Na jaki film wybrać się do kina?
rozpoznasz oraz scharakteryzujesz gatunki i rodzaje filmowe,
określisz gatunki przykładowych filmów,
stworzysz własny scenariusz filmowy na podstawie wybranej lektury szkolnej.
Filmy, podobnie jak literaturę, klasyfikujemy według rodzajów i gatunków. Rodzaje filmowe przyjęło się rozróżniać na podstawie takich kryteriów jak treść filmu, technika powstawania i realizacji, sposób montażu i zamysł twórców co do wrażenia, jakie dzieło ma wywrzeć na odbiorcy. Wyróżniamy następujące rodzaje filmowe:
Film fabularny – oparty na fikcji, w którym rzeczywistość przedstawiona układa się w porządek fabuły, realizowany z udziałem aktorów.
Film animowany – film zrealizowany metodą animacji, tworzony za pomocą zdjęć poklatkowych, rejestrujący na pojedynczych klatkach filmu kolejne fazy ruchu. Animacja może być rysunkowa, lalkowa albo tworzona w technologii cyfrowej.
Film dokumentalny – rodzaj przekazu filmowego lub telewizyjnego polegający
na dokumentowaniu rzeczywistości.
Film oświatowy – rodzaj filmu przeznaczonego dla celów dydaktyczno‑instruktażowych.
Każdy z opisanych rodzajów filmowych można podzielić na gatunki.
Wymień po jednym przykładzie znanego ci filmu: fabularnego, animowanego, dokumentalnego i oświatowego.
Zapoznaj się z prezentacją pt. Gatunki filmowe i wykonaj polecenia.
Na podstawie powyższej prezentacji zredaguj notatkę na temat gatunków filmowych.
Podaj nazwę gatunku filmowego, który lubisz najbardziej. Uzasadnij swoją odpowiedź.
Zastanów się i odpowiedz, dlaczego tak wielu twórców filmowych sięga do gatunku science fictionscience fiction. Uzasadnij swoją odpowiedź.
Seans w kinie nazywany jest seansem na srebrnym ekranie. Dawniej ekrany filmowe faktycznie były srebrne, ponieważ dzięki temu odbijały więcej światła, co dawało ostrzejszy i wyraźniejszy obraz. Współcześnie ekrany kinowe są białe, a do wyświetlania filmów stosuje się lampy o wysokiej mocy. Za kinową rewolucję XXI‑wieku uważa się ekrany LED 3D, które po raz pierwszy uruchomiono w Szwajcarii w 2018 roku. Zamiast projektora do odtwarzania filmów stosuje się wyświetlacz, który umożliwia emitowanie obrazu trójwymiarowego. Specjalne okulary 3D sprawiają, że widz ma możliwość dostrzeżenia przestrzennego obrazu. Obecnie zainteresowaniem widzów cieszą się filmy 4D i 5D, które oprócz trójwymiarowego obrazu, wykorzystują liczne efekty specjalne oddziałujące na zmysły słuchu, dotyku i węchu. Dzięki temu widz ma wrażenie, że przeniósł się do świata, który widzi na ekranie.
Zapoznaj się z zamieszczonym poniżej tekstem Richarda PlattaRicharda Platta i wykonaj ćwiczenia.
Kino. Poznaj sekrety kina – jego historię, rozwój i efekty specjalneFilmy były zawsze ucieczką przed trudnościami życia codziennego. Nawet kiedy brakowało pieniędzy na czynsz i padał deszcz, najbliższe kino oferowało bajkowy świat miłości i romansu, w którym zawsze świeciło słońce i śpiewały ptaki. Romanse ekranowe łączyły najdziwniejsze pary, jednak porządny facet zawsze zdobywał upragnioną dziewczynę. Przebieg romansu nigdy nie był łatwy i często w trzecim akcie pękały serca, ale zazwyczaj pod koniec dochodziło do pełnych powrotów i pojednań. Kinomani nazywali takie filmy wyciskaczami łez i dzielili je na jedno-, dwu-, a nawet trzychusteczkowe. Z kolei musicalemusicale wprowadzały wszystkich w dobry nastrój i widzowie w drodze do domu nucili zasłyszane melodie. W dobrym musicalu nie mogło brakować piosenek i popisów tanecznych. Różne swoje perypetie gwiazda kwitowała śmiechem, wpadającą w ucho melodią i stukotem butów
do stepowania.Wydarzenia w westerniewesternie czy filmie przygodowym w porównaniu z życiem we współczesnym mieście wydają się ekscytujące. Osiodłanie konia i zaganianie stada bydła są bardziej podniecające niż jazda samochodem. A kiedy naprawdę zaczyna się coś dziać, ekranowe przygody oferują widzom więcej emocji przez minutę, niż większość ludzi doświadcza przez cały rok. Dzięki filmom przygodowym doznajemy upragnionych mocnych wrażeń, siedząc w wygodnym fotelu. Filmy akcji, osadzone na ogół w mniej skomplikowanych czasach i miejscach, sprawiają,
że nasze własne życie i wybory wydają się banalnebanalne. Kiedy my zastanawiamy się, jaką pizzępizzę zamówić, ekranowy bohater musi natychmiast powziąć życiową decyzję, na przykład wybrać najlepszy sposób pokonania głodnego krokodyla!Nieznane okropieństwa przerażają nas o wiele bardziej niż widziane wyraźnie. W dreszczowcach i horrorach w każdym ciemnym kącie kryje się niebezpieczeństwo, często jest to morderca lub szaleniec albo coś o wiele gorszego, na przykład wampir czy stalowy robot! Horrory wywodzą się Niemiec. Już w 1913 roku filmowcy niemieccy straszyli widzów opowieściami o sztucznie ożywionych stworach i tajemniczej śmierci. W latach 30 XX‑wieku pałeczkę przejęło HollywoodHollywood, a film DraculaDracula wykreował potwora, który straszy kinomanów po dziś dzień. Dwadzieścia lat później szybki postęp nauki przerażał widzów bardziej niż byle wampir. Filmowcy wykorzystali ludzki strach i technikę, tworząc nowy gatunek filmu: science fictionscience fiction pojawiający się w różnych formach. Ale jedno jest pewne: najgłośniejsze okrzyki zgrozyzgrozy na widowni wywołują nie szaleńcy z siekierami ani androidyandroidy z obcych planet – tylko nieoczekiwane niebezpieczeństwo przyczajone w mrocznych zakamarkach.
Źródło: Richard Platt, Kino. Poznaj sekrety kina – jego historię, rozwój i efekty specjalne, Warszawa 1997, s. 56–60.
W podanym poniżej fragmenciefragmencie tekstu znajdź dwie metafory odpowiadające zamieszczonym poniżej sformułowaniom. Wpisz je w odpowiednie pola.
„Romanse ekranowe łączyły najdziwniejsze pary, jednak porządny facet zawsze zdobywał upragnioną dziewczynę. Przebieg romansu nigdy nie był łatwy i często w trzecim akcie pękały serca, ale zazwyczaj pod koniec dochodziło do pełnych powrotów i pojednań. Kinomani nazywali takie filmy wyciskaczami łez i dzielili
je na jedno-, dwu-, a nawet trzychusteczkowe”.
Zapewne zwróciło twoją uwagę, że słownictwo związane z filmami i kinem zawiera wiele wyrazów zaczerpniętych z języka angielskiego. Do niektórych jesteśmy przyzyczajeni, np. dubbing, casting. Inne mogą sprawiać trudność przy wymawianiu lub zapisie, np. prequelprequel, blooperblooper, spoilerspoiler czy jump scarejump scare. Dopisz własne propozycje polskich odpowiedników do podanych słów i spróbuj ocenić, czy byłyby chętnie używane przez młodzież.
Wyobraź sobie, że znany reżyser szuka pomysłu na nowy film. Zredaguj krótki opis fabuły filmu, którym można by go zainteresować.
Stwórz fragment scenariusza filmowego na podstawie dowolnie wybranej lektury szkolnej.
