Najważniejsze wydarzenia w dziejach geologicznych Europy i Polski

1. Cele lekcji

Wiadomości

Uczeń:

• wie, czym zajmuje się geologia historyczna,

• potrafi wymienić ery w historii Ziemi,

• wie, co wydarzyło się w danej erze,

• potrafi podać przykłady najważniejszych wydarzeń w danej erze**.**

Umiejętności

Uczeń potrafi:

• scharakteryzować najważniejsze wydarzenia w dziejach geologicznych Europy i Polski,

• scharakteryzować procesy wewnętrzne występujące w każdej erze,

• określić cechy rozwoju życia w poszczególnych erach.

2. Metoda i forma pracy

Pogadanka, karta pracy ucznia, opis, praca z całą klasą, praca indywidualna.

3. Środki dydaktyczne

Podręcznik, okazy skamieniałości, okazy skał, mapa geologiczna Europy i Polski, atlas, tablica stratygraficzna

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel przygotowuje środki dydaktyczne. Nauczyciel wita się z uczniami, podaje temat lekcji: Najważniejsze wydarzenia w dziejach geologicznych Europy i Polski.

b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel charakteryzuje dzieje Ziemi. Wymienia poszczególne ery: archaik, proterozoik, paleozoik, mezozoik, kenozoik. Uczniowie przy pomocy tabeli stratygraficznej podają czas trwania danej ery. Uczniowie mają za zadanie ustalić nazwę ery i okresu, w którym żyjemy i odpowiedzieć na pytanie, jaki jest czas trwania tej ery? Nauczyciel sprawdza wykonanie zadania wśród kilku wybranych osób.

2. Era prekambryjska. Nauczyciel wymienia zjawiska, które zachodziły w erze prekambryjskiej na obszarze dzisiejszej Europy i Polski. Nauczyciel, wykorzystując okazy skał, charakteryzuje skały występujące w prekambrze (granity, gnejsy, łupki krystaliczne). Uczniowie opisują proces tworzenia się tych skał na podstawie informacji z poprzedniej lekcji. Wspólnie z nauczycielem opisują proces formowania się skorupy ziemskiej. Uczniowie, korzystając ze słownika geograficznego, zapisują w zeszytach definicje pojęć: tarcza krystaliczna, platforma i płyta.

3. Era paleozoiczna. Nauczyciel podkreśla występujące w tym czasie silne ruchy górotwórcze. Nauczyciel wymienia nazwy tych ruchów (fałdowania kaledońskie i hercyńskie) i na przykładzie mapy geologicznej i atlasu przedstawia górotwory Europy pochodzące z tych fałdowań. Nauczyciel wypisuje na tablicy obszary fałdowań. Uczniowie wykonują zadanie 1 (załącznik 1).

4. Era mezozoiczna. Nauczyciel podkreśla wielką zmienność rozkładu lądów i mórz na Ziemi spowodowaną ruchami płyt litosfery. Wyjaśnia rozpoczynający się wówczas proces orogenezy alpejskiej. Nauczyciel opisuje rozwój życia na Ziemi, podkreślając dominację płazów i gadów w erze mezozoicznej.

5. Era kenozoiczna. Nauczyciel przedstawia przy pomocy atlasu rozkład lądów i mórz ery kenozoicznej. Podkreśla, że jest to najkrótsza era i trwa nadal. Uczniowie za pomocą tabeli stratygraficznej dzielą erę kenozoiczną na okresy. Charakteryzują poszczególne okresy posługując się podręcznikiem i atlasem. Nauczyciel kontroluje prace uczniów. Nauczyciel wymienia najważniejsze procesy zachodzące w tej erze: orogeneza alpejska, rozwój ssaków.

c) Faza podsumowująca

Nauczyciel podaje treść zadania domowego (załącznik).

5. Bibliografia

1. Atlas geograficzny, Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im Eugeniusza Romera, Warszawa – Wrocław 1990.

2. Flis J., Szkolny słownik geograficzny, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1985.

3. Modzelewska B., Piełowska E., Podstawy geografii fizycznej i geologii dla klasy I i II liceum ogólnokształcącego, Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Toruń 1999.

4. Stankowski W., Geografia fizyczna z geologią, Podręcznik dla szkoły średniej, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1994.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

Załącznik 1

Zadanie 1.

Na podstawie mapy geologicznej w atlasie wpisz do tabeli przykłady gór, które były fałdowane podczas orogenez paleozoicznych i alpejskiej na obszarze dzisiejszej Europy i Polski.

b) Zadanie domowe

Uzupełnij tabelę.

Tabela 1. Najważniejsze wydarzenie danej ery w Europie

c) Karta pracy nauczyciela

Fałdowanie kaledońskie objęło: Appalachy, Szkocję, Skandynawię, Środkową Azję.

Fałdowanie hercyńskie objęło obszary Środkowej Europy, Ural, obszary Środkowej Azji, ponownie Appalachy i góry Wododziałowe w Australii.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak