W zakresie kompetencji kulturowych. Uczeń: 8. potrafi wskazać najważniejsze cechy charakterystyczne i poddać interpretacji uwzględniającej właściwy kontekst kulturowy następujące kluczowe zjawiska z zakresu mitologii greckiej: b) mity o bogach olimpijskich i pozostałych bóstwach panteonu greckiego.
Nauczysz się
opowiadać historię Apolla i Pana;
identyfikować obecności antyku w kulturze epok późniejszych w Polsce i na świecie;
interpretować dzieła sztuki.
Prezentacja obiektu 3D pt. Apollo Belwederski
R4lVY7fkoffmT1
Apollo i jego atrybuty
Przedstawienie cech i atrybutów Apollina:
Łuk i strzały – Apollo jako bóg - łucznik i bóstwo zarazy.
Wieniec laurowy: związane z mitem o Apollinie i Dafne, która uciekała przed zakochanym w niej bogiem i w końcu, by mu uciec na zawsze, ubłagała Ziemię, by ta przemieniła ją w drzewo laurowe. Apollo uznał laur za swoje symboliczne drzewo.
Instrument muzyczny: Apollo jako bóg muzyki i poezji i arcymistrz pieśni często bywał przedstawiany z lirą lub formingąFormingaformingą w dłoni. Ukazywano go również jako przewodnika Muz (Apollo MusagetesMusagetesMusagetes).
Rd3Ck6ORy0DqY
R1PJBAKKxvvVz
Polecenie 1
Korzystając z podanych poniżej ilustracji, wymień główne atrybuty Apollina.
R15njXstUrx4g1
R1AYA3NB9TO951
RuidoYo5rlJfx
RlJXqLDPJp1Sg
Ćwiczenie 1
Apollo i Delfy
Apollo przyszedł na świat na wyspie Delos, jako syn władcy bogów, Zeusa i bogini Latony. Jego siostrą - bliźniaczką była Artemida.
Apollo zapragnął władzy nad wielką wyrocznią w Delfach, w której panowała prastara bogini Gaja - Ziemia i której strzegł, na jej rozkaz, smok Pyton. Bóg - łucznik zabił potwora i zyskał panowanie nad delficką świątynią. Odtąd to jego kapłanka, Pytia, wypowiadała w Delfach przepowiednie, które następnie interpretowali kapłani. Delfy były jednym z najważniejszych sanktuariów świata starożytnego, odwiedzanym przez delegacje państw, przez władców, ale i przez prywatnych ludzi. To właśnie w Delfach stała jedna z najbardziej imponujących świątyń Apollina, tam też odbywały się ku jego czci igrzyska pytyjskie. Apollo musiał jednak - zanim został panem Delf - zapłacić za wyrządzoną Gai zniewagę. Za karę musiał przyjąć ludzką postać i udać się na służbę do śmiertelnika.
R1MycKueCTakI
Ćwiczenie 2
Do opisów postaci i miejsc związanych z mitem o narodzinach Apollina i o Delfach dopasuj właściwe imiona i nazwy. Matka Apollina Możliwe odpowiedzi: 1. Pytia, 2. Latona, 3. Delos, 4. Artemida, 5. Pyton Siostra Apollina Możliwe odpowiedzi: 1. Pytia, 2. Latona, 3. Delos, 4. Artemida, 5. Pyton Potwór, którego musiał zabić Apollo Możliwe odpowiedzi: 1. Pytia, 2. Latona, 3. Delos, 4. Artemida, 5. Pyton Wyspa, na której Apollo przyszedł na świat Możliwe odpowiedzi: 1. Pytia, 2. Latona, 3. Delos, 4. Artemida, 5. Pyton Imię kapłanki-wieszczki Apollina w Delfach Możliwe odpowiedzi: 1. Pytia, 2. Latona, 3. Delos, 4. Artemida, 5. Pyton
Do opisów postaci i miejsc związanych z mitem o narodzinach Apollina i o Delfach dopasuj właściwe imiona i nazwy. Matka Apollina Możliwe odpowiedzi: 1. Pytia, 2. Latona, 3. Delos, 4. Artemida, 5. Pyton Siostra Apollina Możliwe odpowiedzi: 1. Pytia, 2. Latona, 3. Delos, 4. Artemida, 5. Pyton Potwór, którego musiał zabić Apollo Możliwe odpowiedzi: 1. Pytia, 2. Latona, 3. Delos, 4. Artemida, 5. Pyton Wyspa, na której Apollo przyszedł na świat Możliwe odpowiedzi: 1. Pytia, 2. Latona, 3. Delos, 4. Artemida, 5. Pyton Imię kapłanki-wieszczki Apollina w Delfach Możliwe odpowiedzi: 1. Pytia, 2. Latona, 3. Delos, 4. Artemida, 5. Pyton
Do opisów postaci i miejsc związanych z mitem o narodzinach Apollina i o Delfach dopasuj właściwe imiona i nazwy.
