Nie jesteś sam. Człowiek w grupie społecznej
Warto się poznać, warto rozmawiać,
warto zrozumieć
Wypisz cztery cechy osobowe, które chciałbyś/chciałabyś, aby miała osoba siedząca z tobą w jednej ławce.
Uwaga: nie podawaj cech związanych z wyglądem.
Wykonaj ćwiczenie, pracując w kilkuosobowych grupach.
Porównaj przedstawione oczekiwania.
Zastanów się, czy je spełniasz.
Rozważ, czy musisz spełniać wszystkie oczekiwania rówieśników.
Zastanów się, jak możesz uniknąć konfliktu wynikającego z rozbieżnych oczekiwań wobec siebie.
Wnioski przedstaw pozostałej części klasy.
Nie jesteś sam, człowiek w grupie społecznej
przedstawić rolę norm społecznych,
wymienić podstawowe więzi społeczne,
określić, jaką rolę w naszym życiu odgrywają grupy społeczne.
wymieniać zasady prawidłowej komunikacji,
określać, do jakich grup społecznych należysz,
wskazywać sposoby rozwiązywania konfliktów społecznych.
Grupa społeczna
Obserwując życie codzienne i nasze relacje z innymi ludźmi, zauważamy, że rzadko funkcjonujemy indywidualnie. Nieustannie budujemy więzi społeczne z ludźmi, wchodzimy z nimi w relacje i tworzymy grupy społeczne. Niektóre powstają z naszej inicjatywy, inne niezależnie od naszej woli. Jak pamiętasz z ostatniej lekcji, dzięki uczestniczeniu w nich zaspokajamy nasze różne potrzeby i nabywamy rozmaitych umiejętności.
składa się z co najmniej trzech osób połączonych różnorakimi więziami społecznymi; wyróżniamy różne typy grup społecznych, np. trwałe lub nietrwałe, pierwotne lub wtórne, małe lub duże, formalne lub nieformalne; grupą społeczną jest rodzina, klasa, szkoła, społeczeństwo, naród
cechy grupy społecznej:
liczy przynajmniej trzy osoby,
zachodzą w niej rozmaite interakcje - członkowie grupy oddziałują na siebie (udzielanie informacji, pomoc, ocenianie, nagradzanie, karanie),
ma własne reguły postępowania, wartości oraz symbolikę,
ma swoje cele, których realizacja wzmacnia spójność grupy (na zewnątrz stanowi jedność),
zachowuje odrębność od innych grup i zbiorowości,
posiada przywódcę i strukturę wewnętrzną,
ma określoną hierarchię
Uzupełnij poniższy schemat. Wpisz swoje imię i podaj grupy społeczne, do których należysz.
Wymień grup społeczne do których należysz.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej
Podziały grup społecznych
GRUPY MAŁE - GRUPY DUŻE
Grupa mała liczy od kilku do kilkudziesięciu osób, mają prostą strukturę wewnętrzną, opierają się na kontaktach ,,twarzą w twarz”. Przykładem grupy małej grupa koleżeńska, rodzina.
Grupa duże są liczniejsze mają złożoną strukturę wewnętrzną (składają się z licznych podzbiorów), dominują w nich kontakty o charakterze pośrednim i bezosobowym. Przykładem grupy dużej jest naród, wyznawcy tej samej religii.
GRUPY PIERWOTNE - GRUPY WTÓRNE
Grupy pierwotne są oparte na silnych więziach emocjonalnych: rodzinnych, religijnych, narodowych; jednostka jest ich członkiem od urodzenia. Przykładem grupy pierwotnej jest rodzina, naród.
Grupy wtórne - jednostka przynależy do tej grupy wyniku własnego wybory, więź grupowa oparta oparta jest na wspólnocie interesów, grupa ma określone cele do urzeczywistnienia. Przykładem grupy wtórnej są związki zawodowe, partie polityczne.
GRUPY FORMALNE - GRUPY NIEFORMALNE
Grupy formalne mają prawnie określoną strukturę wewnętrzną, cele i zadania (w statutach, regulaminach). Przykładem grupy formalnej jest państwo, wojsko, policja, związki zawodowe, partie polityczne, stowarzyszenia, szkoły.
