Narodowe tańce polskie – kujawiak
Narodowe tańce polskie - kujawiak
1. Cele lekcji
a. Wiadomości
Zapoznanie uczniów z tańcem ludowym - kujawiakiem. Wskazanie regionów, w których kujawiak występuje lub występował. Omówienie charakterystycznych rytmów występujących w omawianym tańcu ludowym. Wspólne poznanie piosenki Czerwone jabłuszko i jej zaśpiewanie. Wykonanie piosenki na fletach i instrumentach perkusyjnych. Zabawy muzyczne związane z kujawiakiem „w rytmie kujawiaka”. Wysłuchanie kujawiaka Henryka Wieniawskiego oraz kujawiaków wykonywanych przez kapelę ludową.
b. Umiejętności
Uczeń potrafi:
Wyjaśnić pochodzenie kujawiaka.
Omówić cechy stylistyczne charakterystyczne dla kujawiaka.
Zagrać na wybranych instrumentach piosenkę Czerwone jabłuszko i ją zaśpiewać.
Wskazać w znanych kompozycjach muzyki klasycznej charakterystyczne rytmy kujawiakowe.
Porównać wykonanie kujawiaka w ujęciu kapeli ludowej i orkiestry kameralnej.
2. Metoda pracy
Metoda pogadanki oraz aktywna metoda pracy z uczniem - percepcja i odtwarzanie muzyki poprzez własne wykonanie na instrumentach perkusyjnych oraz za pomocą śpiewu. Aktywne zabawy muzyczne.
3. Środki dydaktyczne
Elżbieta Korowajczyk, Moja muzyka. Podręcznik dla klas 4 - 6.
Stanowisko do odtwarzania muzyki.
Nagrania utworów:
a) Henryk Wieniawski - Kujawiak
b) Kujawiak w wykonaniu kapeli ludowej.Instrumenty muzyczne: tamburyno, grzechotki, marakasy, flety.
Karta pracy ucznia.
4. Przebieg lekcji
a. Faza przygotowawcza
Sprawdzenie obecności.
Sprawdzenie zadania domowego.
Wspólne zaśpiewanie piosenki poznanej na ostatniej lekcji.
Podanie tematu do zeszytu.
(10 min)
b. Faza realizacyjna
Wysłuchanie kapeli ludowej w repertuarze kujawiaka. Metodą pogadanki, naprowadzenie uczniów na podstawowe cechy charakterystyczne dla kujawiaka. Omówienie budowy tańca, jego metrum, tempa. Wyjaśnienie pochodzenia tego tańca ludowego i regionu jego najczęstszego występowania.
Notatka:
Kujawiak - to taniec narodowy wywodzący się z ludowych tańców weselnych z regionu Kujaw. Nastrojowa, liryczna melodia w metrum trójdzielnym nadaje mu zalotny charakter. Kroki taneczne oparte są głównie na łagodnym chodzie i obrotach, tylko muzyczne akcenty podkreślane są przez mocniejsze przytupywania. Podstawowym krokiem w kujawiaku jest trójkrok chodzony (w jednym takcie wykonuje się trzy kroki taneczne). Polega on na chodzie w rytmie ćwierćnut na lekko ugiętych nogach. Jest tańcem spokojnym w metrum trójdzielnym. W narodowej formie kujawiaka, rozwiniętej poza środowiskiem wiejskim, odnajdujemy wiele cech muzycznych typowych dla mazura, oberka i chodzonego. Z mazurem i oberkiem łączą kujawiaka podobne ukształtowanie rytmiczne, ale różnicuje powolne tempo, melodyka zbliżona do konstrukcji tańców chodzonych o stopniowo wznoszącej się linii melodycznej, oraz inny sposób akcentowania. Zakończenie tańca zbliża się rytmicznie do mazura, ale posiada zupełnie inny wyraz ze względu na powolne tempo tańca. Melodie kujawiaków często oparte są na tonacjach molowych, przez co wydają się smętne. Większe jeszcze niż muzyczne są różnice ruchowe kujawiaka narodowego i wiejskiego. Ten ostatni był tańcem złożonym z kilku tańców. Tradycyjny typ składał się z wielu części (powolny, chodzony, żywy, wirowy). Największą popularnością Kujawiak cieszył się na przełomie XIX i XX wieku.
Wysłuchanie kujawiaka Henryka Wieniawskiego. Metodą pogadanki, wskazanie w wysłuchanej kompozycji Wieniawskiego najważniejszych cech charakterystycznych dla kujawiaka.
Przy akompaniamencie fortepianu lub innego instrumentu nauczenie się piosenki Czerwone jabłuszko i jej zaśpiewanie.
Ponowne wysłuchanie kujawiaka w wersji kapeli ludowej oraz porównanie elementów i rytmów kujawiakowych z kompozycją Henryka Wieniawskiego.
(25 min)
c. Faza podsumowująca
Wspólne zaśpiewanie piosenki poznanej na lekcji oraz wykonanie jej z udziałem instrumentów: fletów, marakasów, tamburyna.
(10 min)
6. Bibliografia
Elżbieta Korowajczyk, Moja muzyka. Podręcznik dla klas 4‑6.
7. Załączniki
a. Karta pracy ucznia
Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji Narodowe tańce polskie - kujawiak.
b. Zadanie domowe
W oparciu o podręcznik lub inne źródła napisz w zeszycie schemat rytmiczny kujawiaka.