Solomon Hart, Uroczystość świętowania Prawa w synagodze w Leghorn, 1850, olej na płótnie, Jewish Museum, Nowy Jork, Stany Zjednoczone, jewishagency.org, CC BY 3.0
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela.
RhvT7JOXtLSAr1
Scenariusz lekcji
Scenariusz lekcji
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:
1) wykazuje się znajomością dziedzin sztuk plastycznych: malarstwa, rzeźby, grafiki, architektury (łącznie z architekturą wnętrz), rysunku, scenografii, sztuki użytkowej dawnej i współczesnej (w tym rzemiosła artystycznego); rozumie funkcje tych dziedzin i charakteryzuje ich język; rozróżnia sposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin; zna współczesne formy wypowiedzi artystycznej, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom, jak: happening, performance, asamblaż; sztuka nowych mediów;
4) charakteryzuje i rozróżnia sposoby uzyskania iluzji przestrzeni w kompozycjach płaskich; rozpoznaje rodzaje perspektyw (w tym m.in.: rzędowa, kulisowa, aksonometryczna, barwna, powietrzna, zbieżna); rozpoznaje i świadomie stosuje światłocień, jako sposób uzyskania iluzji przestrzeni; podejmuje działania kreatywne z wyobraźni i z natury, skoncentrowane wokół problematyki iluzji przestrzeni;
6) rozróżnia gatunki i tematykę dzieł w sztukach plastycznych (portret, autoportret, pejzaż, martwa natura, sceny: rodzajowa, religijna, mitologiczna, historyczna i batalistyczna); niektóre z tych gatunków odnajduje w grafice i w rzeźbie; w rysunku rozpoznaje studium z natury, karykaturę, komiks, rozumie, czym jest w sztuce abstrakcja i fantastyka; podejmuje działania z wyobraźni i z natury w zakresie utrwalania i świadomości gatunków i tematów w sztuce, stosuje w tym zakresie różnorodne formy wypowiedzi (szkice rysunkowe, fotografie zaaranżowanych scen i motywów, fotomontaż).
III. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu kultury plastycznej, jej narodowego i ogólnoludzkiego dziedzictwa kulturowego. Uczeń:
4) wymienia, rozpoznaje i charakteryzuje najważniejsze obiekty kultury wizualnej w Polsce, wskazuje ich twórców;
5) rozpoznaje wybrane, najbardziej istotne dzieła z dorobku innych narodów;
7) wykazuje się znajomością najważniejszych muzeów i kolekcji dzieł sztuki w Polsce i na świecie.
Nauczysz się
wskazywać dzieła sztuki, w których przedstawiono wizerunki Boga lub bóstw;
rozpoznawać ikony na podstawie podanych przykładów;
przyporządkować do podanych reprodukcji typ obrazowania Maryi (Eleusa lub Hodegetria);
oznaczać lokalizacje wybranych polskich sanktuariów maryjnych (Częstochowa, Kalwaria Pacławska, Licheń Stary, Kalwaria Zebrzydowska, Ludźmierz, Gietrzwałd, Święta Lipka, Wiślica, Piekary Śląskie) i rozpoznawać wizerunki Matki Bożej objęte kultem (z zastosowaniem mapy interaktywnej);
określać symbol i jego znaczenie na podstawie podanych przykładów (macewa);
rozpoznać rodzaj techniki plastycznej na podstawie dzieł artystów współczesnych, odwołujących się w swojej twórczości do rzeczywistości sakralnej.
Wizerunki Boga lub bóstw
E‑materiał jest kontynuacją tematu Motywy religijne w sztuce – cz. I.
Na świecie funkcjonuje wiele różnych religii. Przedstawiciele każdej z nich wyrażają swoją wiarę także poprzez sztukę – malując, rysując czy rzeźbiąc wizerunki Boga lub bóstw.
W niektórych tradycjach religijnych postacie przedstawiano na podobieństwo ludzi, na przykład w starożytnej Grecji. Pomimo tego, że bogowie greccy byli potężni, rzeźby przedstawiały ich jako ludzi posiadających zarówno zalety, jak i wady. Obrazują to dwie ilustracje. Najedź kursorem na interaktywne punkty i odczytaj imiona bóstw.
Rjie3R1axEAtI1
Ilustracja interaktywna przedstawia kopię rzeźby greckiej "Apollo Belwederski". Ciężar ciała opiera się na prawej nodze, głowa odwrócona jest w lewo, w kierunku wyciągniętej ręki. Rzeźba ma dopracowane detale, zwłaszcza w opracowaniu kręconych włosów i szat. Wyraz twarzy Apolla jest spokojny i zdecydowany. Ubrany jest w płaszcz (chlamidę), który zasłania tylko plecy, a owinięta wokół lewej dłoni tworzy tło dla całej postaci. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją:
Punkt 1: Apollo
Ilustracja interaktywna przedstawia kopię rzeźby greckiej "Apollo Belwederski". Ciężar ciała opiera się na prawej nodze, głowa odwrócona jest w lewo, w kierunku wyciągniętej ręki. Rzeźba ma dopracowane detale, zwłaszcza w opracowaniu kręconych włosów i szat. Wyraz twarzy Apolla jest spokojny i zdecydowany. Ubrany jest w płaszcz (chlamidę), który zasłania tylko plecy, a owinięta wokół lewej dłoni tworzy tło dla całej postaci. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją:
Punkt 1: Apollo
Leochares, „Apollo Belwederski” (kopia rzymska), rzeźba, marmur, ok. 130-140 p.n.e., Muzeum Watykańskie, Watykan, wikipedia.org, domena publiczna
RykNGAMkn9jkV1
Ilustracja interaktywna przedstawia rzeźbę Praksytelesa "Artemis Gabii". Ukazuje młodą kobietę stojącą w lekkim kontrapoście, uchwyconą w chwili spinania na ramieniu krótkiej, fałdzistej szaty - chitonu. Włosy spięte ma w kok, na nogach sandały. Chiton jest związany dwoma pasami: jednym wokół talii, drugi jest ukryty. Głowa jest zwrócona lekko w prawo. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją:
Punkt 1: Artemis
Ilustracja interaktywna przedstawia rzeźbę Praksytelesa "Artemis Gabii". Ukazuje młodą kobietę stojącą w lekkim kontrapoście, uchwyconą w chwili spinania na ramieniu krótkiej, fałdzistej szaty - chitonu. Włosy spięte ma w kok, na nogach sandały. Chiton jest związany dwoma pasami: jednym wokół talii, drugi jest ukryty. Głowa jest zwrócona lekko w prawo. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją:
Punkt 1: Artemis
W sztuce chrześcijańskiej Bóg tradycyjnie ukazywany był jako sprawiedliwy i wszechmocny Stwórca. W taki sposób przedstawił go Michał Anioł.
R12ecGyP34JWm1
Zdjęcie przedstawia fragment fresku stworzonego przez Michała Anioła w kaplicy Sykstyńskiej „Stworzenie słońca i księżyca” ukazujący zbliżenie na Boga. Stwórca ukazany jest jako siwy starzec z długą brodą, o wyrazistych rysach twarzy i groźnym spojrzeniu. Ma na sobie ciemnoczerwoną szatę, a na twarzy pojawiają się refleksy światła.
Michał Anioł, „Stworzenie Słońca i Księżyca (fragment, twarz Boga)”, 1511, fresk, Kaplica Sykstyńska, Watykan, wikipedia.org, domena publiczna
Poniżej przedstawiono ikonę Andrieja Rublowa Trójca Święta, która powstała w kręgu kultury bizantyńskiej i była typowa dla sztuki wschodnich kościołów chrześcijańskich – w tym wypadku dla kościoła prawosławnego.
Rv6i6xmKmps2u1
Ilustracja przedstawia ikonę Andrzeja Rublowa "Trójca Święta". Ukazuje anioły przy stole, pochylone nad pucharem, w którym znajduje się głowa baranka. Aniołowie reprezentują trzy Osoby Boskie - Ojca Syna i Ducha świętego. Każda z postaci trzyma laskę, atrybut anioła - symbol posłania . W tle widoczne są trzy elementy: namiot Abrahama (również świątynia), dąb Mamre i skała.
Andrzej Rublow, „Trójca Święta”, 1408-1425, tempera na desce, Galeria Trietiakowska, Moskwa, Rosja, wikipedia.org, domena publiczna
Ikona
Ikona to obraz przedstawiający postacie świętych i sceny z ich życia, tworzony zazwyczaj na specjalnie przygotowanym drewnie. Święci na ikonach zawsze są umieszczani centralnie. Ikony malowane są czystymi, niemieszanymi kolorami: czerwienią, bielą, niebieskim, zielonym, brązem, z użyciem znacznych ilości pozłoty. Niekiedy na obraz nakładana jest, wykonana ze srebra lub złota, sukienka z otworami na twarz i ręce przedstawianej postaci.
R9wc9EGoexFZf1
Ilustracja przedstawia zdjęcie Włodzimierskiej ikony Matki Bożej z dzieciątkiem, zaliczanej do typu Eleusa. Trzyma błogosławiące Dzieciątko na prawym ramieniu i przytula do siebie, podkreślając macierzyństwo. Ubrana jest w suknię z welonem. Dzieciątko jedną ręką trzyma szyję Matki Boskiej, drugą ściska jej szatę. Wokół głów postaci znajdują się nimby. Tło pokryte jest złotem.
Źródło: online-skills.
Ikona służy przede wszystkim rozwojowi duchowemu, a w mniejszym stopniu ilustruje określone prawdy wiary. Nie jest traktowana jako zwykły obraz religijny, ale jako święte dzieło. Polski malarz i teolog prawosławny, Jerzy Nowosielski, określał ikony jako okna na transcendencję, zapewniające łączność ze świętym i pozwalające wniknąć modlącemu się w rzeczywistość sakralnąSakralnysakralną.
classicmobile
Ćwiczenie 1
RiPTbaFAHqT4c1
Opowiedz na pytanie. Która z wymienionych właściwości nie jest cechą ikony? Możliwe odpowiedzi: 1. kompozycja centralna, 2. użycie czystych barw, 3. konieczność użycia perspektywy, 4. złocone tło.
Opowiedz na pytanie. Która z wymienionych właściwości nie jest cechą ikony? Możliwe odpowiedzi: 1. kompozycja centralna, 2. użycie czystych barw, 3. konieczność użycia perspektywy, 4. złocone tło.
Źródło: online-skills.
static
Ćwiczenie 1
Przyjrzyj się reprodukcjom i zaznacz te, które przedstawiają ikonę.
RceCBxfY7xtcB1
Ilustracja do zadania
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
B
C
Sztuka sakralna
Sztukę sakralną, której głównym motywem jest Maryja, nazywamy sztuką maryjną. Poniżej ukazano obrazy o tematyce maryjnej, w których Matka Boża przedstawiona jest na dwa różne sposoby. Pierwszy nazywany jest Hodegetria, drugi – Eleusa. Najedź na reprodukcje i dowiedz się, czym różnią się sposoby przedstawiania wizerunku Maryi.
R4o5PEzy0rcve1
Ilustracja interaktywna przedstawia ikonę Segni di Bonaventury "Madonna z Dzieciątkiem" na złotym tle. Maria ubrana jest w niebieską szatę, trzyma na ramieniu Małego Jezusa. Jezus ma kręcone, jasne włosy, ubrany jest w brązową szatę. Wzrok Matki Boskiej zwrócony jest na widza, Jezus spogląda w bok. Postacie trzymają się za ręce. Wokół głów Marii i Jezusa znajdują się delikatne aureole. Od góry ikona zakończona jest półkoliście. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją:
Punkt 1: Hodegetria to najstarszy i najbardziej rozpowszechniony wizerunek Matki Boskiej. Przedstawia Matkę Boską z Dzieciątkiem Jezus na ramieniu.
Ilustracja interaktywna przedstawia ikonę Segni di Bonaventury "Madonna z Dzieciątkiem" na złotym tle. Maria ubrana jest w niebieską szatę, trzyma na ramieniu Małego Jezusa. Jezus ma kręcone, jasne włosy, ubrany jest w brązową szatę. Wzrok Matki Boskiej zwrócony jest na widza, Jezus spogląda w bok. Postacie trzymają się za ręce. Wokół głów Marii i Jezusa znajdują się delikatne aureole. Od góry ikona zakończona jest półkoliście. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją:
Punkt 1: Hodegetria to najstarszy i najbardziej rozpowszechniony wizerunek Matki Boskiej. Przedstawia Matkę Boską z Dzieciątkiem Jezus na ramieniu.
Segna di Bonaventura, „Madonna z dzieciątkiem”, ok. 1325-1330, olej na desce, Honolulu Museum of Art, Hawaje, Stany Zjednoczone, wikipedia.org, domena publiczna
RvG6AweEGUuHL1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Rogiera van der Weydena „Madonna z Dzieciątkiem”. Matka Boska ubrana jest w niebieską szatę. Trzyma Jezusa w ramionach i przytula go. Dzieciątko owinięte jest w biały materiał, dotyka ręką brody Matki, a drugą zabawia się własną stopą. Stykają się policzkami. Na głowie Marii znajduje się przepaska z perłami na środku. Tło jest ciemne. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją:
Punkt 1: Eleusa to przedstawienie Matki Boskiej w charakterystycznym geście pochylenia głowy, przytulającą swój policzek do policzka Jezusa. Zazwyczaj Syn obejmuje ją ręką za szyję.
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Rogiera van der Weydena „Madonna z Dzieciątkiem”. Matka Boska ubrana jest w niebieską szatę. Trzyma Jezusa w ramionach i przytula go. Dzieciątko owinięte jest w biały materiał, dotyka ręką brody Matki, a drugą zabawia się własną stopą. Stykają się policzkami. Na głowie Marii znajduje się przepaska z perłami na środku. Tło jest ciemne. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją:
Punkt 1: Eleusa to przedstawienie Matki Boskiej w charakterystycznym geście pochylenia głowy, przytulającą swój policzek do policzka Jezusa. Zazwyczaj Syn obejmuje ją ręką za szyję.
