Ilustracja jest tłem tematu lekcji. Ukazuje trzy galopujące konie na tle pejzażu. Zwierzęta mają rozwarte z wysiłku pyski. Na pierwszym planie znajduje się sylwetka białego konia o rozwianej grzywie. Pozostałe trzy o beżowym umaszczeniu biegną za nim. Na tle ilustracji umieszczony jest czarny pasek z tekstem: Iluzja ruchu na płaszczyźnie.
Ilustracja jest tłem tematu lekcji. Ukazuje trzy galopujące konie na tle pejzażu. Zwierzęta mają rozwarte z wysiłku pyski. Na pierwszym planie znajduje się sylwetka białego konia o rozwianej grzywie. Pozostałe trzy o beżowym umaszczeniu biegną za nim. Na tle ilustracji umieszczony jest czarny pasek z tekstem: Iluzja ruchu na płaszczyźnie.
Natura – dlaczego martwa? Kompozycja statyczna i dynamiczna
Źródło: online-skills.
Ważne daty
ok. VII w. p. n. e. – pierwsze próby malarstwa, które dziś nazywamy martwą naturą,
1593 – włoski malarz Caravaggio tworzy obraz Chłopiec z koszem owoców,
XVII w. – barok, ukształtowanie martwej natury jako gatunku malarstwa, głównie Niderlandy i Flamandia,
XIX w. – Paul Cézanne dostrzega zależność kolorów i kształtów w kompozycji martwej natury, inspiruje tym innych malarzy,
XIX‑XX w. – pojawia się wielu twórców, którzy malują martwe natury, niektórzy wypracują swój indywidualny styl.
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela:
RltkpvagL7ioT
Scenariusz zajęć do pobrania.
Scenariusz zajęć do pobrania.
I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:
1. wykazuje się znajomością dziedzin sztuk plastycznych: malarstwa, rzeźby, grafikiGrafikagrafiki, architektury (łącznie z architekturą wnętrz), rysunku, scenografii, sztuki użytkowej dawnej i współczesnej (w tym rzemiosła artystycznego); rozumie funkcje tych dziedzin i charakteryzuje ich język; rozróżnia sposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin; zna współczesne formy wypowiedzi artystycznej, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom, jak: happening, performance, asamblaż; sztuka nowych mediów;
2. rozróżnia cechy i rodzaje kompozycji w naturze oraz w sztukach plastycznych (odnajduje je w dziełach mistrzów, a także w tworach i zjawiskach przyrody); tworzy różnorodne układy kompozycyjne na płaszczyźnie i w przestrzeni (kompozycje otwarte i zamknięte, rytmiczne, symetryczne, statyczne i dynamiczne); ustala właściwe proporcje poszczególnych elementów kompozycyjnych, umiejętnie równoważy kompozycję, wykorzystując kształt i kontrast form;
3. klasyfikuje barwy w sztukach plastycznych; wykazuje się znajomością pojęć: gama barwna, koło barw, barwy podstawowe i pochodne, temperatura barwy, walor barwy; rozróżnia i identyfikuje w dziełach mistrzów i własnych kontrasty barwne: temperaturowe, dopełnieniowe i walorowe; podejmuje działania twórcze z wyobraźni i z zakresu interpretacji natury, uwzględniające problematykę barwy;
6. rozróżnia gatunki i tematykę dzieł w sztukach plastycznych (portret, autoportret, pejzaż, martwa natura, sceny: rodzajowa, religijna, mitologiczna, historyczna i batalistyczna); niektóre z tych gatunków odnajduje w grafice i w rzeźbie; w rysunku rozpoznaje studium z natury, karykaturę, komiks, rozumie, czym jest w sztuce abstrakcja i fantastyka; podejmuje działania z wyobraźni i z natury w zakresie utrwalania i świadomości gatunków i tematów w sztuce, stosuje w tym zakresie różnorodne formy wypowiedzi (szkice rysunkowe, fotografie zaaranżowanych scen i motywów, fotomontaż).
Nauczysz się
definiować pojęcie: martwa natura;
określać cechy martwej natury;
rozróżniać kompozycję statyczną od dynamicznej
wymieniać najważniejszych twórców, malujących martwą naturę, oraz wymieniać najważniejsze ich prace.
Wprowadzenie
Malując obraz, artysta zazwyczaj skupia się na wybranym temacie. Stara się pokazać odczucia z nim związane. W tym celu dobiera odpowiednie środki kompozycji: plamy, kolory, linie, ale także osoby, przedmioty, zwierzęta, rośliny, budynki i inne.
Jednym z gatunków sztuk plastycznych jest martwa natura. W tym wypadku słowo „martwy” oznacza nieruchomy model, a „natura” dotyczy sposobu tworzenia dzieła. Malowanie z natury odbywa się przez bezpośrednią obserwację prawdziwego modelu, w przeciwieństwie do tworzenia dzieła na przykład na podstawie zdjęcia.
Martwa natura jako dzieło malarskie (graficzne, rzeźbiarskie) przedstawia zestaw przedmiotów, które artysta umieścił w kompozycji. Mogą to być kwiaty, owoce, naczynia, przedmioty o różnym zastosowaniu, a nawet zwierzęta.
RndefEtbn8yo41
Ilustracja przedstawia zdjęcie martwej natury z owocami. Na drewnianym blacie stołu leży ciemnozielony arbuz z wykrojoną częścią o czerwonym miąższu z pestkami, który znajduje się tuż przed nim. Po prawej stronie, na czerwonej draperii, na srebrnej tacy z wytłaczanym wzorem, ułożone są dwa całe granaty i dwie ćwiartki z żółtym miąższem i czerwonymi pestkami. Jedna ćwiartka leży na blacie stołu. Pomiędzy owocami leży dziadek do orzechów. Jeden orzech jest włożony w jego ramiona. Bliżej znajdują się dwie połówki orzecha z widocznym miąższem. Po prawej stronie leży zielony listek, a bliżej krawędzi blatu znajdują się trzy pestki granatu. Martwa natura ustawiona została na tle zielono‑szarej ściany. Fotografia utrzymana jest w wąskiej, ciemnej gamie barw z akcentem ciemnych, soczystych czerwieni.
Źródło: online-skills.
RT0aR9L6ezA2C1
Ilustracja przedstawia zdjęcie martwej natury. Na drewnianym blacie ustawiony jest czarny, stary gramofon w formie walizki. Górna klapa jest otwarta, a w jego wnętrzu widoczna jest czarna winylowa płyta z żółtym środkiem, nad którą spoczywa ramię z okrągłą główką i igłą. Z przedniej ścianki gramofonu wystaje metalowa korbka, natomiast z prawej strony leży oparta o jego brzeg, druga, czarna płyta Po lewej stronie kadru stoją ustawione w pionie dwa albumy z czerwonymi okładkami. Większy, zamknięty, opiera się o ścianę. Przed nim stoi mniejszy, lekko rozchylony. Martwa natura ustawiona jest na tle zielonkawej draperii.
Źródło: online-skills.
Cechy martwej natury
Martwa natura jest przeważnie kompozycją zamkniętą. Wszystko, co malarz chciał pokazać, znajduje się na obrazie, więc nie musimy domyślać się, co mogło wykroczyć poza ramy.
Każde dzieło plastyczne, także martwa natura, może mieć charakter statyczny lub dynamiczny.
Kompozycja statyczna – układ, w którym widz odnosi wrażenie spokoju. Na obrazie linie są przeważnie pionowe lub poziome, często występuje symetria.
R1RSSafljMBw11
Ilustracja interaktywna przedstawia akwarelę „Martwa natura z kwiatem (korona cesarska)”, Stanisława Wyspiańskiego. W centrum kompozycji, na blacie nakrytego błękitnawym obrusem stołu, znajduje się bukiet czerwono-żółtych kwiatów w szklanym wazonie. Obok bukietu leżą zielone liście. Na dalszym planie stoi szklanka oraz ułożone pionowo w pojemniku pędzle. Przedmioty ustawione są na tle jasnobłękitnej ściany. Artysta namalował obraz swobodnymi pociągnięciami pędzla. Statyczna kompozycja utrzymana jest w chłodnej gamie barw z dominacją błękitów. Żółto-czerwony bukiet stanowi mocny akcent pracy, zarówno kompozycyjny, jak i kolorystyczny. Na ilustracji umieszczone są interaktywne punkty z informacjami:
Punkt 1: Stanisław Wyspiański był wszechstronnie utalentowanym polskim twórcą. Wśród jego dzieł znajdziemy także martwe natury. Na tym obrazie Wyspiański umieścił kwiaty w szklanym wazonie. Widoczne w tle pędzle podpowiadają, że kompozycja była zaaranżowana w pracowni malarskiej.
Punkt 2: Spokojne pionowe i poziome linie układu wskazują na kompozycję statyczną.
Ilustracja interaktywna przedstawia akwarelę „Martwa natura z kwiatem (korona cesarska)”, Stanisława Wyspiańskiego. W centrum kompozycji, na blacie nakrytego błękitnawym obrusem stołu, znajduje się bukiet czerwono-żółtych kwiatów w szklanym wazonie. Obok bukietu leżą zielone liście. Na dalszym planie stoi szklanka oraz ułożone pionowo w pojemniku pędzle. Przedmioty ustawione są na tle jasnobłękitnej ściany. Artysta namalował obraz swobodnymi pociągnięciami pędzla. Statyczna kompozycja utrzymana jest w chłodnej gamie barw z dominacją błękitów. Żółto-czerwony bukiet stanowi mocny akcent pracy, zarówno kompozycyjny, jak i kolorystyczny. Na ilustracji umieszczone są interaktywne punkty z informacjami:
Punkt 1: Stanisław Wyspiański był wszechstronnie utalentowanym polskim twórcą. Wśród jego dzieł znajdziemy także martwe natury. Na tym obrazie Wyspiański umieścił kwiaty w szklanym wazonie. Widoczne w tle pędzle podpowiadają, że kompozycja była zaaranżowana w pracowni malarskiej.
Punkt 2: Spokojne pionowe i poziome linie układu wskazują na kompozycję statyczną.
W kompozycji dynamicznej elementy obrazu układają się w skośne lub falujące linie, brakuje symetrii, mamy wrażenie ruchu lub niepokoju.
RiwXfqhrbqrWO1
Ilustracja interaktywna przedstawia sześć drewnianych łyżek, z nałożonymi na nich przyprawami o różnych kolorach i strukturze. Łyżki złączone są trzonkami, tworząc ćwiartkę okręgu. Na pierwszej z nich leżą różnokolorowe kulki pieprzu. Na drugiej zielona przyprawa przypominająca kumin. Na trzeciej ciepło-czerwony szafran lub papryczka. Następnie na czwartej łyżce znajduje się przyprawa w kolorze buraczka o drobniejszej strukturze. Na piątej, drobno mielona papryczka, a na ostatniej, szóstej żółte curry. Pod łyżkami, na białym tle rozłożone jest w nieładzie kilka zielonych listków. Na ilustracji umieszczony jest aktywny punkt, po wybraniu którego wyświetli się dodatkowa informacja: 1.
Aranżacja ma charakter dynamiczny dzięki ułożeniu elementów kompozycji w różnych kierunkach.
Ilustracja interaktywna przedstawia sześć drewnianych łyżek, z nałożonymi na nich przyprawami o różnych kolorach i strukturze. Łyżki złączone są trzonkami, tworząc ćwiartkę okręgu. Na pierwszej z nich leżą różnokolorowe kulki pieprzu. Na drugiej zielona przyprawa przypominająca kumin. Na trzeciej ciepło-czerwony szafran lub papryczka. Następnie na czwartej łyżce znajduje się przyprawa w kolorze buraczka o drobniejszej strukturze. Na piątej, drobno mielona papryczka, a na ostatniej, szóstej żółte curry. Pod łyżkami, na białym tle rozłożone jest w nieładzie kilka zielonych listków. Na ilustracji umieszczony jest aktywny punkt, po wybraniu którego wyświetli się dodatkowa informacja: 1.
Aranżacja ma charakter dynamiczny dzięki ułożeniu elementów kompozycji w różnych kierunkach.
Martwa natura jako gatunek malarstwa
Obok portretu lub pejzażu martwa natura należy do gatunków malarstwa uprawianych już od starożytności. Największą popularność zyskała w epoce baroku. Okres ten znany był z upodobania do bogactwa motywów i zdobień, dynamiki przedstawień i ukrytych znaczeń pod postacią symboli. Często zastanawiano się nad przemijaniem życia. Chociaż przekonania religijne miały na to istotny wpływ, martwe natury najczęściej przybierały charakter świecki. Na bogatych obrusach pokazywano drogocenne naczynia, egzotyczne owoce, wspaniałe kwiaty, a nawet muszle i perły. Nie brakowało też innych przedmiotów jako symboli związanych z życiem i śmiercią. A wszystkie cechowały się wiernością odzwierciedlenia rzeczywistego wyglądu, czyli realizmem.
Niemal dwa wieki później Paul Cézanne (czyt. pol sezan), malując martwe natury, zauważył wzajemny wpływ kolorów i kształtów sąsiednich przedmiotów. Ten francuski artysta dokładnie przyglądał się linii horyzontu i uznał, że jej położenie na obrazie zależy od spojrzenia oka obserwatora.
