R1I1d7BY57iRm
Ilustracja przedstawia muzyka grającego na instrumencie perkusyjnym sztabkowym, z ciemnymi, brązowymi sztabkami. Z prawej strony są dłonie trzymające po dwie pałki w jednej dłoni. Tło ilustracji jest czarne. Na instrument pada białe światło. Na środku ilustracji znajduje się ciemne pole tekstowe z tytułem lekcji: Młody instrumentalista - instrumenty perkusyjne sztabkowe.

Młody instrumentalista - instrumenty perkusyjne sztabkowe

Muzyk grający na instrumencie perkusyjnym sztabkowym, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Muzyk grający na instrumencie perkusyjnym sztabkowym, fotografia, licencja: CC BY 3.0.

Wprowadzenie

Pierwsze skojarzenie jakie przychodzi na myśl mówiąc o instrumentach perkusyjnych to różnego rodzaju instrumenty wykonujące rytm – zestaw perkusyjny, czy na przykład bęben. Jednak liczną grupę tych instrumentów wzbogacają instrumenty perkusyjne melodyczne. Są to instrumenty, z których oprócz rytmu można wydobyć również melodię.

Nauczysz się
  • rozpoznawać brzmienie podstawowych instrumentów sztabkowych,

  • podstawowej techniki gry na instrumentach perkusyjnych sztabkowych,

  • grać na dzwonkach znane melodie z akompaniamentemAkompaniamentakompaniamentem,

  • wykonywać akompaniament do znanych melodii,

  • grać w grupie dźwięki w systemie  chroma‑notes [czytaj: kroma nołts].

Instrumenty perkusyjne sztabkowe – ilustracja interaktywna

RiJTG0AvwW1v6
Ilustracja interaktywna przedstawia pięć instrumentów sztabkowych. Po kliknięciu na wybraną nazwę na panelu bocznym znajdującym się z prawej strony ilustracji, instrument podświetla się na grafice. Po kliknięciu na przycisk „…” znajdujący się z prawej strony napisu wyświetli się informacja dodatkowa oraz odtworzy się przykład dźwiękowy. Pierwsza fotografia przedstawia marimbę. Instrument składa się z wielu ciemnobrązowych sztabek ułożonych jedna przy drugiej w dwóch rzędach. Pod sztabkami są jasnobrązowe, pionowe rurki o różnej długości. Od najdłuższych z lewej strony do najkrótszych z prawej. Instrument stoi na czarnym statywie z czterema małymi kółkami. Na sztabkach leżą dwie pałki z białymi główkami i jasnobrązowymi rączkami. Tło ilustracji jest białe. Po kliknięciu na przycisk „…” wyświetla się informacja dodatkowa: Instrument podobny do ksylofonu, jednak składa się on z cieńszych niż ksylofon drewnianych płytek, dzięki którym marimba osiąga niższe i bogatsze w brzmieniu tony. Instrument ten ma swoje korzenie w kulturze afrykańskiej, a dopiero na początku dwudziestego w. został rozpowszechniony w Europie jako instrument orkiestrowy. Pod opisem zamieszczono fragment utworu Emmanuela Sejourne pod tytułem „Koncert na marimbę.” Utwór pod tytułem „Koncert na marimbę” część druga autorstwa Emmanuela Sejourne w wykonaniu Emmanuela Sejourne oraz orkiestry Salzburg Solisten Orchestra. Fragment trwający 48 sekund. Kompozycja jest instrumentalna, przeznaczona na marimbę z akompaniamentem orkiestry symfonicznej. Utwór jest wykonywany w szybkim tempie, z popisową, wirtuozowską partią marimby. Jego brzmienie jest bardzo nowoczesne, dramatyczne i nieco niepokojące.Druga fotografia przedstawia ksylofon. Instrument składa się z wielu ciemnobrązowych sztabek ułożonych jedna przy drugiej w dwóch rzędach. Pod sztabkami są czarne, pionowe rurki o różnej długości. Instrument stoi na czarnym statywie z czterema małymi kółkami. Pod instrumentem znajdują się dwie jasnobrązowe pałki. Tło ilustracji jest białe. Po kliknięciu na przycisk „…” wyświetla się informacja dodatkowa: Ksylofon składa się z drewnianych sztabek, o różnej wysokości, wykonanych z twardego drewna. Gra na tym instrumencie polega na uderzaniu o sztabki drewnianymi młoteczkami, co w efekcie daje bardzo charakterystyczny krótki dźwięk. Ksylofon został przeniesiony do Europy w średniowieczu z Azji. Wykorzystywany jest jako instrument solowy ale również coraz częściej pojawia się w muzyce orkiestrowej. Pod opisem jest nagranie dźwiękowe tematu łabędzi z baletu „Jezioro łabędzie” na fortepian i ksylofon, którego autorem jest Piotr Czajkowski. Temat łabędzi z baletu „Jezioro łabędzie” w aranżacji na fortepian i ksylofon autorstwa Piotra Czajkowskiego w wykonaniu Muzyków z Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Utwór trwający 1 minutę i 51 sekund. Kompozycja jest instrumentalna, w oryginale wykonywana przez orkiestrę symfoniczną, zamieszczona aranżacja jest przeznaczona na fortepian i ksylofon. Utwór jest wykonywany w niespiesznym tempie, z mocno tęsknym, nieco nostalgicznym, ale też weselszym w środkowej części brzmieniem.Trzecia fotografia przedstawia wibrafon - instrument perkusyjny zbudowany z czarnego stelażu, na którym rozmieszczone zostały srebrne płytki pod którymi wiszą tuby. Na instrumencie leżą dwie pałeczki. Po kliknięciu na przycisk „…” wyświetla się informacja dodatkowa: Na metalowym stojaku ułożone są w dwóch rzędach metalowe płytki, w które grający uderza jedną, dwiema, lub czterema pałeczkami pokrytymi filcem lub gumą. Pod każdą płytką zawieszona jest metalowa rura, pełniąca funkcję rezonatora, wzmacniającego i przedłużającego dźwięk. Przy górnym końcu każdej rury umocowany jest krążek, który wprawiony w ruch za pomocą mechanizmu elektrycznego lub sprężynowego wywołuje drganie powietrza w rurach. Dzięki temu słyszalne są charakterystyczne, wibrujące dźwięki. Instrument skonstruowany został na początku lat dwudziestych dwudziestego wieku, w Stanach Zjednoczonych. Pod opisem jest nagranie dźwiękowe fragmentu utworu Emmanuela Sejourne pod tytułem „Koncert na wibrafon”. Utwór pod tytułem „Koncert na wibrafon” autorstwa Emmanuela Sejourne w wykonaniu Emmanuela Sejourne wraz z orkiestrą. Fragment trwający 41 sekund. Kompozycja jest instrumentalna, w oryginale wykonywana przez wibrafon w akompaniamencie sekcji smyczkowej, zamieszczona aranżacja jest przeznaczona na wibrafon solo. Utwór jest wykonywany w wolnym tempie, z bardzo niepokojącym, nieco marzycielskim brzmieniem.Czwarta fotografia przedstawia dzwonki chromatyczne. Instrument składa się z wielu srebrnych płytek różnej długości ułożonych jedna przy drugiej w dwóch rzędach. Instrument stoi na srebrnym statywie z trzema nogami. Na płytkach znajdują się dwie jasnobrązowe pałki z czarnymi główkami. Tło ilustracji jest białe. Po kliknięciu na przycisk „…” wyświetla się informacja dodatkowa: Dzwonki chromatyczne to instrument składający się z szeregu różnej długości płytek metalowych strojonych chromatycznie, ułożonych na drewnianej ramie. Płytki wprawia się w drganie przez uderzanie drewnianymi pałeczkami. W osiemnastym wieku wprowadzone zostały do orkiestry symfonicznej. Wykorzystywane są również jako instrument solowy. Pod opisem jest nagranie dźwiękowe „Pałeczki” - walc na fortepian, w aranżacji na dzwonki chromatyczne autorstwa Eufemii Allen. Utwór pod tytułem „Pałeczki” – walc na fortepian w aranżacji na dzwonki chromatyczne autorstwa Eufemii Allen w wykonaniu BeeProducitve. Fragment trwający 26 sekund. Kompozycja jest instrumentalna, w oryginale wykonywana przez fortepian, zamieszczona aranżacja jest przeznaczona na dzwonki chromatyczne. Utwór jest wykonywany w szybkim tempie i ma bardzo wesoły, żywy i pogodny charakter.Piąta fotografia przedstawia dzwonki diatoniczne. Instrument składa się z wielu białych sztabek o różnej długości ułożonych jedna przy drugiej. Od najdłuższych z lewej strony do najkrótszych z prawej. Każda sztabka przymocowana jest do niebieskiej podstawy za pomocą dwóch niebieskich elementów. Tło ilustracji jest białe. Po kliknięciu na przycisk „…” wyświetla się informacja dodatkowa: Dzwonki diatoniczne - instrument składający się z szeregu metalowych sztabek, strojonych diatonicznie. Najczęściej występuje w skali c1 do c2. Gra polega na uderzaniu w sztabki drewnianą pałeczką. Wykorzystywane są jako instrument solowy, do nauki podstawowych melodii opartych najczęściej o gamę C‑dur. Pod opisem jest nagranie dźwiękowe melodii „Wlazł kotek na płotek” w aranżacji na dzwonki diatoniczne. Melodia „Wlazł Kotek na Płotek”. Fragment trwający 15 sekund. Kompozycja została zaaranżowana na dzwonki diatoniczne. Utwór jest wykonywany w wolnym tempie i ma bardzo żywe oraz wesołe brzmienie.
Instrumenty perkusyjne sztabkowe, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Instrumenty perkusyjne sztabkowe, ilustracja, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 1