Grupy nieformalne powstają spontanicznie, służą zaspakajaniu różnorodnych potrzeb osobistych i społecznych człowieka związanych np. z jego zainteresowaniami, sferą spędzania wolnego czasu. Przykładem grupy nieformalnej są grupy koleżeńskie, hobbystyczne.
GRUPY ZAMKNIĘTE - GRUPY OTWARTE
Wyznacznikiem podziału na grupy zamknięte i otwarte jest poziom ich dostępności dla nowych członków. W przypadku grup zamkniętych przyjmowanie nowych członków jest prawie albo w ogóle niemożliwe. Przykładem grup zamkniętych są indyjskie kasty (warny). Zgodnie z tradycją warn każdy, kto urodzi się w określonej kaście, musi w niej umrzeć i nie może zmienić swojej pozycji społecznej. Innymi przykładami grup zamkniętych są takie, które nie chcą kontaktu z osobami z zewnątrz. Do nich zaliczamy niektóre wyznania religijne czy elitarne kluby funkcjonujące w kulturze zachodniej.
Grupy otwarte to takie, które łatwo nawiązują kontakty z otoczeniem, komunikując się z innymi grupami, a przynależność do nich jest możliwa po spełnieniu jasno określonych warunków. Do grup otwartych zaliczamy społeczność szkolną, partię polityczną czy związek zawodowy.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej
Rozstrzygnij, czy przedstawione na ilustracji grupy mają charakter:
pierwotny czy wtórny,
otwarty czy zamknięty,
formalny czy nieformalny.
Schemat, który przedstawia grupy społeczne takie jak:
znajomi, którzy spotykają się po zajęciach lekcyjnych,
szkolna drużyna sportowa,
zespół klasowy,
rodzina.
Ilustracja, która przedstawia grupę wspólnych znajomych jest zatytułowana:
jak fajnie spotkać się po lekcjach!
grupa pięcioosobowa - trzy dziewczynki i dwóch chłopców.
Ilustracja, która przedstawia szkolną drużynę sportową jest zatytułowana:
Sukces! Moja drużyna wygrała turniej!
pięcioosobowa drużyna, dwóch chłopców i trzy dziewczynki,
jednakowe koszulki tylko z innym numerem,
zawodnik z numerem 1 na koszulce trzyma w ręku puchar.
Ilustracja, która przedstawia zespół klasowy jest zatytułowana:
Wiedza o społeczeństwie - moja ulubiona lekcja!
zajęcia w klasie szkolnej,
w ławkach siedzą uśmiechnięci uczniowie, którzy z zainteresowaniem słuchają wykładu nauczycielki.
Ilustracja, która przedstawia rodzinę i jest zatytułowana:
To ja i moja rodzina!
pięcioosobowa rodzina, która składa się z rodziców i trójki dzieci: chłopca, dziewczynki i niemowlaka, który trzymany jest na rękach mamy.
Wymień grupy społeczne, do których należysz.
Przeczytaj tekst i wykonaj polecenia.
Adam z grupą przyjaciół oglądał program rozrywkowy. Był zachwycony. Dawno
nie widział tylu popularnych wykonawców. Grano jego ulubioną muzykę. Podziwiał taneczne umiejętności występujących w nim artystów. Jacek, starszy kolega Adama, skrytykował program. Wiolka, koleżanka z klasy, była nim znudzona. Powiedziała,
że nie lubi jednej z występujących w nim tancerek. Adam był zaskoczony opinią kolegów. Nawet jego ulubiona koleżanka Zosia, wpisała na forum internetowym nieprzychylną opinię.
— Adam – a co ty myślisz o tych nudziarzach? – zapytał jeden z kolegów.
— Macie rację nuda ... szkoda czasu – odpowiedział Adam.
Zastanów się, czy Adam postąpił właściwie. Odpowiedź uzasadnij.
Zastanów się, dlaczego Adam zmienił zdanie. Wypisz czynniki, które wywarły wpływ na jego zachowanie.
to postawa polegająca na gotowości do zmiany swojego zachowania, opinii, decyzji pod wpływem innych osób
Przypomnij sobie bohaterów filmowych i literackich, którzy kojarzą się z postawą konformistyczną. Wskaż, twoim zdaniem, pozytywne i negatywne skutki takiej postawy. Przedyskutujcie problem w klasie.
Sposoby podejmowania decyzji w grupie
Wiesz już, że ludzie żyją w różnych grupach społecznych. Nawiązują relacje między sobą. Nierzadko okazuje się, że mają odmienne opinie, oczekiwania, potrzeby.
Jak zatem wspólnie podejmować decyzje?
Wykonaj ćwiczenie, pracując w kilkuosobowych grupach.
Zastanów się, jakie znasz sposoby podejmowania decyzji w grupie.
Podaj przykłady zastosowania wymienionych przez ciebie sposobów podejmowania decyzji z życia twojej szkoły. Zaprezentuj wyniki swojej pracy pozostałej części klasy.
Zbiorowość
Zastanów się, czy zdarza ci się być wśród wielu ludzi i nie mieć poczucia, że coś cię z nimi łączy.
to zbiór osób połączonych więzią o charakterze nietrwałym; przykładem takiej więzi może być chociażby przebywanie w jednym miejscu w tym samym czasie;
do zbiorowości można zaliczyć, m.in.: plażowiczów, ludzi stojących na przystanku, tłum na ulicy
Zastanów się, jakie czynniki decydują, że masz potrzebę przebywania z innymi ludźmi?
to grupa osób, które łączy wspólny cel, gotowość do jego realizacji oraz silne poczucie wzajemnych więzi; przykłady wspólnot to: rodzina, grupa przyjaciół, naród
Rodzina
Wskaż, jakie cele łączą członków twojej rodziny. Określ, które więzi między wami mają charakter formalny, a które nieformalny.
rodzina to najstarsza i najpowszechniejsza forma życia społecznego, która odgrywa ogromną rolę w życiu każdego człowieka; tworzą ją połączeni węzłem małżeńskim kobieta i mężczyzna, ich potomstwo, a w szerszym znaczeniu także ogół krewnych obu małżonków; często rodzina jest nazywana podstawową komórką społeczną, co wskazuje na ogromną rolę, jaką odgrywa w życiu każdego społeczeństwa
Typy rodzin:
Liczba współmałżonków:
monogamiczne - dwoje partnerów,
poligamiczne - rodzinę tworzy wielu partnerów:
a) poliandryczne - rodzinę tworzy kobieta oraz kilku mężczyzn,
b) poliginiczna - rodzinę tworzy mężczyzna oraz kilka kobiet,
Zakres wyboru małżonków:
ednogamiczne - rodziny zawierane w obrębie własnej zbiorowości,
egzogamiczne - rodziny zawierane w obrębie różnych zbiorowści,
Hierarchia poważania i władzy:
patriarchalne - rodziny, w których władzę sprawuje mężczyzna,
matriarchalne - rodziny, w których władzę sprawuje kobieta,
partnerskie - rodziny, w których istnieje równomierny podział praw i obowiązków pomiędzy kobiety i mężczyzn,
Dziedziczenie nazwiska, prestiżu i majątku:
patrylinearne - rodziny, w których ma miejsce dziedziczenie po ojcu,
matrylinearne - rodziny, w których następuje dziedziczenie po matce,
Wielkość rodziny
nuklearne - rodziny małe, maksymalnie dwupokoleniowe,
wielkie - rodziny, co najmniej trzypokoleniowe,
Miejsce zamieszkania
patrylokalne - rodziny, których małżonkowie po ślubie zamieszkują w domu rodziców mężczyzny,
matrylokalne - rodziny, których małżonkowie zamieszkują w domu rodziców kobiety,
neolokalne - rodziny, których małżonkowie po ślubie zamieszkują we własnym domu.
Podsumowanie
Grupa społeczna jest podstawową formą organizacji stosunków międzyludzkich. W grupach społecznych rodzimy się i żyjemy. Są one zróżnicowane, tak jak potrzeby i cele ludzi je tworzących. Człowiek funkcjonuje w różnych grupach społecznych, dzięki którym może określić swoją pozycję w społeczeństwie, przyjmować normy społeczne i budować wspólny z innymi świat.
Związek Harcerstwa Polskiego to grupa...
- zamknięta i mała.
- formalna i wtórna.
- wtórna i zamknięta.
- nieformalna i pierwotna.
Zbiorowość to zbiór osób połączonych więzią...
- nietrwałą.
- formalną.
- naturalną.
- emocjonalną.