Ewa Nowak Czy to jest muzeum?

Marysia pomogła jej sprawdzić w internecie, jak dojechać do Muzeum Powstania Warszawskiego. Potem wydrukowały opis.
Dojazd był banalny. […]
Gdy tramwaj dowiózł ją do ronda Daszyńskiego, wysiadła. Wyciągnęła kartkę z planem i bez kłopotów trafiła.
Wstęp był bezpłatny.
Edyta weszła do pierwszej sali i od razu, od progu, podziałała na nią niezwykła atmosfera tego miejsca.
Każda sala była równie ciekawa, każdy eksponat chwytał za serce. Edyta zakładała słuchawki i słuchała wspomnień powstańców. Oglądała plakaty, broń, ubrania, czytała rozwieszone wszędzie kartki z opisami każdego dnia powstania. Nawet mapa Polski sprzed drugiej wojny światowej była jakaś inna – w szkole, gdy się o tym uczyli, nie wydawało się ciekawe, a tu… wszystko było przesiąknięte atmosferą patriotyzmu i podniosłości – ale tej, której się szuka, a nie tej nachalnej i propagandowej. Edyta miała wrażenie, jakby przeniosła się w czasie.
”Czy to jest muzeum? Nie. To coś innego. Muzea są nudne i duszne, a tu… czas zatoczył koło”.
Kiedy doszła do wysokich cembrowinj0000008QHB6v21_000tp001cembrowin i obejrzała wstrząsające filmy z okresu wojny, nie mogła powstrzymać łez. Nie czuła się z tym głupio, bo wiele osób miało chustki przy oczach.
Gdy trochę się uspokoiła, wjechała windą na piętro i tam rozkleiła się już zupełnie. Nie ukrywała łez, ale też nikt się jej nie przyglądał.
Kiedy weszła do kanału, nie mogła stamtąd wyjść, a sala, gdzie całą ścianę zajmowało rodzinne zdjęcie Hansa Frankaj0000008QHB6v21_000tp002Hansa Franka, kompletnie ją rozstroiła.
”Wygląda tak normalnie”.
Po sto razy widziała siebie, jak biegnie z opaską sanitariuszki, jak przenosi pocztę powstańczą...
Najdłużej stała w sali, gdzie jedynym wystrojem były dziesiątki czarno‑białych zdjęć młodych twarzy. Uśmiechnięci chłopcy, niektórzy bardzo przystojni, a dziewczyny – śliczne.
”Jestem prawie w ich wieku. Czy ja bym tak umiała?”
– Też myślisz, że ty byś tak nie umiała? – usłyszała głos koło siebie i automatycznie odpowiedziała:
– Tak.
– A może wcale tak nie jest?
– Jak?
– No, może my, to znaczy nasze pokolenie byłoby zdolne… gdyby było trzeba…
Edyta spuściła głowę i wyciągnęła z torebki chusteczkę. Otarła łzy.
– Ja jestem tchórzem.
– Oni na pewno też tak o sobie myśleli… Jesteś z Warszawy?
– Nie.
– Ja tak – zabrzmiało to bardzo dumnie. – Wiesz, głupio nie znać historii swojego miasta. Mój pradziadek był powstańcem. Jestem Alek – wyciągnął do niej rękę.
– Edyta.
– Najgorsze są te kanały, nie?
– Dla mnie najgorsze są te dokumenty z ekshumacjij0000008QHB6v21_000tp003ekshumacji. Aż miałam ciarki.
– A widziałeś łóżko z Majdanka?
– Brr…
– Jesteś tu pierwszy raz?
– Tak. A ty?
– Siódmy.
Edyta nic nie powiedziała.
– Oglądałaś już filmy?
– Próbowałam…
– Rozumiem. Ja też za pierwszym razem ryczałem. Dziś najbardziej podobała mi się makieta warszawskiej ulicy. Za każdym razem widzę coś innego. Pokazać ci?
– Chętnie. Ja w ogóle nie zwróciłam na nią uwagi.
W zasadzie przeszli całe muzeum od początku. Alek sporo opowiadał. Pokazywał nawet na planie, gdzie jego pradziadek był ranny, a potem usiedli obok siebie i wysłuchali strasznych wspomnień kobiet, które po powstaniu były więzione.
Wyszli z muzeum w milczeniu.

j0000008QHB6v21_00000_BIB_001Ewa Nowak, Czy to jest muzeum?, [w:] tejże, Michał Jakiśtam, Warszawa 2006, s. 91–93.