Wstęp

1 września 1939 roku Niemcy zaatakowały Polskę. Pomimo tego, że II Rzeczpospolita zawarła wcześniej układy z Wielką Brytanią i Francją, państwa te nie przyszły jej z pomocą. Poza wypowiedzeniem wojny Niemcom nie podjęły żadnych działań wojennych.

Nie tylko Niemcy zaatakowały Polskę. W nocy z 16 na 17 września na ziemie polskie od wschodu wkroczyła Armia Czerwona łamiąc wcześniejszy układ o nieagresji zawarty przez Związek Sowiecki. Osamotnieni Polacy ponieśli klęskę. Części żołnierzom udało się opuścić obszar kraju i przedostać na zachód Europy.

Po przegranej kampanii wrześniowej Polska znalazła się pod okupacją i III Rzeszy i Związku Sowieckiego. 28 września III Rzesza i ZSRS podpisały układ zmieniający ustalone wcześniej w pakcie Ribbentrop‑Mołotow granice. Do niewoli sowieckiej trafiło ponad 200 tysięcy żołnierzy polskich.

W kolejnych latach sytuacja w Europie bardzo szybko się zmieniała. Niemcy zaatakowały w 1940 roku Danię, Norwegię, Belgię, Holandię oraz Francję i Wielką Brytanię. Rok później napadły również dotychczasowego sojusznika, Związek Sowiecki. Rosjanie w pierwszej fazie wojny zaczęli przegrywać. Państwa zachodnie, Wielka Brytania i USA, zadeklarowały pomoc zbrojną i polityczną.

Wybuch wojny niemiecko‑sowieckiej spowodował, że ZSRS stał się sojusznikiem państw walczących z III Rzeszą. W tej sytuacji generał Sikorski zawarł porozumienie z ZSRS (1941 rok), które umożliwiło utworzenie armii polskiej. W jej skład mieli wchodzić Polacy zesłani w głąb Związku Sowieckiego oraz jeńcy wojenni. Dowództwo nad armią przejął gen. Władysław Andersgen. Władysław Anders (1892‑1970)gen. Władysław Anders. Po opuszczeniu przez armię Andersa ZSRS, Stalin postanowił utworzyć kolejną armię polską. Oficjalną przyczyną była prośba polskich komunistów, którzy przebywali wtedy na terenie ZSRS. Pierwsza jednostka nosiła nazwę 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Powstała w maju 1943 roku.

R19XowjtWJ7Zv1
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Nauczysz się
  1. opisywać historię Armii Andersa,

  2. wyjaśniać związek losów Wojtka z żołnierzami Armii Andersa,

  3. wymieniać kolejne etapy szlaku armii Berlinga,

  4. objaśniać uwarunkowania polityczne dotyczące powstania filmu „Czterej pancerni i pies”.

1

Cele edukacyjne zgodne z etapem kształcenia

  1. dostrzega wielość perspektyw badawczych oraz wielorakie interpretacje historii i ich przyczyny;

  2. tworzy narrację historyczną uwzględniając różne aspekty procesu historycznego;

  3. integruje informacje pozyskane z różnych źródeł wiedzy.

m5ae791d82cce530d_1502093859156_0

NIEDŹWIEDŹ WOJTEK I PIES SZARIK NA FRONTACH II WOJNY ŚWIATOWEJ - audiobook

Rozdziały audiobooka:

  1. Generał Anders i Monte Cassino

  2. Niedźwiedź Wojtek

  3. Pies Szarik

1
Uwaga!

Notatka dla prowadzącego:

Przed rozpoczęciem pracy z audiobookiem, możesz skorzystać z przygotowanego scenariusza lekcji, który pokazuje, jak wdrożyć materiały multimedialne w tok lekcji.

R1LaindmrrbYy1
W prostokątnym polu znajduje się strzałka skierowana w dół (symbol pobierania pliku) i napis „Pobierz załącznik”. Jest to przycisk pozwalający na wyświetlenie, pobranie i zapisanie pliku zawierającego scenariusz lekcji.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Wskazówka

Podczas odsłuchiwania audiobooka zwróć uwagę na losy Polaków w ZSRS i ich dwie drogi marszu do Ojczyzny.

