RKFfDQSyqoMDg1
Na ilustracji znajduje się Pałac Łazienkowski, który leży na wyspie. Elewacja pałacu wykonana jest w stylu  wczesnoklasycystycznym. Posiada wgłębny portyk z czterema kolumnami ustawionymi na wysokich cokołach. Kolumny o korynckich kapitelach podtrzymują belkowanie umieszczone w linii budowli, zaś ściana z wejściem cofnięta jest nieco w głąb. Fasada jest trójdzielna: środkowa część z portykiem i dwoma ryzalitami po dwóch stronach. Na attyce portyku umieszczone są cztery piaskowcowe rzeźby będące personifikacjami pór roku. Zaś powyżej, na attyce wieńczącej belwederek z półkolistym oknem, znajdują się cztery piaskowcowe rzeźby przedstawiające cztery żywioły. Na attyce wieńczącej naroża skrzydeł bocznych umieszczone są rzeźby będące personifikacjami czterech kontynentów. Dwa symetryczne boki budynku są dzielone pilastrami, pomiędzy którymi umieszczono na dole wysokie drzwi balkonowe, a w pierwszej kondygnacji prostokątne okna.  Przed budynkiem znajduje się staw. Pałac jest połączony z lądem dwoma  kolumnowymi  mostami, zbudowanymi od wschodu i od zachodu. Mosty posiadają półkoliste zwieńczenia nad wodą, na których zbudowano szerokie przejścia do pałacu.
Pałac Łazienkowski (pałac Na Wodzie) w Warszawie, elewacja południowa
Źródło: fot. Artur Malinowski, przebud. 1788–1793 wg projektu Dominika Merliniego, licencja: CC BY 2.0.

Nowy styl wypływał z fascynacji antykiem. Jego ukształtowaniu w połowie XVIII wieku sprzyjały zarówno wielkie odkrycia archeologiczne w Rzymie, Pompejach i Herkulanumj0000007YQB1v38_000tp001Pompejach i Herkulanum, jak i oświeceniowe idee, propagowane przez francuskich encyklopedystów, głoszących m.in. postulat moralnego i społecznego posłannictwa sztuki. Zbiegło się to z okresem głębokich przemian społecznych i politycznych zapoczątkowanych przez Wielką Rewolucję Francuską. Upadek monarchii absolutnej i zmiana statusu władzy z 'nadanej przez Boga' na rzecz obywatelskiej otworzyły epokę nowoczesności.

Już wiesz

1) Zapoznaj się z treścią filmu zamieszczonego w internecie o Izabeli Lubomirskiej, miłośniczce mody i sztukisztukisztuki.

Wyszukaj w dowolnych źródłach informacji o Izabeli Lubomirskiej. Napisz kilkuzdaniową notatkę.

RMKLJryqVnrjx
(Uzupełnij).

2) Wyszukaj w dowolnym źródle informacji na temat rokoka, a następnie zredaguj kilkuzdaniową notatkę dotyczącą cech tego stylu, zwłaszcza w malarstwie.

RIoQpipmCzak1
(Uzupełnij).
j0000007YQB1v38_000tp001
sztuki
JPOL_E3_E4_Tekstykultury

Kult starożytności

Johann Joachim Winckelmann17681717
R1ZYcbEmjKdZi
Portret Johanna Joachima Winckelmanna
Źródło: Anton Raphael Mengs, olej na płótnie, Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork, domena publiczna.

Johann Joachim Winckelmann

(czyt.: johan joachim winkelman) – niemiecki badacz sztuki starożytnej, współtwórca i główny teoretyk neoklasycyzmu, bibliotekarz i kustosz zbiorów kardynałów rzymskich. Propagował wiedzę na temat zabytków odkrytych w Pompejach i Herkulanum. Autor pierwszego naukowego opracowania sztuki starożytnej, wydanego w 1764 roku Geschichte der Kunst des AlterthumsGeschichte der Kunst des AlterthumsGeschichte der Kunst des Alterthums. Miłośnik kultury greckiej, ojciec historii sztuki, który wprowadził pojęcie stylu oraz metodę i język opisu dzieła sztuki.

Myśli o naśladowaniu greckich rzeźb i malowideł (1775)Johann Joachim Winckelmann
Johann Joachim Winckelmann Myśli o naśladowaniu greckich rzeźb i malowideł (1775)

Jedna jest tylko droga, która wzniesie nas na wyżyny wielkości, gdzie nikt nas naśladować nie zdoła – ta droga to naśladowanie starożytnych. O Homerze powiedział ktoś, iż każdy, kto nauczy się go rozumieć, będzie go podziwiał; [prawda ta] dotyczy również dzieł sztuki starożytnej, szczególnie greckiej. Trzeba zżyć się z nimi jak z przyjaciółmi, aby móc uznać, że Laokoon jest równie niepowtarzalny jak Homer. [...] Takimi oczami patrzyli na dzieła starożytnych Michał Aniołj0000007YQB1v38_000tp002Michał Anioł, Rafaelj0000007YQB1v38_000tp003Rafael, Poussinj0000007YQB1v38_000tp004Poussin. Czerpali dobry smak z samego źródła, a Rafael nawet w jego ojczyźnie. Wiadomo [bowiem], że posyłał do Grecji młodych ludzi, by rysowali dla niego ruiny antyczne. [...] Im spokojniejsza jest postawa [całego] ciała, tym lepiej nadaje się do wyrażania prawdziwego charakteru duszy. We wszystkich pozach, które odbiegają od stanu spoczynku, dusza nie znajduje się w stanie właściwym, ale w stanie napięcia i przymusu. Dusza poruszona gwałtownym uczuciem jest łatwiejsza do pokazania i określenia, ale wielka i szlachetna jest [tylko] wtedy, gdy cechuje ją skupienie i spokój. [...] Szlachetna prostota i spokojna wielkość greckich posągów jest również cechą greckich pisarzy z najlepszego okresu, pism ze szkoły Sokratesa, i te właśnie znamiona stanowią o wielkości artysty [...]. Pędzel artysty powinien być nasycony rozumem, jak ktoś powiedział o rylcu Arystotelesa: powinien dawać więcej do myślenia niż dać może to tylko, co uchwyci oko; artysta osiągnie ten cel, gdy nauczy się myśli swoje nie tyle skrywać w alegorii, ile je w nią oblekać.

j0000007YQB1v38_00000_BIB_001 Źródło: Johann Joachim Winckelmann, Myśli o naśladowaniu greckich rzeźb i malowideł (1775), [w:] Teoretycy, artyści i krytycy o sztuce 1700–1870, tłum. Jolanta Maurin-Białostocka, wybór Elżbieta Grabska, Maria Poprzęcka, Warszawa 1989, s. 163–178.
Ćwiczenie 1

Wymień postulaty Winckelmanna, które legły u podstaw XVIII‑wiecznego neoklasycyzmu.

RempVu1Xj9mIz
(Uzupełnij).
j0000007YQB1v38_000tp002
j0000007YQB1v38_000tp003
j0000007YQB1v38_000tp004
Geschichte der Kunst des Alterthums
JPOL_E3_E4_Tekstykultury

Świątynia Sybilli w Puławach

Świątynia Sybilli w Puławach jest kopią słynnej świątyni Westy w Tivoli z I w. p.n.e. (siedziby wyroczni Sybilli Tyburtyńskiej, która miała przepowiedzieć cesarzowi Oktawianowi Augustowi narodziny Jezusa). Budowlę puławską zaprojektował Chrystian Piotr Aignerj0000007YQB1v38_000tp005Chrystian Piotr Aigner – jeden z najwybitniejszych architektów polskich doby oświecenia. Centralną, dwukondygnacyjną świątynię okala 18 kolumn dźwigających belkowanie z rzeźbionym fryzem ozdobionym girlandami owoców i bukranionami (motyw dekoracyjny w kształcie czaszki byka). Nakryta jest ona kopułą ze szklanym świetlikiem. Budowlę usytuowano w malowniczym parku na zboczu skarpy wiślanej. Jej fundatorka - księżna Izabela Czartoryska - od początku przeznaczyła ją na muzeum‑mauzoleum, w którym umieściła swoje zbiory sztuki i cenne pamiątki narodowe, związane z wydarzeniami historyczni ważnymi dla Rzeczypospolitej. Nad wejściem do reprezentacyjnej sali górnej znalazła się słynna maksyma: PRZESZŁOŚĆ PRZYSZŁOŚCI. Na ścianach pomieszczenia zawieszono m.in. zbroje rycerskie, tarcze, miecze, pastorały biskupie, buławy hetmańskie i sztandary. Mieściła się w nim także szkatuła zawierająca klejnoty koronne, kamee, miniaturowe portrety, fragmenty szat i inne obiekty pochodzące z trumien królewskich. W krypcie znajduje się obelisk z 1813 roku ku czci księcia Józefa Poniatowskiego.

Ćwiczenie 2.1

Omów nawiązania do architektury antyku widoczne w bryle Świątyni Sybilli w Puławach.

RhG1Bfx2bXbBm
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 2.2

Wyjaśnij, jak rozumiesz dewizę: 'Przeszłość Przyszłości' umieszczoną nad wejściem do Świątyni Sybilli w Puławach.

RzC1SiJx4JuY2
(Uzupełnij).
j0000007YQB1v38_000tp005
JPOL_E3_E4_Tekstykultury

Perseusz i Apollo

Perseusz (ilustracje 1‑3) triumfalnie unosi odciętą głowę gorgony Meduzy oplecioną wijącymi się wężami. Grozę tego aktu łagodzi wyszukana forma posągu – miękko wymodelowane marmurowe ciało herosa oraz dekoracyjność detali, np. kaskada opadającej materii szat czy partia włosów. Autor rzeźby był wybitnym kontynuatorem sztuki klasycznej. W epoce, w której tworzył, był nazywany nowożytnym Fidiaszemj0000007YQB1v38_000tp006Fidiaszem, a ze względu na monumentalność i wzniosłość dzieł – także drugim Michałem Aniołem. Dzięki licznym szkicom, glinianym i gipsowym modelom w ostatecznej wersji marmurowej Canova osiągał idealne proporcje form, wyważoną ekspresję oraz niezrównaną gładkość powierzchni, które zawsze szlifował własnoręcznie. Perseusz był wzorowany na słynnym posągu Apolla Belwederskiego (ilustracja 4), ale nie stanowi jego kopii. Ten wzór formalnej doskonałości posłużył artyście do stworzenia własnego, równie doskonałego, przedstawienia. O mistrzostwie Canovy w interpretacji wzorów antycznych dobitnie świadczy jedna z najsłynniejszych rzeźb w polskich kolekcjach – posąg młodziutkiego Henryka Lubomirskiego jako Amora z Muzeum – Zamku w Łańcucie.

Ćwiczenie 3

Porównaj Perseusza Antonia Canovy z posągiem Apolla belwederskiego. Jakie dostrzegasz podobieństwa i różnice?

Rvd41zmGv2WZ5
(Uzupełnij) (Uzupełnij) (Uzupełnij) (Uzupełnij) (Uzupełnij) (Uzupełnij) (Uzupełnij).
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
j0000007YQB1v38_000tp006
JPOL_E3_E4_Tekstykultury

Powrót do mitologii

Siedem wieków malarstwa europejskiegoMaria Rzepińska
Maria Rzepińska Siedem wieków malarstwa europejskiego

Od pierwszych do ostatnich obrazów zawsze ta sama niepokalana czystość konturu, niezachwiana harmonia układu, powściągliwa, chłodna wytworność, gładkie jak emalia położenie farby. Efekty ekspresyjno‑nastrojowe cienia, efekty różnorodności faktury, komplikacje gry barwnej – nie odgrywają roli w tym malarstwie. Kolor jest traktowany lokalnie i ściśle w granicach formy [...]. Ingres nie unika mitologii. Jest człowiekiem XIX wieku i mity nie są już dla niego czymś tak bliskim i swojskim jak dla artystów renesansu, ale są jeszcze źródłem poezji plastycznej, pretekstem do konstrukcji formalnych, do doskonałych linii aktów, linii tak wyszukanych i samowystarczalnych w swej urodzie, że odbiega ona często od form rzeczywistych, przyrodniczych. [...] Ingres studiował rysunki na wazach greckich, kamee, malarstwo pompejańskie. Operowanie czystym frontalizmem i czystym profilem (Edyp i sfinks, 1808, Jowisz i Thetis, 1811) jest rezultatem tych studiów. Głowa Jowisza jest wzorowana na Zeusie z Orticoli, poza Thetis jest transpozycją sylwetki błagalnicy z Villa dei Misteri. Wyobraźnia Ingresa obraca się w świecie Grecji, nie Rzymu, ale nie był on pedantem w wyszukiwaniu źródeł plastycznej inspiracji; brał to, co mu odpowiadało...

j0000007YQB1v38_00000_BIB_002 Źródło: Maria Rzepińska, Siedem wieków malarstwa europejskiego, Wrocław 1991, s. 356–357.
Polecenie 1.1

Przypomnij sobie mit o Edypie. Który fragment mitu stał się inspiracją dla malarza? Napisz jego streszczenie.

R7F7CX5G3rXfO
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 4.1

Wyjaśnij, w jaki inny sposób – poza czerpaniem tematu z motywów mitologicznych – Ingres nawiązuje do sztuki antyku.

