My Polacy, czyli kto?
Warszawa: wielka flaga biało‑czerwona powiewa nad rondem RadosławaWarszawa 2014 r.
Warszawa ma największy w kraju maszt. Instalacja znajduje się na rondzie Radosława. W przeddzień Święta Niepodległości zawisła na nim biało‑czerwona flaga o powierzchni stu metrów kwadratowych. (...) Fundatorzy chcą, by od 1 sierpnia każdego roku przez 63 dni – tyle, ile trwało Powstanie Warszawskie – na maszcie powiewała biało‑czerwona flaga z symbolem Polski Walczącej. (...) Przy maszcie znajduje się inskrypcja: W 96. rocznicę odzyskania niepodległości Polski, w 70. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego, w 25. rocznicę wolnych wyborów w Polsce, w 10. rocznicę wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, w hołdzie wszystkim, dzięki którym Polska jest dziś wolnym, odrodzonym krajem.
Warszawa: wielka flaga biało‑czerwona powiewa nad rondem Radosława
Wykonajcie polecenie, pracując w kilkuosobowych grupach.
Zapiszczcie wnioski i przedstawcie pozostałej części klasy.
Zastanówcie się, czemu służy wywieszanie flagi narodowej.
My Polacy, czyli kto?
określić, na czym polega i jakie ma znaczenie współczesny patriotyzm;
wyjaśnić, jakie znaczenie w życiu człowieka ma duża i mała ojczyzna;
wskazać źródła i sposoby rozwiązywania konfliktów społecznych.
na czym polega i jakie ma znaczenie tożsamość narodowa;
wskazywać czynniki mające wpływ na kształtowanie się narodu;
wyjaśniać różnice między narodowością a obywatelstwem;
konstytucyjnych obowiązków obywatela polskiego.
Naród
Ziemię zamieszkuje około 7 miliardów ludzi. Należą oni do blisko 3 tysięcy narodowości. Podział świata na państwa nie odzwierciedla tej różnorodności, ponieważ niektóre państwa mają charakter wielonarodowy – zamieszkuje je więcej niż jeden naród. Najliczniejszymi narodami są Chińczycy, Hindusi, Amerykanie i Rosjanie.
Przynależność do narodu, a w jego obrębie do określonych społeczności, ustalanie norm i sposobów porozumiewania, tworzenie kultury czy obrona zamieszkiwanego terytorium maja ogromny wpływ na życie ludzi i historię ludzkości. Często jednak nie jesteśmy świadomi, co jest źródłem tych różnic ani jak wpływają one na nasze zachowania i sposób postrzegania świata. Nawet jeśli uważamy się za obywateli świata, w zetknięciu z innymi kulturami dostrzegamy, że zachowania przedstawicieli różnych społeczności są dla nas nieznane i często niezrozumiałe.
Być Polakiem (...) To jest jak oddech. Jestem Polakiem, ponieważ to w Polsce się urodziłem, wychowałem i uczyłem. Ponieważ w Polsce byłem szczęśliwy i nieszczęśliwy (...) nade wszystko, Polakiem – ponieważ chcę nim być.
Julian Tuwim.
Po przeczytaniu wypowiedzi Juliana Tuwima wykonajcie zadanie, pracując w parach.
Zastanówcie się, co decyduje o naszej tożsamości narodowej.
Zapiszcie wnioski i przedstawcie pozostałej części klasy.
Naród
Naród to wspólnota, trwale ukształtowana duża grupa społeczna, która zamieszkuje określone terytorium (albo wywodzi się z określonego terytorium), posługuje się tym samym językiem, ma wspólną historię, tradycję i kulturę. Naród dąży do posiadania własnego, niezależnego państwa. Poczucie tożsamości narodowej oznacza poczucie przynależności do danego narodu, wiąże się z przypisywaniem sobie oraz akceptacją określonych cech lub właściwości wynikających z tej przynależności.
Zastanów się, z czego lub kogo Polacy mogą być dumni. Przygotuj krótkie uzasadnienie dokonanego wyboru.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej
Naród polityczny
Szczególnym rodzajem narodu jest naród polityczny. Jest to grupa społeczna, dla której wspólne jest przede wszystkim terytorium i państwo zabezpieczające jego interesy. Członkowie narodu politycznego mogą mówić różnymi językami, odwoływać się do różnych tradycji i norm kulturowych, ale mają poczucie przynależności do określonego państwa. Czują odpowiedzialność za losy wspólnoty narodowej, której są częścią, i odpowiedzialność za państwo, które ich łączy.
Mieszkańcy Szwajcarii mają poczucie przynależności do narodu szwajcarskiego, mimo że obowiązują tam cztery języki urzędowe: francuski, niemiecki, włoski i retoromańskiretoromański. W tych językach powstaje również literatura narodowa. To nie przeszkadza Szwajcarom w identyfikacji narodowej.
Amerykanie są wieloetniczną wspólnotą narodową pochodzenia emigracyjnego. Większość stanowią potomkowie białych kolonizatorów i czarnych niewolników. Amerykanie to również potomkowie ludności rdzennej (Indian) i emigrantów pochodzenia azjatyckiego. Obecnie większość Amerykanów posługuje się językiem angielskim.