R1aFfaVjyZzFO1
Na ekranie pokazany jest panel sterowania z aktywnymi klawiszami do odtwarzania zawartości audiobooka. W części górnej części znajdują się trzy klawisze. Pierwszy od lewej „Widok” umożliwia przełączenie między odtwarzaczem dźwiękowym audiobooka oznaczonym jako „Odtwarzacz” na liście wyboru a podglądem treści audiobooka oznaczonym jako „Tekst”. Odtwarzacz dźwiękowy oznaczony jako „Odtwarzacz” przedstawia żółty pasek, na którym podczas odtwarzania pojawia się tekst. Widok „Tekst” prezentuje pełny tekst pojawiający się w nagraniu. Widok „Dynamiczny” stanowi połączenie widoku „Odtwarzacz” i „Tekst". Klawisz środkowy „Książka” umożliwia nawigację po treści audiobooka. Klawisz trzeci od lewej „Więcej” – zawiera informacje o programie. Poniżej oddzielony linią znajduje się panel sterowania odtwarzacza nagrania. Poniżej panelu sterowania znajduje się żółty pasek, na którym w trakcie odtwarzania pokazywany jest tekst nagrania.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 1

Przedstaw szlak bojowy armii Andersa. Wyjaśnij przyczyny jej utworzenia oraz opuszczenia przez nią ZSRS.

Polecenie 2

Opowiedz historię niedźwiedzia Wojtka.

Polecenie 3

Opisz szlak bojowy Ludowego Wojska Polskiego. Skomentuj kontekst polityczny powstania filmu „Czterej pancerni i pies” oraz włącz w opowiadanie losy psa Szarika.

m5ae791d82cce530d_1502093867461_0

Podsumowanie

II wojna światowa była wielką tragedią dla Polaków. Po zajęciu Polski przez III Rzeszę i ZSRS, nasz kraj zniknął z mapy Europy. Setki tysięcy żołnierzy polskich trafiło do niewoli. Niezależnie, na którym froncie później walczyli – czy szli z Armią Andersagen. Władysław Anders (1892‑1970)Andersa, czy szli razem z Armią Czerwoną – przelewali krew i ginęli za Polskę. Płacili ogromną cenę – często oddawali własne życie – za to, aby wyzwolić ojczyznę spod okupacji hitlerowskiej.

1.09.1939 – atak Niemiec na Polskę – początek II wojny światowej

17.09.193916/17 września 193917.09.1939– zdradziecki napad ZSRS na Polskę

28.09.193928 września 193928.09.1939 – III Rzesza i ZSRS podpisują układ, w wyniku którego Polska znika z mapy Europy

30.07.194130 lipca 1941 roku30.07.1941 – układ Sikorski‑Majski, w wyniku którego powstaje Armia Polska w ZSRS pod dowództwem gen. W. Andersa

1942 – opuszczenie terenów ZSRS przez Armię Andersa, połączenie z pozostałymi polskimi formacjami stacjonującymi na Bliskim Wschodzie. Rozkazem Naczelnego Wodza powołano Armię Polską na Wschodzie.

od 1942 Armia Andersa jest częścią Brytyjskiego Korpusu Ekspedycyjnego

1943 r. powstanie II Korpusu Polskich Sił Zbrojnych

maj 1943 – powstanie 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki

12‑13.10.1943 – pierwsza bitwa 1 DP pod Lenino.

1944 – przekształcenie polskich oddziałów w 1. Armię Wojska Polskiego, a następnie w Wojsko Polskie, na czele którego stanął gen. Michał Rola‑Żymierski. Razem z Armią Czerwoną WP doszło do Berlina.

RTsYkPtaYYL7l1
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

PRACA DOMOWA

Praca domowa
Polecenie 4.1

Poszukaj informacji, w jaki sposób został upamiętniony niedźwiedź Wojtek.

m5ae791d82cce530d_1503905579466_0

Zadania

Ćwiczenie 1
R1J2LT0fyc2h91
Na ekranie pokazane jest w ramce Ćwiczenie 1 zatytułowane „Armia generała Andersa”. Pod tytułem podane jest polecenie, które brzmi: ” Zaznacz zdania zawierające informacje prawdziwe.”. Poniżej polecenia w sześciu oddzielonych linijkach umieszczone zostały różne informacje dotyczące Armii gen. Andersa, których prawdziwość należy określić. Po prawej stronie w każdej linijce są okienka wyboru „Prawda” i „Fałsz”. W prawym dolnym rogu zadania umieszczony jest klawisz ”Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności wykonania zadania.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2
R1CoRqu0BBxDR1
Na ekranie pokazane jest w ramce Ćwiczenie 2 zatytułowane „Szlakiem niedźwiedzia Wojtka”. Pod tytułem podane jest polecenie, które brzmi: ” Ułóż w prawidłowej kolejności następujące wydarzenia dotyczące „szlaku bojowego” niedźwiedzia Wojtka.” Poniżej polecenia w sześciu okienkach umieszczone zostały nazwy krajów ze „szlaku bojowego” Armii Andersa.”. Należy ułożyć je w kolejności chronologicznej.W prawym dolnym rogu zadania umieszczony jest klawisz ”Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności wykonania zadania.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 3
Rzn8CiGV2Lhk21
Na ekranie pokazane jest w ramce Ćwiczenie 3 zatytułowane „Szlak bojowy Wojska Polskiego pod dowództwem generała Berlinga”. Pod tytułem podane jest polecenie, które brzmi: ” Zaznacz wydarzenia związane ze szlakiem bojowym Wojska Polskiego pod dowództwem generała Berlinga.”. Poniżej polecenia w sześciu oddzielonych linijkach umieszczone zostały różne informacje .Należy zaznaczyć te, które dotyczą Armii Wojska Polskiego dowodzonej przez generała Berlinga. W prawym dolnym rogu zadania umieszczony jest klawisz ”Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności wykonania zadania.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
m5ae791d82cce530d_1502358147126_0

Słowniczek

12‑13 października 1943 roku
12‑13 października 1943 roku

pierwsza bitwa 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki pod Lenino. Została okupiona olbrzymimi stratami polskimi.

17 września 1939 roku
17 września 1939 roku

zaatakowanie Polski przez Armię Czerwoną. ZSRS złamał wcześniejszy układ o nieagresji zawarty z Polską.

18 maja 1944 roku
18 maja 1944 roku

zdobycie Monte Cassino przez żołnierzy polskich II Korpusu gen. Andersa. Bitwa ta umożliwiła aliantom dalszy marsz przez Półwysep Apeniński. Polacy ponieśli ogromne straty. Symbolem tej bitwy stała się pieśń „Czerwone maki na Monte Cassino”.

28 września 1939 roku
28 września 1939 roku

podpisanie układ o przyjaźni i granicach przez Niemcy i ZSRS, na mocy którego dokonano podziału ziem polskich i ustalono przebieg granicy niemiecko- sowieckiej.

30 lipca 1941 roku
30 lipca 1941 roku

podpisanie układu Sikorski- Majski, na mocy którego powstała Armia Polska w ZSRS pod dowództwem gen. Andersa.

Buzułuk
Buzułuk

miejsce tworzenia Armii Polskiej gen. Andersa.

Gen. Władysław Anders (1892‑1970)
Gen. Władysław Anders (1892‑1970)

wojskowy i polityk. Uczestnik wojny polsko‑bolszewickiej. Ciężko ranny w kampanii wrześniowej, aresztowany przez NKWD. W sierpniu 1941 roku został zwolniony z więzienia na mocy układu Sikorski‑Majski. Generał Sikorski wyznaczył go do tworzenia armii polskiej w ZSRS. Wyprowadził armię polską na Bliski Wschód, zabierając razem z żołnierzami kobiety i dzieci. W lipcu 1943 roku objął dowództwo II Korpusu Polskiego, dowodząc m.in. w bitwie pod Monte Cassino. W lutym 1945 roku prezydent Raczkiewicz mianował go Naczelnym Wodzem Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Po wojnie był niekwestionowanym przywódcą polskiej emigracji politycznej.

Gen. Zygmunt Berling (1896‑1980)
Gen. Zygmunt Berling (1896‑1980)

w czasie I wojny światowej walczył w Legionach Polskich. W okresie międzywojennym był oficerem Wojska Polskiego. W październiku 1939 roku został aresztowany przez NKWD. Podjął współpracę z władzami sowieckimi. Po napaści III Rzeszy na ZSRS znalazł się w armii Andersa. Nie podporządkował się decyzji władz polskich o ewakuacji polskich oddziałów z ZSRS. Pozostał w ZSRS jako dezerter. Zaocznie skazany został na karę śmierci. Nawiązał kontakt z komunistami polskimi. W kwietniu 1943 roku Stalin wyznaczył go na dowódcę 1 polskiej Dywizji Piechoty im. T. Kościuszki. Od marca 1944 roku był dowódcą Armii Polskiej w ZSRS. Został jednak zdymisjonowany. W roku 1947 pozwolono mu powrócić do Polski. Nie pełnił już żadnych ważnych stanowisk wojskowych.

Sielce nad Oką
Sielce nad Oką

miejsce utworzenia 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki