Scenariusz lekcji – Motyw piętna w literaturze – omawiamy fragmenty „Balladyny” Juliusza Słowackiego.

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń :

• zna pojęcie piętna,

• rozumie znaczenie motywu wędrownego,

• rozumie, czym jest nawiązanie literackie.

b) Umiejętności

Uczeń:

• potrafi wymienić utwory, w których występuje motyw piętna,

• potrafi wskazać związki między utworami literackimi, wypływające z inspiracji,

• potrafi przeanalizować sposób wykorzystania danego motywu w konkretnym utworze literackim,

• z pomocą nauczyciela interpretuje motywy psychologiczne postępowania bohatera literackiego,

• Potrafi korzystać z leksykonów.

2. Metoda i forma pracy

Burza mózgów, dyskusja, metoda heurystyczna, praca w grupach.

3. Środki dydaktyczne

kartki papieru A3, flamastry, magnesy, podręcznik “Jutro pójdę w świat” dla klasy 6‑tej.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem zajęć. Prosi o krótkie streszczenie fragmentu “Balladyny” czytanego na role na lekcji poprzedniej. (10 min.)

b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel pyta uczniów, czy utwór Słowackiego opisujący bohaterkę dopuszczającą się zabójstwa siostry przypomina im inny (omawiany w tym roku szkolnym) utwór. Uczniowie powinni na zasadzie analogii skojarzyć z “Balladyną” – przypowieść o Kainie i Ablu.

2. Nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie znaczenia pojęcia motywu wędrownego, z którym zapoznali się w klasie 4‑tej. Jeżeli zachodzi taka konieczność – przypomina ww. termin literacki.

3. Nauczyciel prosi wybranego ucznia, aby wyszukał w “Słowniku mitów i tradycji kultury” hasło “piętno” i głośno je odczytał.

4. Hasło “piętno” zawiera odsyłacz do hasła “Kain”. Nauczyciel pyta uczniów, czy ich zdaniem możemy uznać krwawy znak na czole bohaterki za “piętno kainowe”.

5. Nauczyciel prosi uczniów, aby spróbowali zastanowić się i wskazać inne utwory, w których występuje motyw piętna w znaczeniu negatywnym ( np. Piętno Katli w powieści A. Lindgren “Bracia Lwie Serce”; nauczyciel może wspomnieć o występowaniu tego motywu w “dorosłej” klasyce – dramacie “Dziady” i “Makbecie”).

6. Zapisanie krótkiej notatki podsumowującej tę część lekcji.

7. Nauczyciel dzieli uczniów na cztero – lub pięcioosobowe grupy – w zależności od liczebności klasy. Wyznacza liderów i sekretarzy grup. Każdy z liderów otrzymuje duży arkusz papieru i flamastry.

Na tablicy zapisuje zadanie do pracy w grupach: “ Porównajcie postaci Kaina i Balladyny. Określcie pobudki ich działań. Zastanówcie się, co było prawdziwym motywem ich zbrodni. Czy istnieją wspólne cechy charakteru tych bohaterów literackich?” (ok. 15 – 20 min.) Każdy uczeń otrzymuje od nauczyciela jako wskazówkę cytat z “Balladyny”. (zał. 1 ). Nauczyciel prosi o późniejsze wklejenie go do zeszytu. W razie konieczności nauczyciel pomaga uczniom.

8. Sekretarz każdej z grup przyczepia na tablicy arkusze papieru z wypunktowanymi hasłami i prezentuje pracę zespołu. Uczniowie powinni być w stanie wynotować takie cechy wspólne postaci, jak: egoizm, zawiść, zazdrość, bezwzględność, itp.;

c) Faza podsumowująca

Uczniwie z pomocą nauczyciela formułują notatkę podsumowującą lekcję.

5. Bibliografia

1. Kopaliński W., Słownik mitów i tradycji kultury, PIW, Warszawa 1987.,

2. Dobrowolska H., Jutro pójdę w świat. Podręcznik do kształcenia literackiego, kulturowego i językowego dla klasy 6 szkoły podstawowej. , WSiP, Warszawa 2005.

6. Załączniki

Zał. 1

Ksero cytatu do wklejenia “Ach, jam się wczoraj nie modliła.

To źle! źle! – dzisiaj już nie czas....

Na niebie jest Bóg.... zapomnę, że jest.

Będę żyła, jakby nie było Boga.”

7. Czas trwania lekcji

2 x 45 min.

8. Uwagi do scenariusza

brak