RnFVUWZY2EUSs
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 4.2

Do sformułowań użytych w tekście - 'niepokalana czystość konturu', 'niezachwiana harmonia układu', 'powściągliwa, chłodna wytworność', 'gładkie jak emalia położenie farby' - dopisz ich synonimiczne określenia.

R1Q28X0e6UkHx
(Uzupełnij) (Uzupełnij) (Uzupełnij) (Uzupełnij).
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
JPOL_E3_E4_Tekstykultury

Mecenat Stanisława Augusta

R9PaxgnXfmORL
Portret Stanisława II Augusta Poniatowskiego w stroju koronacyjnym
Źródło: Marcello Bacciarelli, 1764, olej na płótnie, Zamek Królewski w Warszawie, domena publiczna.
Dzieje sztuki polskiej: panorama zjawisk od zarania do współczesnościJanusz Kębłowski
Janusz Kębłowski Dzieje sztuki polskiej: panorama zjawisk od zarania do współczesności

Stanisław August Poniatowski, ostatni król Polski, był bez wątpienia najwybitniejszym mecenasem sztuki w dziejach królestwa – nie tylko dzięki liczbie i rozmiarom fundowanych dzieł; pod tym względem znalazłby godnych konkurentów. Decydujące znaczenie miało wysunięcie szeroko rozumianej działalności kulturalnej na plan pierwszy wszelkich poczynań monarchy, niespotykana dotychczas jej rozległość. [...] W dziedzinie sztuk plastycznych interesowały go wszystkie rodzaje twórczości, zajmowała jej organizacja, zabiegi o wykształcenie młodych (m.in. system zagranicznych stypendiów), pogłębianie wiedzy już doświadczonych twórców oraz jej modyfikowanie – zgodnie z aktualnymi trendami artystycznymi [...]. Mecenat Stanisława Augusta miał charakter zorganizowany, także administracyjnie: np. funkcje pierwszego malarza i – po Auguście Moszyńskim – 'dyrektora' budowli królewskich połączył Marceli Bacciarelli. Zamierzenia kulturalne króla były szerokie; obejmowały utworzenie muzeum narodowego i nowoczesnego oraz akademii sztuk pięknych [...]. Charakter sztuki stanisławowskiej łączył się z powszechną wówczas ideologią klasycyzmu – z przekonaniem o pięknie proporcji i miary, właściwym naturze rzeczy, przez to stałym i niezmiennym, wymagającym rozumu, wiedzy i wykształcenia, respektowania właściwych reguł, ujmujących to co naturalne i proporcjonalne.

j0000007YQB1v38_00000_BIB_003 Źródło: Janusz Kębłowski, Dzieje sztuki polskiej: panorama zjawisk od zarania do współczesności, Warszawa 1987, s. 153.
JPOL_E3_E4_Dodatkowyopiszasobow
Rb0Ic2SqyUJBm
Widok Warszawy od strony Pragi
Źródło: Bernardo Bellotto, zw. Canaletto, 1770, olej na płótnie, 172,5 x 261 cm, Zamek Królewski w Warszawie, domena publiczna.

Nadwornym malarzem Stanisława Augusta Poniatowskiego i jego doradcą artystycznym (osobą w randze ministra kultury) był włoski malarz Marcello Bacciarelli. Jego dziełem są plafony i dekoracje malarskie Zamku Królewskiego w Warszawie, a także liczne portrety króla i jego rodziny oraz przedstawicieli polskiej arystokracji. Dla dworu pracowali również Józef Maria Grassi (1757–1838) – malarz austriacki, twórca m.in. wizerunków księcia Józefa Poniatowskiego i Tadeusza Kościuszki – oraz Bernardo Bellotto, zwany Canalettem młodszym: włoski wedutystawedutystawedutysta, autor widoków i panoram Warszawy. W zakresie architektury mecenat królewski skupił się na trzech ważnych obiektach: przebudowie i modernizacji Zamku Królewskiego i Zamku Ujazdowskiego oraz pałacu Na Wodzie w Łazienkach.

JPOL_E3_E4_Dodatkowyopiszasobow
R4Ib3d2grZ3cl
Pałac Łazienkowski (pałac Na Wodzie), elewacja południowa
Źródło: Lvova Anastasiya, przebud. 1788–1793 wg projektu Dominika Merliniego, licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 5.1

Wyjaśnij współczesne i dawne znaczenie określenia mecenas sztuki. W odpowiedzi scharakteryzuj wybrane rzeczywiste postaci.