Rogier van der Weyden, „Madonna z dzieciątkiem”, ok. 1454, olej na desce, Museum of Fine Arts, Houston, wikipedia.org, domena publiczna
Jednym z najbardziej znanych obrazów maryjnych w Polsce jest ikona w typie Hodegetria – Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, znajdujący się w sanktuarium maryjnym na Jasnej Górze w Częstochowie.
RjlDy7en9C6Uu1
Ilustracja przedstawia Matkę Boską Częstochowską. Jest to ikona w typie Hodegetria. Ukazuje Matkę Boską z Dzieciątkiem, trzymanym na ramieniu. Głowy obu postaci zostały otoczone złotymi nimbami. Maryja spogląda na widza smutnym wzrokiem. Prawą rękę trzyma na piersi. Ubrana jest w ciemnogranatową suknię i płaszcz nakrywający jej głowę. Płaszcz wykończony jest koronkową, złotą lamówką i pokryty jest lilijkami. Na prawym policzku Matki Boskiej widoczne są trzy blizny - dwie długie, pionowe oraz trzecia, krótka przecina je na wysokości nosa. Jezus ubrany jest w czerwoną szatę ozdobioną liliami heraldycznymi. Patrzy na Matkę. Na kolanach, w lewej ręce trzyma księgę, prawą dłoń ma podniesioną do góry w geście błogosławieństwa. Tło jest zielone z opisem oznaczającym Matkę Boską i Chrystusa.
Autor nieznany, „Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej”, ok. 1382, tempera, sanktuarium Jasna Góra, Częstochowa, Polska, irishpolishsociety.ie, CC BY 3.0
classicmobile
Ćwiczenie 2
R1cXHZlmRbH7h1
Wybierz określenie, które jest stosowne w odniesieniu do Matki Boskiej Częstochowskiej. Możliwe odpowiedzi: 1. Matka Boska Radosna, 2. Czarna Madonna, 3. Madonna Karmiąca.
Wybierz określenie, które jest stosowne w odniesieniu do Matki Boskiej Częstochowskiej. Możliwe odpowiedzi: 1. Matka Boska Radosna, 2. Czarna Madonna, 3. Madonna Karmiąca.
Przyjrzyj się Maryi na Obrazie Matki Boskiej Częstochowskiej, a następnie zaznacz określenie, które jest wobec niej stosowane również w kontekście prezentowanego dzieła.
Matka Boża Radosna
Madonna Karmiąca
Czarna Madonna
Źródło: online-skills.
static
Ćwiczenie 2
Przyjrzyj się Maryi na Obrazie Matki Boskiej Częstochowskiej, a następnie zaznacz określenie, które jest wobec niej stosowane również w kontekście prezentowanego dzieła.
A - Matka Boża Radosna B - Madonna Karmiąca C - Czarna Madonna
C
RLvwm0cysdkFw
Ćwiczenie 3
Dopasuj definicję do pojęcia. Eleusa Możliwe odpowiedzi: 1. w Kościele wschodnim obraz kultowy, malarska reprezentacja świętej postaci, zawierająca obok wizerunku napisy objaśniające., 2. to przedstawienie Matki Boskiej w charakterystycznym geście pochylenia głowy, przytulającą swój policzek do policzka Jezusa. Zazwyczaj Syn obejmuje ją ręką za szyję., 3. to najstarszy i najbardziej rozpowszechniony wizerunek Matki Boskiej. Przedstawia Matkę Boską z Dzieciątkiem Jezus na ramieniu. Hodegetria Możliwe odpowiedzi: 1. w Kościele wschodnim obraz kultowy, malarska reprezentacja świętej postaci, zawierająca obok wizerunku napisy objaśniające., 2. to przedstawienie Matki Boskiej w charakterystycznym geście pochylenia głowy, przytulającą swój policzek do policzka Jezusa. Zazwyczaj Syn obejmuje ją ręką za szyję., 3. to najstarszy i najbardziej rozpowszechniony wizerunek Matki Boskiej. Przedstawia Matkę Boską z Dzieciątkiem Jezus na ramieniu. Ikona Możliwe odpowiedzi: 1. w Kościele wschodnim obraz kultowy, malarska reprezentacja świętej postaci, zawierająca obok wizerunku napisy objaśniające., 2. to przedstawienie Matki Boskiej w charakterystycznym geście pochylenia głowy, przytulającą swój policzek do policzka Jezusa. Zazwyczaj Syn obejmuje ją ręką za szyję., 3. to najstarszy i najbardziej rozpowszechniony wizerunek Matki Boskiej. Przedstawia Matkę Boską z Dzieciątkiem Jezus na ramieniu.
Dopasuj definicję do pojęcia. Eleusa Możliwe odpowiedzi: 1. w Kościele wschodnim obraz kultowy, malarska reprezentacja świętej postaci, zawierająca obok wizerunku napisy objaśniające., 2. to przedstawienie Matki Boskiej w charakterystycznym geście pochylenia głowy, przytulającą swój policzek do policzka Jezusa. Zazwyczaj Syn obejmuje ją ręką za szyję., 3. to najstarszy i najbardziej rozpowszechniony wizerunek Matki Boskiej. Przedstawia Matkę Boską z Dzieciątkiem Jezus na ramieniu. Hodegetria Możliwe odpowiedzi: 1. w Kościele wschodnim obraz kultowy, malarska reprezentacja świętej postaci, zawierająca obok wizerunku napisy objaśniające., 2. to przedstawienie Matki Boskiej w charakterystycznym geście pochylenia głowy, przytulającą swój policzek do policzka Jezusa. Zazwyczaj Syn obejmuje ją ręką za szyję., 3. to najstarszy i najbardziej rozpowszechniony wizerunek Matki Boskiej. Przedstawia Matkę Boską z Dzieciątkiem Jezus na ramieniu. Ikona Możliwe odpowiedzi: 1. w Kościele wschodnim obraz kultowy, malarska reprezentacja świętej postaci, zawierająca obok wizerunku napisy objaśniające., 2. to przedstawienie Matki Boskiej w charakterystycznym geście pochylenia głowy, przytulającą swój policzek do policzka Jezusa. Zazwyczaj Syn obejmuje ją ręką za szyję., 3. to najstarszy i najbardziej rozpowszechniony wizerunek Matki Boskiej. Przedstawia Matkę Boską z Dzieciątkiem Jezus na ramieniu.
Dopasuj definicję do pojęcia.
to przedstawienie Matki Boskiej w charakterystycznym geście pochylenia głowy, przytulającą swój policzek do policzka Jezusa. Zazwyczaj Syn obejmuje ją ręką za szyję., to najstarszy i najbardziej rozpowszechniony wizerunek Matki Boskiej. Przedstawia Matkę Boską z Dzieciątkiem Jezus na ramieniu., w Kościele wschodnim obraz kultowy, malarska reprezentacja świętej postaci, zawierająca obok wizerunku napisy objaśniające.
Eleusa
Hodegetria
Ikona
Sztuka religijna
Sztuka religijna stanowi inspirację dla współczesnych artystów. W galerii przedstawiono przykłady dzieł nawiązujących do tematyki maryjnej. Przyjrzyj się im, a następnie rozwiąż zadanie.
RYvIRukcJ5zzf1
Ilustracja prezentuje ikonę autorstwa Ewy Bińczyk. Ukazuje Matkę Boską z Dzieciątkiem na żółtym tle z czerwonym krzyżem. Maria ukazana jest w pozycji stojącej, ma postawioną nogę na kamieniu, pod którym pali się ogień. W rękach trzyma Jezusa, który lewą nogę podłożoną ma pod prawą. Prawa natomiast swobodnie zwisa. Dzieciątko rozkłada ręce. Obie postacie ukazane są w negatywie, dłonie i twarz Matki Boskiej jako jedyne są czerwonawe. Na piersi Jezusa znajduje się intensywne, czerwone serce. Na żółtym tle zamieszczone są małe postacie.
Ewa Bińczyk, „1 Ikona”, 2014, miejsce nieznane, online-skills, CC BY 3.0
RXns1OX23lf2W1
Ilustracja prezentuje ikonę autorstwa Ewy Bińczyk. Smutną Matkę Boską, w ciemnoróżowym stroju z małym Jezusem. Maryja na głowie ma pomarańczową chustę, jest otoczona złotym nimbem. Dzieciątko przedstawione jest przodem do widza, a tyłem do Matki. Stoi na kolanach Maryi, która trzyma go lewą dłonią na wysokości pasa. Ubrany jest w krótką, niebieską sukienkę, z szerokim pasem w talii. Prawą dłoń ma podniesioną do góry, w geście błogosławieństwa. Tło stanowi las, przedstawiony w szaro-czarnych barwach.
Ewa Bińczyk, „2 Ikona”, 2014, miejsce nieznane, online-skills, CC BY 3.0
R14WWx8j18BMJ1
Ilustracja prezentuje ikonę autorstwa Ewy Bińczyk. Matka Boska, w brązowym stroju, przytula policzkiem Dzieciątko w niebieskiej szacie. Przed nimi przedstawione zostały ptaki. Tło stanowią szaro-niebieskie liście.
Ewa Bińczyk, „9 Ikona”, 2015, miejsce nieznane, online-skills, CC BY 3.0
Rx4Lb2nXYq5611
Ilustracja prezentuje ikonę autorstwa Ewy Bińczyk. Matka Boska i Dzieciątko przedstawieni zostali w czerwonych barwach, przytulają się policzkami. Matka Boska w jednej ręce trzyma białą chusteczkę. Tło stanowią szaro-niebieskie liście i rozmyte ptaki.
Ewa Bińczyk, „8 Ikona”, 2015, miejsce nieznane, online-skills, CC BY 3.0
classicmobile
Ćwiczenie 4
R16PbAfOOGn8L1
Określ typ obrazowania Maryi (Eleusa lub Hodegetria) poniższych dzieł. 1. Włodzimierska Ikona Matki Bożej Andrzeja Rublowa, 2. Madonna z Dzieciątkiem - Segni di Bonaventury, 3. Obraz MAtki Boskiej Częstochowskiej.
Określ typ obrazowania Maryi (Eleusa lub Hodegetria) poniższych dzieł. 1. Włodzimierska Ikona Matki Bożej Andrzeja Rublowa, 2. Madonna z Dzieciątkiem - Segni di Bonaventury, 3. Obraz MAtki Boskiej Częstochowskiej.
Źródło: online skills.
static
Ćwiczenie 4
Przyporządkuj do poniższych reprodukcji typ obrazowania Maryi (Eleusa lub Hodegetria), którym inspirowała się współczesna artystka.
Odpowiedzi: A - Eleusa B - Eleusa C - Hodegetria D - Hodegetria
Rozwiązanie: 1‑C,D 2‑A,B 3‑C,D 4‑A,B
Kult maryjny
Zarówno Koścół katolicki, jak i prawosławny, szczególną cześć oddają Matce Bożej, co nazywamy kultem maryjnym. Maryja oraz Jezus Chrystus należą do najważniejszych i najczęściej przedstawianych postaci w sztuce chrześcijańskiej. W Polsce znajduje się wiele ośrodków kultu maryjnego, w których zobaczyć można obrazy i figury Maryi, ukazywanej zazwyczaj z małym Chrystusem.
Poniżej zamieszczono mapę, na której zaznaczono lokalizacje wybranych polskich sanktuariów maryjnych. Po kliknięciu w interaktywnych punktów możesz zobaczyć objęty kultem wizerunek Matki Bożej.
R1XnMZiszBa5k1
Mapa interaktywna przedstawiająca obiekty sakralne w Polsce. W celu obejrzenia prezentacji należy kliknąć na biały trójkąt, znajdujący się w szarym kółku.
Mapa interaktywna przedstawiająca obiekty sakralne w Polsce. W celu obejrzenia prezentacji należy kliknąć na biały trójkąt, znajdujący się w szarym kółku.
Mapa Polski obiektów sakralnych, fotoomnia.pl, CC BY 3.0
Sceny religijne
Sceny religijne w sztuce odnoszą się nie tylko do postaci; pojawiają się także w kontekście świąt o charakterze religijnym.
Reprodukcja przedstawia przebieg jednej z uroczystości w żydowskiej świątyni.
R16rFAnGpoAnO1
Ilustracja jest tłem tematu lekcji. Ukazuje fragment ikonu Andrzeja Rublowa "Trójca Święta". Ukazuje trzy anioły, które mają pochylone głowy do wewnątrz. Są skupione. Na ilustracji umieszczony jest czarny pasek z tekstem: Motywy religijne w sztuce – cz. II.
Solomon Hart, Uroczystość świętowania Prawa w synagodze w Leghorn, 1850, olej na płótnie, Jewish Museum, Nowy Jork, Stany Zjednoczone, jewishagency.org, CC BY 3.0
classicmobile
Ćwiczenie 5
RHNEgFpC6nHrJ1
Odpowiedz na pytanie. Których z poniższych sformułowań nie możemy nazwać religijnymi? Możliwe odpowiedzi: 1. przedstawienie Matki Boskiej w sztuce, 2. przedstawienie Ukrzyżowania w sztuce, 3. przedstawienie Boga w sztuce, 4. świątynia jako budowla architektoniczna, 5. witraż jako technika artystyczna.
Odpowiedz na pytanie. Których z poniższych sformułowań nie możemy nazwać religijnymi? Możliwe odpowiedzi: 1. przedstawienie Matki Boskiej w sztuce, 2. przedstawienie Ukrzyżowania w sztuce, 3. przedstawienie Boga w sztuce, 4. świątynia jako budowla architektoniczna, 5. witraż jako technika artystyczna.