Słownik
robot łudząco podobny do człowieka, obdarzony inteligencją
mało znaczący, nieistotny
upodobania
uczucie przerażenia
Notatnik
Bibliografia
Platt R., (1997), Kino. Poznaj sekrety kina – jego historię, rozwój i efekty specjalne, Warszawa: Wydawnictwo Arkady.
Lewandowski J. F., (2006), Wielkie kino. 150 filmów, które musisz zobaczyć, Katowice: Wydawnictwo Videograf II.


![Biała plansza, w jej górnej części napis: Dla widzów spragnionych wrażeń. Poniżej tekst i 3 ilustracje ułożone w 3 kolumnach. Pierwsza z lewej zawiera tekst: film kryminalny – fabuła koncentruje się na wykrywaniu zbrodni i tropieniu przestępców. Poniżej kolorowy rysunek przedstawia młodego mężczyznę wymykającego się z mieszkania przez okno. Na głowie ma ciemnoszary kaszkiet w kratę, na oczach ma zawiązaną czarną opaskę. Jego twarz pozbawiona jest ust. Ubrany jest w brązowe spodnie i kamizelkę oraz szarą bluzkę z rękawami podwiniętymi powyżej łokci. Prawą ręką trzyma przewieszony przez ramię beżowy worek z łupem, a w lewej ręce - łom. Mężczyzna prawą nogą stoi w mieszkaniu, zaś drugą wystawia przez okno. Dom z którego się wymyka jest zbudowany z pomarańczowej cegły, zaś okienna framuga jest brązowego koloru. Poniżej tekst: Do klasyki gatunku należy np. "Sherlock Holmes" [czyt. szerlok holms] (2009) w reżyserii Guya Ritchiego [czyt. gaja riczjego]. Środkową kolumnę rozpoczyna tekst: film sensacyjny – przedstawia wydarzenia wywołujące silne napięcie emocjonalne. Poniżej kolorowy rysunek przedstawia popiersie mężczyzny na turkusowym tle. Mężczyzna ma brązowe krótkie włosy, nie posiada ust ani nosa. Patrzy przez lornetkę, trzyma ja w taki sposób, że nie widać jego oczu. Lornetka jest czarna, szkła - pomarańczowe. Ubrany jest w czarną marynarkę, białą koszulę i czarny krawat. Poniżej tekst: Do klasyki gatunku należy seria (1962‑2021) o Jamesie Bondzie [czyt. dżejmsie bondzie] inspirowana książkami brytyjskiego pisarza Iana Fleminga [czyt. liana fleminga]. W ostatniej kolumnie tekst: film wojenny – akcja rozgrywa się w czasach wojny; najpopularniejsze filmy dotyczą II wojny światowej. Poniżej kolorowy plakat przedstawia młodego mężczyznę, który na prawej ręce trzyma dziecko, a drugą obejmuje kobietę. Mężczyzna ma na sobie czapkę i mundur wojskowy w kolorze khaki. Do munduru ma przyczepiony metalowy hełm. Mały chłopiec obejmuje mężczyznę za szyję i przytula twarz do jego policzka. Ubrany jest w czerwone ogrodniczki, szarą koszulę, białe podkolanówki i czarne buty za kostkę. Kobieta ma ciemne włosy, białą bluzkę i turkusowy długi sweter. Patrzy z podziwem na mężczyznę, dotykając jedną ręką krzyżyka przyszytego do klapy jego munduru. Na górze plakatu widnieje jasnoczerwony napis „For Home and Country” [czyt. for hołm end kantry]. Na dole narysowany jest poziomy pasek koloru czerwono‑biało‑niebieskiego oraz ciemnoczerwony napis „Victory Liberty Loan” [czyt. wiktory liberti]. Poniżej tekst: Do klasyki gatunku należy "Pianista" (2002) w reżyserii Romana Polańskiego.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R12RAuiiYuH6c/1713173586/1oBZ7hb5hYGvbc9OvsyL5KCeO02PGAAg.png)
![Biała plansza, w jej górnej części napis: Dla widzów poszukujących przygód. Poniżej tekst i 2 ilustracje ułożone w 2 kolumnach. Pierwsza z lewej zawiera tekst: film przygodowy – charakteryzuje się szybką akcją, zaskakującymi rozwiązaniami fabularnymi i licznymi przeszkodami, które muszą pokonać bohaterowie; nie brakuje w nim pościgów, ucieczek czy innych niebezpiecznych wydarzeń. Poniżej rysunek: Na kolorowym plakacie w górnym lewym rogu widać słońce o kształcie pomarańczowego koła, obok niego biały napis „Visit Egipt” [czyt. wyzyt edżipt]. Na pierwszym planie mężczyzna siedzący na wielbłądzie. Na drugim planie są piramidy o różnej wysokości. Po lewej stronie u dołu widoczna jest palma, a obok niej napis na białym tle „Explore the Pyramids” [czyt. ekspor de pyramyds]. Plakat utrzymany jest w ciepłej tonacji. Dominują odcienie brązu, beżu i żółci. Pod rysunkiem tekst: Do klasyki gatunku należy np. seria "Indiana Jones" [czyt. indiana dżons] (1981‑2021) w reżyserii Stevena Spielberga [czyt. stiwena spilberga]. Drugą kolumnę rozpoczyna tekst: western [czyt. łestern] – akcja rozgrywa się na Dzikim Zachodzie i najczęściej dotyczy poszukiwania złota i walki białych ludzi z Indianami. Poniżej rysunek: Na pierwszym planie przedstawia zacienioną sylwetkę mężczyzny w kapeluszu kowbojskim, widoczną od pasa w górę. Po lewej stronie za nim widać drugiego mężczyznę, także w kapeluszu. Trzyma pistolet, obok znajduje się drugi, ale nie widać, w czyjej ręce się znajduje. Obydwaj mężczyźni ukazani są z twarzami zwróconymi w prawo, w kierunku kobiety w jasnej koszuli i kapeluszu kowbojskim, jadącej na kasztanowatym koniu. W tle pomarańczowe niebo i okrągłe, żółte słońce, które zajmuje połowę drugiego planu. Na tle słońca widać kształty kilkunastu latających ptaków. Pod nim tekst: Do klasyki gatunku należy np. "Pewnego razu na dzikim zachodzie" (1968) w reżyserii Sergio Leone [czyt. serdżio leone].](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1DH7XtbBf12D/1713173587/2CsaNq2M5hXh1VyuqZ9OdYHsQx0eZ2RD.png)

![Biała plansza, w jej górnej części napis: Dla widzów z poczuciem humoru. Poniżej tekst: film komediowy – przedstawia w sposób zabawny lub satyryczny postacie, obyczaje, wydarzenia; może zawierać komizm słowny, komizm postaci lub komizm sytuacyjny. Do klasyki gatunku należy np. "Brzdąc" (1921) w reżyserii Charliego Chaplina . Po prawej stronie kolorowy plakat przedstawia karykatury dwóch mężczyzn i kobiety (między nimi). Postacie mają małe tułowia i nienaturalnie wielkie głowy. Kobieta trzyma mężczyzn pod ramię i wszyscy razem tańczą, podnosząc lewą nogę do góry. Mężczyzna po lewej stronie ma rude włosy i brodę, oraz duży nos o zaczerwienionym koniuszku. Uśmiecha się do kobiety, co uwidacznia brak jednego zęba. Ubrany jest w turkusową czapkę i mundur o złotych guzikach i pasku. Zamiast lewej nogi ma drewniany kikut. Prawą ręką opiera się o laskę. Kobieta także ma rude włosy i sympatyczny, łagodny wyraz twarzy. Ubrana jest w biało‑czerwoną sukienkę w czarne wzory. Na głowie ma białą chustę w czerwoną kratę. Obok niej stoi drugi mężczyzna w brązowym garniturze i cylindrze. Uśmiecha się, odsłaniając równe, białe zęby. Na górze plakatu widnieje czerwony napis „the laughing success” [czyt. de lafing sakses], na dole plakatu kolejny napis „the three (scape) graces” [czyt. de tri (skejp) grejsys], oraz „Muggs Landing” [czyt. mags lending].](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1VQP9gj8eXXl/1713173588/1i0rSSC3z8WhY6zASjm1Jrh8W6QbMLsJ.png)
![Biała plansza, w jej górnej części napis: "Dla widzów wrażliwych". Poniżej tekst: "film romantyczny – o tematyce miłosnej, przeważnie ze szczęśliwym zakończeniem; Do klasyki gatunku należy np. "Love story" [czyt. law story] (1970) w reżyserii Arthura Hillera" [czyt. artura hilera] . Po prawej stronie kolorowy rysunek, który przedstawia z oddali czarne sylwetki całującej się pary na tle zachodzącego słońca. Kobieta ma na sobie sukienkę i szpilki. Jej włosy delikatnie unoszą się na wietrze. Mężczyzna jest nieznacznie wyższy od kobiety. Ich sylwetki zasłaniają słońce. Niebo jest koloru żółto‑czerwono‑fioletowego. Z prawej strony widać gałęzie krzewu lub drzewa.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RUHn5FhuGjn7w/1713173589/2LhLnhVctIgntVQjkO4OaiZkuMaJIRbA.png)
![Biała plansza, w jej górnej części napis: "musical – [czyt. mjuzikal] film złożony z partii mówionych, śpiewanych oraz tanecznych; Do klasyki gatunku należy np. "Deszczowa piosenka" (1952) w reżyserii Stanleya Donena [czyt. stanleja donena]. Po prawej stronie kolorowy rysunek, który przedstawia tańczącą parę na niebieskim tle. Tancerze mają czarne włosy, a ich twarze pozbawione są oczu, ust i nosów. Mężczyzna ubrany jest w granatową marynarkę, czarne spodnie, białą koszulę, czarny krawat i czarne buty. Kobieta ma na sobie żółtą bluzkę, czerwoną spódnicę i czarne pantofle na szerokich średniowysokich obcasach. Obejmuje partnera za szyję, jednocześnie zginając jedną nogę w kolanie, a drugą wystawiając daleko w tył. Tancerz stojąc w szerokim rozkroku, obejmuje prawą dłonią partnerkę w talii, zaś drugą wyciąga w bok.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1R1gN6j5RZRp/1713173589/2WZIFGkspYi8yUOwYiwCbZ3lO1PdL2VM.png)
![Biała plansza, w jej górnej części napis: "Dla widzów interesujących się historią". Poniżej tekst: "film historyczny – jego fabuła odwołuje się do konkretnych wydarzeń i postaci historycznych; Do klasyki gatunku należy np. "Gladiator" (1952) w reżyserii Ridleya Scotta [czyt. ridleja skota]. Po prawej stronie kolorowa ilustracja, która przedstawia mężczyznę z torsem osłoniętym złotą zbroją i złotym hełmem na głowie ozdobionym białym pióropuszem. W dłoniach trzyma lejce i bat. Wojownik powozi rydwanem zaprzężonym w cztery białe konie, które mają przymocowane do uprzęży pióropusze. W tle jest spalona słońcem ziemia.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RLUIwR271Ios2/1713173590/2cE9KcCcZQpOl9EZeW9Bz1OznwUPdx5o.png)
![Biała plansza, w jej górnej części napis: "Dla widzów z bujną wyobraźnią". Poniżej tekst: "science fiction [czyt. sajens fikszyn] – fabuła filmu jest umieszczana w przyszłości lub w innych częściach wszechświata, twórcy kreślą wizję rozwoju cywilizacji ziemskiej i możliwych jej zagrożeń; Do klasyki gatunku należy np. 2001: "Odyseja kosmiczna" (1968) w reżyserii Stanleya Kubricka [czyt. stanleja kubrika]. Po prawej stronie kolorowa grafika, która przedstawia statek kosmiczny unoszący się w przestrzeni kosmicznej nad Ziemią. Przypomina kształtem talerz i jest w kolorze złoto‑srebrnym. Do spodu ma przymocowane światła. Zza Ziemi wyłania się słońce, którego promienie krzyżują się w postaci poziomych linii.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RcH8v6Hmj0CM5/1713173590/2f3GqY2SXx2VXwHyyE8WEyypi5d4Bpna.png)
