPCKSxJ61

Ilustracja przedstawia obraz Jacka Malczewskiego pod tytułem „Meduza”. Ilustracja przedstawia rudowłosą kobietę, o długich włosach i męskim wyrazie twarzy. Z jej włosów wydobywają się węże. Kobieta jest przedstawiona tylko do piersi.

RUevIje3QArJl1

Ilustracja przedstawia rzeźbę Benvenuto Celliniego pod tytułem „Perseusz z głową Meduzy”. Rzeźba przedstawia postać Perseusza stojącego na wysokim cokole. W jednej dłoni dzierży miecz, a w drugiej odcięty łeb Meduzy. Rzeźba została wykonana z ciemnego kamienia.

RAglj0loMmJkW1

Ilustracja przedstawia rzeźbę Pierre Pugeta pod tytułem Perseusz i Andromeda. Rzeźba przedstawia Perseusza podtrzymującego Andromedę. Mężczyzna szykuje się do lotu. Na jego nogach widoczne są buty ze skrzydłami. Poniżej Perseusza i Andromedy znajduje się kupidyn trzymający Andromedę za nogę. Kobieta jest naga, zaś Perseusz ubrany jest w zbroję. Rzeźba została wykonana z jasnego kamienia.

R7Ci2JkFupdPH1

Ilustracja przedstawia scenę uratowania Andromedy przez Perseusza. Kobieta ma czerwoną suknię, zaś mężczyzna jest przedstawiony na czarno. Perseusz walczy z bestią. Ilustracja znajduje się na czarnej wazie. Ma pomarańczowe tło.

R2hZpspm2PWAp1

Ilustracja przedstawia obraz Piero di Cosimo pt. „Andromeda uwolniona przez Perseusza”. Obraz składa się z dwóch części. Weseli ludzie bawią się i tańczą. Jeden z nich stoi na potworze i obserwuje niebo na którym widzi lecącego Perseusza do Andromedy przykutej do skały. Mężczyzna ubrany jest w zbroje, zaś kobieta odziana jest w białą szatę, ale ma odkryte piersi. W tle widoczne są góry, oraz budynki.

Bibliografia

J. Parandowski, Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian, Wydawnictwo Puls 1992 r.

K. Marciniak, Mitologia grecka i rzymska. Spotkania ponad czasem., Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa 2018

W. Kopaliński, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Muza, Warszawa, 2001.

Z. Kubiak, Mitologia Greków i Rzymian, Świat Książki, Warszawa 1997