RDJWQ34pROLR21
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz olejny „Martwa natura z jabłkami”, autorstwa Paula Cézannea. W centrum kompozycji znajdują się ułożone na białym talerzyku, czerwone jabłka. Obok, na swobodnie malowanym, niebiesko-beżowo-zielonym blacie stołu leżą dwa zielone owoce i żółta cytryna. Po lewej stronie kadru namalowany został fragment metalowej doniczki z kwiatem o zwiędniętych, ciemno-zielonych liściach. Martwa natura ustawiona jest na tle jasnej, żółtawej ściany, na której artysta przy pomocy luźnych plam jasno-zielonego, chłodnego koloru namalował cienie. Artysta nie skupia się na wiernym odzwierciedleniu martwej natury. Nie dba o szczegół. Obraz ma charakter notatki, gdzie twórca przy pomocy czystych kolorów i szybkich pociągnięć pędzla chce oddać swoje emocje związane z przedstawianą naturą. Kompozycja utrzymana jest w szerokiej, ciepłej gamie barw z mocnym akcentem kolorystycznym czerwieni jabłek w centrum. Na ilustracji umieszczony jest aktywny punkt, po wybraniu którego wyświetli się dodatkowa informacja: 1.
Paul Cézanne malował bardzo powoli. W tym czasie owoce więdły, a nawet gniły, dlatego znajomy doradził mu, aby używał drewnianych atrap.
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz olejny „Martwa natura z jabłkami”, autorstwa Paula Cézannea. W centrum kompozycji znajdują się ułożone na białym talerzyku, czerwone jabłka. Obok, na swobodnie malowanym, niebiesko-beżowo-zielonym blacie stołu leżą dwa zielone owoce i żółta cytryna. Po lewej stronie kadru namalowany został fragment metalowej doniczki z kwiatem o zwiędniętych, ciemno-zielonych liściach. Martwa natura ustawiona jest na tle jasnej, żółtawej ściany, na której artysta przy pomocy luźnych plam jasno-zielonego, chłodnego koloru namalował cienie. Artysta nie skupia się na wiernym odzwierciedleniu martwej natury. Nie dba o szczegół. Obraz ma charakter notatki, gdzie twórca przy pomocy czystych kolorów i szybkich pociągnięć pędzla chce oddać swoje emocje związane z przedstawianą naturą. Kompozycja utrzymana jest w szerokiej, ciepłej gamie barw z mocnym akcentem kolorystycznym czerwieni jabłek w centrum. Na ilustracji umieszczony jest aktywny punkt, po wybraniu którego wyświetli się dodatkowa informacja: 1.
Paul Cézanne malował bardzo powoli. W tym czasie owoce więdły, a nawet gniły, dlatego znajomy doradził mu, aby używał drewnianych atrap.
Rr9JGBN2PJkoF1
Ilustracja interaktywna przedstawia grafikę „Gabinet osobliwości”. Na tle pożółkłego papieru ukazane zostały, wykonane cienką, czarną linią trzy patery przykryte półokrągłymi, szklanymi kloszami. Pod kloszem środkowej patery umieszczona została spiralna muszla ślimaka, do której u góry doczepione są dwie mniejsze. Z lewej strony kompozycji stoi mniejsza patera z dużą, pionową muszlą ślimaka wodnego. Natomiast po prawej znajduje się równie mała patera z wodną rośliną. Na górze ilustracji umieszczona została czarna wstęga z białym napisem „Le Cabinet de Curiosités”. Pomiędzy wstęgą, a eksponatami pod szklanymi kloszami fruwa pięć ciem. Górę i dół kompozycji zamykają gałązki białych kwiatów. Na ilustracji umieszczony jest aktywny punkt, po wybraniu którego wyświetli się dodatkowa informacja: 1.
Gabinety osobliwości zakładali bogaci władcy. Były to pokoje, w których gromadzili kolekcje ulubionych przedmiotów. Zwyczaj ten powstał w XIV w., ale najbardziej rozwinął się w XVII stuleciu. Malowano je na obrazach jako martwe natury. Gabinety osobliwości dały początek dzisiejszym muzeom.
Ilustracja interaktywna przedstawia grafikę „Gabinet osobliwości”. Na tle pożółkłego papieru ukazane zostały, wykonane cienką, czarną linią trzy patery przykryte półokrągłymi, szklanymi kloszami. Pod kloszem środkowej patery umieszczona została spiralna muszla ślimaka, do której u góry doczepione są dwie mniejsze. Z lewej strony kompozycji stoi mniejsza patera z dużą, pionową muszlą ślimaka wodnego. Natomiast po prawej znajduje się równie mała patera z wodną rośliną. Na górze ilustracji umieszczona została czarna wstęga z białym napisem „Le Cabinet de Curiosités”. Pomiędzy wstęgą, a eksponatami pod szklanymi kloszami fruwa pięć ciem. Górę i dół kompozycji zamykają gałązki białych kwiatów. Na ilustracji umieszczony jest aktywny punkt, po wybraniu którego wyświetli się dodatkowa informacja: 1.
Gabinety osobliwości zakładali bogaci władcy. Były to pokoje, w których gromadzili kolekcje ulubionych przedmiotów. Zwyczaj ten powstał w XIV w., ale najbardziej rozwinął się w XVII stuleciu. Malowano je na obrazach jako martwe natury. Gabinety osobliwości dały początek dzisiejszym muzeom.
Tematy martwych natur
Wśród martwych natur znajdujemy:
kwiaty: może to być bukiet w wazonie lub innym naczyniu, ale także dowolna inna kompozycja;
owoce, warzywa lub inne jadalne produkty;
instrumenty muzyczne, nuty, albumy;
R1UlLMl1D9I2Q
Ilustracja przedstawia zdjęcie ciasteczek. Na drewnianym blacie znajdują się różnego rodzaju ciastka. Niektóre są lukrowane, inne posypane wiórkami kokosowymi. Dwa rodzaje z nich o okrągłym kształcie ułożono w stosiki i przewiązano różową i brązową wstążką. Po prawej stronie, na białej, okrągłej serwetce leży oblane czekoladą ciastko przyozdobione bitą śmietaną.
wanitatywne - związane z marnościąMarnośćmarnością, przemijaniem; zawierają czaszki, zepsute lub więdnące owoce, zegary i klepsydry, instrumenty muzyczne jako symbole upływu czasu, przemijania i nietrwałości.
zwierzęta, motywy morskie,
łączone, w których mogą znaleźć się elementy z tematów wymienionych powyżej.
RpXirl2grIZBD
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz olejny „Vanitas”, Harmena Steenwijcka, ukazujący martwą naturę ułożoną na blacie drewnianego stołu. W centrum znajduje się czaszka ludzka, leżąca na grubej księdze o żółtych okładkach. Przed nią namalowana została duża muszla. O księgę z czaszką opiera się lekko uchylona Biblia. Z tyłu leży miecz z ozdobną rękojeścią, świecznik ze świecą, a za czerwoną draperią - bukłak na wino. Na krawędzi stołu znajduje się przewrócony, szklany kielich oraz dwie białe i krzyżujące się fajki o długich, cienkich ustnikach. Stół wraz z martwą naturą zajmuje dolną część obrazu. Górę oraz fragment prawej strony wypełnia szara ściana, oświetlona łuną, biegnącego z górnego lewego rogu światła. Przedstawione na obrazie elementy mają przypominać o kruchości i przemijaniu życia ludzkiego. Całość utrzymana jest w wąskiej, chłodnej gamie brązów i szarości. Na ilustracji znajdują się interaktywne punkty z informacjami:
Punkt 1: Twórcy baroku często zastanawiali się nad przemijaniem, sensem życia i śmierci. Stąd na tym obrazie znalazła się czaszka – ulubiony rekwizyt artystów tej epoki. Widać tu także rękojeść broni jako atrybut wojenny oraz świecę symbolizującą ogień. Obecność biblii wskazuje na źródło słowa „vanitas”, które oznacza „marność”.
Punkt 2: Przedstawienia barokowe były bardzo dynamiczne. Linie przedmiotów przecinają się, a niektóre robią wrażenie, jakby się przewracały (Biblia).
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz olejny „Vanitas”, Harmena Steenwijcka, ukazujący martwą naturę ułożoną na blacie drewnianego stołu. W centrum znajduje się czaszka ludzka, leżąca na grubej księdze o żółtych okładkach. Przed nią namalowana została duża muszla. O księgę z czaszką opiera się lekko uchylona Biblia. Z tyłu leży miecz z ozdobną rękojeścią, świecznik ze świecą, a za czerwoną draperią - bukłak na wino. Na krawędzi stołu znajduje się przewrócony, szklany kielich oraz dwie białe i krzyżujące się fajki o długich, cienkich ustnikach. Stół wraz z martwą naturą zajmuje dolną część obrazu. Górę oraz fragment prawej strony wypełnia szara ściana, oświetlona łuną, biegnącego z górnego lewego rogu światła. Przedstawione na obrazie elementy mają przypominać o kruchości i przemijaniu życia ludzkiego. Całość utrzymana jest w wąskiej, chłodnej gamie brązów i szarości. Na ilustracji znajdują się interaktywne punkty z informacjami:
Punkt 1: Twórcy baroku często zastanawiali się nad przemijaniem, sensem życia i śmierci. Stąd na tym obrazie znalazła się czaszka – ulubiony rekwizyt artystów tej epoki. Widać tu także rękojeść broni jako atrybut wojenny oraz świecę symbolizującą ogień. Obecność biblii wskazuje na źródło słowa „vanitas”, które oznacza „marność”.
Punkt 2: Przedstawienia barokowe były bardzo dynamiczne. Linie przedmiotów przecinają się, a niektóre robią wrażenie, jakby się przewracały (Biblia).
1
2
1.
Twórcy baroku często zastanawiali się nad przemijaniem, sensem życia i śmierci. Stąd na tym obrazie znalazła się czaszka – ulubiony rekwizyt artystów tej epoki. Widać tu także rękojeść broni jako atrybut wojenny oraz świecę symbolizującą ogień. Obecność biblii wskazuje na źródło słowa „vanitas”, które oznacza „marność”.
2.
Przedstawienia barokowe były bardzo dynamiczne. Linie przedmiotów przecinają się, a niektóre robią wrażenie, jakby się przewracały (Biblia).
Harmen Steenwijck, „Vanitas”, 1640, Museum De Lakenhal, Lejda, Holandia, wikimedia.org, domena publiczna
Martwa natura i artyści
Od przynajmniej dwóch wieków uczniowie i studenci, którzy poznają techniki malarskie, ćwiczą swoje umiejętności, tworząc martwe natury. Muszą wykonać szkolne zadanie, ale dlaczego wielu artystów już wcześniej sięgało i nadal sięga właśnie po ten gatunek malarstwa? Tworząc obraz, artysta przedstawia własny punkt widzenia. Czasem chce „namalować” zapach kwiatów, smak soczystych owoców lub dźwięki instrumentów muzycznych. Innym razem pragnie przekazać symboliczne treści.
Jednym z pierwszych twórców czasów nowożytnych, który wykorzystał motyw martwej natury na obrazie olejnym, był Włoch Caravaggio (czyt. karawadżio).
Wielu holenderskich malarzy zajmowało się tematem marności. Wśród nich Harmen Steenwijck i Willem Kalf, którego ulubionym tematem były naczynia stołowe.
R17EmSdMEB4bR1
Ilustracja przedstawia obraz „Wazon i naczynia na stole”. Praca ukazuje ułożoną na tle zielono‑czerwonej draperii, martwą naturę. Na blacie stołu stoi biały dzbanek, czerwony wazon z zielonym ornamentem, w którym stoją tulipany, zielona filiżanka na zielonym spodku oraz oparta o draperię drewniana deska do krojenia. Na blacie leżą również trzy zielono‑czerwone owoce. W tle, po prawej stronie obrazu znajduje się różowa ściana. Trójwymiarowość przedstawionych w kompozycji elementów ukazana została przy pomocy płaskich, niemal kubistycznych plam. Dzieło utrzymane jest w wąskiej gamie barw, która ogranicza się jedynie do zieleni, różów i czerwieni.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Wśród polskich twórców znalazła się Olga Boznańska. Chętnie malowała kwiaty. Jan Cybis był artystą, który wypracował własny styl związany z kolorem i ekspresyjnymi pociągnięciami pędzla.
R121sEdRncyAj1
Ilustracja przedstawia obraz olejny „Martwa natura z motylkiem”, autorstwa Jana Cybisa. Artysta, przy pomocy dynamicznych pociągnięć pędzla, namalował martwą naturę ustawioną na blacie zielonego stołu. W centrum kompozycji stoi biała, ozdobna patera o wysmukłej nóżce, na której leżą różnokolorowe owoce. Nad paterą unosi się czerwony motylek z czarno‑białymi cętkami na skrzydłach. Po lewej i prawej stronie naczynia znajdują się różnobarwne plamy ekspresyjnie malowanych warzyw i owoców. Martwa natura ustawiona jest na tle migoczącej, namalowanej grubymi pociągnięciami pędzla, czerwono‑brązowo‑żółtej ściany, którą gdzieniegdzie ochładzają plamki błękitnego i niebieskiego koloru. Ścianę dzielą na cztery płaszczyzny, pionowe i poziome, szerokie pasy o chłodniejszej kolorystyce. Kompozycja utrzymana jest w szerokiej, ciepłej gamie barw z dominacją rudawych czerwieni.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Podsumowanie wiadomości
Nauczyłeś/aś się, że:
Martwa natura przedstawia malowaną z natury kompozycję przedmiotów powiązanych tematem (kwiatów, owoców, naczyń lub innych), czasem zwierząt;
może zawierać symboliczne treści;
jest kompozycją zamkniętą o charakterze dynamicznym lub statycznym;
kompozycja dynamiczna sprawia wrażenie ruchu lub niepokoju;
kompozycja statyczna sprawia wrażenie spokoju;
wielu artystów tworzyło martwe natury; Caravaggio jako jeden z pierwszych umieścił ją na obrazie olejnym, Paul Cézanne zauważył zależności kształtów i kolorów,
Harmen Steenwijck i Willem Kalf malowali martwe natury w Niderlandach w w XVII wieku, w Polsce w XX w. Olga Boznańska i Jan Cybis.
Zadania
R5YZWgG9VYJr8
Ćwiczenie 1
Wybierz poprawne zakończenie zdania: Martwa natura (tu dokończ), wybierając jedną z trzech propozycji: 1. przedstawia malowaną z natury kompozycję przedmiotów powiązanych tematem., 2. przedstawia ludzi namalowanych podczas pracy w polu., 3. jest obrazem na płótnie, który przedstawia krajobraz.
Wybierz poprawne zakończenie zdania: Martwa natura…. Zaznacz jedną prawidłową odpowiedź spośród podanych.
przedstawia malowaną z natury kompozycję przedmiotów powiązanych tematem.
przedstawia ludzi namalowanych podczas pracy w polu.
jest obrazem na płótnie, który przedstawia krajobraz.
R1bIk3S9gs9nK
Ćwiczenie 2
Podaj przykłady przedmiotów, które mogą znaleźć się w martwej naturze.
Podaj przykłady przedmiotów, które mogą znaleźć się w martwej naturze.
Przyjrzyj się poniższym ilustracjom i przyporządkuj do nich temat.
Produkty spożywcze, Muzyka, Kwiaty, Wanitatywny, związany z marnością
.................
.................
.................
.................
RSMUzAW4TPdBf
Ćwiczenie 3
Która z kompozycji jest najbardziej charakterystyczna dla martwej natury? Wskaż z jedną z poniższych: dynamiczna, zamknięta, otwarta.
Z podanych przykładów wybierz rodzaj kompozycji najbardziej charakterystyczny dla martwej natury.
zamknięta
rytmiczna
otwarta
RZvQPOJgE3lKG
Ćwiczenie 4
Jak nazywa się motyw z czaszką, pojawiający się w martwej naturze?
Jak nazywa się motyw z czaszką, pojawiający się w martwej naturze?
Połącz ilustrację dzieła z jego autorem.
Jan Cybis, Harmen Steenwijck, Stanisław Wyspiański, Paul Cézanne
Połącz w pary określenie z odpowiadającą mu definicją.
Pomieszczenie lub pokój, w którym bogaty władca gromadził kolekcję ulubionych przedmiotów. Był pierwowzorem muzeum, Obraz nieruchomej kompozycji przedmiotów o wspólnym temacie, Wszystkie elementy kompozycji widać na obrazie, nie ma kontynuacji na zewnątrz ramy, Kompozycja na obrazie. Uporządkowana głównie wzdłuż pionowych i poziomych linii. Daje wrażenie spokoju, Kompozycja na obrazie, która sprawia wrażenie ruchu. Występuje dużo skośnych linii kompozycyjnych
Przyjrzyj się jeszcze raz wybranym ilustracjom i połącz ilustrację z właściwym opisem.
Aranżacja z przypraw, Gabinet osobliwości, Wazon i naczynia na stole, Martwa natura z arbuzem, starą tacą na drewnianym stole
.................
.................
.................
.................
Ćwiczenie 7
RWNvPFc62I918
Wyjaśnij znaczenie terminu "martwa natura".
R1IX8LLgA3cfC
Wyjaśnij znaczenie terminu „martwa natura”.
Wyjaśnij znaczenie terminu „martwa natura”.
Powyżej przedstawiono pracę Jana Cybisa. Uzupełnij metryczkę obrazu.
1931, Muzeum Narodowe, Martwa natura z motylkiem
Tytuł: ....................................................
Rok powstania: ....................................................
Miejsce przechowywania: .................................................... w Warszawie
mf4670dd62a106e15_0000000000241
Słownik pojęć
Aranżacja
Aranżacja
zaprojektowanie elementów architektonicznych, dekoracyjnych w jakiejś przestrzeni. https://sjp.pwn.pl/szukaj/aran%C5%BCacja.html
cecha jakiejś rzeczy, osoby lub zjawiska wyróżniająca je spośród innych. https://sjp.pwn.pl/szukaj/atrybut.html
Grafika
Grafika
dział sztuk plastycznych obejmujący dzieła wykonane techniką powielania na dowolnym podłożu odbitek z uprzednio wykonanej formy; też: dzieło wykonane tą techniką. https://sjp.pwn.pl/szukaj/grafika.html
Marność
Marność
rzecz przemijająca i bez wartości. https://sjp.pwn.pl/szukaj/marno%C5%9B%C4%87.html
Rekwizyt
Rekwizyt
przedmiot niezbędny do wykonywania określonej czynności lub charakterystyczny dla kogoś. https://sjp.pwn.pl/szukaj/rekwizyt.html
mf4670dd62a106e15_0000000000250
Galeria dzieł sztuki
RswjIZsKKLYmZ1
Ilustracja przedstawia akwarelę „Martwa natura z kwiatem (korona cesarska)”, Stanisława Wyspiańskiego. W centrum kompozycji, na blacie nakrytego błękitnawym obrusem stołu, znajduje się bukiet czerwono‑żółtych kwiatów w szklanym wazonie. Obok bukietu leżą zielone liście. Na dalszym planie stoi szklanka oraz ułożone pionowo w pojemniku pędzle. Przedmioty ustawione są na tle jasnobłękitnej ściany. Artysta namalował obraz swobodnymi pociągnięciami pędzla. Statyczna kompozycja utrzymana jest w chłodnej gamie barw z dominacją błękitów. Żółto‑czerwony bukiet stanowi mocny akcent pracy, zarówno kompozycyjny, jak i kolorystyczny.
Źródło: online-skills.
RgFwN2Q418Sdv
Ilustracja przedstawia obraz olejny „Martwa natura z jabłkami”, autorstwa Paula Cézannea. W centrum kompozycji znajdują się ułożone na białym talerzyku, czerwone jabłka. Obok, na swobodnie malowanym, niebiesko‑beżowo‑zielonym blacie stołu leżą dwa zielone owoce i żółta cytryna. Po lewej stronie kadru namalowany został fragment metalowej doniczki z kwiatem o zwiędniętych, ciemno‑zielonych liściach. Martwa natura ustawiona jest na tle jasnej, żółtawej ściany, na której artysta przy pomocy luźnych plam jasno‑zielonego, chłodnego koloru namalował cienie. Artysta nie skupia się na wiernym odzwierciedleniu martwej natury. Nie dba o szczegół. Obraz ma charakter notatki, gdzie twórca przy pomocy czystych kolorów i szybkich pociągnięć pędzla chce oddać swoje emocje związane z przedstawianą naturą. Kompozycja utrzymana jest w szerokiej, ciepłej gamie barw z mocnym akcentem kolorystycznym czerwieni jabłek w centrum.
Re0VmMXFXNdIJ1
Ilustracja przedstawia obraz olejny „Vanitas”, Harmena Steenwijcka, ukazujący martwą naturę ułożoną na blacie drewnianego stołu. W centrum znajduje się czaszka ludzka, leżąca na grubej księdze o żółtych okładkach. Przed nią namalowana została duża muszla. O księgę z czaszką opiera się lekko uchylona Biblia. Z tyłu leży miecz z ozdobną rękojeścią, świecznik ze świecą, a za czerwoną draperią - bukłak na wino. Na krawędzi stołu znajduje się przewrócony, szklany kielich oraz dwie białe i krzyżujące się fajki o długich, cienkich ustnikach. Stół wraz z martwą naturą zajmuje dolną część obrazu. Górę oraz fragment prawej strony wypełnia szara ściana, oświetlona łuną, biegnącego z górnego lewego rogu światła. Przedstawione na obrazie elementy mają przypominać o kruchości i przemijaniu życia ludzkiego. Całość utrzymana jest w wąskiej, chłodnej gamie brązów i szarości.
Źródło: online-skills.
R121sEdRncyAj1
Ilustracja przedstawia obraz olejny „Martwa natura z motylkiem”, autorstwa Jana Cybisa. Artysta, przy pomocy dynamicznych pociągnięć pędzla, namalował martwą naturę ustawioną na blacie zielonego stołu. W centrum kompozycji stoi biała, ozdobna patera o wysmukłej nóżce, na której leżą różnokolorowe owoce. Nad paterą unosi się czerwony motylek z czarno‑białymi cętkami na skrzydłach. Po lewej i prawej stronie naczynia znajdują się różnobarwne plamy ekspresyjnie malowanych warzyw i owoców. Martwa natura ustawiona jest na tle migoczącej, namalowanej grubymi pociągnięciami pędzla, czerwono‑brązowo‑żółtej ściany, którą gdzieniegdzie ochładzają plamki błękitnego i niebieskiego koloru. Ścianę dzielą na cztery płaszczyzny, pionowe i poziome, szerokie pasy o chłodniejszej kolorystyce. Kompozycja utrzymana jest w szerokiej, ciepłej gamie barw z dominacją rudawych czerwieni.