„Nie masz teraz prawdziwej przyjaźnie na świecie…” Omawiamy bajkę Adama Mickiewicza pt. „Przyjaciele”.

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń :

• zna pojęcie bajki i jej cech charakterystycznych; potrafi odróżnić ją od baśni,

• rozumie, co to jest morał,

• rozumie pojęcie: narrator.

b) Umiejętności

Uczeń:

• potrafi wyjaśnić wyżej wymienione pojęcia,

• potrafi prawidłowo odmienić rzeczownik “przyjaciele”,

• potrafi odnaleźć morał zawarty w baśni i ocenia postępowanie bohaterów,

• wykorzystuje wiedzę w praktyce.

2. Metoda i forma pracy

Burza mózgów, metoda heurystyczna, scenka improwizowana, praca samodzielna.

3. Środki dydaktyczne

• Mickiewicz A., “Przyjaciele” [w]: Dobrowolska H., Jutro pójdę w świat. Podręcznik do kształcenia literackiego, kulturowego i językowego dla klasy czwartej szkoły podstawowej., WSiP, Warszawa 2006.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel wyjaśnia cele lekcji. Uczniowie przypominają wiadomości dotyczące baśni i jej cech charakterystycznych. Nauczyciel wyjaśnia różnice między baśnią i bajką jako gatunkiem literackim. Uczniowie zapisują w zeszytach definicję bajki. Nauczyciel wspomina o postaci Adama Mickiewicza i jego twórczości (nadmienia, że jego utwory uczniowie będą omawiać także w V‑tej i VI‑tej klasie, dlatego też warto zapamiętać tę postać.)

b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel prosi uczniów o otwarcie podręczników na str. 74 i ciche odczytanie utworu pt. “Przyjaciele”. Uczniowie zapoznają się także z przypisami do utworu. Nauczyciel zaznacza, że utwór powstał w wieku XIX, dlatego polszczyzna używana przez poetę różni się od tej używanej przez nas obecnie. Uczniowie czytają utwór i zaznaczają ołówkiem wyrazy niezrozumiałe dla nich, a niewyjaśnione w przypisach. Po przeczytaniu bajki nauczyciel objaśnia wyżej wymienione wyrazy.

2. Uczniowie przygotowują się do głośnego czytania bajki z podziałem na role. W związku z tym muszą wskazać część utworu relacjonowaną przez narratora oraz wypowiedzi Leszka i Mieszka.

3. Uczniowie pod kierunkiem nauczyciela tworzą ramowy plan wydarzeń opisanych w utworze i zapisują go w zeszytach.

4. Nauczyciel proponuje uczniom, aby odegrali scenkę przedstawiającą spotkanie Leszka i Mieszka z niedźwiedziem. Można także zaproponować piękne czytanie bajki i odegranie przy tym ilustrującej ją pantomimy.

5. Uczniowie zastanawiają się wpólnie nad tym, czy przyjaźń Leszka i Mieszka była “prawdziwa” i jakie zdarzenie wystawiło ją na próbę; zwracająprzy tym uwagę na kontrast między słownymi deklaracjami przyjaźni, a rzeczywistym postępowaniem Leszka. Następnie odszukują w tekście morał i w formie skróconej zapisują na kolorowo do zeszytów (“Prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie.”).

c) Faza podsumowująca

1. Uczniowie wspólnie dyskutują, co według nich oznacza pojęcie “prawdziwa przyjaźń” i czy zgadzają się ze słowami narratora: “Nie masz prawdziwej przyjaźni na świecie;”.

2. Na zakończenie lekcji nauczyciel zwraca uczniom uwagę na specyficzną odmianę rzeczownika “przyjaciele”. Uczniowie zapisują w zeszytach formy poprawne gramatycznie i układają przykłady zdań z tymi formami rzeczownika.

3. Nauczyciel podaje uczniom pracę domową odwołującą się do dyskusji na lekcji. Ucznim chętnym może zaproponować recytację bajki “Przyjaciele.”.

5. Bibliografia

1. Dobrowolska H., Jutro pójdę w świat. Podręcznik do kształcenia literackiego, kulturowego i językowego dla klasy czwartej szkoły podstawowej., WSiP, Warszawa 2006.,

6. Załączniki

a) Zadanie domowe

„Jak rozumiesz morał bajki Adama Mickiewicza pt. „Przyjaciele”? Uzasadnij swoją opinię przykładami znanymi ci z życia.”

7. Czas trwania lekcji

2 x 45 min.

8. Uwagi do scenariusza

brak