Scenariusz zajęć

I etap edukacyjny, edukacja wczesnoszkolna

Temat: Nie ma co się kłócić…

Treści kształcenia:

Uczeń:

1) Czyta i rozumie teksty przeznaczone dla dzieci na I etapie edukacyjnym i wyciąga z nich wnioski – edukacja polonistyczna (1.1b),

2) Wyszukuje w tekście potrzebne informacje – edukacja polonistyczna (1.1c),

4) Współpracuje z innymi w zabawie i nauce szkolnej – edukacja społeczna (5.4),

5) Korzysta z informacji zawartych w słownikach – treści rozszerzone,

6) Rozwija umiejętności interpersonalne i rozwiązuje konflikty – treści rozszerzone.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• Oblicza sumy i różnice w zakresie 100,

• Słucha uważnie i ze zrozumieniem utworów literackich,

• Wyszukuje w tekście utworu fragmenty odpowiadające na pytania,

• Wypowiada się pełnymi zdaniami na podany temat,

• Czyta uważnie i ze zrozumieniem zdania oraz krótkie teksty,

• Posługuje się słownikiem języka polskiego i słownikiem synonimów,

• Wyszukuje wyrazy o podobnym znaczeniu,

• Tworzy rodzinę wyrazów,

• Układa zdania z rozsypanki,

• Tworzy czasowniki od podanych rzeczowników,

• Współpracuje w grupie w celu jak najlepszego wykonania zadania.

Nabywane umiejętności:

Uczeń:

• Uważnie słucha utworów literackich,

• Czyta ze zrozumieniem krótkie teksty,

• Wypowiada się pełnymi zdaniami na określony temat,

• Posługuje się słownikami,

• Tworzy zdania,

• Współpracuje w grupie.

Środki dydaktyczne:

• Zasoby multimedialne: nagranie wiersza Zygmunta Marka Miszczaka O niebezpieczeństwie kłótni, karty pracy (Skłócone wyrazy oraz Kłótnie w przysłowiach),

• Komputer z głośnikami,

• Wydruki tekstu wiersza dla każdego ucznia,

• Łamigłówka matematyczna wprowadzająca do tematu (wydruki),

• Słownik języka polskiego (kilka egzemplarzy) – jeden dla każdej grupy,

• Słownik synonimów (kilka egzemplarzy) – jeden dla każdej grupy.

Metody nauczania:

• Podające: pogadanka, wyjaśnienie, dyskusja dydaktyczna,

• Problemowe: aktywizujące – łamigłówka rachunkowa, tworzenie i definiowanie pojęć,

• Praktyczna: metoda przewodniego tekstu,

• Programowana: z użyciem komputera.

Formy pracy:

• Zbiorowa jednolita,

• Indywidualna zróżnicowana,

• Grupowa.

Przebieg zajęć:

1. Nauczyciel wita uczniów i wprowadza ich do tematu, prosząc o rozwiązanie łamigłówki rachunkowej z hasłem: „Nie ma co się kłócić”. Wszystkie dzieci otrzymują wydruk łamigłówki, choć praca odbywa się w kilkuosobowych grupach. Każdy zespół ma swojego lidera; prowadzący mianuje liderami uczniów uzdolnionych matematycznie, którzy będą nadzorowali przebieg prac nad wykonywaniem działań arytmetycznych.

Polecenie: „Wykonaj obliczenia. Wynikom w tabelce przyporządkuj odpowiednie litery i odczytaj hasło, a dowiesz się, co będzie tematem zajęć”.

Po wykonaniu zadania następuje sprawdzenie hasła i wszystkich obliczeń.

2. Następnie nauczyciel rozdaje wydruki wiersza Zygmunta Marka Miszczaka O niebezpieczeństwie kłótni. Po wysłuchaniu nagrania utworu dzieci rozmawiają na temat jego treści. Pytania stymulujące wypowiedzi uczniów:

• O co kłóciły się kaczuszki?

• Co było powodem ich kłótni?

• Czy to były ważne powody? Dlaczego tak uważasz?

• Co o tych kłótniach sądziły inne kaczki?

• Co sprawiło, że przestały się kłócić?

• Jaki morał (jaka nauka) płynie dla nas z tego wiersza?

• Jak rozumiesz tytuł tego wierszyka?

Uczniowie w trakcie rozmowy odnajdują w tekście fragmenty uzasadniające odpowiedzi i głośno je odczytują.

3. Praca z tekstem.

Dzieci wyszukują i podkreślają wyrazy trudne (dyskurs, utarczki). W grupach wyszukują w słownikach języka polskiego objaśnień wyrazów. Następnie nauczyciel prosi o wyszukanie w tekście wiersza wszystkich słów, które znaczą to samo co utarczki (sprzeczki, kłótnie). Dzieci szukają w słownikach synonimów wyrazów o takim samym znaczeniu, np. spór, konflikt, waśń, niezgoda. Prowadzący zajęcia objaśnia, co to jest indeks wyrazów i w jaki sposób korzystać ze słownika.

4. Tworzenie rodziny wyrazów „kłótnia”. Praca w grupie.

Dzieci pracują w grupach z wykorzystaniem słowników języka polskiego. Zapisują wyrazy na tablicy i przepisują je do zeszytów: kłócić się, kłótliwy, kłótliwość, kłótnia, kłótnica, skłóceni.

5. Karta pracy Skłócone wyrazy – praca indywidualna.

Wersja 1 karty jest trudniejsza, przeznaczona dla dzieci uzdolnionych językowo – do podanych rzeczowników dopisują one czasowniki według podanego wzoru: kłótnia – kłócić się. Podane rzeczowniki to: sprzeczka, awantura, bójka. Następnie uczniowie układają zdania z wybranymi przez siebie czasownikami, dbając o ich odpowiednią formę.

Wersja 2 jest łatwiejsza – dzieci nie muszą same tworzyć wyrazów ani zdań, gdyż są one podane. Zadanie polega najpierw na połączeniu w pary rzeczowników i odpowiadających im czasowników, a potem – uzupełnieniu zdań wybranymi czasownikami, prawidłowo odmienionymi.

Na koniec następuje wspólne sprawdzenie ćwiczeń.

6. Karta pracy Kłótnie w przysłowiach – praca indywidualna (układanie przysłów).

Również ta karta ma dwie wersje, zróżnicowane pod względem poziomu trudności. Zadanie w pierwszej wersji – dla uczniów uzdolnionych językowo – polega na ułożeniu przysłów z „rozsypanki” wyrazowej. Dzieci, które otrzymają wersję drugą, mają połączyć fragmenty przysłów, a następnie przepisać w pełnej formie.

Przysłowia:

• Gdzie dwóch się kłóci, tam trzeci korzysta.

• Nie ma co wieść spór o dziurawy wór.

• Kiedy zgoda, to w sercu pogoda.

Podsumowanie i sprawdzenie pracy. Czytanie i wyjaśnianie znaczenia przysłów.

7. Podsumowanie zajęć – rozważania dziecięce na temat lekcji.

Nauczyciel zadaje pytania uczniom:

• Czego nauczyłeś się na tych zajęciach?

• Dlaczego mówi się, że przysłowia są mądrością narodów?

• Dlaczego nie warto się kłócić?

• Jakie znasz sposoby na uniknięcie kłótni, sporu?

Uwagi:

Materiały do wydrukowania:

• Łamigłówka rachunkowa

• Zygmunt Marek Miszczak O niebezpieczeństwie kłótni

Dwie kaczuszki obok rzeczki

Straszne wiodły z sobą sprzeczki.

Miast prowadzić dyskurs miły,

Co dzień brzydko się kłóciły:

O listeczki, o okruszki

I o pierze na poduszki;

O to, która z obu kaczek

Najdonioślej: „kwa, kwa” kwacze;

O to nawet, czy ich dzioby

Są jedynie dla ozdoby.

Chciały czasem inne kaczki

Przerwać głupie ich utarczki –

Nic i nigdy absolutnie

Nie pomogło na te kłótnie!

Gdy krzyczały, idąc dróżką,

Innym było wstyd kaczuszkom.

Kaczor stary – pradziad kaczek

Bardzo cierpiał, nieboraczek,

A w sąsiedztwie wokół całym

Starsze kaczki narzekały.

…Lecz cóż zrobić – to pytanie –

Z takim kaczek zachowaniem?

Cóż poradzić, gdy na przykład

(Arogancja to niezwykła)

Kaczkę żółtą kaczka biała

W taki sposób wyśmiewała:

– Kwa, kwa, jestem królem kaczek;

Kwa, kwa, z tobą jest inaczej:

Brzydka jesteś, niczym wrona,

Chociaż żółto upierzona!

Żółta na to: Proszę kaczki –

Ty nie jesteś z mojej paczki!

Co tu, kwa, kwa, dużo kwakać:

Ty wyglądasz, jak pokraka!

Brzuch ci urósł, jak trzy brzuszki –

Nie widziałam takiej gruszki!

– W taki sposób dzionek cały

Jedna drugą wyśmiewały.

Aż pewnego dnia kaczuszki,

Widząc swoje brudne nóżki,

Odezwały się w te słowa:

Brudny dziobek, brudna głowa…

Wyglądamy coraz smutniej;

Wszystko, kwa, kwa, przez te kłótnie!

Brud nas okrył, moja złota,

Kwa, kwa, grubą warstwą błota!

– Zapałały żalem szczerym

Za swe wstrętne charaktery.

W tym momencie zaś w kaczuszkach

Obudziły się serduszka.

Zrozumiały od tej pory,

Że nieważne są kolory;

Że naprawdę wszystkie kaczki

Są z tej samej, kaczej, paczki!

Odtąd grzeczne już kaczuszki

Moczą w rzece skrzydła, brzuszki;

Gdy wiaterek wodę muska,

Chodzą razem się popluskać…