Pojęciem zbliżonym do narodu jest grupa etniczna. Grupy etniczne są często przedstawiane jako wspólnoty poprzedzające powstanie narodu. Posiadają własną tożsamość, którą, podobnie jak tożsamość narodową, kształtuje historia, kultura, tradycja czy język. Grupy etniczne w przeciwieństwie do narodu nie dążą do posiadania własnego państwa.
Grupa etniczna, której wielu członków prowadzi nadal tradycyjny, wędrowny tryb życia. Romowie nie odwołują się do istniejącego lub historycznego państwa. Posługują się własnym językiem, bardzo dbają o zachowanie tradycyjnych zwyczajów i obyczajów.
Narodowości nie należy utożsamiać z obywatelstwem. Naród to wspólnota oparta na poczuciu tożsamości, a obywatelstwo to więź prawna łącząca jednostkę z państwem. Z obywatelstwa wynikają określone prawa i obowiązki. Obywatelstwo tego samego państwa mogą posiadać osoby o odmiennej tożsamości narodowej.
Obywatelstwo to więź prawna łącząca jednostkę z państwem.
W Polsce obowiązuje zasada prawa krwi. Dziecko nabywa – na mocy prawa – obywatelstwo polskie przez urodzenie z rodziców, z których co najmniej jedno posiada obywatelstwo polskie. Zgodnie z polskim prawem może również zostać zastosowana zasada prawa ziemi. Dzieje się tak wtedy, gdy dziecko urodzi się lub zostanie znalezione na terytorium RP, a oboje rodzice są nieznani lub obywatelstwo ich jest nieokreślone bądź nie mają żadnego obywatelstwa.
Obywatelstwo polskie może być również nadane cudzoziemcowi przez Prezydenta RP. Wniosek o nadanie obywatelstwa polskiego osoby zamieszkałe w Polsce wnoszą za pośrednictwem wojewody właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej, a zamieszkałe za granicą – za pośrednictwem właściwego konsula.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej
Obowiązki obywatela
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r.Art. 82. Obowiązkiem obywatela polskiego jest wierność Rzeczypospolitej Polskiej oraz troska o dobro wspólne.
Art. 83. Każdy ma obowiązek przestrzegania prawa Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 84. Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie.
Art. 85. 1. Obowiązkiem obywatela polskiego jest obrona Ojczyzny.
(...)
Art. 86. Każdy jest obowiązany do dbałości o stan środowiska i ponosi odpowiedzialność za spowodowane przez siebie jego pogorszenie. (...)Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r..
Miejsce pamięci narodowej
Przygotuj krótką prezentację dotyczącą jednego z miejsc pamięci narodowej znajdujących się w twojej miejscowości lub najbliższej okolicy.
Wyjaśnij, jaką postać lub wydarzenia upamiętnia. Przedstaw jego formę (np. pomnik/płyta pamiątkowa/krzyż/kopiec), wygląd, umieszczone na nim symbole i napisy.
Podsumowanie
Naród jest jedną z najważniejszych wspólnot, w których kształtowana jest nasza społeczna tożsamość. Wychowujemy się w określonej kulturze i tradycji, mamy świadomość własnej historii i odrębności. Polska wspólnota narodowa wielokrotnie udowodniła, że potrafi chronić tworzone przez wieki dziedzictwo narodowe. Nawet w sytuacji utraty państwa – zaborów i okupacji - potrafiła skutecznie rozwijać więzi, kształtować kulturę, chronić język ojczysty i pamięć przodków. My jesteśmy jej spadkobiercami. Przekazane dobra i wartości powinniśmy zachować dla przyszłych pokoleń.
Literatura uzupełniająca
Dylewski A., Polska wielu kultur, Świat Książki, Warszawa 2008.
Określ, kiedy obchodzimy podane święta państwowe i narodowe.
2 maja, 15 sierpnia, 11 listopada, 1 sierpnia, 8 maja
| Narodowe Święto Niepodległości | |
| Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej | |
| Narodowy Dzień Zwycięstwa | |
| Narodowy Dzień Pamięci Powstania Warszawskiego | |
| Święto Wojska Polskiego |
Odwołując się wybranej postaci (historycznej lub współczesnej) przedstaw cechy dobrego obywatela. Jakie cechy dobrego obywatela są według ciebie współcześnie najważniejsze?
Projekt edukacyjny: Scena muzyczna jako agora
Cel projektu: analiza przekazu politycznego wybranych współczesnych (z ostatniej dekady) polskich utworów muzycznych.
Zadanie: Wielu współczesnych polskich artystów muzycznych wyraża swoje opinie polityczne i społeczne poprzez własną twórczość. Zorganizujcie się w kilkuosobowe grupy i poszukajcie takich wykonawców/zespołów – przynajmniej trzech różnych na każdą grupę. Wybierzcie po jednym utworze każdego z nich. Następnie zastanówcie się, jakie poglądy polityczne te utwory wyrażają, na przykład co mówią o kondycji państwa polskiego, do jakiego rodzaju patriotyzmu nawołują, jakie wartości wskazują jako pożądane/niepożądane w Polsce. Swoje wnioski zapiszcie.
Realizacja:
praca w grupach,
czas trwania: 6 tygodni,
prezentacja (w wybranej formie) na forum klasy.