Niedźwiedź Wojtek i pies Szarik na frontach II Wojny Światowej
Wstęp
1 września 1939 roku Niemcy zaatakowały Polskę. Pomimo tego, że II Rzeczpospolita zawarła wcześniej układy z Wielką Brytanią i Francją, państwa te nie przyszły jej z pomocą. Poza wypowiedzeniem wojny Niemcom nie podjęły żadnych działań wojennych.
Nie tylko Niemcy zaatakowały Polskę. W nocy z 16 na 17 września na ziemie polskie od wschodu wkroczyła Armia Czerwona łamiąc wcześniejszy układ o nieagresji zawarty przez Związek Sowiecki. Osamotnieni Polacy ponieśli klęskę. Części żołnierzom udało się opuścić obszar kraju i przedostać na zachód Europy.
Po przegranej kampanii wrześniowej Polska znalazła się pod okupacją i III Rzeszy i Związku Sowieckiego. 28 września III Rzesza i ZSRS podpisały układ zmieniający ustalone wcześniej w pakcie Ribbentrop‑Mołotow granice. Do niewoli sowieckiej trafiło ponad 200 tysięcy żołnierzy polskich.
W kolejnych latach sytuacja w Europie bardzo szybko się zmieniała. Niemcy zaatakowały w 1940 roku Danię, Norwegię, Belgię, Holandię oraz Francję i Wielką Brytanię. Rok później napadły również dotychczasowego sojusznika, Związek Sowiecki. Rosjanie w pierwszej fazie wojny zaczęli przegrywać. Państwa zachodnie, Wielka Brytania i USA, zadeklarowały pomoc zbrojną i polityczną.
Wybuch wojny niemiecko‑sowieckiej spowodował, że ZSRS stał się sojusznikiem państw walczących z III Rzeszą. W tej sytuacji generał Sikorski zawarł porozumienie z ZSRS (1941 rok), które umożliwiło utworzenie armii polskiej. W jej skład mieli wchodzić Polacy zesłani w głąb Związku Sowieckiego oraz jeńcy wojenni. Dowództwo nad armią przejął gen. Władysław Andersgen. Władysław Anders. Po opuszczeniu przez armię Andersa ZSRS, Stalin postanowił utworzyć kolejną armię polską. Oficjalną przyczyną była prośba polskich komunistów, którzy przebywali wtedy na terenie ZSRS. Pierwsza jednostka nosiła nazwę 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Powstała w maju 1943 roku.
opisywać historię Armii Andersa,
wyjaśniać związek losów Wojtka z żołnierzami Armii Andersa,
wymieniać kolejne etapy szlaku armii Berlinga,
objaśniać uwarunkowania polityczne dotyczące powstania filmu „Czterej pancerni i pies”.
Cele edukacyjne zgodne z etapem kształcenia
dostrzega wielość perspektyw badawczych oraz wielorakie interpretacje historii i ich przyczyny;
tworzy narrację historyczną uwzględniając różne aspekty procesu historycznego;
integruje informacje pozyskane z różnych źródeł wiedzy.
NIEDŹWIEDŹ WOJTEK I PIES SZARIK NA FRONTACH II WOJNY ŚWIATOWEJ - audiobook
Rozdziały audiobooka:
Generał Anders i Monte Cassino
Niedźwiedź Wojtek
Pies Szarik
Notatka dla prowadzącego:
Przed rozpoczęciem pracy z audiobookiem, możesz skorzystać z przygotowanego scenariusza lekcji, który pokazuje, jak wdrożyć materiały multimedialne w tok lekcji.
Podczas odsłuchiwania audiobooka zwróć uwagę na losy Polaków w ZSRS i ich dwie drogi marszu do Ojczyzny.
Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PozMh7CfD
Przedstaw szlak bojowy armii Andersa. Wyjaśnij przyczyny jej utworzenia oraz opuszczenia przez nią ZSRS.
Opowiedz historię niedźwiedzia Wojtka.
Opisz szlak bojowy Ludowego Wojska Polskiego. Skomentuj kontekst polityczny powstania filmu „Czterej pancerni i pies” oraz włącz w opowiadanie losy psa Szarika.
Podsumowanie
II wojna światowa była wielką tragedią dla Polaków. Po zajęciu Polski przez III Rzeszę i ZSRS, nasz kraj zniknął z mapy Europy. Setki tysięcy żołnierzy polskich trafiło do niewoli. Niezależnie, na którym froncie później walczyli – czy szli z Armią AndersaAndersa, czy szli razem z Armią Czerwoną – przelewali krew i ginęli za Polskę. Płacili ogromną cenę – często oddawali własne życie – za to, aby wyzwolić ojczyznę spod okupacji hitlerowskiej.
