Nie ma co się kłócić…
Scenariusz zajęć
I etap edukacyjny, edukacja wczesnoszkolna
Temat: Nie ma co się kłócić…
Treści kształcenia:
Uczeń:
1) Czyta i rozumie teksty przeznaczone dla dzieci na I etapie edukacyjnym i wyciąga z nich wnioski – edukacja polonistyczna (1.1b),
2) Wyszukuje w tekście potrzebne informacje – edukacja polonistyczna (1.1c),
4) Współpracuje z innymi w zabawie i nauce szkolnej – edukacja społeczna (5.4),
5) Korzysta z informacji zawartych w słownikach – treści rozszerzone,
6) Rozwija umiejętności interpersonalne i rozwiązuje konflikty – treści rozszerzone.
Cele operacyjne:
Uczeń:
Oblicza sumy i różnice w zakresie 100,
Słucha uważnie i ze zrozumieniem utworów literackich,
Wyszukuje w tekście utworu fragmenty odpowiadające na pytania,
Wypowiada się pełnymi zdaniami na podany temat,
Czyta uważnie i ze zrozumieniem zdania oraz krótkie teksty,
Posługuje się słownikiem języka polskiego i słownikiem synonimów,
Wyszukuje wyrazy o podobnym znaczeniu,
Tworzy rodzinę wyrazów,
Układa zdania z rozsypanki,
Tworzy czasowniki od podanych rzeczowników,
Współpracuje w grupie w celu jak najlepszego wykonania zadania.
Nabywane umiejętności:
Uczeń:
Uważnie słucha utworów literackich,
Czyta ze zrozumieniem krótkie teksty,
Wypowiada się pełnymi zdaniami na określony temat,
Posługuje się słownikami,
Tworzy zdania,
Współpracuje w grupie.
Środki dydaktyczne:
Zasoby multimedialne: nagranie wiersza Zygmunta Marka Miszczaka O niebezpieczeństwie kłótni, karty pracy (Skłócone wyrazy oraz Kłótnie w przysłowiach),
Komputer z głośnikami,
Wydruki tekstu wiersza dla każdego ucznia,
Łamigłówka matematyczna wprowadzająca do tematu (wydruki),
Słownik języka polskiego (kilka egzemplarzy) – jeden dla każdej grupy,
Słownik synonimów (kilka egzemplarzy) – jeden dla każdej grupy.
Metody nauczania:
Podające: pogadanka, wyjaśnienie, dyskusja dydaktyczna,
Problemowe: aktywizujące – łamigłówka rachunkowa, tworzenie i definiowanie pojęć,
Praktyczna: metoda przewodniego tekstu,
Programowana: z użyciem komputera.
Formy pracy:
Zbiorowa jednolita,
Indywidualna zróżnicowana,
Grupowa.
Przebieg zajęć:
1. Nauczyciel wita uczniów i wprowadza ich do tematu, prosząc o rozwiązanie łamigłówki rachunkowej z hasłem: „Nie ma co się kłócić”. Wszystkie dzieci otrzymują wydruk łamigłówki, choć praca odbywa się w kilkuosobowych grupach. Każdy zespół ma swojego lidera; prowadzący mianuje liderami uczniów uzdolnionych matematycznie, którzy będą nadzorowali przebieg prac nad wykonywaniem działań arytmetycznych.
Polecenie: „Wykonaj obliczenia. Wynikom w tabelce przyporządkuj odpowiednie litery i odczytaj hasło, a dowiesz się, co będzie tematem zajęć”.
Po wykonaniu zadania następuje sprawdzenie hasła i wszystkich obliczeń.
2. Następnie nauczyciel rozdaje wydruki wiersza Zygmunta Marka Miszczaka O niebezpieczeństwie kłótni. Po wysłuchaniu nagrania utworu dzieci rozmawiają na temat jego treści. Pytania stymulujące wypowiedzi uczniów:
O co kłóciły się kaczuszki?
Co było powodem ich kłótni?
Czy to były ważne powody? Dlaczego tak uważasz?
Co o tych kłótniach sądziły inne kaczki?
Co sprawiło, że przestały się kłócić?
Jaki morał (jaka nauka) płynie dla nas z tego wiersza?
Jak rozumiesz tytuł tego wierszyka?
Uczniowie w trakcie rozmowy odnajdują w tekście fragmenty uzasadniające odpowiedzi i głośno je odczytują.
3. Praca z tekstem.
Dzieci wyszukują i podkreślają wyrazy trudne (dyskurs, utarczki). W grupach wyszukują w słownikach języka polskiego objaśnień wyrazów. Następnie nauczyciel prosi o wyszukanie w tekście wiersza wszystkich słów, które znaczą to samo co utarczki (sprzeczki, kłótnie). Dzieci szukają w słownikach synonimów wyrazów o takim samym znaczeniu, np. spór, konflikt, waśń, niezgoda. Prowadzący zajęcia objaśnia, co to jest indeks wyrazów i w jaki sposób korzystać ze słownika.
4. Tworzenie rodziny wyrazów „kłótnia”. Praca w grupie.
Dzieci pracują w grupach z wykorzystaniem słowników języka polskiego. Zapisują wyrazy na tablicy i przepisują je do zeszytów: kłócić się, kłótliwy, kłótliwość, kłótnia, kłótnica, skłóceni.