Prezentowany obraz ukazał wnętrze świątyni podczas żydowskiego święta. W tytule obrazu znajduje się jej nazwa. Zaznacz właściwe słowo.
zbór
katedra
synagoga
cerkiew
meczet
Źródło: online-skills.
static
Ćwiczenie 5
Prezentowany obraz ukazał wnętrze świątyni podczas żydowskiego święta. W tytule obrazu znajduje się jej nazwa. Zaznacz właściwe słowo.
A - zbór B - katedra C - synagoga D - cerkiew E - meczet
C
Wspólnymi świętami Kościołów i wspólnot chrześcijańskich są między innymi Boże Narodzenie (święto obchodzone dla wspomnienia i uczczenia narodzin Jezusa Chrystusa) oraz Wielkanoc (uroczystość upamiętniająca zmartwychwstanie Chrystusa, poprzedzona Niedzielą Palmową). Z kolei jednymi z najważniejszych świąt w judaizmie (świąt żydowskich) są Pesach (jedno z tzw. świąt pielgrzymich rozpoczynające się uroczystym wspólnym posiłkiem całej rodziny) oraz Rosz ha‑Szana, czyli Święto Trąbek (dzień rozpoczynający rok żydowski, którego charakterystycznym zwyczajem jest dęcie w barani róg).
classicmobile
Ćwiczenie 6
R1Ifc1Rz5Bw8Q1
Wybierz muzeum, w którym znajduje się obraz Rogiera van der Weydena „Madonna z dzieciątkiem”. Możliwe odpowiedzi: 1. Louvre, Paryż, 2. Museum of Fine Arts, Houston, 3. Uffizi, Florencja.
Wybierz muzeum, w którym znajduje się obraz Rogiera van der Weydena „Madonna z dzieciątkiem”. Możliwe odpowiedzi: 1. Louvre, Paryż, 2. Museum of Fine Arts, Houston, 3. Uffizi, Florencja.
Źródło: online-skills.
static
Ćwiczenie 6
Przyjrzyj się reprodukcjom, a następnie określ, który z nich przedstawia święto żydowskie, a który chrześcijańskie.
Odpowiedzi: A - święto żydowskie B - święto chrześcijańskie
Rozwiązanie: 1‑A 2‑B
Religia islamska
W niektórych religiach, np. w islamie, istnieje zakaz wyobrażania ludzi, zwierząt oraz Boga w scenach religijnych. W sztuce islamskiej rekompensował to rozwój bogatej ornamentyki, np. arabeski.
R17xiGrkXB1MU1
Zdjęcie przedstawia arabeski, ornament kwiatowy w kolorze jasnozielonym i jasnofioletowym na zewnętrznej ścianie.
Arabeski, Iran, wikipedia.org, domena publiczna
R1BZEf9S3pm2d1
Zdjęcie przedstawia brązowe, wysokie drzwi z szybą w środku. Szyba zabezpieczona jest rzeźbionym, drewnianym ornamentem w kształcie figur geometrycznych. Nad drzwiami znajduje się okno, pokryte takim samym jak drzwi, drewnianym ornamentem. Dookoła drzwi i oka, na ścianie namalowane zostały w trzech kolorach (błękitny, żółty i granatowy) arabeski w kształcie rombów z plusami wewnątrz.
Arabeski, Iran,wikipedia.org, domena publiczna
classicmobile
Ćwiczenie 7
RbgxnzWR6OTBo1
Polecenie do zadania brzmi: „Zaznacz te fotografie, które przedstawiają wejście do budynku ozdobione arabeskami”. Poniżej umieszczone są grafiki, z których należy wybrać prawidłowe. W prawym dolnym rogu zadania umieszczony jest klawisz „Sprawdź”, służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania. Pierwsza grafika przedstawia wejście, którego ściany zostały bogato przyozdobione (zamalowane) niebiesko - żółtymi wzorami. Na drugiej grafice wejście ozdobione jest rzeźbionymi wzorkami w kształcie gwiazd i geometrycznych znaków. Trzecia grafika przedstawia portal ozdobiony rzeźbami Świętych postaci. Na czwartej widzimy portal przedstawiający ukrzyżowanie Jezusa Chrystusa, znajduje się na nim rzeźba Jezusa na krzyżu oraz dwie klękające postacie po jego bokach.
Polecenie do zadania brzmi: „Zaznacz te fotografie, które przedstawiają wejście do budynku ozdobione arabeskami”. Poniżej umieszczone są grafiki, z których należy wybrać prawidłowe. W prawym dolnym rogu zadania umieszczony jest klawisz „Sprawdź”, służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania. Pierwsza grafika przedstawia wejście, którego ściany zostały bogato przyozdobione (zamalowane) niebiesko - żółtymi wzorami. Na drugiej grafice wejście ozdobione jest rzeźbionymi wzorkami w kształcie gwiazd i geometrycznych znaków. Trzecia grafika przedstawia portal ozdobiony rzeźbami Świętych postaci. Na czwartej widzimy portal przedstawiający ukrzyżowanie Jezusa Chrystusa, znajduje się na nim rzeźba Jezusa na krzyżu oraz dwie klękające postacie po jego bokach.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
static
Ćwiczenie 7
Zaznacz te fotografie, które przedstawiają wejście do budynku ozdobione arabeskami.
R12JdxbieWieX1
Ilustracja do zadania
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
A
B
W kulturze i sztuce żydowskiej, oprócz ornamentyki, występuje bogata symbolika, wyrażająca określone treści religijne. Symbole, a nawet sceny religijne, często umieszczano na żydowskich nagrobkach, nazywanych macewami.
Najedź kursorem na fotografię, a dowiesz się, jaką symbolikę zawiera przedstawiona macewa.
R1JpRtoCFEBqU1
Ilustracja interaktywna przedstawia Macewę. Fragment żydowskiego nagrobka, na którym zostały wyrysowane dwie dłonie. Na ilustracji umieszczony jest niebieski pulsujący punkt. Po jego kliknięciu kursorem myszki wyświetlą się dodatkowe informacje.
Ilustracja interaktywna przedstawia Macewę. Fragment żydowskiego nagrobka, na którym zostały wyrysowane dwie dłonie. Na ilustracji umieszczony jest niebieski pulsujący punkt. Po jego kliknięciu kursorem myszki wyświetlą się dodatkowe informacje.
Macewa, cmentarz żydowski w Georgensmünd, Niemcy
Potrzeba kontaktu ze sferą sacrum, również obecnie jest ważna dla wielu osób. Poniżej przedstawiono przykłady dzieł współczesnych artystów, wykonane różnymi technikami.
Malarstwo
RxrKDFUenNpkg1
Ilustracja przedstawia obraz Marka Szarego pt. "Cztery pory roku przemijania. Lato". Na łące, pokrytej kolorowymi kwiatami, stoi ławka w ceglanym kolorze. O jej górną część oparty jest obraz Matki Boskiej. Po lewej stronie, na ławce leży mały chłopczyk w białej koszulce. Po prawej klęczy, z opartą głową o ławkę, dziewczynka z wiankiem na głowie. Ubrana jest w białą koszulę, niebieską kamizelkę i czerwoną spódniczkę z białym fartuszkiem.
Marek Szary, „Cztery pory roku przemijania. Lato”, 1996, miejsce nieznane, online-skills, CC BY 3.0
R9GuxW0MX3VhR1
Ilustracja przedstawia obraz Kazimierza Rocheckiego pt. "Widzieć. Twarzą w twarz”. Dwie takie same postacie mężczyzny, zwrócone są do siebie twarzami, patrzą na siebie. Mają długie włosy, ubrani są w długie płaszcze. Postacie są ukazane w sposób symboliczny, jako dwa czarne cienie. Pomiędzy nimi znajduje się wąska, biała przestrzeń. Tło obrazu jest brązowe z niebieskimi zaciekami.
Kazimierz Rochecki, „Widzieć. Twarzą w twarz”, 2007, miejsce nieznane, online-skills, CC BY 3.0
R14kx7q1tuF1p1
Zdjęcie przedstawia, wykonany w czerwonej tonacji, obraz Piotra Zaporowicza pt. "Creatio ex nihilo I".
Piotr Zaporowicz, „Creatio ex nihilo I, III”, 2013, miejsce nieznane, online-skills, CC BY 3.0
R1XPPKTjL8TXn1
Ilustracja przedstawia obraz Mirosławy Rocheckiej pt. „Pod Krzyżem”. Ukazuje czarny cień krzyża na czerwonym tle.
Mirosława Rochecka, „Pod Krzyżem”, 2013, miejsce nieznane, online-skills, CC BY 3.0
RylTDdoQQixOC1
Ilustracja przedstawia obraz Mirosławy Rocheckiej pt. „Oczekiwanie”. Na niebieskim tle przedstawiony został czarny prostokąt, ze środka którego wychodzi czerwona linia.
Mirosława Rochecka, „Oczekiwanie”, 2006, miejsce nieznane, online-skills, CC BY 3.0
Witraż
R19sZTUCn1Sj51
Ilustracja przedstawia witraż Andrzeja Kałuckiego „Ukrzyżowanie”. Ukazuje fragment krzyża z Chrystusem. Jezus jest przedstawiony jako żywy, ma szeroko otwarte oczy i uchylone usta. Na głowie ma założoną cierniową koronę. Krzyż ma czerwony kolor, częściowo zasłania ciało Jezusa. Tło kolorystycznie zespala się z ciałem.
Andrzej Kałucki, „Ukrzyżowanie”, 1997, witraż, miejsce nieznane, online-skills, CC BY 3.0
Rzeźba
R1ALW6D9z8cdj1
Zdjęcie przedstawia rzeźbę budynku, wykonaną z jednego kawałka drewna. Ukazuje mały domek ze spadzistym dachem, pośrodku którego jest otwór, przypominający wejście.
Krzysztof Mazur, „Świątynia”, 2015, rzeźba, drewno bukowe, miejsce nieznane, online-skills, CC BY 3.0
Medal
R19j99MXGcsCR1
Zdjęcie przedstawia aluminiową płaskorzeźbę, wykonaną przez Alicję Majewską pt. "Ramake". Na jej powierzchni wyrzeźbione zostały nieokreślone, trudne do zdefiniowania kształty. Jedynym wyraźnym elementem jest lewa ręka Jezusa przybita do krzyża, znajdująca się w lewej górnej części płaskorzeźby.
Alicja Majewska, „Remake 2”, 2017, aluminium, miejsce nieznane, online-skills, CC BY 3.0
Plakat
R1Ss6zzrep9Wn1
Ilustracja przedstawia plakat Piotra Florianowicza pt. "Ojciec". Zdjęcie przedstawia fragment drewnianych drzwi, pomazanych błękitną, niebieską i czerwoną farbą. Drzwi zamknięte są na zasuwę z kłódką.
Piotr Florianowicz, „Ojciec”, 2014, druk cyfrowy, miejsce nieznane, online-skills, CC BY 3.0
Słownik pojęć
Arabeska
Arabeska
ornament roślinny lub geometryczny, który wywodzi się ze sztuki hellenistyczno‑rzymskiej. Stosowany w sztuce islamu. Ornament wzbogacany jest niekiedy motywami figuralnymi i elementami pisma.
Atrybut
Atrybut
symboliczny przedmiot dodany przedstawianej osobie, związany z jej życiem i pozwalający ją rozpoznać.
Ikona
Ikona
w Kościele wschodnim obraz kultowy, malarska reprezentacja świętej postaci, zawierająca obok wizerunku napisy objaśniające.
Macewa
Macewa
żydowska stela nagrobna, najczęściej w formie pionowo stojącej, prostokątnej płyty kamiennej lub drewnianej
Metryczka
Metryczka
opis podstawowych informacji dotyczących dzieła; pełen opis zawiera następujące dane: imię i nazwisko autora, tytuł dzieła, technikę wykonania (np. malarstwo olejne, akwarela, pastel, grafika itp.), rok powstania (rok, epoka, styl), wymiary pracy, miejsce gdzie się obecnie znajduje.
Matka Boska Eleusa
Matka Boska Eleusa
Matka Boża Czuła ukazuje szczególną relację pomiędzy Matką Boską a Dzieciątkiem Jezus. Wyobrażenia Matki Boskiej Eleusa to częsty motyw w sztuce sakralnej.
Matka Boska Hodegetria
Matka Boska Hodegetria
najstarszy i najbardziej rozpowszechniony typ ikonograficzny przedstawienia Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus na ręku. Najbardziej znanym tego typu przedstawieniem Maryi w Polsce jest obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, znajdujący się w sanktuarium na Jasnej Górze.
Ornament
Ornament
motyw zdobniczy lub zespół takich motywów, może być np. roślinny, zwierzęcy, geometryczny.
Synagoga
Synagoga
żydowski dom modlitw, studiowania Tory i nauczania, od średniowiecza też siedziba kahału i sądu rabinackiego.
Sakralny
Sakralny
związany z kultem religijnym.
Źródło:
Stefan Kozakiewicz (red.), Słownik terminologiczny Sztuk Pięknych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969, s. 21.
Galeria dzieł sztuki
R1GN61NMXPfO71
Ilustracja przedstawia kopię rzeźby greckiej "Apollo Belwederski". Ciężar ciała opiera się na prawej nodze, głowa odwrócona jest w lewo, w kierunku wyciągniętej ręki. Rzeźba ma dopracowane detale, zwłaszcza w opracowaniu kręconych włosów i szat. Wyraz twarzy Apolla jest spokojny i zdecydowany. Ubrany jest w płaszcz (chlamidę), który zasłania tylko plecy, a owinięta wokół lewej dłoni tworzy tło dla całej postaci.
Leochares, „Apollo Belwederski (kopia rzymska)”, rzeźba, marmur, ok. 130-140 p.n.e., Muzea Watykańskie, Watykan, wikipedia.org, domena publiczna
RL7DrJtiV6WI01
Ilustracja przedstawia rzeźbę Praksytelesa "Artemis Gabii". Ukazuje młodą kobietę stojącą w lekkim kontrapoście, uchwyconą w chwili spinania na ramieniu krótkiej, fałdzistej szaty - chitonu. Włosy spięte ma w kok, na nogach sandały. Chiton jest związany dwoma pasami: jednym wokół talii, drugi jest ukryty. Głowa jest zwrócona lekko w prawo.
Zdjęcie przedstawia fragment fresku stworzonego przez Michała Anioła w kaplicy Sykstyńskiej „Stworzenie słońca i księżyca” ukazujący zbliżenie na Boga. Stwórca ukazany jest jako siwy starzec z długą brodą, o wyrazistych rysach twarzy i groźnym spojrzeniu. Ma na sobie ciemnoczerwoną szatę, a na twarzy pojawiają się refleksy światła.
Michał Anioł, „Stworzenie Słońca i Księżyca (fragment, twarz Boga)”, 1511, fresk, Kaplica Sykstyńska, Watykan, wikipedia.org, domena publiczna
Rv6i6xmKmps2u1
Ilustracja przedstawia ikonę Andrzeja Rublowa "Trójca Święta". Ukazuje anioły przy stole, pochylone nad pucharem, w którym znajduje się głowa baranka. Aniołowie reprezentują trzy Osoby Boskie - Ojca Syna i Ducha świętego. Każda z postaci trzyma laskę, atrybut anioła - symbol posłania . W tle widoczne są trzy elementy: namiot Abrahama (również świątynia), dąb Mamre i skała.
Andrzej Rublow, „Trójca Święta”, 1408-1425, tempera na desce, Galeria Trietiakowska, Moskwa, Rosja, wikipedia.org, domena publiczna
R9wc9EGoexFZf1
Ilustracja przedstawia zdjęcie Włodzimierskiej ikony Matki Bożej z dzieciątkiem, zaliczanej do typu Eleusa. Trzyma błogosławiące Dzieciątko na prawym ramieniu i przytula do siebie, podkreślając macierzyństwo. Ubrana jest w suknię z welonem. Dzieciątko jedną ręką trzyma szyję Matki Boskiej, drugą ściska jej szatę. Wokół głów postaci znajdują się nimby. Tło pokryte jest złotem.
Źródło: online-skills.
R1DNGbD1dB6bX1
Ilustracja przedstawia ikonę Segni di Bonaventury "Madonna z Dzieciątkiem" na złotym tle. Maria ubrana jest w niebieską szatę, trzyma na ramieniu Małego Jezusa. Jezus ma kręcone, jasne włosy, ubrany jest w brązową szatę. Wzrok Matki Boskiej zwrócony jest na widza, Jezus spogląda w bok. Postacie trzymają się za ręce. Wokół głów Marii i Jezusa znajdują się delikatne aureole. Od góry ikona zakończona jest półkoliście.
Segna di Bonaventura, „Madonna z dzieciątkiem”, ok. 1325-1330, olej na desce, Honolulu Museum of Art, Hawaje, Stany Zjednoczone, wikipedia.org, domena publicza
Rj6N2STUv4Pyp1
Ilustracja przedstawia obraz Rogiera van der Weydena „Madonna z Dzieciątkiem”. Matka Boska ubrana jest w niebieską szatę. Trzyma Jezusa w ramionach i przytula go. Dzieciątko owinięte jest w biały materiał, dotyka ręką brody Matki, a drugą zabawia się własną stopą. Stykają się policzkami. Na głowie Marii znajduje się przepaska z perłami na środku. Tło jest ciemne.
Rogier van der Weyden, „Madonna z dzieciątkiem”, ok. 1454, olej na desce, Museum of Fine Arts, Houston, wikipedia.org, domena publiczna
RjlDy7en9C6Uu1
Ilustracja przedstawia Matkę Boską Częstochowską. Jest to ikona w typie Hodegetria. Ukazuje Matkę Boską z Dzieciątkiem, trzymanym na ramieniu. Głowy obu postaci zostały otoczone złotymi nimbami. Maryja spogląda na widza smutnym wzrokiem. Prawą rękę trzyma na piersi. Ubrana jest w ciemnogranatową suknię i płaszcz nakrywający jej głowę. Płaszcz wykończony jest koronkową, złotą lamówką i pokryty jest lilijkami. Na prawym policzku Matki Boskiej widoczne są trzy blizny - dwie długie, pionowe oraz trzecia, krótka przecina je na wysokości nosa. Jezus ubrany jest w czerwoną szatę ozdobioną liliami heraldycznymi. Patrzy na Matkę. Na kolanach, w lewej ręce trzyma księgę, prawą dłoń ma podniesioną do góry w geście błogosławieństwa. Tło jest zielone z opisem oznaczającym Matkę Boską i Chrystusa.
Autor nieznany, „Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej”, ok. 1382, tempera, sanktuarium Jasna Góra, Częstochowa, Polska, irishpolishsociety.ie, CC BY 3.0
Ro1xYQx7uTpPj1
Ilustracja przedstawia obraz wykonany ze złotej sukni z otworami na twarze i dłonie przedstawionych postaci oraz stopy Małego Jezusa. Widzimy Matkę Boską siedzącą na tronie, na kolanach trzyma Dzieciątko.
Autor nieznany, „Matka Boska Pacławska”, rok nieznany, Kalwaria Pacławska , Polska, wikipedia.org, domena publiczna
Rea4mpzoAzgpp1
Ilustracja przedstawia obraz Matki Boskiej, wykonany ze złotej sukni z otworem na twarz. Suknia ozdobiona jest kolorowymi kamieniami, na piersi widnieje biały orzeł. Twarz Maryi jest zamyślona, spogląda w dół. Postać znajduje się na czerwonym tle. Nad jej głową, przy koronie, umieszczone zostały dwa złote aniołki.
Autor nieznany, „Matka Boża Licheńska”, XVIII w., Stary Licheń, Polska, lichenska.parafia.info.pl, CC BY 3.0
RdZ23qul5nMnU1
Ilustracja przedstawia obraz pt. „Matka Boska Kalwaryjska”. Na obrazie założona jest suknia w kolorze niebieskim ze srebrnymi zdobieniami, z otworami na twarze i rękę Matki Boskiej. Madonna z dzieciątkiem przytulają się policzkami.
Autor nieznany, „Matka Boska Kalwaryjska”, przed 1641, Bazylika Matki Bożej Anielskiej w Kalwarii Zebrzydowskiej, Polska, wordpress.com, CC BY 3.0
RwopJmezHSNGk1
Zdjęcie przedstawia figurę Matki Bożej. Rzeźba jest złota. Matka Boska na lewym ramieniu trzyma Dzieciątko. Oboje mają korony na głowach.
Autor nieznany, „Matka Boska Ludźmierska Pani Podhala”, rok nieznany, Bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Ludźmierzu, Polska, prezentyzdusza.pl, CC BY 3.0
R15ocWReA1CWp1
Ilustracja przedstawia obraz pt. „Matka Boska Gietrzwałdzka”. Na obrazie założona jest srebrna suknia z otworami na twarze, ręce i stópki Jezusa. Matka Boska trzyma Dzieciątko na ramieniu. Nad nimi przedstawione zostały dwa anioły.
Autor nieznany, „Matka Boska Gietrzwałdzka”, rok nieznany, Gietrzwałd, wordpress.com, CC BY 3.0
R1U1sJ3jFqQDc1
Ilustracja przedstawia obraz pt. „Matka Boska Świętolipska”. Na obrazie założona jest złota suknia z otworami na twarze, ręce i stópki Jezusa. Matka Boska trzyma Dzieciątko na ramieniu. Oboje mają złote korony. Nad nimi przedstawione zostały dwa anioły.
Autor nieznany, „Matka Boska Świętolipska”, rok nieznany, Święta Lipka, Polska, wikipedia.org, CC BY - SA 4.0
Rmtwf6h9DzA211
Ilustarcja przedstawia rzeźbę Matki Boskiej, trzymającej Dzieciątko na ramieniu. Rzeźba wkomponowana została w ramę. Nad rzeźbą znajduje się korona.
Autor nieznany, „Madonna Łokietkowa”, rok nieznany, Wiślica, Polska, wikipedia.org, domena publiczna
RylIWS8bnr9AF1
Ilustracja przedstawia obraz pt. „Matka Boska Piekarska”. Matka Boska trzyma Dzieciątko na ramieniu. Ma niebieską szatę, Jezus zaś różową. Założone mają złote korony.
Autor nieznany, „Matka Boska Piekarska”, rok nieznany, Piekary Śląskie, Polska, bazylikapiekary.pl, CC BY 3.0
R16rFAnGpoAnO1
Ilustracja jest tłem tematu lekcji. Ukazuje fragment ikonu Andrzeja Rublowa "Trójca Święta". Ukazuje trzy anioły, które mają pochylone głowy do wewnątrz. Są skupione. Na ilustracji umieszczony jest czarny pasek z tekstem: Motywy religijne w sztuce – cz. II.
Solomon Hart, Uroczystość świętowania Prawa w synagodze w Leghorn, 1850, olej na płótnie, Jewish Museum, Nowy Jork, Stany Zjednoczone, jewishagency.org, CC BY 3.0
R17xiGrkXB1MU1
Zdjęcie przedstawia arabeski, ornament kwiatowy w kolorze jasnozielonym i jasnofioletowym na zewnętrznej ścianie.
Arabeski, Iran, wikipedia.org, domena publiczna
R1BZEf9S3pm2d1
Zdjęcie przedstawia brązowe, wysokie drzwi z szybą w środku. Szyba zabezpieczona jest rzeźbionym, drewnianym ornamentem w kształcie figur geometrycznych. Nad drzwiami znajduje się okno, pokryte takim samym jak drzwi, drewnianym ornamentem. Dookoła drzwi i oka, na ścianie namalowane zostały w trzech kolorach (błękitny, żółty i granatowy) arabeski w kształcie rombów z plusami wewnątrz.
Arabeski, Iran,wikipedia.org, domena publiczna
RxrKDFUenNpkg1
Ilustracja przedstawia obraz Marka Szarego pt. "Cztery pory roku przemijania. Lato". Na łące, pokrytej kolorowymi kwiatami, stoi ławka w ceglanym kolorze. O jej górną część oparty jest obraz Matki Boskiej. Po lewej stronie, na ławce leży mały chłopczyk w białej koszulce. Po prawej klęczy, z opartą głową o ławkę, dziewczynka z wiankiem na głowie. Ubrana jest w białą koszulę, niebieską kamizelkę i czerwoną spódniczkę z białym fartuszkiem.
Marek Szary, „Cztery pory roku przemijania. Lato”, 1996, miejsce nieznane, online-skills, CC BY 3.0
R9GuxW0MX3VhR1
Ilustracja przedstawia obraz Kazimierza Rocheckiego pt. "Widzieć. Twarzą w twarz”. Dwie takie same postacie mężczyzny, zwrócone są do siebie twarzami, patrzą na siebie. Mają długie włosy, ubrani są w długie płaszcze. Postacie są ukazane w sposób symboliczny, jako dwa czarne cienie. Pomiędzy nimi znajduje się wąska, biała przestrzeń. Tło obrazu jest brązowe z niebieskimi zaciekami.
Kazimierz Rochecki, „Widzieć. Twarzą w twarz”, 2007, miejsce nieznane, online-skills, CC BY 3.0
R14kx7q1tuF1p1
Zdjęcie przedstawia, wykonany w czerwonej tonacji, obraz Piotra Zaporowicza pt. "Creatio ex nihilo I".
Piotr Zaporowicz, „Creatio ex nihilo I, III”, 2013, miejsce nieznane, online-skills, CC BY 3.0
R19sZTUCn1Sj51
Ilustracja przedstawia witraż Andrzeja Kałuckiego „Ukrzyżowanie”. Ukazuje fragment krzyża z Chrystusem. Jezus jest przedstawiony jako żywy, ma szeroko otwarte oczy i uchylone usta. Na głowie ma założoną cierniową koronę. Krzyż ma czerwony kolor, częściowo zasłania ciało Jezusa. Tło kolorystycznie zespala się z ciałem.
Andrzej Kałucki, „Ukrzyżowanie”, 1997, witraż, miejsce nieznane, online-skills, CC BY 3.0
R1ALW6D9z8cdj1
Zdjęcie przedstawia rzeźbę budynku, wykonaną z jednego kawałka drewna. Ukazuje mały domek ze spadzistym dachem, pośrodku którego jest otwór, przypominający wejście.
Krzysztof Mazur, „Świątynia”, 2015, rzeźba, drewno bukowe, miejsce nieznane, online-skills, CC BY 3.0
R19j99MXGcsCR1
Zdjęcie przedstawia aluminiową płaskorzeźbę, wykonaną przez Alicję Majewską pt. "Ramake". Na jej powierzchni wyrzeźbione zostały nieokreślone, trudne do zdefiniowania kształty. Jedynym wyraźnym elementem jest lewa ręka Jezusa przybita do krzyża, znajdująca się w lewej górnej części płaskorzeźby.
Alicja Majewska, „Remake 2”, 2017, aluminium, miejsce nieznane, online-skills, CC BY 3.0
R1Ss6zzrep9Wn1
Ilustracja przedstawia plakat Piotra Florianowicza pt. "Ojciec". Zdjęcie przedstawia fragment drewnianych drzwi, pomazanych błękitną, niebieską i czerwoną farbą. Drzwi zamknięte są na zasuwę z kłódką.
Piotr Florianowicz, „Ojciec”, 2014, druk cyfrowy, miejsce nieznane, online-skills, CC BY 3.0