John William Waterhouse (1847–1917), brytyjski malarz, prerafaelita, w którego twórczości wi‑doczne są także wpływy historyzmu i neoklasycyzmu.
Odpowiedz na pytania:
Co się dzieje na tym obrazie?
Kim jest dziewczyna i jakie jest znaczenie otaczających ją gałęzi drzewa?
Z jakimi atrybutami ukazany jest Apollo?
Informacje dotyczące mitów o romansach Apollina:
RhJpjDgjUy4MI
R1eDkOvlBdARy
Ćwiczenie 4
Do podanych par (rodzic i dziecko lub oboje rodzice) dopasuj trzecią postać (drugie z rodziców, dziecko) zgodnie z mitologią. Osoby: Apollo, Koronis Możliwe odpowiedzi: 1. Asklepios, 2. Latona, 3. Artemida. Osoby: Latona, Zeus Możliwe odpowiedzi: Dziecko: 1. Asklepios, 2. Latona, 3. Artemida. Osoby: Apollo, Zeus Możliwe odpowiedzi: 1. Asklepios, 2. Latona, 3. Artemida.
Do podanych par (rodzic i dziecko lub oboje rodzice) dopasuj trzecią postać (drugie z rodziców, dziecko) zgodnie z mitologią. Osoby: Apollo, Koronis Możliwe odpowiedzi: 1. Asklepios, 2. Latona, 3. Artemida. Osoby: Latona, Zeus Możliwe odpowiedzi: Dziecko: 1. Asklepios, 2. Latona, 3. Artemida. Osoby: Apollo, Zeus Możliwe odpowiedzi: 1. Asklepios, 2. Latona, 3. Artemida.
Do podanych par (rodzic i dziecko lub oboje rodzice) dopasuj trzecią postać (drugie z rodziców, dziecko) zgodnie z mitologią.
Latona, Artemida, Asklepios
Apollo, Koronis
Latona, Zeus
Apollo, Zeus
Zbigniew Herbert - Apollo i Marsjasz
właściwy pojedynek Apollona z Marsjaszem (słuch absolutny kontra ogromna skala) odbywa się pod wieczór gdy jak już wiemy sędziowie przyznali zwycięstwo bogu
mocno przywiązany do drzewa dokładnie odarty ze skóry Marsjasz krzyczy zanim krzyk jego dojdzie do jego wysokich uszu wypoczywa w cieniu tego krzyku
wstrząsany dreszczem obrzydzenia Apollo czyści swój instrument
tylko z pozoru głos Marsjasza jest monotonny i składa się z jednej samogłoski A
w istocie opowiada Marsjasz nieprzebrane bogactwo swego ciała
łyse góry wątroby pokarmów białe wąwozy szumiące lasy płuc słodkie pagórki mięśni stawy żółć krew i dreszcze zimowy wiatr kości nad solą pamięci
wstrząsany dreszczem obrzydzenia Apollo czyści swój instrument
teraz do chóru przyłącza się stos pacierzowy Marsjasza w zasadzie to samo A tylko głębsze z dodatkiem rdzy
to już jest ponad wytrzymałość boga o nerwach z tworzyw sztucznych
żwirową aleją wysadzaną bukszpanem odchodzi zwycięzca zastanawiając się czy z wycia Marsjasza nie powstanie z czasem nowa gałąź sztuki - powiedzmy - konkretnej
nagle pod nogi upada mu skamieniały słowik
odwraca głowę i widzi że drzewo do którego przywiązany był Marsjasz jest siwe
zupełnie
(Zbigniew Herbert, Apollo i Marsjasz , z tomu Studium przedmiotu, 1961, http://www.staff.amu.edu.pl)
Polecenie 2
Odpowiadając na podane pytania, zaproponuj interpretację postaci Apollina w wierszu Zbigniewa Herberta Apollo i Marsjasz.
Kto, Twoim zdaniem, ma w tym wierszu moralną rację?
Czy cierpienie Marsjasza jest zasłużone? Dlaczego?
Jak rozumiesz sformułowanie bóg o nerwach z tworzyw sztucznych?
Co symbolizują, Twoim zdaniem, skamieniały słowik i posiwiałe drzewo?
Do czego, według Ciebie, Herbert wykorzystuje w tym wierszu mitologię klasyczną? O czym mówi, używając mitologicznych odniesień?
Reu1z2Gw2OGAP
Mityczne tło wydarzeń
mit o Marsjaszu i sztuce grania na flecie,
pojedynek Apollina z Marsjaszem,
kara dla pokonanego satyra,
inne mity o zemście Apollina,
śmierć dzieci Niobe; Apollo i Artemida zabili je z łuków, bo ich matka, śmiertelna królowa Niobe, uważała się za lepszą niż matka boskiego rodzeństwa, Latona. Powodem do dumy Niobe były jej dzieci, została więc ich pozbawiona. Zrozpaczoną matkę bogowie przemienili w kamień,
śmierć cyklopów, zabitych przez Apollina z łuku. Cyklopowie wykuli dla Zeusa piorun, którym władca bogów zabił, za łamanie boskich praw i wskrzeszanie zmarłych, syna Apollina, Asklepiosa. W zemście za to Apollo pozabijał cyklopów.
RjZocv2blzcmB
RojDHTAMUWLw01
RzUD9UVITUzVc1
Ćwiczenie 5
Lektura tekstu
Jan Parandowski - Mitologia
Pan urodził się w Arkadii. Przyszedł na świat z nogami i rogami kozła. Uszy miał długie, kosmate, capią brodę i cały był porosły tą sierścią. Przeraziły się płoche nimfy arkadyjskie, ujrzawszy poczwarne dziecko. Ale Hermes, który, jak się zdaje, był jego ojcem, zabrał kozłonoga i zaniósł na Olimp, gdzie zabawne stworzenie weseliło swym widokiem szczęśliwych bogów. Oczywiście, tam nie pozostał. Życie olimpijskie nie przypadło mu do smaku. Wrócił na ziemię, gdzie mógł skakać po górach jak młody kozioł i bawić się z białymi trzodami, które pasą się na łąkach pachnących. Śmiano się z niego, lecz on niewiele sobie z tego robił, rósł prędko i chował się na tęgiego bożka. Był dobrego o sobie mniemania i nie sądził, żeby mu jego koźli wygląd nie pozwalał myśleć o małżeństwie.
(Jan Parandowski, Mitologja. Wierzenia i podania Greków i Rzymian, 1984, s. 98.)
R1VHpURkyvpMX
RDpXzHkMjSI0K
Ćwiczenie 6
RDJjLktPnyAWI
Ćwiczenie 7
Polecenie 3
Korzystając z wiedzy uzyskanej w tej lekcji, napisz wypracowanie na 700 słów, na temat:
Różne oblicza bogów olimpijskich
RtjjZYWtCSqY4
Słownik pojęć
Musagetes
Musagetes
Grecki termin, oznaczający dosłownie Przewodnik Muz¸ odnoszący się do Apollina.
Kyliks
Kyliks
Typ naczynia greckiego, płaska czarka z dwoma imadłami.
Forminga
Forminga
Grecki instrument muzyczny, nieco podobny do liry.
Prerafaelici
Prerafaelici
Bractwo artystyczne założone w połowie XIX wieku w Londynie przez grupę młodych artystów, głoszących hasła odnowy sztuki przez sięgnięcie po inspiracje włoskim malarstwem renesansowym i tematykę biblijną, arturiańską i literacką, jak również mitologiczną.
Pan
Pan
arkadyjski bóg pasterzy, opiekun stad owiec i kóz.
Appollo
Appollo
syn Zeusa i Leto, bliźniaczy brat Artemidy; według wielu badaczy najbardziej helleński spośród bogów greckich, opiekun młodzieży w okresie wychowywania przez muzykę i taniec, źródło ładu we wspólnocie, pan oczyszczeń i lecznictwa oraz sztuki wieszczej.
Marsjasz
Marsjasz
pierwotnie frygijskie bóstwo źródeł wyobrażane jako sylen lub satyr.