Morza i oceany
Morza i oceany
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń:
zna powierzchnię wód morskich i oceanicznych na kuli ziemskiej,
zna podział wszechoceanu,
zna pojęcie „morze”,
zna podział mórz ze względu na sposób połączenia z wodami wszechoceanu i umie wymienić po dwa przykłady tych mórz oraz wskazać je na mapie,
zna pojęcie „zatoka” i potrafi wymienić co najmniej cztery zatoki i pokazać je na mapie,
zna pojęcie „cieśnina” i potrafi wymienić co najmniej cztery zatoki i pokazać je na mapie,
wymienia trzy rodzaje ruchów wód wszechoceanu,
wie od czego zależy wielkość fali,
zna podział pływów,
wie od czego zależy wielkość pływów,
zna podział prądów morskich w zależności od temperatury,
rozumie rolę prądów morskich jako czynnika klimatotwórczego.
b) Umiejętności
Uczeń potrafi:
wyjaśnić, w jaki sposób wyznaczono granicę między oceanami,
wskazać na mapie fizycznej świata cztery oceany,
wyjaśnić jak powstaje proces falowania,
wyjaśnić jak powstaje proces pływów,
wskazać możliwości wykorzystania pływów i wyjaśnić ich znaczenie dla przemysłu energetycznego,
wyjaśnić proces powstawania prądów morskich,
wskazać na mapie fizycznej świata prądy ciepłe i zimne.
2. Metoda i forma pracy
Praca z podręcznikiem, praca z mapą.
3. Środki dydaktyczne
Podręcznik, atlas, mapa ścienna świata.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Czynności organizacyjne – sprawdzenie listy obecności, zapisanie tematu lekcji na tablicy.
Podanie celu lekcji i omówienie sposobu jej przeprowadzenia.
b) Faza realizacyjna
Pytanie do uczniów – jaką powierzchnię ma Ziemia? Jaką jej część zajmują lądy a jaką wody?
Nauczyciel wprowadza pojecie wszechocean. Wyjaśnia podział wszechoceanu.
Jeden z uczniów podchodzi do tablicy i wskazuje wszystkie oceany na mapie fizycznej świata.
Nauczyciel tłumaczy uczniom podział wszechoceanu i sposób ustalenia granic między oceanami.
Nauczyciel wprowadza pojęcie „morze”.
Pytanie do uczniów – w jaki sposób morza mogą być połączone z oceanami?
Nauczyciel podaje podział mórz w zależności od sposobu ich połączenia z wodami wszechoceanu
Jeden z uczniów podchodzi do tablicy i pokazuje na mapie fizycznej świata po dwa przykłady mórz przybrzeżnych, śródziemnych i zamkniętych.
Nauczyciel wprowadza pojęcie „zatoka”.
Jeden z uczniów podchodzi do tablicy i pokazuje na mapie fizycznej świata cztery zatoki.
Nauczyciel wprowadza pojęcie „cieśnina”.
Jeden z uczniów podchodzi do tablicy i pokazuje na mapie fizycznej świata cztery cieśniny.
Pytanie do uczniów- jakie cieśniny oddzielają następujące kontynenty: Europę od Afryki, Amerykę południową od Antarktydy, Azję od Ameryki Północnej?
Pytanie do uczniów – czy woda oceaniczna jest w ruchu? Jakie znasz rodzaje ruchów wody?
Polecenie dla uczniów – na podstawie podręcznika opisz proces powstawania fali. Powiedz, od czego zależy wielkość fal? Gdzie fale są większe przy brzegu, czy na otwartym morzu ? Dlaczego tak się dzieje?
Polecenie dla uczniów – na podstawie podręcznika powiedz, co to są pływy? Dlaczego powstają?
Polecenie dla uczniów- na podstawie podręcznika powiedz jakie wyróżniamy rodzaje pływów. Z jaką częstotliwością one występują i od czego to zależy?
Pytanie dla uczniów – czy pływy występują wszędzie? Gdzie są one największe?
Pytanie dla uczniów – czy wiesz w jaki sposób człowiek wykorzystuje pływy?
Nauczyciel wskazuje uczniom dwa przykłady elektrowni pływowych, a jeden z uczniów pokazuje je na mapie ściennej świata.
Polecenie dla uczniów – na podstawie podręcznika opisz proces powstawania prądów morskich.
Polecenie dla uczniów – na podstawie podręcznika dokonaj podziału prądów morskich w zależności od temperatury.
Polecenie dla uczniów – w jaki sposób prądy morskie wpływają na klimat? Pytania pomocnicze:
Otwórz atlas na mapie klimatycznej świata oraz na mapie prądów morskich. Powiedz, jaki klimat panuje na wybrzeżach wzdłuż których płyną prądy zimne.
Przeprowadź analizę granicy klimatu umiarkowanego na północy Wielkiej Brytanii i Rosji. Dlaczego nie przebiega ona wzdłuż jednego równoleżnika?
Porównaj opady w części wschodniej i zachodniej Ameryki Południowej. Co zauważyłeś?Z czego wynika zróżnicowanie opadów? Sprawdź na mapie prądów morskich, jaki prąd opływa zachodnia część tego kontynentu.
Jeden z uczniów podchodzi do tablicy i na mapie fizycznej świta pokazuje prądy zimne wraz z ich nazwami, zaś drugi uczeń pokazuje prądy ciepłe.
c) Faza podsumowująca
Pytania do uczniów:
Czy rybacy zapuszczający się na Morze Bałtyckie są zagrożeni wysokimi falami? Uzasadnij.
Czemu pływy występują z regularnością co 12 godzin i 27 minut?
Jak zmieniłby się klimat w południowo‑zachodniej części Afryki, gdyby zamiast zimnego prądu, płynął tam prąd ciepły?
5. Bibliografia
J. Kop, M. Kucharska, E. Szkurłat, Geografia część 1, PWN , Warszawa 2005.
Geograficzny Atlas Świata, Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa – Wrocław 1997.
6. Załączniki
brak
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak