Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R15NFcV0R8BKy1

Muzyka zeszłego stulecia – Wiechowicz, Sikorski, Szeligowski

Źródło: online-skills, licencja: CC0.

Ważne daty

1893 – rok urodzenia Stanisława Wiechowicza, Kroszyce koło Kielc

1895 – rok urodzenia Kazimierza Sikorskiego, Zürich

1896 – rok urodzenia Tadeusza Szeligowskiego, Lwów

1908‑11 – studia Stanisława Wiechowicza w klasie organów w Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego w Krakowie

1911‑19 – nauka Kazimierza Sikorskiego w Wyższej Szkole Muzycznej przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym – dyplom w klasie kompozycji Felicjana Szopskiego

1912‑13 – studia Stanisława Wiechowicza w klasie teorii muzyki i kompozycji w Instytucie Emila Jaques‑Dalcroze’a w Hellerau koło Drezna

1914‑16 – studia Stanisława Wiechowicza w klasie teorii muzyki i kompozycji w Konserwatorium Carskim Rosyjskiego Towarzystwa Muzycznego w Petersburgu

1925 – stypendium Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego dla Kazimierza Sikorskiego na studia kompozytorskie u Nadii Boulanger w Paryżu

1926‑27 – kontynuacja studiów przez Stanisława Wiechowicza w Schola Cantorum w Paryżu

1928 – Stanisław Wiechowicz laureatem I nagrody na konkursie ogłoszonym z okazji Wszechsłowiańskiego Zjazdu Śpiewaczego za utwór Oj ty wolo na chór mieszany

1928 – założenie Towarzystwa Wydawniczego Muzyki Polskiej przez Kazimierza Sikorskiego oraz Tadeusza Ochlewskiego, Bronisława Rutkowskiego i Teodora Zalewskiego

1929 – studia kompozytorskie Tadeusza Szeligowskiego u Nadii Boulanger w Paryżu jako stypendysta Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego

1930 – wyróżnienie dla Tadeusza Szeligowskiego za utwór Suita archaiczna na orkiestrę na Konkursie Kompozytorskim im. Henryka Melcera w Warszawie

1928‑30 – Kazimierz Sikorski zastępcą prezesa Sekcji Polskiej Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej

1931 – uzyskanie dyplomu z zakresu kompozycji w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Warszawie i rozpoczęcie pracy jako wykładowca w Konserwatorium Muzycznym w Poznaniu przez Stanisława Wiechowicza

1934 – I nagroda za pieśń Regina coeli laetare na chór dla Tadeusza Szeligowskiego na Konkursie Małopolskiego Związku Towarzystw Śpiewaczych i Muzycznych we Lwowie

1935 – Państwowa Nagroda Muzyczna dla Kazimierza Sikorskiego

1939 – Stanisław Wiechowicz laureatem Państwowej Nagrody Muzycznej za całokształt działalności kompozytorskiej

1940‑44 – Kazimierz Sikorski dyrektorem Staatliche Musikschule w Warszawie (pod tą nazwą wznowiona została działalność Państwowego Konserwatorium Muzycznego)

od 1945 – początek pracy pedagogicznej Kazimierza Sikorskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Łodzi, pełnienie funkcji dziekana, a następnie rektora

1948 – I nagroda uzyskana przez Stanisława Wiechowicza na Międzynarodowym Olimpijskim Konkursie Sztuki w Londynie za utwór Kantata żniwna (olimpijska) na 8‑głosowy chór mieszany

1949 – III nagroda dla Tadeusza Szeligowskiego za Sonatę d‑moll na fortepian na Konkursie Kompozytorskim im. Fryderyka Chopina

1951 – Nagroda Związku Kompozytorów Polskich dla Kazimierza Sikorskiego (po raz pierwszy)

od 1951 – początek pracy pedagogicznej Kazimierza Sikorskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie, następnie objęcie funkcji rektora

1951‑54 – Tadeusz Szeligowski Prezesem Zarządu Głównego Związku Kompozytorów Polskich

1953 – Nagroda Związku Kompozytorów Polskich dla Stanisława Wiechowicza za całokształt twórczości

1954‑59 – Kazimierz Sikorski prezesem Związku Kompozytorów Polskich

1956 – Kazimierz Sikorski jednym z organizatorów Festiwalu Warszawska Jesień

1961 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki dla Stanisława Wiechowicza za utwórList do Marc Chagalla na głosy solowe, recytatorów, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną

1961 – powołanie Festiwalu Poznańska Wiosna Muzyczna przez Tadeusza Szeligowskiego

1963 – rok śmierci Stanisława Wiechowicza, Kraków

1963 – rok śmierci Tadeusza Szeligowskiego, Poznań

1963 – nagroda pośmiertna Związku Kompozytorów Polskich dla Tadeusza Szeligowskiego za całokształt twórczości

1975 – tytuł doktora honoris causa nadany Kazimierzowi Sikorskiemu przez Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną w Warszawie

1986 – rok śmierci Kazimierza Sikorskiego, Warszawa

1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

RW2cdaEKevkcY1
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.

I. Muzyka w ujęciu historycznym – periodyzacja, język, właściwości i charakterystyka.
8. Muzyka XX i XXI wieku. Uczeń:
4) omawia polską muzykę XX wieku i jej twórców, dokonując klasyfikacji zgodnie ze stylami i kierunkami: Stanisław Wiechowicz, Kazimierz Sikorski oraz Tadeusz Szeligowski.
II. Analiza i interpretacja dzieł muzycznych. Uczeń:
1. zna podstawowe terminy i pojęcia właściwe dla opisu i zrozumienia wybranych dzieł muzycznych.

Nauczysz się

charakteryzować twórczość utalentowanych polskich kompozytorów XX wieku: Stanisława Wiechowicza, Kazimierza Sikorskiego oraz Tadeusza Szeligowskiego;

dostrzegać piękno i różnorodność muzyki współczesnej;

dostrzegać muzyczny potencjał dźwięków otoczenia i rozwijać wyobraźnię muzyczną;

rozwijać umiejętności pracy samodzielnej oraz pracy w grupie.

Słowo wstępu o wybitnych polskich

To artyści wszechstronni, specjalizujący się nie tylko w dziedzinie kompozycji, ale także w innych, jak m.in. dyrygentura, teoria muzyki, pedagogika czy krytyka muzyczna. Każdy z trojga wymienionych kompozytorów spełniał się także jako doskonały organizator życia muzycznego. Dzięki wybitnym polskim artystom doszło do powołania ważnych instytucji i organizacji muzycznych, jak np. Zjednoczenie Polskich Zespołów Śpiewaczych i Instrumentalnych, czasopisma Muzyka Polska, Towarzystwa Wydawniczego Muzyki Polskiej, Zarządu Stowarzyszenia Kompozytorów Polskich, Filharmonii Poznańskiej czy Festiwalu Poznańska Wiosna Muzyczna. Warto zapoznać się z sylwetkami artystycznymi i opisem twórczości Stanisława Wiechowicza, Kazimierza Sikorskiego oraz Tadeusza Szeligowskiego.

R1Y2nmw8KRk5C
Ilustracja interaktywna przedstawia Tadeusza Szeligowskiego. Na czarno białej fotofrafi widzimy starszego meżczyznę. Ma wysokie czoło, włosy zaczesane do góry. Podpiera głowę ręką. Ubrany jest w koszule i ciemny garnitur. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. W XX wieku w Polsce działało wielu utalentowanych, wielokrotnie nagradzanych kompozytorów, wśród nich należy wskazać trzy nazwiska – Stanisław Wiechowicz, Kazimierz Sikorski oraz Tadeusz Szeligowski.
Tadeusz Szeligowski, wikipedia.org, domena publiczna
R1FTglAuFTulP
Ilustracja interaktywna przedstawia: Kazimierza Sikorskiego. Czarno-biała fotografia przedstawia starszego meżczyznę. Twarz ma pomarszczoną, na nosie okulary w grubych, ciemnych oprawkach. Ubrany jest w ciemny garnitur, białą koszulę i krawat. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Zarówno Szeligowski jak i Sikorski to artyści wszechstronni, specjalizujący się nie tylko w dziedzinie kompozycji, ale także w innych, jak m.in. dyrygentura, teoria muzyki, pedagogika czy krytyka muzyczna. Każdy z trojga wymienionych kompozytorów spełniał się także jako doskonały organizator życia muzycznego.
Kazimierz Sikorski, polmic.pl, CC BY 2.0
R1WGEuzz0Dsjw1
Stanisław Wiechowicz, amuz.krakow.pl, CC BY 2.0
R1aGtVzEGUSUu1
Utwór: Stanisław Wiechowicz, „Mazurek” na skrzypce i fortepian. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się spokojnym charakterem.

Wokół życia i twórczości Stanisława Wiechowicza

Stanisław Wiechowicz był wszechstronnym polskim artystą XX wieku. Specjalizował się nie tylko w dziedzinie kompozycji, ale także pedagogiki, organów, teorii muzyki, krytyki muzycznej oraz dyrygentury. Kompozytor, żyjący w latach 1893–1963, początkowo studiował grę na organach w Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego w Krakowie (1908‑1911), a następnie teorię muzyki i kompozycję w Instytucie Emila Jacques‑Dalcroze’a w Hellerau koło Drezna (1912‑1913) oraz w Konserwatorium Carskiego Rosyjskiego Towarzystwa Muzycznego w Petersburgu (1914‑1916). W związku z powołaniem do armii rosyjskiej został zmuszony do przerwania studiów. Po demobilizacji w 1918 r., zamieszkał w Charkowie, gdzie pracował jako nauczyciel solfeżu i rytmiki w szkole prowadzonej przez żonę Walentynę Szaposznikow‑Wiechowiczową. Od 1921 r. mieszkał w Poznaniu, gdzie prowadził aktywną działalność artystyczną, realizując się twórczo w różnych dziedzinach: był kierownikiem artystycznym i dyrygentem Koła Śpiewackiego Polskiego (od 1931 r. przekształconego w Poznańskie Towarzystwo Oratoryjne), prowadził także następujące zespoły – Chór im. Fryderyka Chopina (1927‑1930), Chór Męski Echo (1928‑1930) oraz Chór Mieszany im. Stanisława Moniuszki.

RfT1WagB2BXfN
Ilustracja interaktywna przedstawia fragment zapisu nutowego na pięciolinii. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: możliwość odtworzenia utworu "Na Glinianym Wazoniku" autorstwa Stanisława Wiechowicza w wykonaniu Chóru Uniwersytetu Śląskiego Harmonia.Kompozycja posiada szybkie tempo. Cechuje się żywiołowym charakterem.
Stanisław Wiechowicz, „Na glinianym wazoniku” na chór mieszany, online-skills, CC BY 3.0

Stanisław Wiechowicz zajmował się także pracą jako redaktor i krytyk muzyczny. Był redaktorem naczelnym Przeglądu Muzycznego, recenzentem muzycznym w Kurierze Poznańskim, a także sprawozdawcą muzycznym w kwartalniku Muzyka Polska. Kolejnym obszarem działalności artysty była praca pedagogiczna. Od 1921 r. był nauczycielem przedmiotów teoretycznych w Państwowej Akademii i Szkole Muzycznej w Poznaniu, z kolei od 1923 r. pracował jako wykładowca teorii muzyki w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Poznaniu. W latach 1926‑1927 postanowił kontynuować studia jako stypendysta w Schola Cantorum w Paryżu. Stanisław Wiechowicz uzyskał dyplom z zakresu kompozycji w 1931 r. w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Warszawie, po czym rozpoczął pracę jako wykładowca kompozycji w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Poznaniu.

Warto wspomnieć także najważniejsze sukcesy kompozytorskie Stanisława Wiechowicza. Otrzymał: I nagrodę na konkursie ogłoszonym z okazji Wszechsłowiańskiego Zjazdu Śpiewaczego za utwór Oj, ty Wolo na chór mieszany (1928), Państwową Nagrodę Muzyczną za całokształt działalności kompozytorskiej (1939), I nagrodę na Międzynarodowym Olimpijskim Konkursie Sztuki w Londynie za utwór Kantata żniwna (olimpijska) na 8‑głosowy chór mieszany (1948), Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich za całokształt twórczości (1953) czy Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za utwór List do Marc Chagalla na głosy solowe, recytatorów, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną (1961).

Stanisław Wiechowicz prowadził także aktywną działalność artystyczną w czasie II wojny światowej. Nauczał oraz zbierał materiały do podręczników z zakresu dyrygowania, form wokalnych czy historii muzyki chóralnej (w latach późniejszych opublikował takie podręczniki, jak m.in. Dyrygent chóralny i formy wokalne czy Czytanie partytur). Po wojnie zamieszkał w Krakowie, gdzie spełniał się jako profesor kompozycji i teorii muzyki w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej. Znanymi uczniami Stanisława Wiechowicza byli m.in. następujący kompozytorzy: Krzysztof Penderecki, Juliusz Łuciuk czy Krzysztof Meyer. Warto podkreślić, że Wiechowicz pełnił również funkcję dziekana Wydziału Pedagogicznego oraz prorektora. Utalentowany polski artysta potrafił także łączyć obowiązki profesora z prowadzeniem różnych organizacji – był m.in. honorowym dyrektorem Zjednoczenia Polskich Zespołów Śpiewaczych i Instrumentalnych, współpracował także regularnie z Polskim Wydawnictwem Muzycznym.

R14MdmlwwMvV2
Ilustracja interaktywna przedstawia: Stanisław Wiechowicz, pierwsza strona partytury pieśni „Bez wodę koniczki” na chór mieszany a cappella. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Twórczość Stanisława Wiechowicza reprezentuje jeden z najbardziej interesujących przykładów stylu narodowego w muzyce polskiej XX w., gdzie główną sferę inspiracji stanowiła polska muzyka ludowa. Stanisław Wiechowicz koncentrował się przede wszystkim na twórczości chóralnej. Co ważne – kompozytor wniósł nową jakość do polskiej muzyki chóralnej, przenosząc do faktury wokalnej cechy charakterystyczne dla faktury instrumentalnej, jak np. dialogowanie. Pierwsze próby kompozytorskie to przede wszystkim opracowania artystyczne oryginalnych pieśni ludowych, ale stopniowo Wiechowicz zaczął tworzyć własne struktury melodyczne inspirowane melodiami ludowymi. Na jego twórczość składa się ponad 165 utworów chóralnych, w tym większość przeznaczonych na chór a cappella. Wśród najbardziej cenionych kompozycji chóralnych należy wymienić następujące: Słowo o Jakubie Szeli, Oj, ty Wolo, Mruczkowe bajki, Na glinianym wazoniku, Kujawiak‑ballada, Kantata żniwna czy Passacaglia i fuga.
Stanisław Wiechowicz, pierwsza strona partytury pieśni „Bez wodę koniczki” na chór mieszany a cappella, online-skils, CCBY3.0
R10uLq1R7Hjc5
Ilustracja interaktywna przedstawia fragment zapisu nutowego na pięciolinii. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: możliwość odtworzenia utworu Stanisława Wiechowicza „Chmiel – taniec weselny” na orkiestrę pod dyrygenturą Jana Kranza. Kompozycja posiada szybkie tempo. Cechuje się żywiołowym charakterem.
Stanisław Wiechowicz, „Chmiel – taniec weselny” na orkiestrę, online-skills, CC BY 3.0

Jednym z najważniejszych i pierwszych utworów orkiestrowych, które zapewniły Stanisławowi Wiechowiczowi duże uznanie, jest Chmiel – taniec weselny, który stał się najczęściej grywanym utworem polskiego kompozytora, wielokrotnie prezentowanym na całym świecie. Wśród innych docenianych, nagradzanych na konkursach kompozytorskich utworów orkiestrowych Stanisława Wiechowicza, warto wymienić: Kantatę romantyczną do słów Adama Mickiewicza, uznawany za wybitne polskie dzieło neoklasyczne Koncert staromiejski, List do Marc Chagalla oraz utwór Gołębica.

m3921ee785dd85b67_0000000000113

Wokół życia i twórczości Kazimierza Sikorskiego

Kolejnym wybitnym polskim kompozytorem XX wieku był, żyjący w latach 1895–1986, Kazimierz Sikorski. Początkowo uczył się w Wyższej Szkole Muzycznej przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym (1911‑1919), uzyskując dyplom z zakresu kompozycji w klasie Felicjana Szopskiego. Wszechstronny artysta studiował także inne kierunki – filozofię i prawo na Uniwersytecie Warszawskim oraz muzykologię u Adolfa Chybińskiego na Uniwersytecie Lwowskim. Po zakończeniu studiów Kazimierz Sikorski rozpoczął pracę pedagogiczną – początkowo jako nauczyciel harmonii, kontrapunktu, solfeżu, form muzycznych i instrumentoznawstwa w Konserwatorium Muzycznym Heleny Kijeńskiej‑Dobkiewiczowej w Łodzi. Uzdolniony kompozytor postanowił kontynuować studia w klasie Nadii Boulanger w Paryżu, co umożliwiło mu otrzymanie stypendium Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w 1925 r. Po powrocie do Polski Sikorski kontynuował pracę pedagogiczną – w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Poznaniu (1926–1927) oraz w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Warszawie (1927‑1939). Na przełomie lat 20. i 30. artysta pełnił wiele różnych funkcji – był współredaktorem Kwartalnika Muzycznego (późniejszego czasopisma Muzyka Polska) wraz z Adolfem Chybińskim, przy współpracy z innymi artystami założył Towarzystwo Wydawnicze Muzyki Polskiej; był członkiem założycielem, a następnie członkiem Zarządu Stowarzyszenia Kompozytorów Polskich oraz zastępcą prezesa Sekcji Polskiej Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej.

R1PkCjY7qAQuW1
Utwór: Kazimierz Sikorski, „Wierzba" na chór mieszany a cappella. Kompozycja posiada wolne tempo. Cechuje się wirtuozerskim charakterem.
RD139yCw5YsYP
Ilustracja interaktywna przedstawia: Kazimierz Sikorski, okładka podręcznika do nauki harmonii. Okładka ksiązki jest cała w prostokaty. Część niebieskich a część pomarańczowych. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Kazimierz Sikorski równie intensywną działalność artystyczną prowadził w czasie wojny – był dyrektorem Staatliche Musikschule w Warszawie (pod tą nazwą wznowiona została działalność Państwowego Konserwatorium Muzycznego). Po 1945 r. utalentowany polski kompozytor skoncentrował się na działalności pedagogicznej w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Łodzi i Warszawie, pełniąc także kolejno funkcje dziekana i rektora. Warto wspomnieć nazwiska wybitnych absolwentów z klasy kompozycji Kazimierza Sikorskiego – Grażyna Bacewicz, Tadeusz Baird, Zygmunt Krauze, Roman Maciejewski, Andrzej Panufnik czy Kazimierz Serocki, ale także z klasy teorii muzyki – Maria Dziewulska, Krystyna Tarnawska‑Kaczorowska czy Franciszek Wesołowski. W jego dorobku odnajdziemy szereg podręczników, m.in. do harmonii, kontrapunktu oraz instrumentoznawstwa.
Kazimierz Sikorski, okładka podręcznika do nauki harmonii, empik.com, CC BY 2.0

W kolejnych latach Kazimierz Sikorski pełnił wiele zaszczytnych funkcji: był prezesem Związku Kompozytorów Polskich (1954–1959), przewodniczącym Polskiej Rady Muzycznej (1965), prezesem Zarządu Towarzystwa im. Fryderyka Chopina (1972–1980), a następnie prezesem honorowym. Warto też wspomnieć, że w 1956 r. pomagał w organizacji prestiżowego festiwalu muzyki współczesnej Warszawska Jesień.

Kazimierz Sikorski w ciągu swojej działalności kompozytorskiej wielokrotnie otrzymywał różne nagrody, jak np. Państwową Nagrodę Muzyczną (1935), Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich (1951, 1975) czy tytuł doktora honoris causa nadany artyście przez Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną w Warszawie (1975).

RVqtfmWSDPW67
Ilustracja interaktywna przedstawia fragment zapisu nutowego na pięciolinii. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: możliwość odtworzenia utworu Kazimierza Sikorskiego „III Symfonia” na orkiestrę pod dyrygenturą Stanisława Wisłockiego. Kompozycja posiada wolne tempo. Cechuje się tajemniczym charakterem.
Kazimierz Sikorski, „III Symfonia”, online-skills, CC BY 3.0

Twórczość Kazimierza Sikorskiego rozwijała się w sposób ewolucyjny. Początkowo była zakorzeniona w stylu późnoromantycznym (I Symfonia, Sekstet smyczkowy), następnie w neoklasycznym (7 koncertów na instrumenty dęte), a także w kręgu nieawangardowej współczesności (m.in. Koncert na fagot i orkiestrę, w którym kompozytor posłużył się techniką dodekafoniczną). Świadectwem talentu kompozytorskiego Kazimierza Sikorskiego jest m.in. III Symfonia, w której twórca zestawił barokowy schemat formalny i melodykę modalną z ekspresją neoromantyczną.

Jak twierdził sam kompozytor: Najważniejszą zasadą, jaka powinna obowiązywać każdego twórcę, bez względu na jego poszanowania nowoczesności, to zasada poszanowania tradycji, bez czego nie ma postępu.

R1DciUW2ZY27e
Ilustracja interaktywna przedstawia fragment zapisu nutowego na pięciolinii. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: możliwość odtworzenia utworu Kazimierza Sikorskiego, opr. melodii kurpiowskiej „Kalina” w wykonaniu Zespołu wokalnego IMPREVISTI. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się wirtuozerskim charakterem.
Kazimierz Sikorski, opr. melodii kurpiowskiej „Kalina”, online-skills, CC BY 3.0

Wśród utworów Kazimierza Sikorskiego odnaleźć można wiele kompozycji chóralnych, w tym opracowania różnych melodii ludowych. W jego twórczości dominuje także nurt utworów pedagogicznych, ponieważ kompozytor był szczególnie zainteresowany wychowaniem muzycznym dzieci i młodzieży. Wśród utworów pedagogicznych znajdują się m.in. koncerty solowe.

Wokół życia i twórczości Tadeusza Szeligowskiego

RDtxXjj3aPBCs
Ilustracja interaktywna przedstawia: Tadeusz Szeligowski przy fortepianie. Czarno-biała fotografia przedstawia mężczyznę w średnim wieku. Siedzi on przy fortepianie. Ubrany jest w ciemny garnitur i jasną koszulę. Włosy ma zaczesane do tyłu. Patrzy w kadr. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Wśród utalentowanych polskich kompozytorów XX w. należy także wymienić kompozytora urodzonego w 1896 r. we Lwowie, a zmarłego w 1963 r. w Poznaniu – Tadeusza Szeligowskiego.
Tadeusz Szeligowski przy fortepianie, wolnypoznan.pl, CC BY 2.0

Początkowo uczył się gry na fortepianie w klasie Viléma Kurza oraz teorii muzyki u Stanisława Niewiadomskiego w Galicyjskim Konserwatorium Muzycznym we Lwowie. Następnie studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim, uzyskując tytuł doktora (1918–1922) oraz muzykologię na Uniwersytecie Jagiellońskim (1921‑1928). Następnie poświęcił się pedagogice muzycznej wykładając historię muzyki w Konserwatorium Muzycznym w Wilnie (1925‑1927). Postanowił jednak rozwijać się także w dziedzinie kompozycji – stąd decyzja o nauce kompozycji u Nadii Boulanger oraz nauce instrumentacji u Paula Dukasa. Dalsze studia artyście umożliwiło otrzymanie stypendium Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Po powrocie do kraju w 1931 r., nauczał teorii muzyki i kompozycji w Poznańskim Konserwatorium Muzycznym, a lata wojny spędził ponownie w Wilnie, gdzie pracował jako organista w kościele św. Kazimierza.

RHQQcsq2pHfJM1
Utwór: Tadeusz Szeligowski, „Na łące”, „Suita” na dwa fortepiany, „Pastorale”. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się spokojnym charakterem.

Kolejne lata Tadeusz Szeligowski spędził jako dyrektor Państwowej Szkoły Średniej i Umuzykalnienia w Lublinie (1945), a następnie jako organizator Państwowej Wyższej Szkoły Operowej w Poznaniu oraz Filharmonii Poznańskiej (od 1947). Następne lata wiązały się przede wszystkim z pracą pedagogiczną w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie i Poznaniu, sprawowaniem funkcji prezesa Zarządu Głównego Związku Kompozytorów Polskich (1951‑1954) oraz z powołaniem do życia prestiżowego festiwalu Poznańska Wiosna Muzyczna.

Warto też wspomnieć o licznych sukcesach, które Tadeusz Szeligowski osiągał na konkursach kompozytorskich, m.in. zdobycie wyróżnienia za utwór Suita archaiczna na orkiestrę na Konkursie Kompozytorskim im. Henryka Melcera w Warszawie (1930), I nagrody za pieśń Regina coeli laetare na chór na Konkursie Małopolskiego Związku Towarzystw Śpiewaczych i Muzycznych we Lwowie (1934), III nagrody za Sonatę d‑moll na fortepian na Konkursie Kompozytorskim im. Fryderyka Chopina (1949) czy nagrody pośmiertnej Związku Kompozytorów Polskich za całokształt twórczości (1963).

RCBeX2S02f7bo1
Utwór: Tadeusz Szeligowski, „Kwintet na instrumenty dęte”. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się spokojnym charakterem.

Tadeusz Szeligowski był kompozytorem wszechstronnym, tworzącym liczne utwory w różnych gatunkach muzycznych. W poszczególnych kompozycjach dominują następujące sfery inspiracji: polska muzyka ludowa (Wesele lubelskie), archaizacjaArchaizacjaarchaizacja renesansowa (Bunt żaków), wpływ neoklasycyzmuNeoklasycyzmneoklasycyzmu (Koncert na fortepian), ekspresja neoromantyczna (Epitaphium na śmierć Karola Szymanowskiego) czy technika dodekafoniczna (Trio na skrzypce, wiolonczelę i fortepian).

Kompozytor tworzył muzykę komunikatywną, doskonałą pod kątem warsztatu twórczego. Interesowały go przede wszystkim wpływy tradycji muzycznej. Wiele utworów powstało z myślą o zespołach amatorskich, ponieważ Szeligowski był propagatorem upowszechniania muzyki.

R19qq1IGegUvP
Ilustracja interaktywna przedstawia fragment zapisu nutowego na pięciolinii. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: możliwość odtworzenia utworu Tadeusza Szeligowskiego „Angeli słodko śpiewali” w wykonaniu Cantores Ecclesiae pod dyrygneturą Barbary Pazur. Utwór został wykonany w czasie koncertu, który odbył się w ramach przewodu kwalifikacyjnego I stopnia Barbary Pazur w Kościele Akademickim KUL w Lublinie 2 czerwca 2001. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się wirtuozerskim charakterem.
Tadeusz Szeligowski, „Angeli słodko śpiewali”, online-skills, CC BY 3.0

Wielu krytyków muzycznych uważało Tadeusza Szeligowskiego za kompozytora eklektycznego i konserwatywnego. We wczesnym okresie swej twórczości kompozytor odwoływał się wielokrotnie do tradycyjnych wzorców, ale trzeba jednak zauważyć, że w latach późniejszych poszukiwał nowych i oryginalnych rozwiązań, odwołując się m.in. do techniki dodekafonicznejDodekafoniatechniki dodekafonicznej. Poza tym doprowadził do powstania festiwalu muzyki współczesnej Poznańska Wiosna Muzyczna, który odbywa się także obecnie i jest kierowany przez Artura Kroschela.

m3921ee785dd85b67_0000000000137

Filharmonia Poznańska

R1PHmFOgJ0iWr1
Prezentacja 3D obiektu przedstawiająca Filharmonie Poznańską. Filharmonia Poznańska została założona w 1947 r. z inicjatywy wybitnego polskiego kompozytora, Tadeusza Szeligowskiego. Salą koncertową Filharmonii jest aula Uniwersytetu Adama Mickiewicza. Przez kolejne lata XX i XXI w. Filharmonią kierowali wybitni artyści, m.in. Wojciech Rajski, Wojciech Michniewski, José Maria Florêncio. Obecnie dyrektorem jest Wojciech Nentwig. Warto podkreślić, iż Filharmonia w Poznaniu od 24 września 1999 r. nosi imię wybitnego polskiego kompozytora – Tadeusza Szeligowskiego. Fotografia przedstawia szary duży budynek z dużą ilością okien. Przed budynkiem stoją zaparkowane samochody. Na górze napis: Filharmonia Poznańska - Poznańskie słowiki.
Prezentacja Filharmonii Poznańskiej

Filharmonia Poznańska została założona w 1947 r. z inicjatywy wybitnego polskiego kompozytora, Tadeusza Szeligowskiego. Salą koncertową Filharmonii jest Aula Uniwersytetu Adama Mickiewicza. Przez kolejne lata XX i XXI w. Filharmonią kierowali wybitni artyści, m.in. Wojciech Rajski, Wojciech Michniewski, José Maria Florêncio. Obecnie dyrektorem jest Wojciech Nentwig. Warto podkreślić, iż Filharmonia w Poznaniu od 24 września 1999 r. nosi imię wybitnego polskiego kompozytora – Tadeusza Szeligowskiego.

m3921ee785dd85b67_0000000000240

Zadania

RjZl1mJ6bJIML
Ćwiczenie 1
Filharmonia Poznańska nosi imię znakomitego polskiego kompozytora – wskaż którego. Możliwe odpowiedzi: 1. Kazimierza Sikorskiego, 2. Stanisława Wiechowicza, 3. Tadeusza Szeligowskiego
RXx8svrk4JK1b
Ćwiczenie 2
Przyporządkuj nazwiska kompozytorów do ich wizerunków.
Inna wersja zadania

Wyjaśnij pojęcie awangarda.

Ćwiczenie 3

Przyporządkuj utwory do wybranych polskich kompozytorów, którzy je stworzyli.

RKSleaQfqsxxs1
Re19fepJ4PdhC1
R1E0lYXdE0r831
Przewiń
Głośność
    R14Ao7KtYtl2y
    Przyporządkuj utwory do wybranych polskich kompozytorów, którzy je stworzyli. Utwór 1 Możliwe odpowiedzi: 1. Kazimierz Sikorski, Pięć pieśni ludowych na chór mieszany a cappella, 2. Stanisław Wiechowicz, Mazurek na skrzypce i fortepian, 3. Tadeusz Szeligowski, Kwintet na instrumenty dęte Utwór 2 Możliwe odpowiedzi: 1. Kazimierz Sikorski, Pięć pieśni ludowych na chór mieszany a cappella, 2. Stanisław Wiechowicz, Mazurek na skrzypce i fortepian, 3. Tadeusz Szeligowski, Kwintet na instrumenty dęte Utwór 3 Możliwe odpowiedzi: 1. Kazimierz Sikorski, Pięć pieśni ludowych na chór mieszany a cappella, 2. Stanisław Wiechowicz, Mazurek na skrzypce i fortepian, 3. Tadeusz Szeligowski, Kwintet na instrumenty dęte
    Inna wersja zadania

    Wyjaśnij pojęcie neoklasycyzm.

    R7DnCZdC9ed6e
    Ćwiczenie 4
    Kazimierz Sikorski był nie tylko kompozytorem, ale także autorem wielu ważnych podręczników. Wskaż ich tytuły. Możliwe odpowiedzi: 1. Harmonia, 2. Kontrapunkt, 3. Historia muzyki
    R1ZOSaJouwGtw
    Ćwiczenie 5
    Stanisław Wiechowicz jako wszechstronny artysta był studentem różnych specjalności. Wskaż których. Możliwe odpowiedzi: 1. organy, 2. teoria muzyki, 3. kompozycja
    R1TOYqmgmUeon
    Ćwiczenie 6
    W jakim mieście urodził się Tadeusz Szeligowski? Możliwe odpowiedzi: 1. w Kijowie, 2. w Poznaniu, 3. we Lwowie
    RmmcdUpB7u9tL
    Ćwiczenie 7
    Określ zdanie prawdziwe. Możliwe odpowiedzi: 1. W latach 1954-1959 Kazimierz Sikorski był prezesem Związku Kompozytorów Polskich., 2. W latach 1954-1959 Kazimierz Sikorski był dyrektorem Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej Warszawska Jesień., 3. W latach 1954-1959 Kazimierz Sikorski był prezesem Zarządu Towarzystwa im. Fryderyka Chopina.
    Polecenie 1

    Tadeusz Szeligowski był jednym z organizatorów Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. H. Wieniawskiego. Przypomnij sobie najważniejsze informacje dotyczące życia i twórczości Henryka Wieniawskiego. Czy potrafisz wymienić kilku laureatów Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. H. Wieniawskiego?

    ROSaJotYmSBf4
    Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.

    Słownik pojęć

    Archaizacja
    Archaizacja

    z gr. archaios – dawny; stylizacja mająca na celu nadanie dziełu kolorytu danej epoki.

    Awangarda
    Awangarda

    kierunek w sztuce XX w., charakteryzujący się sprzeciwem wobec tradycji, poszukiwanie elementu novum, eksperymentowanie.

    Dodekafonia
    Dodekafonia

    technika komponowania za pomocą dwunastu dźwięków, stworzona przez austriackiego kompozytora Arnolda Schönberga w latach 20. XX w.

    Neoklasycyzm
    Neoklasycyzm

    kierunek w muzyce XX w., który nawiązuje do klasycyzmu i baroku, przedstawiciele neoklasycyzmu w muzyce polskiej to m.in. G. Bacewicz, M. Spisak, B. Szabelski.

    Źródło:

    encyklopedia.pwn.pl

    m3921ee785dd85b67_0000000000283

    Biblioteka muzyczna

    R1aGtVzEGUSUu1
    Utwór: Stanisław Wiechowicz, „Mazurek” na skrzypce i fortepian. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się spokojnym charakterem.
    R1PkCjY7qAQuW1
    Utwór: Kazimierz Sikorski, „Wierzba" na chór mieszany a cappella. Kompozycja posiada wolne tempo. Cechuje się wirtuozerskim charakterem.
    RHQQcsq2pHfJM1
    Utwór: Tadeusz Szeligowski, „Na łące”, „Suita” na dwa fortepiany, „Pastorale”. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się spokojnym charakterem.
    RCBeX2S02f7bo1
    Utwór: Tadeusz Szeligowski, „Kwintet na instrumenty dęte”. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się spokojnym charakterem.
    RfT1WagB2BXfN
    Ilustracja interaktywna przedstawia fragment zapisu nutowego na pięciolinii. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: możliwość odtworzenia utworu "Na Glinianym Wazoniku" autorstwa Stanisława Wiechowicza w wykonaniu Chóru Uniwersytetu Śląskiego Harmonia.Kompozycja posiada szybkie tempo. Cechuje się żywiołowym charakterem.
    Stanisław Wiechowicz, „Na glinianym wazoniku” na chór mieszany, online-skills, CC BY 3.0
    R10uLq1R7Hjc5
    Ilustracja interaktywna przedstawia fragment zapisu nutowego na pięciolinii. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: możliwość odtworzenia utworu Stanisława Wiechowicza „Chmiel – taniec weselny” na orkiestrę pod dyrygenturą Jana Kranza. Kompozycja posiada szybkie tempo. Cechuje się żywiołowym charakterem.
    Stanisław Wiechowicz, „Chmiel – taniec weselny” na orkiestrę, online-skills, CC BY 3.0
    RVqtfmWSDPW67
    Ilustracja interaktywna przedstawia fragment zapisu nutowego na pięciolinii. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: możliwość odtworzenia utworu Kazimierza Sikorskiego „III Symfonia” na orkiestrę pod dyrygenturą Stanisława Wisłockiego. Kompozycja posiada wolne tempo. Cechuje się tajemniczym charakterem.
    Kazimierz Sikorski, „III Symfonia”, online-skills, CC BY 3.0
    R1DciUW2ZY27e
    Ilustracja interaktywna przedstawia fragment zapisu nutowego na pięciolinii. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: możliwość odtworzenia utworu Kazimierza Sikorskiego, opr. melodii kurpiowskiej „Kalina” w wykonaniu Zespołu wokalnego IMPREVISTI. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się wirtuozerskim charakterem.
    Kazimierz Sikorski, opr. melodii kurpiowskiej „Kalina”, online-skills, CC BY 3.0
    R19qq1IGegUvP
    Ilustracja interaktywna przedstawia fragment zapisu nutowego na pięciolinii. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: możliwość odtworzenia utworu Tadeusza Szeligowskiego „Angeli słodko śpiewali” w wykonaniu Cantores Ecclesiae pod dyrygneturą Barbary Pazur. Utwór został wykonany w czasie koncertu, który odbył się w ramach przewodu kwalifikacyjnego I stopnia Barbary Pazur w Kościele Akademickim KUL w Lublinie 2 czerwca 2001. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się wirtuozerskim charakterem.
    Tadeusz Szeligowski, „Angeli słodko śpiewali”, online-skills, CC BY 3.0