Odpowiedz na pytanie. Który z wymienionych wyżej instrumentów pochodzi z Afryki? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.

R1PXqIdEPRhQh
(uzupełnij)
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 2

Odpowiedz na pytanie. Który z wymienionych instrumentów używany jest jako do nauki podstawowych melodii opartych najczęściej o gamę C‑dur? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.

R1IgG22h0QxwU
(uzupełnij)
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 3

Na podstawie wiedzy zdobytej z ilustracji interaktywnej wymień najważniejsze różnice pomiędzy dzwonkami chromatycznymi a diatonicznymi. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.

R1GuF0yTCWPMd
(uzupełnij)
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Partytura piosenki „Panie Janie” na głos i dzwonki:

RLazaxZm4cJ6v
Partytura do utworu „Panie Janie”, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Partytura do utworu „Panie Janie”, ilustracja, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 4

Zagraj na dzwonkach akompaniament wskazany w partyturze. Zwróć uwagę, że melodia akompaniamentu opiera się o dwa dźwięki cIndeks górny 1 oraz gIndeks górny 1.

Polecenie 5

Zaśpiewaj melodię piosenki „Panie Janie” (pięciolinia oznaczona sformułowaniem „Głos”)

Polecenie 6

Zagraj na dzwonkach akompaniament piosenki  „Panie Janie” wraz z nagraniem melodii tej piosenki.

Polecenie 7

Zaśpiewaj melodię piosenki „Panie Janie” jednocześnie akompaniując sobie na dzwonkach

R5SVruYpTGOvJ
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany: Technika gry na dzwonkach chromatycznych.
Polecenie 8

Chwyć pałeczki oburącz, nie ściskając ich w palcach zbyt mocno.

Polecenie 9

Uderz pałeczką w środek wybranej przez siebie sztabki aby wydobyć dźwięk.

Polecenie 10

Zagraj glissandoGlissandoglissando [czytaj: glisando] po wszystkich sztabkach, w górę i w dół.

Polecenie 11

Zagraj gamę C‑dur w górę i w dół powtarzając każdy dźwięk czterokrotnie.

Animacja z utworami „Wlazł kotek na płotek” i „Kurki trzy” na dzwonki z kolorami chroma‑notes [czytaj: kroma nołts]

RluB1L61Crcom
Animacja przedstawia interaktywną partyturę utworu "Wlazł kotek na płotek" na dzwonki. Plansza tytułowa zawiera tytuł wspomnianego utworu oraz ilustrację, przedstawiającą pięciolinię z kluczem wiolinowym i nutami w różnych kolorach. W trakcie trwania animacji, w synchronizacji ze ścieżką dźwiękową, na pięciolinii pojawiają się kolorowe nuty. Pierwsza partia w systemie to melodia, druga to akompaniament – obie są wykonywane przez dzwonki. Metrum utworu to trzy czwarte. Pierwszy takt w linii melodii składa się z trzech ćwierćnut: g, e, e. Kolejny takt również stanowią trzy ćwierćnuty, ale z dźwiękami f, d, d. W następnym takcie są dwie ósemki i półnuta c, e, g. Czwarty takt jest taki sam jak pierwszy, a piąty taki sam jak drugi. Natomiast ostatni takt tworzą dwie ósemki i półnuta z dźwiękami c, e, c. Partia akompaniamentu składa się wyłącznie z półnut z kropką. W każdym z sześciu taktów znajduje się jedna nuta, kolejno z dźwiękiem: c, g, c, c, g, c.
Polecenie 12

Wybierz jeden z kolorów (a co za tym idzie, dźwięków) z melodii i zagraj z nagraniem. Pamiętaj, by równo grać wybrany dźwięk. Po zakończeniu zrób to samo z innymi kolorami.

Polecenie 13

Wybierz jeden z kolorów (a co za tym idzie, dźwięków) z akompaniamentu i zagraj z nagraniem. Pamiętaj, by równo grać wybrany dźwięk. Po zakończeniu zrób to samo z innymi kolorami.

Polecenie 14

Dobierz sobie kolegę lub koleżankę do pary. Niech jedna osoba zagra melodię, a druga akompaniament. Jeśli nie możesz nikogo znaleźć, zagraj samemu z nagraniem.

R1RrIjIUn5jiJ
Animacja przedstawia interaktywną partyturę utworu "Kurki trzy" na dzwonki. Plansza tytułowa zawiera tytuł wspomnianego utworu oraz ilustrację, przedstawiającą pięciolinię z kluczem wiolinowym i nutami w różnych kolorach. W trakcie trwania animacji, w synchronizacji ze ścieżką dźwiękową, na pięciolinii pojawiają się kolorowe nuty. Pierwsza partia w systemie to melodia, druga to akompaniament – obie są wykonywane przez dzwonki. Metrum utworu to dwie czwarte. Pierwszy takt w linii melodii składa się z dwóch ćwierćnut: c, c. Kolejny takt stanowią dwie ćwierćnuty z dźwiękami g, g. W następnym takcie są dwie ćwierćnuty a, a. Czwarty takt tworzy tylko półnuta z dźwiękiem g. Kolejny takt to dwie półnuty f, f. Następny to dwie półnuty e, e. Kolejny to dwie półnuty d, d. Końcowy takt w tej linijce partii melodii to półnuta c. W drugiej linijce partii melodii, każdy takt składa się z dwóch ćwierćnut z dźwiękami, kolejno w taktach: g, g, f, f, e, e, d, d, g, g, f, f, e, e, d, d. Trzecią linijkę partii melodii rozpoczynają dwie ćwierćnuty c, c. Kolejny takt to dwie ćwierćnuty g, g. Następny to dwie ćwierćnuty a, a. Kolejny takt składa się z półnuty g. Następny z dwóch ćwierćnut f, f. Kolejny z dwóch ćwierćnut e, e. Kolejny z dwóch ćwierćnut d, d. Partia melodii kończy się półnutą c w ostatnim takcie. Partia akompaniamentu zawiera tylko jedną półnutę w każdym takcie. Odpowiednio z dźwiękiem: c, c, f, c, c, c, g, c, c, c, c, g, c, c, c, g, c, c, f, c, c, c, g, c.
Polecenie 15

Wybierz jeden z kolorów (a co za tym idzie, dźwięków) z melodii i zagraj z nagraniem. Pamiętaj, by równo grać wybrany dźwięk. Po zakończeniu zrób to samo z innymi kolorami.

Polecenie 16

Wybierz jeden z kolorów (a co za tym idzie, dźwięków) z akompaniamentu i zagraj z nagraniem. Pamiętaj, by równo grać wybrany dźwięk. Po zakończeniu zrób to samo z innymi kolorami.

Polecenie 17

Dobierz sobie kolegę lub koleżankę do pary. Niech jedna osoba zagra melodię, a druga akompaniament. Jeśli nie możesz nikogo znaleźć, zagraj samemu z nagraniem.

Partytury utworów „Pada śnieg” i „Oda do radości”

RZZroXQVRfMgx
Animacja przedstawia interaktywną partyturę utworu "Pada śnieg". Na początku na ekranie wyświetla się tytuł animacji, wypisany białą czcionką na różowym tle: „Partytura utworu "Pada śnieg"”. Reszta ekranu jest biała. Pod tytułem znajduje się ilustracja przedstawiająca różnokolorowe nuty oraz klucz wiolinowy, porozrzucane po pięciolinii wygiętej w kształt fali. W trakcie odtwarzania utworu miarowo pojawiają się nuty w dwóch pięcioliniach: pierwsza należy do partii melodii, natomiast druga do partii akompaniamentu. Utwór jest napisany w metrum cztery czwarte, w tonacji C‑dur. Ma łącznie szesnaście taktów. Po zakończeniu odtwarzania utworu w pięcioliniach są już kompletne partie ze wszystkimi nutami. W partii melodii w pierwszym takcie na pierwszą miarę grana jest żółta ćwierćnuta e, następnie ponownie żółta ćwierćnuta e na drugą miarę, a na miary trzecią oraz czwartą zapisano żółtą półnutę e. Takt drugi w partii melodii jest dokładnie taki sam, jak takt pierwszy: na pierwsze dwie miary zapisano dwie żółte ćwierćnuty e, natomiast na miary trzecią oraz czwartą żółtą półnutę e. W trzecim takcie na pierwszą miarę zapisano żółtą ćwierćnutę e, na miarę drugą ciemnozieloną ćwierćnutę g, na trzecią miarę zieloną ćwierćnutę c, natomiast na miarę czwartą pomarańczową ćwierćnutę d. W czwartym takcie na pierwszą miarę wykonywana jest żółta cała nuta e. W takcie piątym na wszystkie miary grane są cztery jasnozielone ćwierćnuty f. W szóstym takcie na pierwszą miarę zapisano jasnozieloną ćwierćnutę f, a na miary od drugiej do czwartej żółte ćwierćnuty e. W siódmym takcie na pierwszą miarę zapisano żółtą ćwierćnutę e, na miarę drugą oraz trzecią po pomarańczowej ćwierćnucie d, a na czwartą miarę żółtą ćwierćnutę e. W takcie ósmym na pierwszą miarę zapisano pomarańczową półnutę d, a następnie na miarę trzecią ciemnozieloną półnutę g, przy czym zmiana z jednego dźwięku na drugi następuje z artykulacją legato. Takt dziewiąty rozpoczyna się od żółtej ćwierćnuty e granej na pierwszą miarę, na miarę drugą zapisano ponownie żółtą ćwierćnutę e, a na miary trzecią oraz czwartą żółtą półnutę e. Podobnie jest w takcie dziesiątym: najpierw na pierwsze dwie miary zapisano dwie żółte ćwierćnuty e, a dalej żółtą półnutę e. W takcie jedenastym na pierwszą miarę grana jest żółta ćwierćnuta e, na miarę drugą ciemnozielona ćwierćnuta g, na trzecią miarę czerwona ćwierćnuta c, a na miarę czwartą pomarańczowa ćwierćnuta d. W dwunastym takcie wykonywana jest wyłącznie żółta cała nuta e. W trzynastym takcie na każdą miarę zapisano po jasnozielonej ćwierćnucie f. W takcie czternastym na pierwszą miarę grana jest jasnozielona ćwierćnuta f, a dalej, na miary od drugiej do czwartej, zapisano po żółtej ćwierćnucie e. W takcie piętnastym na pierwsze dwie miary wykonywane są dwie ciemnozielone ćwierćnuty g, na miarę trzecią jasnozielona ćwierćnuta f, a na miarę czwartą zapisano pomarańczową ćwierćnutę d. W ostatnim, szesnastym takcie partii melodii grana jest czerwona cała nuta c. W partii akompaniamentu wszystkie dźwięki to całe nuty. W pierwszych czterech taktach są to czerwone całe nuty c, w takcie piątym jasnozielona cała nuta f, w taktach szóstym oraz siódmym ponownie czerwone cała nuta c, a w ósmym takcie ciemnozielona cała nuta g. W taktach od dziewiątego do dwunastego ponownie zapisano na czerwono cała nuta c, w trzynastym jasnozieloną cała nuta f. W czternastym takcie grana jest czerwona cała nuta c, w piętnastym takcie ciemnozielona cała nuta g, a w takcie szesnastym po raz kolejny czerwona cała nuta c.
Polecenie 18

Odczytaj głośno kolejne nazwy dźwięków. Zacznij od melodii, a kiedy skończysz, zrób to samo z partią akompaniamentu.

Polecenie 19

Teraz odczytaj rytm za pomocą tataizacji. Zacznij od melodii, a kiedy skończysz, zrób to samo z partią akompaniamentu.

Polecenie 20

Zaśpiewaj całą melodię wraz z nagraniem.

Pada śnieg, pada śnieg, dzwonią dzwonki sań
co za radość, gdy saniami można jechać w dal
Gdy pada śnieg, pada śnieg, dzwonią dzwonki sań
a przed nami i za nami wiruje tyle gwiazd.

Polecenie 21

Dobierz sobie kolegę lub koleżankę do pary. Niech jedna osoba zagra melodię, a druga akompaniament. Jeśli nie możesz nikogo znaleźć, zagraj samodzielnie przy użyciu nagrania.

RLRgE7jgXMIMt
Animacja przedstawia interaktywną partyturę utworu "Oda do radości". Plansza tytułowa zawiera tytuł wspomnianego utworu oraz ilustrację, przedstawiającą pięciolinię z kluczem wiolinowym i nutami w różnych kolorach. W trakcie trwania animacji, w synchronizacji ze ścieżką dźwiękową, na pięciolinii pojawiają się kolorowe nuty. Pierwsza partia w systemie to melodia, druga to akompaniament. Metrum utworu to cztery czwarte. Pierwszy takt w linii melodii składa się z czterech ćwierćnut: e, e, f, g. Następny takt to cztery ćwierćnuty: g, f, e, d. Kolejny to cztery ćwierćnuty: c, c, d, e. Następny takt składa się z ćwierćnuty z kropką z dźwiękiem e, ósemki z dźwiękiem d, ćwierćnuty z dźwiękiem d i pauzy ćwierćnutowej. W drugiej linijce partii melodii pierwsze trzy takty są identyczne jak w pierwszej, natomiast ostatni takt to ćwierćnuta z kropką z dźwiękiem d, ósemka z dźwiękiem c, ćwierćnuta z dźwiękiem c i pauza ćwierćnutowa. Partia akompaniamentu w pierwszej linijce składa się wyłącznie z całych nut z dźwiękami kolejno w taktach: c, g, c, g. W drugiej linijce partia akompaniamentu dla pierwszych trzech taktów jest identyczna, a w ostatnim znajdują się dwie półnuty: g, c.
Polecenie 22

Odczytaj głośno kolejne nazwy dźwięków. Zacznij od melodii, a kiedy skończysz, zrób to samo z partią akompaniamentu.

Polecenie 23

Teraz odczytaj rytm za pomocą tataizacji. Zacznij od melodii, a kiedy skończysz, zrób to samo z partią akompaniamentu.

Polecenie 24

Dobierz sobie kolegę lub koleżankę do pary. Niech jedna osoba zagra melodię, a druga akompaniament. Jeśli nie możesz nikogo znaleźć, zagraj samodzielnie przy użyciu nagrania.

Partytury utworów „Lato, lato” (tonacja C‑dur), „Happy Birthday” [czytaj: happi berwdej] (tonacja G‑dur) i „Krakowiaczek jeden” tonacja F‑dur)

RdlPtklksZmbv
Animacja przedstawia interaktywną partyturę utworu "Lato, lato" (tonacja C‑dur). Plansza tytułowa zawiera tytuł wspomnianego utworu oraz ilustrację, przedstawiającą pięciolinię z kluczem wiolinowym i nutami w różnych kolorach. W trakcie trwania animacji, w synchronizacji ze ścieżką dźwiękową, na pięciolinii pojawiają się kolorowe nuty. Pierwsza partia w systemie to melodia, druga to akompaniament. Metrum utworu to cztery czwarte. Pierwszy takt w linii melodii składa się z dwóch półnut z dźwiękiem g. Następny zawiera ćwierćnutę e i półnutę z kropką z dźwiękiem g. Kolejny takt to półnuta z dźwiękiem a i półnuta z dźwiękiem g. Następny zawiera ćwierćnutę f i półnutę z kropką z dźwiękiem d. Druga linijka partii melodii zaczyna się taktem z dwoma półnutami f. Kolejny takt zawiera ćwierćnutę d i półnutę z kropką z dźwiękiem f. W następnym są dwie półnuty g, f. Dalej ćwierćnuta e i półnuta z kropką z dźwiękiem c. Kolejny takt to dwie półnuty g. Następny to ćwierćnuta e i półnuta z kropką z dźwiękiem g. Trzecia linijka partii melodii rozpoczyna się taktem z dwoma półnutami c, a. W kolejnym takcie jest cała nuta g. Następny składa się z czterech ćwierćnut: f, g, a, f. Przedostatni takt to dwie półnuty: e, c. Ostatni takt składa się z całej nuty z dźwiękiem d. Partia akompaniamentu w pierwszych trzech taktach zawiera po jednej całej nucie z dźwiękiem c. Ostatni takt pierwszej linijki to cała nuta z dźwiękiem f. W drugiej linijce partii akompaniamentu, pierwsze trzy takty zawierają po jednej całej nucie z dźwiękiem f. Trzy kolejne takty zawierają po jednej całej nucie z dźwiękiem c. W ostatniej linijce partia akompaniamentu zawiera kolejno w taktach: całą nutę f, całą nutę c, całą nutę f, całą nutę c, całą nutę g.
Polecenie 25

Odczytaj głośno kolejne nazwy dźwięków. Zacznij od melodii, a kiedy skończysz, zrób to samo z partią akompaniamentu.

Polecenie 26

Teraz odczytaj rytm za pomocą tataizacji. Zacznij od melodii, a kiedy skończysz, zrób to samo z partią akompaniamentu.

Polecenie 27

Zaśpiewaj całą melodię wraz z nagraniem.

Lato, lato, lato czeka,
Razem z latem czeka rzeka,
Razem z rzeką czeka las,
A tam ciągle nie ma nas.

Polecenie 28

Dobierz sobie kolegę lub koleżankę do pary. Niech jedna osoba zagra melodię, a druga akompaniament. Jeśli nie możesz nikogo znaleźć, zagraj samodzielnie przy użyciu nagrania.

RagS44UDh98tC
Animacja przedstawia interaktywną partyturę utworu "Happy birthday" (tonacja G‑dur). Plansza tytułowa zawiera tytuł wspomnianego utworu oraz ilustrację, przedstawiającą pięciolinię z kluczem wiolinowym i nutami w różnych kolorach. W trakcie trwania animacji, w synchronizacji ze ścieżką dźwiękową, na pięciolinii pojawiają się kolorowe nuty. Pierwsza partia w systemie to melodia, druga to akompaniament. Przy kluczu wiolinowym, na piątej linii znajduje się krzyżyk. Metrum utworu to trzy czwarte. Pierwszy takt w linii melodii składa się z dwóch ósemek d, d. W następnym takcie są trzy ćwierćnuty: e, d, g. W kolejnym jest ćwierćnuta z dźwiękiem f, pauza ćwierćnutowa i dwie ósemki d, d. Następny takt zawiera trzy ćwierćnuty: e, d, a. Ostatni takt w tej linii melodii zawiera ćwierćnutę g, pauzę ćwierćnutową i dwie ósemki d, d. Drugą linijkę partii melodii rozpoczyna takt z ćwierćnutą z dźwiękiem d w drugiej oktawie, ćwierćnutą z dźwiękiem h i dwoma ósemkami f, f. W kolejnym takcie znajduje się ćwierćnuta f, ćwierćnuta e i dwie ósemki c, c. Następnie mamy trzy ćwierćnuty: h, g, a. Ostatni takt to półnuta z kropką z dźwiękiem g. Partia akompaniamentu składa się w pierwszym takcie z pauzy ćwierćnutowej, w kolejnym jest półnuta z kropką z dźwiękiem g. W kolejnych dwóch taktach znajduje się po jednej półnucie z kropką z dźwiękiem d. W kolejnym takcie jest półnuta z kropką z dźwiękiem g. W drugiej linijce partii akompaniamentu, w każdym takcie jest tylko półnuta z kropką z dźwiękami kolejno: g, c, g, g.
Polecenie 29

Przypomnij sobie, co oznacza widoczny w partyturze znak przykluczowy. Pamiętając o tym, co zmienia, odczytaj głośno kolejne nazwy dźwięków. Zacznij od melodii, a kiedy skończysz, zrób to samo z partią akompaniamentu.

Polecenie 30

Teraz odczytaj rytm za pomocą tataizacji. Zacznij od melodii, a kiedy skończysz, zrób to samo z partią akompaniamentu.

Polecenie 31

Zaśpiewaj całą melodię wraz z nagraniem.

Happy birthday to you [czytaj: happi berfdej tu ju],
Happy birthday to you,
Happy birthday dear
[czytaj: happi berfdej dir],
Happy birthday to you!

Polecenie 32

Dobierz sobie kolegę lub koleżankę do pary. Niech jedna osoba zagra melodię, a druga akompaniament. Jeśli nie możesz nikogo znaleźć, zagraj samodzielnie przy użyciu nagrania.

R1QipfnrLndss
Animacja przedstawia interaktywną partyturę utworu "Krakowiaczek jeden" (tonacja F‑dur). Plansza tytułowa zawiera tytuł wspomnianego utworu oraz ilustrację, przedstawiającą pięciolinię z kluczem wiolinowym i nutami w różnych kolorach. W trakcie trwania animacji, w synchronizacji ze ścieżką dźwiękową, na pięciolinii pojawiają się kolorowe nuty. Pierwsza partia w systemie to melodia, druga to akompaniament. Przy kluczu wiolinowym, na trzeciej linii znajduje się bemol. Metrum utworu to dwie czwarte. Pierwszy takt w linii melodii składa się z czterech ósemek, połączonych po dwie, z dźwiękami: e, g, h, d (z drugiej oktawy). Następny takt składa się z ósemki c, ćwierćnuty a i pauzy ósemkowej. Dalej znowu są cztery ósemki, połączone po dwie, z dźwiękami: c, c, h, g. Następnie ósemka f, ćwierćnuta a i pauza ósemkowa. W drugiej linijce partii melodii trzy pierwsze takty są identyczne jak w pierwszej, natomiast ostatni takt zawiera dwie ćwierćnuty f, f. Partia akompaniamentu w obu linijkach jest taka sama i składa się z samych półnut (po jednej w każdym takcie) z dźwiękami: c, f, c, f.
Polecenie 33

Przypomnij sobie, co oznacza widoczny w partyturze znak przykluczowy. Pamiętając o tym, co zmienia, odczytaj głośno kolejne nazwy dźwięków. Zacznij od melodii, a kiedy skończysz, zrób to samo z partią akompaniamentu.

Polecenie 34

Teraz odczytaj rytm za pomocą tataizacji. Zacznij od melodii, a kiedy skończysz, zrób to samo z partią akompaniamentu.

Polecenie 35

Zaśpiewaj całą melodię wraz z nagraniem.

Krakowiaczek jeden
Miał koników siedem
Pojechał na wojnę
Został mu się jeden

Polecenie 36

Dobierz sobie kolegę lub koleżankę do pary. Niech jedna osoba zagra melodię, a druga akompaniament. Jeśli nie możesz nikogo znaleźć, zagraj samemu z nagraniem.

Ćwiczenia

RPX47pSP7ston1
Ćwiczenie 1
Wskaż, które zdania są prawdziwe. Możliwe odpowiedzi: 1. W grze na dzwonkach chromatycznych należy chwycić obie pałeczki w jednej dłoni., 2. Aby wydobyć dźwięk na dzwonkach chromatycznych należy uderzać pałeczką o sztabki z całej siły., 3. Grając na dzwonkach chromatycznych należy uderzać pałeczką o sztabkę bez użycia całej siły., 4. Uderzyć w środek sztabki i odbić pałeczkę, aby nie tłumić dźwięku.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R101eX9jeL2fg1
Ćwiczenie 2
Uzupełnij tekst o brakujące słowa. Marimba to instrument podobny do Tu uzupełnij, jednak składa się on z cieńszych drewnianych płytek, dzięki którym marimba osiąga niższe i bogatsze w brzmieniu Tu uzupełnij. Instrument ten ma swoje korzenie w kulturze Tu uzupełnij, a dopiero na początku XX w. został rozpowszechniony w Europie jako instrument orkiestrowy.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1QNNDJakWFVN2
Ćwiczenie 3
Zaznacz prawidłową odpowiedź. Co oznacza termin glissando? Możliwe odpowiedzi: 1. Granie skracając dźwięki., 2. Powtórzenie., 3. Płynne przejście pomiędzy jednym dźwiękiem, a drugim., 4. Natychmiastowe zakończenie utworu.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RCfM6fYefngyM2
Ćwiczenie 4
Podaj nazwę instrumentu, do którego pasuje poniższy opis: Instrument ten składa się z drewnianych sztabek, o różnej wysokości, wykonanych z twardego drewna. Gra na tym instrumencie polega na uderzaniu o sztabki drewnianymi młoteczkami, co w efekcie daje bardzo charakterystyczny krótki dźwięk. Został przeniesiony do Europy w średniowieczu z Azji. Wykorzystywany jest jako instrument solowy ale również coraz częściej pojawia się w muzyce orkiestrowej. Odpowiedź: Tu uzupełnij.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RLwlAXF4PzAyK2
Ćwiczenie 5
Odpowiedz na pytanie. Który z wymienionych terminów pasuje do zdania: partia instrumentalna, która jest tłem melodii głównej. Możliwe odpowiedzi: 1. Powtórzenie., 2. Akompaniament., 3. Krzyżyk., 4. Melodia.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
1
2
Ćwiczenie 6
RjjtENgTfIypF
Uzupełnij zdania. Tu uzupełnij to znak przykluczowy, obniżający dźwięk o pół tonu. Tu uzupełnij to znak przykluczowy, podwyższający dźwięk o pół tonu.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RNMyZGagaa6AB21
Ćwiczenie 6
Wybierz ilustrację przedstawiającą dzwonki chromatyczne.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 7

Wymień instrumenty perkusyjne sztabkowe (minimum 3):

R8ZdVGydtTe6t
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 8

Odpowiedz na pytanie. Jakie elementy postawy są ważne przy grze na dzwonkach? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.

R181MIb45Xcc3
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Słownik pojęć

Akompaniament
Akompaniament

Partia instrumentalna, która jest tłem melodii głównej.

Bemol
Bemol

znak przykluczowy, obniżający dźwięk o pół tonu.

Dzwonki chromatyczne
Dzwonki chromatyczne

instrument perkusyjny, zbudowany z metalowych sztabek ułożonych chromatycznie.

Glissando
Glissando

Przejście od jednego dźwięku do drugiego po kolei poprzez wszystkie dźwięki leżące pomiędzy nimi.

Krzyżyk
Krzyżyk

Znak przykluczowy, podwyższający dźwięk o pół tonu.

Słownik pojęć został opracowany na podstawie:

  • Słownik Języka Polskiego – wydanie internetowe.

Notatki ucznia

R1bc5AhTKepuI
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Galeria

Biblioteka utworów

Bibiografia

  • Kowalska M., ABC Historii Muzyki, PWM, Kraków 2001.

  • Sachs C., Historia instrumentów muzycznych, tłum. S. Olędzki, PWM, Kraków 1989.

  • Słownik Języka Polskiego – wydanie internetowe.

  • Źródła internetowe.