I. W zakresie kompetencji kulturowych. Uczeń: 1. posiada podstawową wiedzę o następujących kluczowych zjawiskach z zakresu mitologii greckiej i rzymskiej: b) mity o bogach olimpijskich i pozostałych bóstwach panteonu greckiego; 8. potrafi wskazać najważniejsze cechy charakterystyczne i poddać interpretacji uwzględniającej właściwy kontekst kulturowy następujące kluczowe zjawiska z zakresu mitologii greckiej i rzymskiej: b) mity o bogach olimpijskich i pozostałych bóstwach panteonu greckiego.
Nauczysz się
interpretować mit o Pigmalionie i Galatei;
identyfikować przetworzenia mitu w sztuce i literaturze epok późniejszych;
charakteryzować znaczenie mitu i jego przetworzeń.
Owidiusz Metamorfozy
„Król Cypru” Pigmalion (…) żył samotnie, długo nie dzieląc łoża z żadną niewiastą. Tymczasem wyrzeźbił z niezwykłym kunsztem w białej kości słoniowej postać nadludzką pięknej kobiety i zakochał się w swoim dziele. Tak bardzo przypominała prawdziwą dziewczynę, że można by myśleć, że jest żywa i pragnie się poruszać (…). Do tego stopnia sztuka zdołała ukryć sztukę.
Pigmalion podziwiał ją i zapłonął gwałtowną miłością do tej postaci‑ułudy. Często dotykał swego dzieła, by sprawdzić, czy jest to ciało, czy kość słoniowa. Całował ją i łudził się, że ona odwzajemniała mu pocałunki, mówił do niej, obejmował ją (…). Raz zwracał się do niej z pieszczotliwymi słowami, kiedy indziej przynosił jej podarunki miłe dziewczętom: muszle, toczone kamyki, małe ptaszki, różnokolorowe kwiaty, lilie, kolorowe piłki i bursztyny, które HeliadyHeliadyHeliady kroplami sączyły ze swoich drzew. Przystrajał ją w suknie, na palce wsuwał pierścionki ze szlachetnymi kamieniami, szyję ozdobił długimi naszyjnikami, w uszach umieszczał perły, na piersiach zawieszał łańcuszki (…). Kładł ją na łożu przykrytym narzutą w kolorze tyryjskiejTyryjskityryjskiej purpury, nazywał ją towarzyszką łoża, podsuwał jej pod głowę puchowe poduszki i układał, jakby mogła to czuć.
Nadeszło święto bogini Wenus, uroczyście obchodzone na całym Cyprze (…). Pigmalion przystąpił z ofiarnym darem do ołtarza, stanął i rozpoczął nieśmiałą modlitwę: - Jeśli wy, bogowie, jesteście wszechmocni, to sprawcie, bym miał za żonę – nie ośmielił się powiedziećdziewczynę z kości słoniowej, lecz powiedział – Dziewczynę podobną do mojej z kości słoniowej.
Ale złota Wenus – przybyła bowiem sama na swoje święto – poznała intencję tej modlitwy. Wówczas jako znak, że bóstwo mu sprzyja, trzy razy ogień zapalił się jasnym płomieniem i strzelił wysoko w powietrze.
Kiedy Pigmalion wrócił do domu, pobiegł do posągu dziewczyny i kładąc się obok na łożu, zaczął ją całować. Wydało mu się, że stała się ciepła (…). Pod jego dotknięciem kość słoniowa zmiękła (…). Kochanek w osłupieniu nie wiedząc, czy się cieszyć, czy nie, bał się że jest to złudzenie i raz po raz dotykał ręką wymodlonej kochanki. To było naprawdę ciało! Czuł pod palcami pulsowanie krwi w jej żyłach.
Wtedy pafijskiPafijskipafijski bohater podziękował wylewnie bogini Wenus i przycisnął swe usta do prawdziwych ust dziewczyny (…). Bogini zaszczyciła swą obecnością ślub, którego była sprawcą. A kiedy rogi księżyca dziewięć razy zmieniły się w pełnię, dziewczyna urodziła córkę Pafos.
Źródło: Owidiusz, Metamorfozy, przeł. A. Kamieńska, S. Stabryła, ks. 10, w. 243 i nast. (s. 301–303), Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1996
R1Y1AqlQWrmNY
Na interaktywnej ilustracji przedstawiono pierwszy z serii czterech obrazów Edwarda Burne-Jonesa pt. „Pigmalion i Galatea”. W centrum obrazu ukazana jest postać młodego artysty w pracowni. Ubrany jest w długą niebieską szatę. W tle po prawej stronie znajduje się marmurowa rzeźba przedstawiająca trzy Gracje. Po lewej, przez uchylone drzwi, zaglądają do pracowni dwie ciekawskie kobiety. Dodatkowe informacje: 1. Na ilustracji przedstawiono drugie dzieło Edwarda Burne-Jonesa obrazujące historię Pigmaliona i Galatei. Ukazane są dwie postaci żeńskie: Afrodyta i Galatea. Kobieta stoi naga na podeście, pochyla się w kierunku bogini. Ich ręce są splecione. Afrodyta ubrana jest w długą zwiewną suknię, w ręku trzyma gałązkę mirtu. Obok niej na podłodze przysiadły gołębie. Pod ilustracją widnieje podpis: Edward Burne-Jones, „Pigmalion”, 1875 – 78, Muzeum i galeria sztuki w Birmingham, wikimedia. org., domena publiczna”. 2. Na ilustracji przedstawiono trzeci obraz Edwarda Burne-Jonesa z serii „Pigmalion i Galatea”. Artysta stoi w swojej pracowni i przygląda się wyrzeźbionemu posągowi. Pod ilustracją widnieje podpis: Edward Burne-Jones, „Pigmalion”, 1875 – 78, Muzeum i galeria sztuki w Birmingham, wikimedia. org., domena publiczna”. 3. Ilustracja przedstawia ostatni obraz tej serii. Pigmalion klęczy u stóp ożywionej Galatei; całuje jej ręce. Pod ilustracją widnieje podpis: Edward Burne-Jones, „Pigmalion”, 1875 – 78, Muzeum i galeria sztuki w Birmingham, wikimedia. org., domena publiczna”.
Na interaktywnej ilustracji przedstawiono pierwszy z serii czterech obrazów Edwarda Burne-Jonesa pt. „Pigmalion i Galatea”. W centrum obrazu ukazana jest postać młodego artysty w pracowni. Ubrany jest w długą niebieską szatę. W tle po prawej stronie znajduje się marmurowa rzeźba przedstawiająca trzy Gracje. Po lewej, przez uchylone drzwi, zaglądają do pracowni dwie ciekawskie kobiety. Dodatkowe informacje: 1. Na ilustracji przedstawiono drugie dzieło Edwarda Burne-Jonesa obrazujące historię Pigmaliona i Galatei. Ukazane są dwie postaci żeńskie: Afrodyta i Galatea. Kobieta stoi naga na podeście, pochyla się w kierunku bogini. Ich ręce są splecione. Afrodyta ubrana jest w długą zwiewną suknię, w ręku trzyma gałązkę mirtu. Obok niej na podłodze przysiadły gołębie. Pod ilustracją widnieje podpis: Edward Burne-Jones, „Pigmalion”, 1875 – 78, Muzeum i galeria sztuki w Birmingham, wikimedia. org., domena publiczna”. 2. Na ilustracji przedstawiono trzeci obraz Edwarda Burne-Jonesa z serii „Pigmalion i Galatea”. Artysta stoi w swojej pracowni i przygląda się wyrzeźbionemu posągowi. Pod ilustracją widnieje podpis: Edward Burne-Jones, „Pigmalion”, 1875 – 78, Muzeum i galeria sztuki w Birmingham, wikimedia. org., domena publiczna”. 3. Ilustracja przedstawia ostatni obraz tej serii. Pigmalion klęczy u stóp ożywionej Galatei; całuje jej ręce. Pod ilustracją widnieje podpis: Edward Burne-Jones, „Pigmalion”, 1875 – 78, Muzeum i galeria sztuki w Birmingham, wikimedia. org., domena publiczna”.
1
2
3
1. Edward Burne-Jones, „Pigmalion”, 1875–78, Muzeum i galeria sztuki w Birmingham, wikimedia.org, domena publiczna
2. Edward Burne-Jones, „Pigmalion”, 1875–78, Muzeum i galeria sztuki w Birmingham, wikimedia.org, domena publiczna
3. Edward Burne-Jones, „Pigmalion”, 1875–78, Muzeum i galeria sztuki w Birmingham, wikimedia.org, domena publiczna
Edward Burne-Jones, „Pygmalion”, 1875–78, Muzeum i galeria sztuki w Birmingham, wikimedia.org, domena publiczna
Ćwiczenie 1
RfVHSkm6amLYr
Odpowiedz na pytanie: Z jakiego tworzywa Pigmalion wyrzeźbił posąg Galatei? Możliwe odpowiedzi: 1. z marmuru, 2. z brązu, 3. z kości słoniowej
RWQbvQMPBP1ap
Po zapoznaniu się z opowieścią Owidiusza o Pigmalionie i Galatei połącz w pary wydarzenia z mitu i ich artystyczne wyobrażenia, stworzone przez brytyjskiego malarza ze szkoły prerefaelitów, Edwarda Burne-Jonesa (1833–1898). 1. – 1. Szczęśliwy Pigmalion zrozumiał, że bogini uczyniła Galateę żywą kobietą., 2. Pigmaliona, młodego króla Cypru, sztuka interesowała znacznie bardziej niż kobiety i małżeństwo., 3. Bogini Wenus przybyła osobiście i dotknięciem ożywiła posąg., 4. Po tym, jak wyrzeźbił swoją idealną kobietę, Pigmalion zakochał się w niej i godzinami wpatrywał się w rzeźbę.
2. – 1. Szczęśliwy Pigmalion zrozumiał, że bogini uczyniła Galateę żywą kobietą., 2. Pigmaliona, młodego króla Cypru, sztuka interesowała znacznie bardziej niż kobiety i małżeństwo., 3. Bogini Wenus przybyła osobiście i dotknięciem ożywiła posąg., 4. Po tym, jak wyrzeźbił swoją idealną kobietę, Pigmalion zakochał się w niej i godzinami wpatrywał się w rzeźbę.
3. – 1. Szczęśliwy Pigmalion zrozumiał, że bogini uczyniła Galateę żywą kobietą., 2. Pigmaliona, młodego króla Cypru, sztuka interesowała znacznie bardziej niż kobiety i małżeństwo., 3. Bogini Wenus przybyła osobiście i dotknięciem ożywiła posąg., 4. Po tym, jak wyrzeźbił swoją idealną kobietę, Pigmalion zakochał się w niej i godzinami wpatrywał się w rzeźbę.
4. – 1. Szczęśliwy Pigmalion zrozumiał, że bogini uczyniła Galateę żywą kobietą., 2. Pigmaliona, młodego króla Cypru, sztuka interesowała znacznie bardziej niż kobiety i małżeństwo., 3. Bogini Wenus przybyła osobiście i dotknięciem ożywiła posąg., 4. Po tym, jak wyrzeźbił swoją idealną kobietę, Pigmalion zakochał się w niej i godzinami wpatrywał się w rzeźbę.
Po zapoznaniu się z opowieścią Owidiusza o Pigmalionie i Galatei połącz w pary wydarzenia z mitu i ich artystyczne wyobrażenia, stworzone przez brytyjskiego malarza ze szkoły prerefaelitów, Edwarda Burne-Jonesa (1833–1898). 1. – 1. Szczęśliwy Pigmalion zrozumiał, że bogini uczyniła Galateę żywą kobietą., 2. Pigmaliona, młodego króla Cypru, sztuka interesowała znacznie bardziej niż kobiety i małżeństwo., 3. Bogini Wenus przybyła osobiście i dotknięciem ożywiła posąg., 4. Po tym, jak wyrzeźbił swoją idealną kobietę, Pigmalion zakochał się w niej i godzinami wpatrywał się w rzeźbę.
2. – 1. Szczęśliwy Pigmalion zrozumiał, że bogini uczyniła Galateę żywą kobietą., 2. Pigmaliona, młodego króla Cypru, sztuka interesowała znacznie bardziej niż kobiety i małżeństwo., 3. Bogini Wenus przybyła osobiście i dotknięciem ożywiła posąg., 4. Po tym, jak wyrzeźbił swoją idealną kobietę, Pigmalion zakochał się w niej i godzinami wpatrywał się w rzeźbę.
3. – 1. Szczęśliwy Pigmalion zrozumiał, że bogini uczyniła Galateę żywą kobietą., 2. Pigmaliona, młodego króla Cypru, sztuka interesowała znacznie bardziej niż kobiety i małżeństwo., 3. Bogini Wenus przybyła osobiście i dotknięciem ożywiła posąg., 4. Po tym, jak wyrzeźbił swoją idealną kobietę, Pigmalion zakochał się w niej i godzinami wpatrywał się w rzeźbę.
4. – 1. Szczęśliwy Pigmalion zrozumiał, że bogini uczyniła Galateę żywą kobietą., 2. Pigmaliona, młodego króla Cypru, sztuka interesowała znacznie bardziej niż kobiety i małżeństwo., 3. Bogini Wenus przybyła osobiście i dotknięciem ożywiła posąg., 4. Po tym, jak wyrzeźbił swoją idealną kobietę, Pigmalion zakochał się w niej i godzinami wpatrywał się w rzeźbę.
Po zapoznaniu się z opowieścią Owidiusza o Pigmalionie i Galatei połącz w pary wydarzenia z mitu i ich artystyczne wyobrażenia, stworzone przez brytyjskiego malarza ze szkoły prerefaelitów, Edwarda Burne-Jonesa (1833–1898).
Po tym, jak wyrzeźbił swoją idealną kobietę, Pigmalion zakochał się w niej i godzinami wpatrywał się w rzeźbę., Szczęśliwy Pigmalion zrozumiał, że bogini uczyniła Galateę żywą kobietą., Bogini Wenus przybyła osobiście i dotknięciem ożywiła posąg., Pigmaliona, młodego króla Cypru, sztuka interesowała znacznie bardziej niż kobiety i małżeństwo.
Wskaż właściwe uzupełnienie zdań odnoszących się do mitu o Pigmalionie i Galatei. Kraina, w której panował Pigmalion nazywała się… Możliwe odpowiedzi: 1. Tyr 2. Cypr 3. Wenus. Bogini, którą szczególnie czczono w kraju Pigmaliona, to … Możliwe odpowiedzi: 1. Tyr 2. Cypr 3. Wenus. Stolicą antycznej Fenicji było miasto … Możliwe odpowiedzi: 1. Tyr 2. Cypr 3. Wenus.
Wskaż właściwe uzupełnienie zdań odnoszących się do mitu o Pigmalionie i Galatei. Kraina, w której panował Pigmalion nazywała się… Możliwe odpowiedzi: 1. Tyr 2. Cypr 3. Wenus. Bogini, którą szczególnie czczono w kraju Pigmaliona, to … Możliwe odpowiedzi: 1. Tyr 2. Cypr 3. Wenus. Stolicą antycznej Fenicji było miasto … Możliwe odpowiedzi: 1. Tyr 2. Cypr 3. Wenus.
Dopasuj nazwy i imiona do miejsc w zdaniach, do których pasują, tak, by utworzyć zgodną z mitem opowieść o Pigmalionie i Galatei.
Heliady, Wenus, Cypr
Kraina, nad którą panował Pigmalion, to
Bogini, którą szczególnie czczono w kraju Pigmaliona, to
Starożytni uważali bursztyny za złe nimfy, które nazywały się
RGWCWNpm9nquR
Ćwiczenie 3
Jak miała na imię Córka Galatei? Odpowiedź: Tu uzupełnij
Jak miała na imię Córka Galatei? Odpowiedź: Tu uzupełnij
Jak miała na imię Córka Galatei?
Odpowiedź: ............
Przykłady obecności mitu o Pigmalionie w sztuce.
RI4NoViPkLYj0
Na interaktywnej ilustracji przedstawiono dzieło Jean-Baptiste Regnault’a pt. „Pigmalion modli się o ożywienie Galatei”. Na pierwszym planie widnieje postać artysty. Ma długie jasne włosy, ubrany jest w żółtą szatę. Przyklęknął na jedno kolano przed posągiem Afrodyty wykonanym z białego marmuru. Obok podestu leży gałązka kwitnących róż – kwiatów dedykowanych Afrodycie. Bogini przedstawiona jest na nago, w postaci siedzącej. Patrzy na Pigmaliona. Tło obrazu stanowią chmury na ciemnym niebie. Dodatkowe informacje: 1. Jean Baptiste Regnault (1754–1829), francuski malarz epoki neoklasycyzmu, znany z malowideł o tematyce mitologicznej i biblijnej.
Na interaktywnej ilustracji przedstawiono dzieło Jean-Baptiste Regnault’a pt. „Pigmalion modli się o ożywienie Galatei”. Na pierwszym planie widnieje postać artysty. Ma długie jasne włosy, ubrany jest w żółtą szatę. Przyklęknął na jedno kolano przed posągiem Afrodyty wykonanym z białego marmuru. Obok podestu leży gałązka kwitnących róż – kwiatów dedykowanych Afrodycie. Bogini przedstawiona jest na nago, w postaci siedzącej. Patrzy na Pigmaliona. Tło obrazu stanowią chmury na ciemnym niebie. Dodatkowe informacje: 1. Jean Baptiste Regnault (1754–1829), francuski malarz epoki neoklasycyzmu, znany z malowideł o tematyce mitologicznej i biblijnej.
1
1. Jean‑Baptiste Regnault (1754–1829), francuski malarz epoki neoklasycyzmu, znany z malowideł o tematyce mitologicznej i biblijnej.