5. Karta pracy Skłócone wyrazy – praca indywidualna.
Wersja 1 karty jest trudniejsza, przeznaczona dla dzieci uzdolnionych językowo – do podanych rzeczowników dopisują one czasowniki według podanego wzoru: kłótnia – kłócić się. Podane rzeczowniki to: sprzeczka, awantura, bójka. Następnie uczniowie układają zdania z wybranymi przez siebie czasownikami, dbając o ich odpowiednią formę.
Wersja 2 jest łatwiejsza – dzieci nie muszą same tworzyć wyrazów ani zdań, gdyż są one podane. Zadanie polega najpierw na połączeniu w pary rzeczowników i odpowiadających im czasowników, a potem – uzupełnieniu zdań wybranymi czasownikami, prawidłowo odmienionymi.
Na koniec następuje wspólne sprawdzenie ćwiczeń.
6. Karta pracy Kłótnie w przysłowiach – praca indywidualna (układanie przysłów).
Również ta karta ma dwie wersje, zróżnicowane pod względem poziomu trudności. Zadanie w pierwszej wersji – dla uczniów uzdolnionych językowo – polega na ułożeniu przysłów z „rozsypanki” wyrazowej. Dzieci, które otrzymają wersję drugą, mają połączyć fragmenty przysłów, a następnie przepisać w pełnej formie.
Przysłowia:
Gdzie dwóch się kłóci, tam trzeci korzysta.
Nie ma co wieść spór o dziurawy wór.
Kiedy zgoda, to w sercu pogoda.
Podsumowanie i sprawdzenie pracy. Czytanie i wyjaśnianie znaczenia przysłów.
7. Podsumowanie zajęć – rozważania dziecięce na temat lekcji.
Nauczyciel zadaje pytania uczniom:
Czego nauczyłeś się na tych zajęciach?
Dlaczego mówi się, że przysłowia są mądrością narodów?
Dlaczego nie warto się kłócić?
Jakie znasz sposoby na uniknięcie kłótni, sporu?
Uwagi:
Materiały do wydrukowania:
Łamigłówka rachunkowa
55 − 8 = | N | 78 + 7 = | M | 37 + 6 = | I | |||||
56 + 6 = | E | 15 + 6 = | C | 78 − 34 = | I | |||||
19 + 7 = | K | 49 + 3 = | I | 89 + 4 = | Ł | |||||
59 + 4 = | A | 28 + 4 = | O | 86 − 4 = | Ę | |||||
41 − 4 = | Ó | 58 + 8 = | S | 72 − 4 = | Ć |
47 | 52 | 62 | 85 | 63 | 21 | 32 | 66 | 43 | 82 | 26 | 93 | 37 | 21 | 44 | 68 |
Zygmunt Marek Miszczak O niebezpieczeństwie kłótni
Dwie kaczuszki obok rzeczki
Straszne wiodły z sobą sprzeczki.
Miast prowadzić dyskurs miły,
Co dzień brzydko się kłóciły:
O listeczki, o okruszki
I o pierze na poduszki;
O to, która z obu kaczek
Najdonioślej: „kwa, kwa” kwacze;
O to nawet, czy ich dzioby
Są jedynie dla ozdoby.
Chciały czasem inne kaczki
Przerwać głupie ich utarczki –
Nic i nigdy absolutnie
Nie pomogło na te kłótnie!
Gdy krzyczały, idąc dróżką,
Innym było wstyd kaczuszkom.
Kaczor stary – pradziad kaczek
Bardzo cierpiał, nieboraczek,
A w sąsiedztwie wokół całym
Starsze kaczki narzekały.
…Lecz cóż zrobić – to pytanie –
Z takim kaczek zachowaniem?
Cóż poradzić, gdy na przykład
(Arogancja to niezwykła)
Kaczkę żółtą kaczka biała
W taki sposób wyśmiewała:
– Kwa, kwa, jestem królem kaczek;
Kwa, kwa, z tobą jest inaczej:
Brzydka jesteś, niczym wrona,
Chociaż żółto upierzona!
Żółta na to: Proszę kaczki –
Ty nie jesteś z mojej paczki!
Co tu, kwa, kwa, dużo kwakać:
Ty wyglądasz, jak pokraka!
Brzuch ci urósł, jak trzy brzuszki –
Nie widziałam takiej gruszki!
– W taki sposób dzionek cały
Jedna drugą wyśmiewały.
Aż pewnego dnia kaczuszki,
Widząc swoje brudne nóżki,
Odezwały się w te słowa:
Brudny dziobek, brudna głowa…
Wyglądamy coraz smutniej;
Wszystko, kwa, kwa, przez te kłótnie!
Brud nas okrył, moja złota,
Kwa, kwa, grubą warstwą błota!
– Zapałały żalem szczerym
Za swe wstrętne charaktery.
W tym momencie zaś w kaczuszkach
Obudziły się serduszka.
Zrozumiały od tej pory,
Że nieważne są kolory;
Że naprawdę wszystkie kaczki
Są z tej samej, kaczej, paczki!
Odtąd grzeczne już kaczuszki
Moczą w rzece skrzydła, brzuszki;
Gdy wiaterek wodę muska,
Chodzą razem się popluskać…