Na fotografii ukazany został czołg‑zabawka w barwach wojskowych, moro. Zabawka znajduje się na płaskiej, jasnobeżowej powierzchni i wypełnia niemal cały kadr. Czołg jest ukazany prawym bokiem ujętym lekko z ukosa tak, że widoczna jest jedna taśma z dziewięcioma kółkami, na której czołg jedzie. Jego lufa, wychodząca z górnej, ruchomej części, skierowana jest w prawą stronę. Tło jest rozmyte.
Źródło: a. nn., domena publiczna.
Polecenie 1
Wymień przykłady zabaw, które mogą być niebezpieczne. Uzasadnij swój wybór.
RJPWjhZpl5gNw
(Uzupełnij).
Polecenie 2
Przeczytaj wiersz Ewy Lipskiej Takie czasy. Jaka sytuacja jest przedstawiona w wierszu? Odtwórzcie ją w parach.
R8MoM8SvR9p6i
(Uzupełnij).
Takie czasyEwa Lipska
Ewa LipskaTakie czasy
Idę podwórkiem. I nagle Podbiega do mnie sześcioletni chłopczyk W poziomkach policzków. W ręce trzyma drewniany pistolet. 'Pif! Paf!' strzela w moim kierunku. Potem chowa broń do kieszeni. 'Robota skończona' mówi i odchodzi.
Zawiadamiam rodzinę. Przyjaciół. Dzwonię na milicjęmilicjamilicję i zgłaszam swoją śmierć. Ale wszyscy rozkładają ręce: 'Takie to czasy' mówią.
unikatowy_nr_id_wpisu_01 Źródło: Ewa Lipska, Takie czasy, [w:] tejże, Utwory wybrane (1967-1986), Kraków 1986.
Ćwiczenie 1
Przedstaw historię opisaną w wierszu Ewy Lipskiej Takie czasy w formie trzech kadrów filmowych.
R1NZ3Alt3JK5f
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Pamiętaj, kadr jest to obraz widoczny w aparacie fotograficznym lub kamerze, czyli taki obraz, który zostanie utrwalony w formie zdjęcia. Przedstaw historię z wiersza w formie takich kadrów, które mogłyby stanowić ilustrację do niej, gdyby ktoś właśnie przechodził obok i robił zdjęcia.
Opis trzech przykładowych kadrów filmowych na podstawie wiersza Ewy Lipskiej:
I kadr – chłopiec celuje w kobietę lub mężczyznę drewnianym pistoletem, obok napis w dymku: 'pif - paf!';
II kadr – chłopiec chowa pistolet lub chłopiec odchodzi, obok niego w dymku napis: 'Robota skończona';
III kadr – naprzeciw kobiety lub mężczyzny stoi policjant, rozkłada ręce, napis w dymku: 'Takie to czasy'.
Ćwiczenie 1
Opisz w formie trzech zdań historię przedstawioną w wierszu Ewy Lipskiej.
RBVqiBG1FPPWL
(Uzupełnij).
Zwróć uwagę na wszystkie kolejne wydarzenia w utworze.
Podmiot liryczny w wierszu Ewy Lipskiej opowiada, że gdy szedł przez podwórko, podbiegł do niego sześcioletni chłopiec, który bawiąc się, celował w niego z pistoletu. Po wszystkim schował go do kieszeni, mówiąc: 'Robota skończona'. Podmiot liryczny dzwoni do przyjaciół, rodziny oraz na policję i zgłasza tam swoją śmierć.
Ćwiczenie 2
RCmsA8Q3xo8rY1
Zadanie interaktywne.
Zadanie interaktywne.
Rozpoznaj środki stylistyczne użyte w wierszu Lipskiej.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 3
Opisz, jak wygląda chłopczyk z wiersza Ewy Lipskiej Takie czasy. Odczytaj znaczenie metafory 'w poziomkach policzków'.
R1cu3A8ISoomk
(Uzupełnij).
Pamiętaj, metafora to połączenie wyrazów, które wspólnie tworzą nowy sens, niezgodny z ich podstawowymi znaczeniami.
Sześcioletni chłopiec przedstawiony w wierszu Ewy Lipskiej jest zdyszany biegiem oraz przejęty zabawą. Świadczy o tym metafora 'w poziomkach policzków', która może oznaczać wypieki na policzkach chłopca. Można ją również odnieść do niewinności dziecka.
Ćwiczenie 4
Wyjaśnij, o czym świadczy zachowanie sześciolatka w wierszu Ewy Lipskiej Takie czasy. Dlaczego tak się bawi?
Rg5HDq6qmjk9l
(Uzupełnij).
Zwróć uwagę na to, co może być źródłem zachowania chłopca.
Zachowanie sześcioletniego chłopca wskazuje na to, że ogląda filmy dla dorosłych, których bohaterowie używają broni palnej. Upodabnia się również do bohaterów gier komputerowych, którzy próbują zabić przeciwnika.
Ćwiczenie 5
Oceń postawę rodziców chłopca. Określ, czy interesują się oni tym, w co bawi się ich dziecko.
Zastanów się, czy rodzice zwracają uwagę na zachowanie chłopca.
Rodzice sześcioletniego chłopca powinni uważniej obserwować jego zachowanie i zabawy. Wybierać bajki i filmy, które może oglądać. Zwracać uwagę, aby nie było w nich przemocy. Uczyć zachowania wobec starszych i rówieśników. Z wiersza wynika, że rodzice nie zwracali na to uwagi.
Ćwiczenie 6
Wyjaśnij, na czym polega ironia w ostatniej strofie utworu Ewy Lipskiej Takie czasy.
R11rlkzI7298c
(Uzupełnij).
Pamiętaj, że ironia to drwina lub złośliwość, które zostały ukryte w wypowiedzi wyrażającej pozorną akceptację.
Ironia w ostatniej strofie utworu polega na tym, że podmiot liryczny tworzy scenę, w której sam zgłasza swoją 'śmierć'. Niestety nikt nie reaguje. Chce w ten sposób podkreślić, że tylko on widzi niestosowne zachowanie sześciolatka. Dorośli stwierdzają: 'takie czasy'. Nie protestują przeciw agresji, nie widzą nic złego w zachowaniu dziecka, nie zastanawiają się, dlaczego bawi się w taki sposób.
R1O6RqtIgTpdh
Ćwiczenie 7
Połącz związki wyrazowe z ich znaczeniem. zabijać czas Możliwe odpowiedzi: 1. Upływ czasu., 2. Coś z pewnością nastąpi, nawet jeśli trzeba na to dłużej poczekać., 3. Gdy jakaś czynność lub wydarzenie następuje za późno., 4. Być nowoczesnym., 5. Określenie zwykle używane dla wyrażenia negatywnej opinii i czyimś zachowaniu., 6. Wykonywanie jakiejś czynności z nudów, aby przyśpieszyć upływ czasu., 7. Czas, w którym następuje bardzo dużo pracy. rychło w czas Możliwe odpowiedzi: 1. Upływ czasu., 2. Coś z pewnością nastąpi, nawet jeśli trzeba na to dłużej poczekać., 3. Gdy jakaś czynność lub wydarzenie następuje za późno., 4. Być nowoczesnym., 5. Określenie zwykle używane dla wyrażenia negatywnej opinii i czyimś zachowaniu., 6. Wykonywanie jakiejś czynności z nudów, aby przyśpieszyć upływ czasu., 7. Czas, w którym następuje bardzo dużo pracy. takie czasy Możliwe odpowiedzi: 1. Upływ czasu., 2. Coś z pewnością nastąpi, nawet jeśli trzeba na to dłużej poczekać., 3. Gdy jakaś czynność lub wydarzenie następuje za późno., 4. Być nowoczesnym., 5. Określenie zwykle używane dla wyrażenia negatywnej opinii i czyimś zachowaniu., 6. Wykonywanie jakiejś czynności z nudów, aby przyśpieszyć upływ czasu., 7. Czas, w którym następuje bardzo dużo pracy. być kwestią czasu Możliwe odpowiedzi: 1. Upływ czasu., 2. Coś z pewnością nastąpi, nawet jeśli trzeba na to dłużej poczekać., 3. Gdy jakaś czynność lub wydarzenie następuje za późno., 4. Być nowoczesnym., 5. Określenie zwykle używane dla wyrażenia negatywnej opinii i czyimś zachowaniu., 6. Wykonywanie jakiejś czynności z nudów, aby przyśpieszyć upływ czasu., 7. Czas, w którym następuje bardzo dużo pracy. iść z duchem czasu Możliwe odpowiedzi: 1. Upływ czasu., 2. Coś z pewnością nastąpi, nawet jeśli trzeba na to dłużej poczekać., 3. Gdy jakaś czynność lub wydarzenie następuje za późno., 4. Być nowoczesnym., 5. Określenie zwykle używane dla wyrażenia negatywnej opinii i czyimś zachowaniu., 6. Wykonywanie jakiejś czynności z nudów, aby przyśpieszyć upływ czasu., 7. Czas, w którym następuje bardzo dużo pracy. gorący czas Możliwe odpowiedzi: 1. Upływ czasu., 2. Coś z pewnością nastąpi, nawet jeśli trzeba na to dłużej poczekać., 3. Gdy jakaś czynność lub wydarzenie następuje za późno., 4. Być nowoczesnym., 5. Określenie zwykle używane dla wyrażenia negatywnej opinii i czyimś zachowaniu., 6. Wykonywanie jakiejś czynności z nudów, aby przyśpieszyć upływ czasu., 7. Czas, w którym następuje bardzo dużo pracy. czas ucieka Możliwe odpowiedzi: 1. Upływ czasu., 2. Coś z pewnością nastąpi, nawet jeśli trzeba na to dłużej poczekać., 3. Gdy jakaś czynność lub wydarzenie następuje za późno., 4. Być nowoczesnym., 5. Określenie zwykle używane dla wyrażenia negatywnej opinii i czyimś zachowaniu., 6. Wykonywanie jakiejś czynności z nudów, aby przyśpieszyć upływ czasu., 7. Czas, w którym następuje bardzo dużo pracy.
Połącz związki wyrazowe z ich znaczeniem. zabijać czas Możliwe odpowiedzi: 1. Upływ czasu., 2. Coś z pewnością nastąpi, nawet jeśli trzeba na to dłużej poczekać., 3. Gdy jakaś czynność lub wydarzenie następuje za późno., 4. Być nowoczesnym., 5. Określenie zwykle używane dla wyrażenia negatywnej opinii i czyimś zachowaniu., 6. Wykonywanie jakiejś czynności z nudów, aby przyśpieszyć upływ czasu., 7. Czas, w którym następuje bardzo dużo pracy. rychło w czas Możliwe odpowiedzi: 1. Upływ czasu., 2. Coś z pewnością nastąpi, nawet jeśli trzeba na to dłużej poczekać., 3. Gdy jakaś czynność lub wydarzenie następuje za późno., 4. Być nowoczesnym., 5. Określenie zwykle używane dla wyrażenia negatywnej opinii i czyimś zachowaniu., 6. Wykonywanie jakiejś czynności z nudów, aby przyśpieszyć upływ czasu., 7. Czas, w którym następuje bardzo dużo pracy. takie czasy Możliwe odpowiedzi: 1. Upływ czasu., 2. Coś z pewnością nastąpi, nawet jeśli trzeba na to dłużej poczekać., 3. Gdy jakaś czynność lub wydarzenie następuje za późno., 4. Być nowoczesnym., 5. Określenie zwykle używane dla wyrażenia negatywnej opinii i czyimś zachowaniu., 6. Wykonywanie jakiejś czynności z nudów, aby przyśpieszyć upływ czasu., 7. Czas, w którym następuje bardzo dużo pracy. być kwestią czasu Możliwe odpowiedzi: 1. Upływ czasu., 2. Coś z pewnością nastąpi, nawet jeśli trzeba na to dłużej poczekać., 3. Gdy jakaś czynność lub wydarzenie następuje za późno., 4. Być nowoczesnym., 5. Określenie zwykle używane dla wyrażenia negatywnej opinii i czyimś zachowaniu., 6. Wykonywanie jakiejś czynności z nudów, aby przyśpieszyć upływ czasu., 7. Czas, w którym następuje bardzo dużo pracy. iść z duchem czasu Możliwe odpowiedzi: 1. Upływ czasu., 2. Coś z pewnością nastąpi, nawet jeśli trzeba na to dłużej poczekać., 3. Gdy jakaś czynność lub wydarzenie następuje za późno., 4. Być nowoczesnym., 5. Określenie zwykle używane dla wyrażenia negatywnej opinii i czyimś zachowaniu., 6. Wykonywanie jakiejś czynności z nudów, aby przyśpieszyć upływ czasu., 7. Czas, w którym następuje bardzo dużo pracy. gorący czas Możliwe odpowiedzi: 1. Upływ czasu., 2. Coś z pewnością nastąpi, nawet jeśli trzeba na to dłużej poczekać., 3. Gdy jakaś czynność lub wydarzenie następuje za późno., 4. Być nowoczesnym., 5. Określenie zwykle używane dla wyrażenia negatywnej opinii i czyimś zachowaniu., 6. Wykonywanie jakiejś czynności z nudów, aby przyśpieszyć upływ czasu., 7. Czas, w którym następuje bardzo dużo pracy. czas ucieka Możliwe odpowiedzi: 1. Upływ czasu., 2. Coś z pewnością nastąpi, nawet jeśli trzeba na to dłużej poczekać., 3. Gdy jakaś czynność lub wydarzenie następuje za późno., 4. Być nowoczesnym., 5. Określenie zwykle używane dla wyrażenia negatywnej opinii i czyimś zachowaniu., 6. Wykonywanie jakiejś czynności z nudów, aby przyśpieszyć upływ czasu., 7. Czas, w którym następuje bardzo dużo pracy.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R15mT1OU5S2lM
Ćwiczenie 8
Uzupełnij zdania poniższymi związkami wyrazowymi.
Uzupełnij zdania poniższymi związkami wyrazowymi.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
1
Ćwiczenie 9
Wyjaśnij, czego można dowiedzieć się z wiersza Ewy Lipskiej o tytułowych 'takich czasach'. Opisz je w kilku zdaniach.
uzupełnij treść
Zwróć uwagę na to, kiedy używamy związku wyrazowego: 'takie czasy'.
Na podstawie wiersza można scharakteryzować 'takie czasy'. Rodzice nie rozumieją, jak wielką rolę odgrywają w wychowaniu swoich dzieci. Bagatelizują ich niewłaściwe zachowania i nieodpowiednie zabawy. Pozwalają na oglądanie agresji, może sami też zachowują się agresywnie.
