Muzyka opowiada

Muzyka opowiada

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Zapoznanie uczniów z pojęciem muzyki ilustracyjnej. Wskazanie jej miejsca w kontekście historii muzyki. Rozpoznanie kompozytorów tworzących w tym kierunku. Percypowanie i rozróżnianie dzieł muzyki programowej, takich kompozytorów jak: Antonio Vivaldi, Mikołaj Rimski‑Korsakow, Edward Grieg. Wyróżnianie brzmienia i środków wykonawczych zastosowanych w dziełach wymienionych kompozytorów. Wskazanie funkcji muzyki programowej oraz jej treści symboliczno – programowych. Wyjaśnić różnicę między muzyką programową a absolutną.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

1. Wyjaśnić pojęcie muzyki ilustracyjnej.

2. Wskazać miejsce muzyki ilustracyjnej w historii muzyki.

3. Rozpoznać kompozytorów tworzących w nurcie muzyki programowej.

4. Rozróżnić - omawiane na lekcji - dzieła muzyki programowej i wskazać kompozytorów danych utworów.

5. Wskazać funkcje muzyki programowej oraz jej treści symboliczno – programowe.

6. Umiejętnie rozpoznać nastrój, ekspresję percypowanego utworu.

7. Wskazać różnice między muzyką programową a absolutną.

2. Metoda pracy

Lekcja przeprowadzona metodą pogadanki oraz z elementami percepcji muzycznej. Opis.

3. Środki dydaktyczne

1. Elżbieta Korowajczyk, Moja muzyka. Podręcznik dla klas 4‑6.

2. Stanowisko do odtwarzania muzyki.

3. Odtwarzacz płyt.

4. Nagrania utworów:

   1. Antonio Vivaldi - Cztery pory roku – część I Wiosna.

   2. Mikołaj Rimski Korsakow – Lot trzmiela.

   3. Wojciech Kilar – Orawa.

5. Karta pracy ucznia.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

- przywitanie

- sprawdzenie obecności

- sprawdzenie zadania domowego

- podanie tematu lekcji.

(5 min)

b) Faza realizacyjna

1. Metodą pogadanki, zapoznanie uczniów z pojęciem muzyki ilustracyjnej. Omówienie jej zastosowania i formy przedstawiającej sytuację programową. Wskazanie elementów dzieła muzycznego składających się na cechy charakterystyczne przedstawiania muzycznej opowieści.

2. Wysłuchanie i percepcja I części koncertu skrzypcowego „Wiosna” Antoniego Vivaldiego z cyklu „Cztery pory roku”. Omówienie cech brzmieniowych, kolorystycznych, agogicznych, dynamicznych mówiących o programowości muzyki i jej ilustracyjności.

3. Wspólne konstruowanie definicji muzyki programowej.

4. Zapisanie definicji podanej przez nauczyciela.

   • Notatka

Muzyka ilustracyjna – utwory przedstawiające za pomocą środków muzycznych - fabułę literacką, obraz, ideę. Muzyka programowa wywołuje u słuchacza określone skojarzenia wywołane za pomocą tytułu, komentarza do utworu lub motta podanych czasem przez kompozytora, w połączeniu z odpowiednimi sugestiami dźwiękowymi, na przykład w zestawieniu z motywami przewodnimi czy naśladowaniem zjawisk akustycznych (szum wiatru, śpiew ptaków). Muzyka programowa pełni funkcję ekspresywną.

5. Wysłuchanie i percepcja utworu Mikołaja Rimskiego Korsakowa – „Lot trzmiela”. Wskazanie, metodą pogadanki, cech charakterystycznych dla muzyki ilustracyjnej w tym utworze. Wskazanie tych elementów dzieła muzycznego, które określają ilustracyjność muzyki.

6. Wysłuchanie i percepcja „Orawy” Wojciecha Kilara. Objaśnienie programu utworu oraz omówienie - metodą pogadanki - odczuć i emocji związanych z wysłuchaniem utworu.

7. Wyjaśnienie pojęcia muzyka absolutna. Wskazanie różnicy między muzyką programową i muzyką absolutną.

(35 min)

c) Faza podsumowująca

Zapisanie notatki przez uczniów do zeszytów.

• Notatka:

Muzyka absolutna – jest to muzyka, która nie posiada tytułu ani programu. Utwory wyzwalają w słuchaczach różne, często odmienne, uczucia i obrazy. Jednak obrazy te zależą tylko i wyłącznie od wyobraźni ludzi i ich wrażliwości.

(5 min)

5. Bibliografia

1. Janusz Ekiert, Bliżej muzyki. Encyklopedia.

2. Elżbieta Korowajczyk, Moja muzyka. Podręcznik dla klas 4‑6.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

Wyjaśnianie najważniejszych zagadnień z zakresu muzyki programowej.