Najważniejsze wydarzenia w dziejach geologicznych Europy i Polski
Najważniejsze wydarzenia w dziejach geologicznych Europy i Polski
1. Cele lekcji
Wiadomości
Uczeń:
wie, czym zajmuje się geologia historyczna,
potrafi wymienić ery w historii Ziemi,
wie, co wydarzyło się w danej erze,
potrafi podać przykłady najważniejszych wydarzeń w danej erze**.**
Umiejętności
Uczeń potrafi:
scharakteryzować najważniejsze wydarzenia w dziejach geologicznych Europy i Polski,
scharakteryzować procesy wewnętrzne występujące w każdej erze,
określić cechy rozwoju życia w poszczególnych erach.
2. Metoda i forma pracy
Pogadanka, karta pracy ucznia, opis, praca z całą klasą, praca indywidualna.
3. Środki dydaktyczne
Podręcznik, okazy skamieniałości, okazy skał, mapa geologiczna Europy i Polski, atlas, tablica stratygraficzna
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel przygotowuje środki dydaktyczne. Nauczyciel wita się z uczniami, podaje temat lekcji: Najważniejsze wydarzenia w dziejach geologicznych Europy i Polski.
b) Faza realizacyjna
Nauczyciel charakteryzuje dzieje Ziemi. Wymienia poszczególne ery: archaik, proterozoik, paleozoik, mezozoik, kenozoik. Uczniowie przy pomocy tabeli stratygraficznej podają czas trwania danej ery. Uczniowie mają za zadanie ustalić nazwę ery i okresu, w którym żyjemy i odpowiedzieć na pytanie, jaki jest czas trwania tej ery? Nauczyciel sprawdza wykonanie zadania wśród kilku wybranych osób.
Era prekambryjska. Nauczyciel wymienia zjawiska, które zachodziły w erze prekambryjskiej na obszarze dzisiejszej Europy i Polski. Nauczyciel, wykorzystując okazy skał, charakteryzuje skały występujące w prekambrze (granity, gnejsy, łupki krystaliczne). Uczniowie opisują proces tworzenia się tych skał na podstawie informacji z poprzedniej lekcji. Wspólnie z nauczycielem opisują proces formowania się skorupy ziemskiej. Uczniowie, korzystając ze słownika geograficznego, zapisują w zeszytach definicje pojęć: tarcza krystaliczna, platforma i płyta.
Era paleozoiczna. Nauczyciel podkreśla występujące w tym czasie silne ruchy górotwórcze. Nauczyciel wymienia nazwy tych ruchów (fałdowania kaledońskie i hercyńskie) i na przykładzie mapy geologicznej i atlasu przedstawia górotwory Europy pochodzące z tych fałdowań. Nauczyciel wypisuje na tablicy obszary fałdowań. Uczniowie wykonują zadanie 1 (załącznik 1).
Era mezozoiczna. Nauczyciel podkreśla wielką zmienność rozkładu lądów i mórz na Ziemi spowodowaną ruchami płyt litosfery. Wyjaśnia rozpoczynający się wówczas proces orogenezy alpejskiej. Nauczyciel opisuje rozwój życia na Ziemi, podkreślając dominację płazów i gadów w erze mezozoicznej.
Era kenozoiczna. Nauczyciel przedstawia przy pomocy atlasu rozkład lądów i mórz ery kenozoicznej. Podkreśla, że jest to najkrótsza era i trwa nadal. Uczniowie za pomocą tabeli stratygraficznej dzielą erę kenozoiczną na okresy. Charakteryzują poszczególne okresy posługując się podręcznikiem i atlasem. Nauczyciel kontroluje prace uczniów. Nauczyciel wymienia najważniejsze procesy zachodzące w tej erze: orogeneza alpejska, rozwój ssaków.
c) Faza podsumowująca
Nauczyciel podaje treść zadania domowego (załącznik).
5. Bibliografia
Atlas geograficzny, Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im Eugeniusza Romera, Warszawa – Wrocław 1990.
Flis J., Szkolny słownik geograficzny, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1985.
Modzelewska B., Piełowska E., Podstawy geografii fizycznej i geologii dla klasy I i II liceum ogólnokształcącego, Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Toruń 1999.
Stankowski W., Geografia fizyczna z geologią, Podręcznik dla szkoły średniej, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1994.
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia
Załącznik 1
Zadanie 1.
Na podstawie mapy geologicznej w atlasie wpisz do tabeli przykłady gór, które były fałdowane podczas orogenez paleozoicznych i alpejskiej na obszarze dzisiejszej Europy i Polski.
Fałdowanie: | Europa | Polska |
kaledońskie | ||
hercyńskie | ||
alpejskie |
b) Zadanie domowe
Uzupełnij tabelę.
Tabela 1. Najważniejsze wydarzenie danej ery w Europie
era | wydarzenie |
kenozoiczna | |
mezozoiczna | |
paleozoiczna | |
proterozoiczna | |
archaiczna |
c) Karta pracy nauczyciela
Fałdowanie kaledońskie objęło: Appalachy, Szkocję, Skandynawię, Środkową Azję.
Fałdowanie hercyńskie objęło obszary Środkowej Europy, Ural, obszary Środkowej Azji, ponownie Appalachy i góry Wododziałowe w Australii.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak