Mój śpiewnik żeglarski
Wprowadzenie
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
I. Indywidualna i zespołowa ekspresja muzyczna.
1. W zakresie śpiewu. Uczeń:
1) śpiewa ze słuchu lub z wykorzystaniem nut (w zespole, solo, a cappella, z akompaniamentem) minimum 10 różnorodnych utworów wokalnych w roku szkolnym:
a) piosenki z repertuaru dziecięcego, młodzieżowego, popularnego i ludowego.
3) śpiewa, dbając o emisję i higienę głosu, stosuje ćwiczenia oddechowe, dykcyjne i inne, zachowując naturalne właściwości głosu;
wskazywac rodzaje głosów ludzkich;
rozróżnianiać głosy ludzkie w prezentowanych przykładach muzycznych;
poprawnie wykonywać ćwiczenia głosowe;
wyjaśnić rolę narządów odpowiedzialnych za prawidłowe wydobywanie dźwięków;
wyjaśniać czym są szanty.
Narząd głosowy
Każdy z nas dysponuje instrumentem, który zawsze ma przy sobie. Narząd głosowy człowieka jest instrumentem, który możemy rozwijać i doskonalić. Za pomocą głosu porozumiewamy się z innymi ludźmi, możemy szeptać lub krzyczeć. Wyjątkowym sposobem używania głosu jest śpiew. Aby zostać śpiewakiem trzeba przez wiele lat uczyć się prawidłowego wydobywania głosu.
Podczas mówienia i śpiewania wspólnie pracują:
płuca umożliwiające wdychanie i wydychanie powietrza;
przeponaprzepona;
krtańkrtań, w której znajdują się struny głosowe;
jama ustna i kości czaszki czyli rezonatoryrezonatory, pełniące funkcję wzmacniacza, dzięki czemu głos jest dźwięczny i wyraźny.
Cechy charakterystyczne głosu ludzkiego: wysokość, barwa, siła natężenia dźwięku, wibracja.
Wyróżniamy następujące rodzaje głosów (podając od najwyższego do najniższego):
żeńskie: sopran, mezzosopran, alt;
Połącz rozsypane części zdania w całość.
wzmacniacza, dzięki czemu głos jest dźwięczny i wyraźny, który możemy rozwijać i doskonalić, płuca, przepona, krtań, rezonatory, znajdują się struny głosowe
Narząd głosowy człowieka jest instrumentem | |
Podczas mówienia i śpiewania wspólnie pracują | |
Rezonatory pełnią funkcję | |
W krtani |
Na podstawie przykładów muzycznych określ rodzaj głosu.
bas, tenor, sopran, alt
G. Verdi, Aria La donna è mobile | |
S. Moniuszko, Aria Skołuby | |
J. S. Bach, Magnificat – Esurientes implevit bonis | |
W. A. Mozart, Aria Królowej Nocy |
Prezentacja utworu pt. Morze, nasze morze
![](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res/RqNUyMPrbVJUS/1670331034/20cfIH82sAYJbEyR7YNNolOcgZUGg8cR.zip_extracted/ALTERNATIVE-STATIC/XOS5ObLhMPNX7aKxcQhlpnQ9MJrD0QFj.png)
1. Morze, nasze morze Wykonawca: Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy (dalej AMFN) {audio}
Chociaż każdy z nas jest młody,
lecz go starym wilkiem zwą,
Strażnikami polskiej wody,
marynarze polscy są.Morze, nasze morze,
wiernie ciebie będziem strzec.
Mamy rozkaz cię utrzymać
albo na dnie, na dnie twoim lec,
albo na dnie z honorem lec.Żadna siła, żadna burza
nie odbierze Gdańska nam.
Nasza flota, choć nieduża,
wiernie strzeże portów bram.Morze, nasze morze ...
Szanty
SzantySzanty to pieśni powstałe na pokładach żaglowców, służące do synchronizacji pracy żeglarzy. Były ważnym elementem organizacyjnym, na każdym jachcie znajdował się szantymenszantymen – człowiek mobilizujący załogę do wspólnej pracy. Dzięki pieśniom czynności ciężkie i mozolne wykonywane były o wiele sprawniej. Poprzez szacunek i wdzięczność dla dawnych żeglarzy kontynuowana jest tradycja śpiewu przy pracy. Żaglowce opiewane w szantach już od dawna pływają jedynie w naszych snach, ale my możemy choć na chwilę przywrócić im życie, opowiadając wspólnie o ich niezwykłych przygodach śpiewając.
Przykłady pieśni żeglarskich:
Bosman;
Morskie opowieści;
Marynarskie szanty;
Znów popłynę na morze;
Zagubieni żeglarze.
Prezentacja utworu pt. Pacyfik
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DyiBbbbOw
Na nagraniu piosenka "Pacyfik" śpiewana przez mężczyznę z akompaniamentem gitary. Piosenka jest rytmiczna , wesoła, w durowej tonacji. Każda kolejna zwrotka jest dłuższa, bo wydłuża się lista przedmiotów, które zostały wywiane z pokładu statku.
![Zapis nutowy piosenki Pacyfik. Zapis składa się z ośmiu taktów. Metrum cztery czwarte, tonacja D-dur. Przeważają drobne wartości rytmiczne - ósemki.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1GbRtH92g7Wc/1/qmVRfQc3puPIGKEoqPQVJh24MWdJXzFM.png)
Kiedy szliśmy przez Pacyfik,
- Way‑hey, roluj go,
Zwiało nam z pokładu skrzynki,
- Taki był cholerny sztorm.
Ref.: Hej, znowu zmyło coś,
Zniknął w morzu jakiś gość,
Hej, policz, który tam,
Jaki znowu zmyło kram.
2. Kiedy szliśmy przez Pacyfik,
- Way‑hey, roluj go,
Zwiało nam z pokładu skrzynki,
Pełne śledzia i sardynki
- Taki był cholerny sztorm.
Ref.: Hej, znowu zmyło coś,
Zniknął w morzu jakiś gość,
Hej, policz, który tam,
Jaki znowu zmyło kram.
3. Kiedy szliśmy przez Pacyfik,
- Way‑hey, roluj go,
Zwiało nam z pokładu skrzynki,
Pełne śledzia i sardynki,
Kosze krabów, beczkę sera,
- Taki był cholerny sztorm.
Ref.: Hej, znowu zmyło coś,
Zniknął w morzu jakiś gość,
Hej, policz, który tam,
Jaki znowu zmyło kram.
4. Kiedy szliśmy przez Pacyfik,
- Way‑hey, roluj go,
Zwiało nam z pokładu skrzynki,
Pełne śledzia i sardynki,
Kosze krabów, beczkę sera,
Kalesony oficera,
- Taki był cholerny sztorm.
Ref.: Hej, znowu zmyło coś,
Zniknął w morzu jakiś gość,
Hej, policz, który tam,
Jaki znowu zmyło kram.
Przyporządkuj głosy do odpowiednich grup.
tenor, bas, sopran, mezzosopran, alt, baryton
Głosy żeńskie | |
---|---|
Głosy męskie |
Uzupełnij pola.
............ to pieśni powstałe na pokładach żaglowców, służące do synchronizacji pracy żeglarzy.
Były na tyle ważnym elementem organizacyjnym, na każdym jachcie znajdował się .................. – człowiek mobilizujący załogę do wspólnej pracy.
Poprzez szacunek i wdzięczność dla dawnych żeglarzy kontynuowana jest ................ śpiewu przy pracy.
Wskaż, które spośród pieśni są pieśniami żeglarskimi.
- Bieszczadzki trakt
- Znów popłynę na morze
- Przez ile dróg
- Hej w góry
- Marynarskie szanty
- Ach jak przyjemnie
- Morskie opowieści
Rozśpiewanie:
1. Przy wdechu unieś ręce do góry po czym z wydechem opuść ręce i rozluźnij całe ciało.
2. Dmuchaj tak jakbyś chciał zdmuchnąć świeczkę.
3. Oddychaj bardzo szybko tak żeby poruszał się twój brzuch.
1. Przy wdechu unieś ręce do góry po czym z wydechem opuść ręce i rozluźnij całe ciało.
2. Dmuchaj tak jakbyś chciał zdmuchnąć świeczkę.
3. Oddychaj bardzo szybko tak żeby poruszał się twój brzuch.
Nauka piosenki Pod żaglami Zawiszy
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DyiBbbbOw
Na nagraniu piosenka "Pod żaglami Zawiszy" śpiewana przez mężczyznę przy akompaniamencie akordeonu. Piosenka w metrum trzy czwarte, w charakterze walczyka. Utwór jest spokojny, trochę nostalgiczny. Ostatnią zwrotkę śpiewa razem z mężczyzną kobieta.
![Na ilustracji zapis nutowy piosenki Pod żaglami Zawiszy. Autor utworu jest określony jako: Marusia Burakówna i inni. Nuty są zapisane w 16 taktach na czterech pięcioliniach. Metrum sześć ósmych. Tonacja B‑dur. W piosence powtarza się osiem razy ten sam schemat rytmiczny: na raz pauza ósemkowa, potem 5 ósemek i dwie ćwierćnuty z kropką.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R4fDeSKcOx5ji/1681908192/58e2YtUZi941O8X5i5EqHKVn1SnLtoB8.png)
Pod żaglami „Zawiszy”
życie płynie jak w baśni,
czy to w sztormie, czy w ciszy,
czy w noc ciemną, w dzień jasny.Białe żagle na maszcie -
mają widok mocarny,
w sercu radość i siła,
to „Zawisza” nasz „Czarny”.Kiedy burza szaleje,
fala pokład zalewa,
to załoga „Zawiszy”
czuje wtedy, że pływa.Więc popłyńmy raz jeszcze
w tą dal siną bez końca,
aby użyć swobody
wiatru, morza i słońca.
Znajdź i wpisz sześć ukrytych w diagramie pojęć związanych z tematem lekcji.
(wpisz dużymi literami)
S............ 6 liter
M............ 5 liter
S............ 6 liter
G............ 4 litery
B............ 7 liter
R.................. 10 liter
Przeczytaj uważnie poniższe zdania. Zaznacz, te które spośród nich są prawdziwe.
- Sopran to najniższy głos żeński.
- Tenor to najwyższy głos męski.
- Podczas mówienia i śpiewania pracują m.in. płuca umożliwiające wdychanie i wydychanie powietrza.
- Przykładem pieśni żeglarskiej jest utwór Pacyfik.
Słownik pojęć
Niski głos żeński lub dziecięcy.
Najniższy głos męski.
Narząd służący do wydawania dźwięków.
Mięsień oddzielający klatkę piersiową od jamy brzusznej.
Przestrzenie wzmacniające głos.
Najwyższy głos żeński lub dziecięcy.
Pieśni powstałe na pokładach żaglowców, służące do synchronizacji pracy żeglarzy.
Człowiek mobilizujący załogę do wspólnej pracy
Najwyższy głos męski.
Źródło:
sjp.pwn.pl
Biblioteka muzyczna
Bibliografia
M. Siurawski, Szanty i szantymeni : pieśni i ludzie z wielkich żaglowców, Szczecin 1990.