Młodopolskie fascynacje góralszczyzną w literaturze, malarstwie i muzyce. Jak dobrze przygotować prezentację maturalną?

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna przejawy modernistycznego zainteresowania Tatrami – naturą i kulturą,

• podaje przykłady występowania motywów tatrzańskich w literaturze i sztuce.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

• zebrać i dokonać selekcji materiałów potrzebnych do opracowania tematu,

• zaprezentować temat na forum klasy.

2. Metoda i forma pracy

Projekt

3. Środki dydaktyczne

Materiały zaproponowane przez uczniów np. albumy, fotografie, kserokopie tekstów literackich, nagrania muzyczne, sprzęt do ich odtworzenia, a także podręcznik i antologia z serii*”Pamiętajcie o ogrodach…”* cz. 3.

Zajęcia mogą się odbyć w pracowni komputerowej lub w sali wyposażonej w komputer i rzutnik multimedialny, jeśli uczniowie przygotują prezentacje np. w programie PowerPoint. Do prezentacji sztuki można ewentualnie wykorzystać strony internetowe.

4. Przebieg lekcji

a)Faza przygotowawcza

Nauczyciel na początku lekcji przypomina, że temat należy przygotować w formie prezentacji, które zostaną pod koniec lekcji omówione. Najważniejsze jest poprawne merytorycznie i ciekawe pod względem formy ujęcie zagadnienia. Uprzedza, że po zakończeniu prezentacji prelegenci będą udzielali odpowiedzi na zadane pytania dotyczące tematu.

b) Faza realizacyjna

Tematy prezentacji uczniowie mogą wybrać z podanych przez nauczyciela lub zaproponować własne. W prezentacjach powinny być uwzględnione podane zagadnienia.

1. Przyczyny i początki zainteresowań artystów Tatrami.

(Od kiedy artyści zaczęli się interesować górami?, rola doktora T. Chałubińskiego, czego poszukiwali moderniści w wędrówkach po Tatrach?, rozbudowa Zakopanego itp.)

2. Tatry w malarstwie, np. L. Wyczółkowskiego: Giewont o zachodzie słońca (1898), Mnich nad Morskim Okiem (1904), Morskie Oko z Czarnego Stawu (1905), U Wrót Chałubińskiego (1905).

(Wybór malowanych miejsc, inspiracje impresjonizmem – pory dnia, efekty kolorystyczne, technika: olej, pastel i jej funkcja w utrwalaniu pejzażu tatrzańskiego, kompozycja.)

3. Góry w poezji K. Przerwy‑Tejmajera.

(Uczniowie na wcześniejszych lekcjach poznali Melodię mgieł nocnych (Nad Czarnym Stawem Gąsienicowym, tu można omówić np. Schnącą limbę, Widok ze Świnicy do Doliny Wierchcichej, położyć akcent na impresyjność, synestezję.)

4. Folklor góralski w opowiadaniach K. Przerwy‑Tetmajera Na Skalnym Podhalu.

(Charakterystyka tematyki cyklu, przykłady bohaterów, gawęda, stylizacja gwarowa.)

5. Architektura zakopiańska.

(Przykłady stylu zakopiańskiego w budownictwie mieszkalnym, np. willa Pod Jedlami na Kozińcu, kaplica na Jaszczurówce, willa „Oksza” przy ul. Zamojskiego, gmach Muzeum Tatrzańskiego, kaplica św. Jana Chrzciciela w kościele parafialnym pw. Świętej Rodziny na Krupówkach – omówienie głównych cech; Stanisław Ignacy Witkiewicz.)

6. Mistyka gór – Tatry jako inspiracja w muzyce Mieczysława Karłowicza, np. Pieśń o wszechbycie z Odwiecznych pieśni op. 10.

(Komentarze kompozytora opisujące przeżycia podczas tatrzańskich wędrówek, „temat odwieczności”, kolorystyka, melodyka.)

c) Faza podsumowująca

Po zakończeniu wystąpień, w końcowej części lekcji w formie dyskusji omawia się mocne i słabe strony prezentacji.

Przy ocenie uwzględnia się takie kryteria jak: poprawność merytoryczna, dobór materiałów, kompozycja, stopień interpretacji dzieł, atrakcyjność i odpowiedniość formy przekazu, język (szczególnie słownictwo fachowe) i styl, dyscyplina czasu. Nauczyciel podkreśla konieczność poznania i przestrzegania w przygotowaniu prezentacji kryteriów oceny obowiązujących na wewnętrznym egzaminie z języka polskiego.

5. Bibliografia

1. Karłowicz: Poematy symfoniczne, wyk. Warszawska Orkiestra Kameralna, dyr. J. Kaspszyk, Pro Musica Camerata (płyta CD) Warszawa 1997.

2. Makowiecki A.i in., „Pamiętajcie o ogrodach…”. Literatura – kultura – język, cz. 3, Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum, WSiP, Warszawa 2003.

3. Wyczółkowski L., Widoki,

http://www.pinakoteka.zascianek.pl/Wyczolkowski/Wyczolkowski_5.htm

6. Załączniki

Zadanie domowe

Zadanie dla chętnych: Ułóżcie plan dwudniowej wycieczki po Zakopanem i okolicach, uwzględniającej pamiątki po twórcach i przykłady sztuki okresu modernizmu.

7. Czas trwania lekcji

2 x 45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Lekcja przeznaczona jest dla klasy drugiej liceum ogólnokształcącego z rozszerzonym programem języka polskiego.