1.09.1939 – atak Niemiec na Polskę – początek II wojny światowej
17.09.193917.09.1939– zdradziecki napad ZSRS na Polskę
28.09.193928.09.1939 – III Rzesza i ZSRS podpisują układ, w wyniku którego Polska znika z mapy Europy
30.07.194130.07.1941 – układ Sikorski‑Majski, w wyniku którego powstaje Armia Polska w ZSRS pod dowództwem gen. W. Andersa
1942 – opuszczenie terenów ZSRS przez Armię Andersa, połączenie z pozostałymi polskimi formacjami stacjonującymi na Bliskim Wschodzie. Rozkazem Naczelnego Wodza powołano Armię Polską na Wschodzie.
od 1942 Armia Andersa jest częścią Brytyjskiego Korpusu Ekspedycyjnego
1943 r. powstanie II Korpusu Polskich Sił Zbrojnych
maj 1943 – powstanie 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki
12‑13.10.1943 – pierwsza bitwa 1 DP pod Lenino.
1944 – przekształcenie polskich oddziałów w 1. Armię Wojska Polskiego, a następnie w Wojsko Polskie, na czele którego stanął gen. Michał Rola‑Żymierski. Razem z Armią Czerwoną WP doszło do Berlina.
PRACA DOMOWA
Poszukaj informacji, w jaki sposób został upamiętniony niedźwiedź Wojtek.
Zadania
Zaznacz zdania zawierające informacje prawdziwe.
| Prawda | Fałsz | |
| Armia Andersa powstała po wykryciu zbrodni katyńskiej. | □ | □ |
| Miejscem zbiórki Armii w ZSRS był Buzułuk. | □ | □ |
| Wobec wrogich działań ZSRS (m.in. brak żywności, broni) armia Andersa opuściła tereny ZSRS. | □ | □ |
| Szlak Armii prowadził przez Egipt, Włochy i Wielką Brytanię. | □ | □ |
| Żołnierze Armii Andersa zdobyli Berlin. | □ | □ |
| Żołnierze Armii Andersa zdobyli po krwawych walkach Monte Cassino. | □ | □ |
Ułóż w prawidłowej kolejności następujące wydarzenia dotyczące „szlaku bojowego” niedźwiedzia Wojtka.
- Szkocja
- Włochy
- Irak
- Egipt
- Palestyna
- Syria
Zaznacz wydarzenia związane ze szlakiem bojowym Wojska Polskiego pod dowództwem generała Berlinga.
- Bitwa o Monte Cassino
- Bitwa o Wał Pomorski
- Buzułuk punktem zbornym dla żołnierzy
- Sielce nad Oką punktem zbornym dla żołnierzy
- Przejście przez Iran, Irak, Palestynę
- Wyzwolenie Warszawy
- Bitwa o Bolonię
- Zdobycie Berlina
- Bitwa pod Lenino
Słowniczek
pierwsza bitwa 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki pod Lenino. Została okupiona olbrzymimi stratami polskimi.
zaatakowanie Polski przez Armię Czerwoną. ZSRS złamał wcześniejszy układ o nieagresji zawarty z Polską.
zdobycie Monte Cassino przez żołnierzy polskich II Korpusu gen. Andersa. Bitwa ta umożliwiła aliantom dalszy marsz przez Półwysep Apeniński. Polacy ponieśli ogromne straty. Symbolem tej bitwy stała się pieśń „Czerwone maki na Monte Cassino”.
podpisanie układ o przyjaźni i granicach przez Niemcy i ZSRS, na mocy którego dokonano podziału ziem polskich i ustalono przebieg granicy niemiecko- sowieckiej.
podpisanie układu Sikorski- Majski, na mocy którego powstała Armia Polska w ZSRS pod dowództwem gen. Andersa.
miejsce tworzenia Armii Polskiej gen. Andersa.
wojskowy i polityk. Uczestnik wojny polsko‑bolszewickiej. Ciężko ranny w kampanii wrześniowej, aresztowany przez NKWD. W sierpniu 1941 roku został zwolniony z więzienia na mocy układu Sikorski‑Majski. Generał Sikorski wyznaczył go do tworzenia armii polskiej w ZSRS. Wyprowadził armię polską na Bliski Wschód, zabierając razem z żołnierzami kobiety i dzieci. W lipcu 1943 roku objął dowództwo II Korpusu Polskiego, dowodząc m.in. w bitwie pod Monte Cassino. W lutym 1945 roku prezydent Raczkiewicz mianował go Naczelnym Wodzem Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Po wojnie był niekwestionowanym przywódcą polskiej emigracji politycznej.
w czasie I wojny światowej walczył w Legionach Polskich. W okresie międzywojennym był oficerem Wojska Polskiego. W październiku 1939 roku został aresztowany przez NKWD. Podjął współpracę z władzami sowieckimi. Po napaści III Rzeszy na ZSRS znalazł się w armii Andersa. Nie podporządkował się decyzji władz polskich o ewakuacji polskich oddziałów z ZSRS. Pozostał w ZSRS jako dezerter. Zaocznie skazany został na karę śmierci. Nawiązał kontakt z komunistami polskimi. W kwietniu 1943 roku Stalin wyznaczył go na dowódcę 1 polskiej Dywizji Piechoty im. T. Kościuszki. Od marca 1944 roku był dowódcą Armii Polskiej w ZSRS. Został jednak zdymisjonowany. W roku 1947 pozwolono mu powrócić do Polski. Nie pełnił już żadnych ważnych stanowisk wojskowych.
miejsce utworzenia 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki