Mnożenie liczb sposobem pisemnym

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

1. Uczeń zna pojęcie iloczynu i czynników.

2. Uczeń zna algorytm mnożenia sposobem pisemnym liczb naturalnych przez liczby jednocyfrowe.

b) Umiejętności

1. Uczeń potrafi mnożyć liczby dwu- i wielocyfrowe sposobem pisemnym przez liczby jednocyfrowe.

2. Uczeń potrafi powiększać liczby naturalne dwukrotnie, trzykrotnie itd.

3. Uczeń potrafi rozwiązywać zadania tekstowe z zastosowaniem działań mnożenia pisemnego.

b) Postawy

Uczeń współpracuje w grupie.

2. Metoda i forma pracy

Metody

metoda czynnościowa

Formy

• praca z całą klasą

• praca w grupach dwuosobowych

• praca indywidualna

3. Środki dydaktyczne

• plakietki z cyframi

• folder domu wczasowego

• bilet autobusowy

• cennik barowy

• bilet do muzeum

• karteczki z „plusami”

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

N – nauczyciel, U – uczniowie

N – Wręcza trzem uczniom plakietki z liczbami 5, 15, 2 i poleca wykonać mnożenie tych liczb. Pyta, jak nazywa się wynik mnożenia oraz liczby, które mnożymy. Pyta, jakie własności mnożenia uczniowie pamiętają.

U – Udzielają odpowiedzi: „Jestem liczbą 5. Jestem czynnikiem” itd. Wyjaśniają, zmieniając miejsca, przemienność i łączność mnożenia. Czwarty uczeń otrzymuje plakietkę z wynikiem i prezentuje się „Jestem liczbą 150. Jestem iloczynem liczb 5, 15 i 2”.

N – Podaje temat lekcji: „Mnożenie liczb sposobem pisemnym”.

b) Faza realizacyjna

N – Pokazuje folder domu wczasowego, prosi o odczytanie kosztu noclegu i wyżywienia dla jednej osoby. Poleca obliczyć koszt 7‑dniowego wypoczynku dla jednej osoby.

U – Zapisują działanie (25 + 68) ∙ 7 i obliczają je, stosując prawo rozdzielności mnożenia względem dodawania.

N – Prosi o przypomnienie z klasy trzeciej mnożenia sposobem pisemnym.

U – Przypominają algorytm mnożenia, prezentują go na tablicy w przykładzie bez przekroczenia progów dziesiątkowych, np. 233 ∙ 3, i z jednym progiem dziesiątkowym, np.

329 ∙ 3.

N – Prezentuje planszę z działaniem mnożenia pisemnego, przedstawiającą oddzielne mnożenie jedności, dziesiątek i setek. Tłumaczy na tym przykładzie przekraczanie progów dziesiątkowych.

675

∙ 3

15

21

• 18

2025

U – Wykonują przykład pokazanym sposobem i sposobem poznanym w klasie trzeciej.

N – Informuje, że następne przykłady będą wykonywać sposobem poznanym w klasie trzeciej. Pokazuje uczniom bilet autobusowy o wartości np. 6 zł i informuje, na jakiej trasie obowiązuje ten bilet. Prosi o odczytanie jego ceny i obliczenie kosztu zakupu biletów dla 24‑osobowej klasy.

U – Zapisują i wykonują obliczenie sposobem pisemnym.

N – Pokazuje bilet wstępu do muzeum i prosi o obliczenie kosztu zakupu 24 biletów do tego muzeum.

U – Odczytują cenę biletu, wykonują mnożenie sposobem pisemnym.

N – Rozdaje na ławki kartę menu. Prosi o obliczenie kosztu obiadu jarskiego składającego się z zupy, drugiego dania i deseru dla czteroosobowej rodziny Kowalskich (wszyscy zamówili te same dania).

U – Wybierają dania, zamieniają złotówki na grosze, obliczają koszt zestawu dla jednej osoby i mnożą przez 4.

N – Każdemu uczniowi wręcza kartkę z czterema przykładami (załącznik 1) i poleca samodzielnie wykonać mnożenie.

U – Pracują samodzielnie, sprawdzają wyniki.

c) Faza podsumowująca

N – Wręcza uczniom w pierwszej ławce 10 zł i poleca zastanowić się, ile będzie musiał dać uczniom w ostatniej ławce, jeżeli uczniom w kolejnych ławkach będzie podwajał stawkę.

U – Obliczają i sprawdzają wynik doświadczalnie, posługując się papierowymi banknotami.

N – Ocenia pracę uczniów na lekcji. Zadaje pracę domową. Prosi o przypięcie do korkowej tablicy karteczek z imionami tych uczniów, którzy potrafią wykonywać mnożenie pisemne przez liczbę jednocyfrową i będą umieli samodzielnie wykonać pracę domową.

5. Bibliografia

H. Lewicka, E. Rosłon, Matematyka wokół nas. Podręcznik dla klasy czwartej, WSiP, Warszawa 2000.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

Załącznik 1

Oblicz sposobem pisemnym:

27 ∙ 9 = 68 ∙ 7 = 154 ∙ 8 = 508 ∙ 4 =

b) Karta pracy dla uczniów pracujących w szybkim tempie

Wykonaj mnożenie i wpisz po jednej cyfrze w każdą kratkę.

Pionowo: Poziomo:

A. 194 ∙ 3 A. 199 ∙ 3

B. 194 ∙ 5 B. 219 ∙ 4

C. 85 ∙ 9 C. 41 ∙ 5

c) Zadanie domowe

Zadania 1, 2, 3, 4, 5, 8, 9 str. 108.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Scenariusz lekcji matematyki „Mnożenie liczb sposobem pisemnym” z działu „Rozszerzenie zakresu liczbowego” jest przeznaczony do realizacji w klasie czwartej szkoły podstawowej, pracującej z podręcznikiem H. Lewickiej i E. Rosłon Matematyka wokół nas.

Dobierając rekwizyty na lekcję, staramy się, aby były autentyczne, a w wyniku ich użycia powstało działanie mnożenia przez liczbę jednocyfrową.

W trakcie lekcji stosujemy ocenianie cząstkowe, wręczając uczniom karteczki z „plusem”. Dziesięć karteczek uczeń może wymienić na ocenę bardzo dobrą.

Zachęcamy uczniów do przeczytania matematycznej czytanki do tematu „Mnożenie liczb przez liczby jednocyfrowe”.