Jean-Baptiste Regnault, „Pigmalion modli się o ożywienie Galatei”, 1786 r., Pałac w Wersalu, Francja, wikipedia.org, Domena publiczna
R1LayXSeaGov8
Na interaktywnej ilustracji przedstawiono dzieło Jean- Léona Gérôme, pt. „Pigmalion i Galatea”. Na pierwszym planie ukazany jest tył posągu wyrzeźbionego z białego kamienia. Rzeźba ustawiona na podwyższeniu, przedstawia nagą kobietę. Po jej prawej stronie stoi Pigmalion. Wspina się na palcach, aby dosięgnąć do ust ukochanej. Galatea nachyla się ku niemu. W tle, na półkach pracowni, stoją rzeźby i obrazy, po prawej stronie maski teatralne. U góry na chmurze klęczy Amor, który mierzy strzałą z łuku w kierunku całującej się pary. Dodatkowe informacje: 1. Jean Léon Gérôme (1824 1904), francuski malarz, przedstawiciel akademizmu w sztuce, znany z obrazów o tematyce historycznej, mitologicznej i orientalizującej.
Na interaktywnej ilustracji przedstawiono dzieło Jean- Léona Gérôme, pt. „Pigmalion i Galatea”. Na pierwszym planie ukazany jest tył posągu wyrzeźbionego z białego kamienia. Rzeźba ustawiona na podwyższeniu, przedstawia nagą kobietę. Po jej prawej stronie stoi Pigmalion. Wspina się na palcach, aby dosięgnąć do ust ukochanej. Galatea nachyla się ku niemu. W tle, na półkach pracowni, stoją rzeźby i obrazy, po prawej stronie maski teatralne. U góry na chmurze klęczy Amor, który mierzy strzałą z łuku w kierunku całującej się pary. Dodatkowe informacje: 1. Jean Léon Gérôme (1824 1904), francuski malarz, przedstawiciel akademizmu w sztuce, znany z obrazów o tematyce historycznej, mitologicznej i orientalizującej.
1
1. Jean‑Léon Gérôme (1824‑1904), francuski malarz, przedstawiciel akademizmu w sztuce, znany z obrazów o tematyce historycznej, mitologicznej i orientalizującej.
Jean-Léon Gérôme, „Pigmalion i Galatea”, 1890 r., Muzeum Sztuki Metropolitan, Nowy Jork, USA, wikimedia.org, CC0
R1AjXpgv2tcgF
Na interaktywnej ilustracji przedstawiono dzieło Jean Raoux’a pt. „Pigmalion zakochany w swoim dziele”. W centrum obrazu, na cokole stoi ożywiony posąg Galatei. Kobieta jest półnaga; wokół bioder ma zawiązaną żółtą przepaskę. Głowę ma uniesioną do góry; patrzy na Afrodytę, która w pozycji półleżącej spoczywa na chmurze nad głową Galatei. Bogini jest przepasana niebieską szatą. Obok niej przysiadły dwa białe gołębie. Afrodyta głaszcze dziewczynę po głowie. Bogini towarzyszą trzy amorki. Jeden dotyka piersi Galatei, dwa inne bawią się u jej stóp. Lewą rękę dziewczyny podtrzymuje młodziutki chłopiec z jasnymi włosami, dzierżący pochodnię. Jest to bóg małżeństwa Hymenajos. Pigmalion ukląkł obok posągu. Dodatkowe informacje: 1. Jean Raoux (1677–1734), francuski malarz rokokowy, znany ze scen alegorycznych i mitologicznych. Pigmalionowi i Galatei towarzyszą tu bogowie zakochania – Amorki, ukazane w postaci dzieci z łukami, a także Wenus (otoczona przez poświęcone jej ptaki – gołębie) i skrzydlaty, dzierżący pochodnię bóg małżeństwa, Hymenajos.
Na interaktywnej ilustracji przedstawiono dzieło Jean Raoux’a pt. „Pigmalion zakochany w swoim dziele”. W centrum obrazu, na cokole stoi ożywiony posąg Galatei. Kobieta jest półnaga; wokół bioder ma zawiązaną żółtą przepaskę. Głowę ma uniesioną do góry; patrzy na Afrodytę, która w pozycji półleżącej spoczywa na chmurze nad głową Galatei. Bogini jest przepasana niebieską szatą. Obok niej przysiadły dwa białe gołębie. Afrodyta głaszcze dziewczynę po głowie. Bogini towarzyszą trzy amorki. Jeden dotyka piersi Galatei, dwa inne bawią się u jej stóp. Lewą rękę dziewczyny podtrzymuje młodziutki chłopiec z jasnymi włosami, dzierżący pochodnię. Jest to bóg małżeństwa Hymenajos. Pigmalion ukląkł obok posągu. Dodatkowe informacje: 1. Jean Raoux (1677–1734), francuski malarz rokokowy, znany ze scen alegorycznych i mitologicznych. Pigmalionowi i Galatei towarzyszą tu bogowie zakochania – Amorki, ukazane w postaci dzieci z łukami, a także Wenus (otoczona przez poświęcone jej ptaki – gołębie) i skrzydlaty, dzierżący pochodnię bóg małżeństwa, Hymenajos.
1
1. Jean Raoux (1677–1734), francuski malarz rokokowy, znany ze scen alegorycznych i mitologicznych. Pigmalionowi i Galatei towarzyszą tu bogowie zakochania – Amorki, ukazane w postaci dzieci z łukami, a także Wenus (otoczona przez poświęcone jej ptaki – gołębie) i skrzydlaty, dzierżący pochodnię bóg małżeństwa, Hymenajos.
Jean Raoux, „Pigmalion zakochany w swoim dziele”, 1717 r., Muzeum Fabre, Montpellier, Francja, wikipedia.org, Domena publiczna
Polecenie 1
Zbiorcze pytania do analizy dzieł sztuki:
1. Do jakich motywów z mitu opowiedzianego przez Owidiusza nawiązują przedstawione dzieła sztuki? 2. Jak ukazywana jest w nich Galatea? 3. Jak artyści ukazują uczucie Pigmaliona do dziewczyny? 4. Jakie motywy związane z ukazaniem Pigmaliona jako symbolu rzeźbiarza i – szerzej – artysty dostrzegasz w powyższych dziełach sztuki?
RuoRR2C9V4mvW
Wypowiedz się na temat przetworzenia mitu o Pigmalionie i Galatei w kulturze epok późniejszych.
Wypowiedz się na temat przetworzenia mitu o Pigmalionie i Galatei w kulturze epok późniejszych.
Polecenie 2
Po zapoznaniu się z dziełami sztuki odnoszącymi się do mitu o Pigmalionie i Galatei wypisz trzy przedmioty, widoczne na obrazach omawianych na lekcji, które wskazują na traktowanie postaci Pigmaliona jako symbolu artysty.
RxWIIM56oIBce
Przytocz i omów dwie wybrane przemiany bohaterów mitologicznych poza tą, która występuje w micie o Pigmalionie i Galatei.
Przytocz i omów dwie wybrane przemiany bohaterów mitologicznych poza tą, która występuje w micie o Pigmalionie i Galatei.
R1HiGOoeofk3S
Ćwiczenie 4
Odpowiedz na pytanie: Kto jest autorem starożytnego dzieła traktującego o przemianach mitycznych bohaterów? Możliwe odpowiedzi: 1. Wergiliusz, 2. Owidiusz, 3. Horacy
Odpowiedz na pytanie: Kto jest autorem starożytnego dzieła traktującego o przemianach mitycznych bohaterów? Możliwe odpowiedzi: 1. Wergiliusz, 2. Owidiusz, 3. Horacy
Autorem poniższego dzieła jest?
Peter Paul Rubens
Jean-Léon Gérôme
Jean Raoux
Prezentacja obiektu Pigmalion i Galatea
Rq2MYcqKdZarA1
Na prezentacji przedstawiono dwie rzeźby ukazujące Galateę. Na pierwszym ekranie znajduje się marmurowy posąg nagiej kobiety siedzącej na dużej rybie. Kobieta w uniesionych rękach trzyma szarfę, która osłania jej uda. Spod nogi Galatei wyłania się łeb dużej ryby. Dodatkowe informacje: 1. Ilustracja przedstawia tę samą rzeźbę przedstawioną z innej perspektywy. Z tyłu posągu widoczny jest ogon ryby. Obok ilustracji znajduje się tekst czytany przez lektora: Galatea - rzeźba znajdująca się w Parku Katarzyny, na terenie kompleksu pałacowo‑parkowego Carskie Sioło, w mieście Puszkin (Rosja). 2. Ilustracja przedstawia rzeźbę Étienne’a Maurice’a Falconeta przedstawiająca Pigmaliona i Galateę. Obok ilustracji znajduje się tekst czytany przez lektora: Rzeźba francuskiego artysty Étienne’a Maurice’a Falconeta przedstawiająca Pigmaliona i Galateę pochodzi z roku 1763. Artysta wykonał ją w białym marmurze. Scena przedstawia znany z Metamorfoz Owidiusza moment, kiedy zakochany król‑artysta po raz pierwszy dotyka swej ukochanej, którą bogini Wenus przemieniła z rzeźby w prawdziwą kobietę. Zakochany Pigmalion klęczy u stóp stojącej Galatei. Ukazana jest ona w sposób nawiązujący do ikonografii bogini miłości, Wenus – ideału kobiecego piękna i patronki Cypru, gdzie według mitologii rozgrywa się historia Pigmaliona. Galatei towarzyszy nie tylko Pigmalion: po jej drugiej stronie widzimy całującego jej dłoń Amora, boga zakochania. W lekkiej, swobodnej formie rzeźby, jak również w jej romantycznej i sentymentalnej tematyce widoczne są tendencje typowe dla rokoka, z jego zamiłowaniem do scen rodzajowych i tematów miłosnych. Twórca rzeźby, Étienne Maurice Falconet, był w II połowie XVIII wieku jednym z najwyżej cenionych francuskich rzeźbiarzy. Tworzył między innymi na zamówienie dworu króla Ludwika XV. Najsłynniejszą jego rzeźbą jest pomnik cara Piotra I w Petersburgu, zwany „jeźdźcem miedzianym”. Posąg ten został wykonany w 1782 na zamówienie carycy Katarzyny II. Wśród jego dzieł znajdowały się rzeźby o tematyce religijnej – jak Chrystus na Górze Oliwnej w paryskim kościele św. Rocha. Wyrzeźbił także wiele scen i postaci zaczerpniętych z mitologii greckiej i rzymskiej. Jego dzieła często i chętnie reprodukowano w postaci figurek porcelanowych – sam Falconet był projektantem takich figurek dla słynnej fabryki porcelany w Sèvres. Dzieło to dziś znajduje się w Walters Art. Museum w Baltimore (USA).
Na prezentacji przedstawiono dwie rzeźby ukazujące Galateę. Na pierwszym ekranie znajduje się marmurowy posąg nagiej kobiety siedzącej na dużej rybie. Kobieta w uniesionych rękach trzyma szarfę, która osłania jej uda. Spod nogi Galatei wyłania się łeb dużej ryby. Dodatkowe informacje: 1. Ilustracja przedstawia tę samą rzeźbę przedstawioną z innej perspektywy. Z tyłu posągu widoczny jest ogon ryby. Obok ilustracji znajduje się tekst czytany przez lektora: Galatea - rzeźba znajdująca się w Parku Katarzyny, na terenie kompleksu pałacowo‑parkowego Carskie Sioło, w mieście Puszkin (Rosja). 2. Ilustracja przedstawia rzeźbę Étienne’a Maurice’a Falconeta przedstawiająca Pigmaliona i Galateę. Obok ilustracji znajduje się tekst czytany przez lektora: Rzeźba francuskiego artysty Étienne’a Maurice’a Falconeta przedstawiająca Pigmaliona i Galateę pochodzi z roku 1763. Artysta wykonał ją w białym marmurze. Scena przedstawia znany z Metamorfoz Owidiusza moment, kiedy zakochany król‑artysta po raz pierwszy dotyka swej ukochanej, którą bogini Wenus przemieniła z rzeźby w prawdziwą kobietę. Zakochany Pigmalion klęczy u stóp stojącej Galatei. Ukazana jest ona w sposób nawiązujący do ikonografii bogini miłości, Wenus – ideału kobiecego piękna i patronki Cypru, gdzie według mitologii rozgrywa się historia Pigmaliona. Galatei towarzyszy nie tylko Pigmalion: po jej drugiej stronie widzimy całującego jej dłoń Amora, boga zakochania. W lekkiej, swobodnej formie rzeźby, jak również w jej romantycznej i sentymentalnej tematyce widoczne są tendencje typowe dla rokoka, z jego zamiłowaniem do scen rodzajowych i tematów miłosnych. Twórca rzeźby, Étienne Maurice Falconet, był w II połowie XVIII wieku jednym z najwyżej cenionych francuskich rzeźbiarzy. Tworzył między innymi na zamówienie dworu króla Ludwika XV. Najsłynniejszą jego rzeźbą jest pomnik cara Piotra I w Petersburgu, zwany „jeźdźcem miedzianym”. Posąg ten został wykonany w 1782 na zamówienie carycy Katarzyny II. Wśród jego dzieł znajdowały się rzeźby o tematyce religijnej – jak Chrystus na Górze Oliwnej w paryskim kościele św. Rocha. Wyrzeźbił także wiele scen i postaci zaczerpniętych z mitologii greckiej i rzymskiej. Jego dzieła często i chętnie reprodukowano w postaci figurek porcelanowych – sam Falconet był projektantem takich figurek dla słynnej fabryki porcelany w Sèvres. Dzieło to dziś znajduje się w Walters Art. Museum w Baltimore (USA).
Źródło: online skills.
Pigmalion
Pigmalion to napisany w 1913 roku komediodramat brytyjskiego pisarza George’a Bernarda ShawaGeorge Bernard ShawGeorge’a Bernarda Shawa. Opowiada on historię ekscentrycznego i nieznośnego profesora językoznawstwa, Henry’ego Higginsa. Pod wpływem impulsu decyduje się on na eksperyment społeczny: namawia przypadkowo spotkaną młodą kwiaciarkę, Elizę Doolittle – pochodzącą z niższych sfer i mówiącą dialektem – na naukę poprawnego wysławiania się i zachowania; chce sprawdzić, czy po takiej nauce dziewczyna będzie mogła ujść za pochodzącą z arystokracji. Higgins traktuje swój eksperyment z Elizą instrumentalnie:
To nie igraszka, mateczko, to najtrudniejszy z moich dotychczasowych eksperymentów... Mama pojęcia nie ma, co to za rozkosz wziąć ludzką istotę i przekształcić ją w piękny okaz człowieczy, po prostu przez gruntowną zmianę języka i wymowy... [George Bernard Shaw, Pigmalion, przeł. Kazimierz Piotrowski]
Tymczasem matka profesora, pani Higgins, widzi, jakie ten plan może nieść ze sobą zagrożenia: PANI HIGGINS: O wy, nieskończenie głupi mężczyźni! Problem, co z nią zrobić po skończeniu eksperymentu... HIGGINS: Nie widzę w tym żadnego problemu. Zrobi ze sobą, co się jej będzie podobało, z tymi zaletami, które w niej rozwinę... PANI HIGGINS: Zalety tego biednego stworzenia, które tu było przed chwilą? Dać jej maniery i nawyczki wielkoświatowej damy, zdyskwalifikować ją jako jednostkę zdolną zapracować na życie, nie dając jej w zamian środków wielkoświatowej damy! Czy to miałeś na myśli? [George Bernard Shaw, Pigmalion, przeł. Kazimierz Piotrowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1979, s. 124 ]
Eksperyment Higginsa kończy się sukcesem Elizy – ale też zdobyciem przez nią świadomości własnego losu i położenia. Pod koniec aktu V sztuki Higgins‑Pigmalion stworzył swoją Galateę, ale Galatea‑Eliza, na której nauczył się polegać, zostawia go, wiedząc, że choć będzie to bardzo trudne, musi znaleźć własną drogę w życiu.
R1URkYTdiP6vX
Ćwiczenie 5
Odpowiedz na pytanie: Kto jest autorem komediodramatu pod tytułem Pigmalion?
Odpowiedz na pytanie: Kto jest autorem komediodramatu pod tytułem Pigmalion?
Kto jest autorem komediodramatu pod tytułem Pigmalion?
Odpowiedź: ......................................
RrdtjzTrX89nN
Ćwiczenie 6
Wskaż, które zdania odnoszące się do mitu o Pigmalionie i Galatei są prawdziwe, a które fałszywe: 1. Pigmalion był królem wyspy znanej z kultu Afrodyty. 2. Swoją wymarzoną kobietę wyrzeźbił z białego marmuru. 3. Pigmalion był wcześniej żonaty, ale bardzo nieszczęśliwie. 4. Pigmalion zakochał się w stworzonej przez siebie rzeźbie. 5. Podczas święta ku czci Wenus król poprosił boginię o pomoc. 6. Dziewczyna, przemieniona przez boginię została żoną Pigmaliona.
Wskaż, które zdania odnoszące się do mitu o Pigmalionie i Galatei są prawdziwe, a które fałszywe: 1. Pigmalion był królem wyspy znanej z kultu Afrodyty. 2. Swoją wymarzoną kobietę wyrzeźbił z białego marmuru. 3. Pigmalion był wcześniej żonaty, ale bardzo nieszczęśliwie. 4. Pigmalion zakochał się w stworzonej przez siebie rzeźbie. 5. Podczas święta ku czci Wenus król poprosił boginię o pomoc. 6. Dziewczyna, przemieniona przez boginię została żoną Pigmaliona.
Oceń, czy poniższe zdania są zgodne czy niezgodne z opowieścią o Pigmalionie w wersji znanej z Metamorfoz Owidiusza. Zaznacz zdania prawdziwe.
Pigmalion był królem wyspy znanej z kultu Afrodyty.
Swoją wymarzoną kobietę wyrzeźbił z białego marmuru.
Pigmalion był wcześniej żonaty, ale bardzo nieszczęśliwie.
Pigmalion zakochał się w stworzonej przez siebie rzeźbie.
Podczas święta ku czci Wenus król poprosił boginię o pomoc.
Dziewczyna, przemieniona przez boginię, została żoną Pigmaliona.
Polecenie 3
Klasyczna wersja mitu o Pigmalionie i Galatei kończy się ślubem artysty i dziewczyny będącej jego ożywionym dziełem. Pigmalion George’a Bernarda Shawa wskazuje wyraźnie, że nie jest to jedyne możliwe rozwiązanie w dziele inspirowanym tym mitem.
Na podstawie znajomości mitu i jego przetworzeń napisz wypracowanie o długości ok. 1000 słów na temat Czy Galatea powinna przyjąć oświadczyny Pigmaliona?. Swoją odpowiedź poprzyj argumentami.
RBiUDeJNKcg0I
Czy według ciebie Galatea powinna zostać żoną Pigmaliona? Swoją odpowiedź poprzyj argumentami
Czy według ciebie Galatea powinna zostać żoną Pigmaliona? Swoją odpowiedź poprzyj argumentami
Polecenie 4
Przeczytaj komentarz autora, George’a Bernarda Shawa, do jego sztuki Pigmalion i na jego podstawie odpowiedz na poniższe pytania:
„(…) Ludzie różnego pokroju wyciągnęli wniosek (…), iż [Eliza, główna bohaterka] musiała nieuchronnie poślubić bohatera [swojego nauczyciela, profesora Higginsa] tej historii. Takie postawienie sprawy jest nie do przyjęcia. Nie tylko dlatego, że wychodząc z tych bezmyślnych założeń musi się z konieczności zepsuć jej mały dramacik, ale także dlatego, że prawdziwy przebieg wypadków jest oczywisty dla każdego, kto rozumie naturę ludzką w ogóle, a instynkt kobiecy w szczególności. Oświadczając Higginsowi, że nie wyszłaby za niego, gdyby się jej oświadczył, Eliza wcale go nie kokietowała. Po prostu oznajmiła dobrze przemyślaną decyzję. Kiedy niezamężna kobieta interesuje się nieżonatym mężczyzną, który góruje nad nią, jest jej nauczycielem i zaczyna zajmować poważne miejsce w jej życiu, to ta kobieta, jeżeli tylko ma dość charakteru, dobrze się zastanowi, czy ma dążyć do poślubienia go. (…). Czuje, że może wybierać. Wobec tego kieruje się instynktem. Instynkt Elizy mówi jej, aby nie wychodziła za Higginsa. Nie mówi jej jednak, aby się go wyrzekła. Instynkt Elizy ostrzega ją, że Higgins pozostanie dla niej na całe życie jednym z najbardziej obchodzących ją mężczyzn. (…) [Eliza] wiedziała, że dla jakiejś tajemniczej przyczyny Higgins nie nadawał się na męża, zgodnie z jej koncepcją męża, dla którego ona byłaby przedmiotem najczulszego i najgorętszego zainteresowania. Nawet gdyby nie było matki‑rywalki, to jeszcze ciągle nie wystarczyłoby jej drugie miejsce w sercu męża, w którym filologia miałaby pierwsze (…). Dodajcie do tego niechęć Elizy do dominującej wyższości Higginsa i jej nieufność do jego sprytnego przymilania się, które puszczał w ruch, aby ją rozbroić i uniknąć jej wściekłości, ilekroć posunął się za daleko w swoim impulsywnym despotyzmie, a zobaczycie, że instynkt Elizy miał dostateczne powody, aby ją ostrzec przed małżeństwem z jej Pigmalionem”.
1. Liczne przetworzenia dramatu Shawa (np. popularny musical My Fair Lady) dopisywały Elizie i Higginsowi zgodne z mitologią romantyczne zakończenie. Czy autor sztuki pochwala takie rozwiązanie? 2. Czy zdaniem autora Higgins‑Pigmalion jest ważną postacią w życiu Elizy‑Galatei? 3. Dlaczego, zdaniem Shawa, Eliza nigdy nie wyjdzie za Higginsa? Wskaż na dwa powody, które podaje autor.
R1aH7IxzCtR1E
Na podstawie przytoczonego komentarza George’a Bernarda Shawa do jego sztuki Pigmalion odpowiedz na pytania: 1. Liczne przetworzenia dramatu Shawa (np. popularny musical My Fair Lady) dopisywały Elizie i Higginsowi zgodne z mitologią romantyczne zakończenie. Czy autor sztuki pochwala takie rozwiązanie?
2. Czy zdaniem autora Higgins Pigmalion jest ważną postacią w życiu Elizy Galatei?
3. Dlaczego, zdaniem Shawa, Eliza nigdy nie wyjdzie za Higginsa? Wskaż na dwa powody, które podaje autor.
Na podstawie przytoczonego komentarza George’a Bernarda Shawa do jego sztuki Pigmalion odpowiedz na pytania: 1. Liczne przetworzenia dramatu Shawa (np. popularny musical My Fair Lady) dopisywały Elizie i Higginsowi zgodne z mitologią romantyczne zakończenie. Czy autor sztuki pochwala takie rozwiązanie?
2. Czy zdaniem autora Higgins Pigmalion jest ważną postacią w życiu Elizy Galatei?
3. Dlaczego, zdaniem Shawa, Eliza nigdy nie wyjdzie za Higginsa? Wskaż na dwa powody, które podaje autor.
R1Lh74QjQNkur
Ćwiczenie 7
Odpowiedz na pytanie: Jak w mitologii greckiej nazywały się nimfy, których dotyczy przytoczony opis? Były to córki Heliosa i Klimene oraz siostry Faetona. Po śmierci brata opłakiwały go tak rozpaczliwie, że bogowie przemienili je w topole, a ich łzy – w bursztyny.
Odpowiedz na pytanie: Jak w mitologii greckiej nazywały się nimfy, których dotyczy przytoczony opis? Były to córki Heliosa i Klimene oraz siostry Faetona. Po śmierci brata opłakiwały go tak rozpaczliwie, że bogowie przemienili je w topole, a ich łzy – w bursztyny.
Uzupełnij definicje.
.............. to w mitologii greckiej nimfy, córki Heliosa i Klimene oraz siostry Faetona. Po śmierci brata opłakiwały go tak rozpaczliwie, że bogowie przemienili je w topole, a ich łzy – w bursztyny.
Słowniki
Słownik pojęć
Akademizm
Akademizm
[gr.],szt. plast. kierunek w sztuce XIX w.; termin o często pejoratywnym zabarwieniu, który przylgnął do malarstwa o tradycyjnym, zachowawczym charakterze, dogmatycznie stosowanej teorii sztuki (zwłaszcza hierarchii tematów), skonwencjonalizowanej praktyki artystycznej i zrutynizowanego systemu nauczania.
George Bernard Shaw
George Bernard Shaw
(1856‑1950); irlandzki dramaturg i prozaik. Znany zwłaszcza dzięki dramatowi Pigmalion (1913) oraz często przywoływanym aforyzmom. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1925.
Heliady
Heliady
w mitologii greckiej nimfy, córki Heliosa i Klimene oraz siostry Faetona. Po śmierci brata opłakiwały go tak rozpaczliwie, że bogowie przemienili je w topole, a ich łzy – w bursztyny.
Jean‑Baptiste Regnault
Jean‑Baptiste Regnault
(1754‑1829) francuski malarz neoklasycystyczny. W 1776 zdobył nagrodę i stypendium Grand Prix de Roma za obraz Aleksander i Diogenes.
Jean‑Léon Gérôme
Jean‑Léon Gérôme
(1824‑1904); francuski malarz i rzeźbiarz akademicki, neoklasycysta. Był przeciwny nurtowi impresjonistycznemu.W ostatnich latach swojego życia wykorzystał technikę i nastrojowość impresjonistyczną do stworzenia Portretu ojca i syna artysty.
Neoklasycyzm
Neoklasycyzm
styl w sztuce na przełomie XVIII i XIX wieku; artyści neoklasyczni postulowali powrót do tematyki i form wywodzących się z antyku.
Pafijski
Pafijski
związany z Pafos, głównym miastem na Cyprze; zostało ono nazwane na cześć mitycznej córki Pigmaliona i Galatei.
Prerafaelici
Prerafaelici
grupa malarzy brytyjskich w II połowie XIX wieku, postulująca nowe podejście do sztuki, związane z inspiracjami sztuką włoską XV wieku. PrerafaeliciPrerafaeliciPrerafaelici chętnie podejmowali w swoich dziełach tematykę związaną z mitologią, historią średniowiecza i legendami o królu Arturze.
Rokoko
Rokoko
styl w sztuce w I połowie XVIII w., cechujący się ozdobnością, elegancją, zamiłowaniem do iluzjonizmu w malarstwie i scen sentymentalnych czy pasterskich.
Tyryjski
Tyryjski
ochodzący z Tyru, antycznej stolicy Fenicji; określenie to najczęściej stosowano do niezwykle kosztownych fenickich purpurowych tkanin.
Słownik łacińsko‑polski
R8CpUt8NAK8kR1
Słownik łacińsko‑polski
Słownik łacińsko‑polski
Źródło: online skills.
m71a2c172482e3983_0000000000167
Galeria dzieł sztuki
REPDwI63gH5gP1
Na ilustracji przedstawiono dzieło Jean-Baptiste Regnault’a pt. „Pigmalion modli się o ożywienie Galatei”. Na pierwszym planie widnieje postać artysty. Ma długie jasne włosy, ubrany jest w żółtą szatę. Przyklęknął na jedno kolano przed posągiem Afrodyty wykonanym z białego marmuru. Obok podestu leży gałązka kwitnących róż – kwiatów dedykowanych Afrodycie. Bogini przedstawiona jest na nago, w postaci siedzącej. Patrzy na Pigmaliona. Tło obrazu stanowią chmury na ciemnym niebie.
Jean-Baptiste Regnault, „Pigmalion modli się o ożywienie Galatei”, 1786 r., Pałac w Wersalu, Francja, wikipedia.org, Domena publiczna
R1ep7HJSp5l631
Na ilustracji przedstawiono dzieło Jean- Léona Gérôme, pt. „Pigmalion i Galatea”. Na pierwszym planie ukazany jest tył posągu wyrzeźbionego z białego kamienia. Rzeźba ustawiona na podwyższeniu, przedstawia nagą kobietę. Po jej prawej stronie stoi Pigmalion. Wspina się na palcach, aby dosięgnąć do ust ukochanej. Galatea nachyla się ku niemu. W tle, na półkach pracowni, stoją rzeźby i obrazy, po prawej stronie maski teatralne. U góry na chmurze klęczy Amor, który mierzy strzałą z łuku w kierunku całującej się pary.
Jean-Léon Gérôme, „Pigmalion i Galatea”, 1890 r., Muzeum Sztuki Metropolitan, Nowy Jork, USA, wikimedia.org, CC0
R1EI1zoNwGhwk1
Na ilustracji przedstawiono dzieło Jean Raoux’a pt. „Pigmalion zakochany w swoim dziele”. W centrum obrazu, na cokole stoi ożywiony posąg Galatei. Kobieta jest półnaga; wokół bioder ma zawiązaną żółtą przepaskę. Głowę ma uniesioną do góry; patrzy na Afrodytę, która w pozycji półleżącej spoczywa na chmurze nad głową Galatei. Bogini jest przepasana niebieską szatą. Obok niej przysiadły dwa białe gołębie. Afrodyta głaszcze dziewczynę po głowie. Bogini towarzyszą trzy amorki. Jeden dotyka piersi Galatei, dwa inne bawią się u jej stóp. Lewą rękę dziewczyny podtrzymuje młodziutki chłopiec z jasnymi włosami, dzierżący pochodnię. Jest to bóg małżeństwa Hymenajos. Pigmalion ukląkł obok posągu.
Jean Raoux, „Pigmalion zakochany w swoim dziele”, 1717 r., Muzeum Fabre, Montpellier, Francja, wikipedia.org, Domena publiczna
m71a2c172482e3983_0000000000173
Bibliografia
Owidiusz, Metamorfozy, przeł. A. Kamieńska, S. Stabryła, Wrocław 1996
R. Greaves, Mity greckie, Kraków 2009
M. Dłuska, W. Strzelecki, Metryka grecka i łacińska, Wrocław 1959
Z. Kubiak, Dzieje Greków i Rzymian, Warszawa 2014
L. Winniczuk, Ludzie, zwyczaje i obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu,Warszawa 2008