R1IX5oo6nUMgO
{duzpeole-Tu wpisz odpowiedź}.
Ćwiczenie 5.2

Udowodnij, że Izabela Czartoryska była mecenasem sztuki w oświeceniu.

RtMNXwYWBqZyb
(Uzupełnij).
wedutysta
JPOL_E3_E4_Konteksty

Neoklasycyzm w Polsce

Galeria I

ROQX6lweoXoVU1
1. Pałac Myślewicki w Łazienkach (Warszawa), projekt Dominik Merlini (1775-1776), 2. Pałac Potockich (Kordegarda) w Warszawie, projekt Szymon Bogumił Zug (1775–1776), 3. Pałac w Samotworze, projekt Carl Gothard Langhans (1776–1781), 4. Szymon Bogumił Zug, zbór ewangelicko-augsburski w Warszawie (1777–1781), 5. Pałac Królikarnia w Warszawie, projekt Dominik Merlini (1782–1786), 6. Kościół ewangelicki w Sycowie, projekt Carl Gothard Langhans (1785–1789), 7. Kościół św. Anny w Warszawie, projekt Chrystian Piotr Aigner i Stanisław Kostka-Potocki (1786–1788), 8. Antonio Canova, Henryk Lubomirski jako Amor, Muzeum Zamek w Łańcucie (1786–1788), 9. Marcello Bacciarelli, Portret Stanisława Augusta Poniatowskiego, Muzeum Narodowe w Warszawie (1793), 10. Jan Piotr Norblin, Wieszanie zdrajców in effigie, Muzeum Narodowe w Warszawie (1794)
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Ilustracja interaktywna zawiera dziesięć zdjęć przedstawiajacych neoklasycyzm w Polsce.

  1. Pałac Myślewicki w Łazienkach (Warszawa), projekt Dominik Merlini (1775‑1776) – zdjęcie przedstawia Pałac Myślewicki w Łazienkach. To budowla o trzech kondygnacjach posiada biegnącą przez całą jego wysokość pośrodku niszę wejściową oraz ujęty w ćwierćkoliste skrzydła. Fasadę zdobi ogromna muszla z rzeźbami przedstawiającymi Zefira i Florę. Budowla zbudowana na planie kwadratu, zwieńczoną nadbudówką (tzw. belwederem). W pałacu są widoczne dwa zaokrąglone jednopiętrowe skrzydła boczne, zakończone wieżyczkami. W budowli znajdują się duże prostokątne okna. Przed budynkiem jest umieszczony okrągły klomb porośniętymi trawą i kwiatami.

  2. Pałac Potockich (Kordegarda) w Warszawie, projekt Szymon Bogumił Zug (1775–1776) – na zdjęciu znajduje się Pałac Potockich w Warszawie. To piętrowa budowla. Przy głównym wejściu znajduje się portyk kolumnowy. Na dachu są umieszczone rzeźby.

  3. Pałac w Samotworze, projekt Carl Gothard Langhans (1776–1781) – ilustracja przedstawia Pałac w Samotworze, który stoi na lekkim wzniesieniu, w otoczeniu bardzo eleganckiego parku. Trzykondygnacyjna budowla została wzniesiona na planie prostokąta, murowana z cegły i otynkowana, dwutraktowa. Na osiach dłuższych elewacji znajdują się płytkie, trójosiowe portyki ryzalitowi o czterech kolumnach wgłębionych podtrzymujących belkowanie i fronton. Wejście pałacu zdobią cztery kolumny. Nad oknami widoczne są dekoracje z motywami roślinnymi. Różnej wielkości okna. Przestronne schody. Nad kolumnami fronton i herb rodu von Zedlitz‑Trütschler, jednego z dawnych właścicieli rezydencji. Między oknami pierwszego i drugiego piętra w elewacji frontowej znajdują się prostokątne płyciny z laurowymi festonami i panopliami. Nad głównym wejściem znajduje się stiukowa dekoracja w postaci głowy lwa, wyżej natomiast półkoliste nadświetlne.

  4. Szymon Bogumił Zug, zbór ewangelicko‑augsburski w Warszawie (1777–1781) – zdjęcie przedstawia budynek na planie koła. Wejście do budynku tworzy portyk kolumnowy zwieńczony trójkątnym frontonem. Kopułę wieńczy krzyż.

  5. Pałac Królikarnia w Warszawie, projekt Dominik Merlini (1782–1786) – na ilustracji została przedstawiona piętrowa budowla na planie kwadratu zwieńczona kopułą. Fasadę zdobi portyk na czterech kamiennych kolumnach jońskich. Jest zamknięty trójkątnym frontonem. Bęben kopuły ozdobiony jest fryzem przedstawiającym orły połączone z girlandami.

  6. Kościół ewangelicki w Sycowie, projekt Carl Gothard Langhans (1785–1789) – ilustracja przedstawia prostokątną świątynię. Wejście do kościoła tworzy portyk zwieńczony trójkątnym frontonem. Całość jest zakończona okrągłą wieżą.

  7. Kościół św. Anny w Warszawie, projekt Chrystian Piotr Aigner i Stanisław Kostka‑Potocki (1786–1788) – zdjęcie przedstawia świątynię z czterokolumnowym portykiem szerokim pasem belkowania i trójkątnym tympanonem. Portyk ów, dostawiony do pięcioosiowej, dwukondygnacjowej elewacji, której naroża ujęte zostały w korynckie pilastry. Portal wejściowy zamknięto łukiem, ujętym w dwie kolumienki. W osiach bocznych, w prostokątnych niszach, zamkniętych trójkątnymi tympanonami, ustawione zostały cztery posągi. Ścianę fasady zamyka pas pełnej, dość wysokiej attyki, o którą oparty jest tympanon portyku; nad nią wyrasta węższa prostokątna ścianka ze schodkowym szczytem, zwieńczona krzyżem, zakrywająca trójkątny szczyt starego korpusu.

  8. Antonio Canova, Henryk Lubomirski jako Amor, Muzeum Zamek w Łańcucie (1786–1788) – na ilustracji znajduje się rzeźba przedstawiająca nagiego chłopca o bujnych lokach. Oparty na zdobionym łuku Amor stoi przy pniu, do którego jest przymocowany kołczan pełen strzał. Rzeźba stoi na okrągłym cokole.

  9. Marcello Bacciarelli, Portret Stanisława Augusta Poniatowskiego, Muzeum Narodowe w Warszawie (1793) – obraz przedstawia portret Stanisława Augusta Poniatowskiego z peruką na głowie. Siedzi przy biurku. Jest ubrany w białą koszulę i niebieski szlafrok. Jest w gabinecie swoim gabinecie, z globusem i przyborami do pisania, z prawą dłonią złożoną na klepsydrze wstawionej w koronę i z lewą złożoną na dokumentach.

  10. Jan Piotr Norblin, Wieszanie zdrajców in effigie, Muzeum Narodowe w Warszawie (1794) – obraz przedstawia wciąganie na sznurze na sznurze portretu Stanisława Szczęsnego Potockiego. Mężczyzna wchodzący na drabinę zaraz poda kolejny obraz z wizerunkiem Seweryna Rzewuskiego, a tymczasem człowiek w okularach odczytuje wyrok. Na drugim planie po prawej widać wozy z następnymi trzema obrazami, dostarczonymi właśnie przez zakonników na miejsce egzekucji – na pierwszym wozie widoczny jest portret Franciszka Ksawerego Branickiego. Wokół szubienicy zgromadził się tłum warszawiaków żądnych ukarania zdrajców ojczyzny i spragnionych widowiska. Po lewej stronie można dostrzec stojących w równych szeregach żołnierzy.

Galeria II

R1JfCQJKrCWJb1
1. Pałac w Lubostroniu, projekt Stanisław Zawadzki (1795–1800), 2. Józef Maria Grassi, Portret księcia Józefa Poniatowskiego, Zamek Królewski w Warszawie (ok. 1815), 3. Pałac Namiestnikowski (Pałac Prezydencki) w Warszawie, projekt Chrystian Piotr Aigner (1818–1819), 4. Kościół św. Aleksandra w Warszawie, projekt Chrystian Piotr Aigner (1818–1825), 5. Jakub Kubicki, Belweder w Warszawie (1818–1822), 6. Pałac Staszica w Warszawie, projekt Antonio Corazzi (1820-1823), 7. Aleksander Kokular, Edyp i Antygona, Muzeum Narodowe w Warszawie (1825–1828), 8. Bertel Torvaldsen, pomnik Kopernika w Warszawie (1830), 9. Bertel Torvaldsen, pomnik księcia Józefa Poniatowskiego w Warszawie (1832), 10. Teatr Wielki w Warszawie, projekt Antonio Corazzi (1826–1833)
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Ilustracja interaktywna zawiera dziesięć zdjęć przedstawiających neoklasycyzm w Polsce.

  1. Pałac w Lubostroniu, projekt Stanisław Zawadzki (1795–1800) – na ilustracji znajduje się Pałac w Lubostroniu jest zbudowany na planie kwadratu z okrągłą trzykondygnacyjną salą pośrodku. Do budynku prowadzą schody. Portyk zwieńczony jest frontonem zawierającym herby. Na portyku widnieje napis 'SIBI AMICITIAE ET POSTERIS MDCCC' (Sobie, przyjaciołom i potomnym 1800). Budynek jest dwukondygnacyjny z centralną trzykondygnacyjną salą rotundową przykrytą kopułą, którą wieńczy brązowa postać dźwigającego kulę ziemską Atlasa.

  2. Józef Maria Grassi, Portret księcia Józefa Poniatowskiego, Zamek Królewski w Warszawie (ok. 1815) – obraz przedstawia portret Józefa Poniatowskiego z bujnymi, zmierzwionymi włosami i bokobrodami. Twarz zdobią wąsy. Jest ubrany w mundur. Na prawym ramieniu jest zawieszona skóra zwierzęcia spięta broszką z wizerunkiem głowy. Lewą rękę opiera na szabli.

  3. Pałac Namiestnikowski (Pałac Prezydencki) w Warszawie, projekt Chrystian Piotr Aigner (1818–1819) – na ilustracji znajduje się Pałac Prezydencki to monumentalny budynek składający się z czterokondygnacyjnego korpusu głównego oraz dwóch dwukondygnacyjnych skrzydeł bocznych. W części środkowej korpusu znajdują się korynckie półkolumny, natomiast w ryzalitach bocznych – pilastry. Parter korpusu głównego i oraz gzyms z attyką, na której umieszczono dziesięć kamiennych figur, harmonijnie równoważą w elewacji frontowej elementy wertykalne.

  4. Kościół św. Aleksandra w Warszawie, projekt Chrystian Piotr Aigner (1818–1825) – na zdjęciu znajduje się kościół wzorowany na panteonie rzymskim. To rotunda przykryta kopułą. Przed wejściem do świątyni znajduje się portyk z kolumn. Wieńczy go tympanon. Do budynku prowadzą schody.

  5. Jakub Kubicki, Belweder w Warszawie (1818–1822) – ilustracja przedstawia Belweder. Budynek składa się z piętrowego korpusu głównego oraz dwóch parterowych skrzydeł dostawionych pod kątem prostym. W elewacjach korpusu głównego umieszczone zostały czterokolumnowe jońskie portyki. Podokienniki piętra oraz attyka ponad gzymsem koronującym ma formę balustrad.

  6. Pałac Staszica w Warszawie, projekt Antonio Corazzi (1820‑1823) – zdjęcie przedstawia Pałac Staszica to monumentalny gmach zbudowany z kolorowej majolikowej cegły. Elewacja jest bogato zdobiona ornamentami. Budynek założony na planie trapezu. Jest to trzykondygnacyjna budowla, zwieńczona attyką, nakryta płaskim dachem z kopułą. Trzynastoosiowa fasada jest ozdobiona sześciokolumnowym portykiem korynckim, pilastrami i gzymsami. Arkadowy parter pałacu jest boniowany. Przed budowlą znajduje się pomnik Mikołaja Kopernika.

  7. Aleksander Kokular, Edyp i Antygona, Muzeum Narodowe w Warszawie (1825–1828) – obraz przedstawia scenę wędrówki Edypa, któremu towarzyszy jego córka Antygona. Rozgrywa się na tle górzystego krajobrazu. Na pierwszym planie Antygona w jasnym, długim do kostek chitonie, którego górny brzeg wyrzucony na zewnątrz sięga talii, przepasany jest wysoko pod piersiami. Jej włosy długie, gładko uczesane, spływają na ramię i przepasane wstążką. Podtrzymuje obiema rękami wyciągnięte prawe ramię Edypa, ubranego w udrapowany, narzucony na ramiona i spływający ku ziemi rodzaj himationu. Falujące włosy spływają na ramiona, a twarz okolona jest brodą. W lewym ręku trzyma laskę z bogato ozdobioną gałką.

  8. Bertel Torvaldsen, pomnik Kopernika w Warszawie (1830) – ilustracja przedstawia pomnik z brązu siedzącego Mikołaja Kopernika z włosami do ramion z przedziałkiem z przodu. Jest ubrany w długą szatę. W prawej dłoni trzyma cyrkiel, a lewej sferą armilarną (przyrząd astronomiczny, będący modelem sfery niebieskiej).

  9. Bertel Torvaldsen, pomnik księcia Józefa Poniatowskiego w Warszawie (1832) – na ilustracji znajduje się pomnik konny księcia Józefa Poniatowskiego z krótkimi kręconymi włosami i wąsami. Jest ubrany w chiton. Na nogach ma sandały. Siedzi na koniu. W prawej dłoni trzyma miecz.

  10. Teatr Wielki w Warszawie, projekt Antonio Corazzi (1826–1833) – na zdjęciu znajduje się budynek Teatru Wielkiego w Warszawie. Fasada składa się z części centralnej oraz dwu bocznych skrzydeł. Część środkową tworzą trzykondygnacyjne bryły, z których pierwsza, najbardziej przyziemna jest najszersza. Dzieli się na trzy części: portyk z kolumnadą w części środkowej. Dwie boczne części są cofnięte. W części środkowej są cztery kolumny w doryckim stylu wspierające fryz z gzymsem. Na gzymsie umieszczono balustradę. W bocznych częściach znajdują się po dwie kolumny wewnątrz i po dwa pilastry. W obu częściach kolumny i pilastry są w stylu doryckim. W drugiej kondygnacji wysuniętej przed lico budowli, ale cofniętej w stosunku do portyku, mamy ozdobną kolumnadę z dziesięcioma kolumnami o korynckich kapitelach. Nad portykiem znajduje się taras z niską balustradą, za nim kolumnada i druga część tarasu. Po bokach tarasu półokrągłe nisze. Kolumny dźwigają belkowanie z ozdobnym fryzem i gzymsem. Nad gzymsem spadzisty dach zwieńczony cokołem, na którym znajduje się pełnoplastyczna rzeźba kwadrygi powożonej przez Apolla. Po bokach cofnięte względem tarasu znajdują się dwie ściany ozdobione kolumnami i pilastrami zwieńczonymi jońskimi kapitelami. Ponad gzymsem ścian bocznych znajdują się poziome pasy ściany ozdobione wyodrębnionym w prostokącie reliefem. Trzecia kondygnacja ma symetryczne tarasy z dwóch stron. Nad oknami, dźwigany przez pilastry fryz zdobiony reliefowymi girlandami kwiatowymi. Środkową część gmachu wieńczy tympanon z płaskorzeźbą Popiersie Anakreonta i trzy muzy. Boczne skrzydła gmachu są symetryczne. Część przyziemia to długie kolumnady (po dwadzieścia kolumn z doryckimi kapitelami z każdej strony) dźwigające zewnętrzne tarasy znajdujące się
    na piętrze. W ścianach skrzydeł bocznych za kolumnadami widoczne pionowe wysokie okna. Pomiędzy oknami znajdują się półkolumny o jońskich kapitelach.

JPOL_E3_E4_Zadaniowo

Zadaniowo

Ćwiczenie 6
R1WSQZmj6SrpE1
Wykorzystując informacje z filmu Dobra i zła Izabela, notatki zrobione w domu i dzieła Ingres'a zaprezentowane na lekcji, przyporządkuj cechy podane poniżej do określonego stylu w sztuce. ROKOKO Możliwe odpowiedzi: 1. duża rola rysunku, 2. zmysłowość i erotyzm, 3. bogactwo dekoracji, 4. powściągliwość, 5. wzniosłe tematy z mitologii, 6. prosta i czytelna kompozycja, 7. pastelowe barwy, 8. wyrafinowanie, 9. kolor lokalny, podporządkowany formie, 10. finezja, lekkość i wdzięk, 11. chłodna wytworność form, 12. tematy zabaw towarzyskich (fêtes galantes) NEOKLASYCYZM Możliwe odpowiedzi: 1. duża rola rysunku, 2. zmysłowość i erotyzm, 3. bogactwo dekoracji, 4. powściągliwość, 5. wzniosłe tematy z mitologii, 6. prosta i czytelna kompozycja, 7. pastelowe barwy, 8. wyrafinowanie, 9. kolor lokalny, podporządkowany formie, 10. finezja, lekkość i wdzięk, 11. chłodna wytworność form, 12. tematy zabaw towarzyskich (fêtes galantes)
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R1UsMhXNR8aoU1
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Zapoznaj się z poniższymi słowami kluczami związanymi z lekcją, a następnie zaproponuj ich własną kolejność. Możesz kierować się tym, co cię zaciekawiło, poruszyło, zaskoczyło itp. Przygotuj krótkie uzasadnienie swojej propozycji. Słowa klucze: klasycyzm, neoklasycyzm, rokoko, mecenat.

RksK6QIoj40jv
(Uzupełnij).