Film animowany "Nowatorskie rozwiązania w wybranych dziełach sztuki". Film przedstawia obrazy prezentujące nowatorskie rozwiązania w wybranych dziełach sztuki. Andrea Mantegna, Martwy Chrystus, 1475 – 1478, Palazzo Brera, Milan, Włochy Andrea Mantegna uznawany jest za jednego z pierwszych artystów włoskich malujących w manierze nowoczesnej. Obrazem Martwy Chrystus zapoczątkował nowy styl. Polegał on na rzeźbiarskim modelunku formy, który podkreślało stosowanie zimnych, zgaszonych kolorów oraz kontrasty światła i cienia. Cechą stylu było też odwoływanie się do motywów i form sztuki antyku. Nowatorski jest również zastosowany w tym obrazie skrót perspektywiczny. Caravaggio, Wieczerza w Emaus, 1602, National Gallery, Londyn, Wielka Brytania Caravaggio w bardzo realistyczny sposób ukazywał postacie i ich zachowania w swoich obrazach, co było dalekie od ideału piękna wyznawanego przez humanistów renesansowych. Postacie naturalnej wielkości cechowała ekspresja. Nowością było kształtowanie bryły i detali za pomocą ostrego kontrastu świateł i cieni. Charakterystyczne było dla niego boczne oświetlenie w obrazie, przeważnie padające z lewej strony. W tym obrazie źródłem światła jest również twarz Chrystusa. Przełomowe było również traktowanie martwej natury przez Caravaggia, dla którego była ona również wartościowym tematem w malarstwie, co scena religijna. Obalał w ten sposób powszechnie przyjęte podziały i ustanowioną hierarchię tematów w malarstwie. Uznawany jest za pierwszego wielkiego artystę barokowego. Francisco Goya, Trzeci maja 1808 (albo Rozstrzelanie powstańców madryckich), 1814, Muzeum Prado, Madryt, Hiszpania Dotychczas wojna była ukazywana z wielkimi wydarzeniami i bohaterami w tle. Francisco Goya w swojej dynamicznej kompozycji przedstawił tragiczne, okrutne oblicze wojny. Był on pierwszym malarzem, który emocje wyrażał za pomocą ekspresji samych elementów formalnych, takich jak gwałtowność kontrastów, zwłaszcza czerni i bieli, zderzenia kierunków, kształt plamy, a nie tylko mimikę, rysy twarzy czy gestykulację. Kolor i światłocień są tutaj nośnikami emocji i dramatycznego nastroju. Istotna jest siła oddziaływania sceny na widza. Artysta wypracował swój własny styl, który charakteryzował się szybkimi pociągnięciami pędzla, przypominającymi szkic. W ten sposób odrzucił drobiazgowość i perfekcję rokoko. Uważany jest za jednego z prekursorów romantyzmu w malarstwie. Gustave Courbet, Kamieniarze, 1849, Galeria Nowych Mistrzów, Drezno, Niemcy Obraz ten powstał w okresie, w którym w malarstwie dominował akademizm, według którego sztuka powinna przedstawiać piękno, najczęściej czerpiąc motywy z mitologii lub kultury orientalnej. Będące całkowitym przeciwieństwem tych postulatów dzieło przedstawia dwóch ciężko pracujących mężczyzn przy kruszeniu kamieni. Artysta ukazał postacie w sposób realistyczny. Ubrania kamieniarzy są podarte, buty wysłużone, a praca wymaga dużo wysiłku. Mężczyźni są anonimowi, reprezentujący grupę społeczną oraz jej wypełnioną trudem i biedą codzienność. Obraz ten można uznać za wypowiedź polityczną, sprzeciwiającą się istniejącemu porządkowi, ukazującą bogatym mieszczanom ubogie życie robotników. Gustave Courbet uważany jest za jednego z ojców realizmu, cechującego się społeczną lub egzystencjalną refleksją. Claude Monet, Impresja, wschód słońca, 1872, Musée Marmottan Monet, Paryż, Francja W nawiązaniu do tytułu obrazu powstała nazwa nowego kierunku w sztuce – impresjonizmu. Dzieło Claude’a Moneta zawiera najistotniejsze cechy tego kierunku. Artysta pragnął uchwycić dany moment, jego ulotność, szczególnie uwzględniając grę świateł i kolorystykę. Praca malarska miała szkicowy charakter połączony z wiedzą na temat koloru i fizjologii widzenia. Monet wprowadził do malarstwa metodę dywizjonizmu. Polegała ona na kładzeniu plam barw podstawowych i pochodnych na płótnie w takim sąsiedztwie, aby w efekcie powstał pożądany kolor. Plamy barwne oglądane z odległości zlewały się w jedno. Artysta był też jednym z pierwszych, którzy konsekwentnie tworzyli swoje obrazy w plenerze, co było nowością, gdyż do tej pory artyści wykonywali w plenerze jedynie szkice. Impresjoniści porzucali dotychczasowy wyuczony sposób tworzenia, tematykę obrazów, którą były sceny religijne, mitologiczne i batalistyczne oraz technikę malowania. Skoncentrowali się na życiu codziennym, pięknie natury i ruchu. Paul Cézanne, Kosz jabłek, 1895, Instytut Sztuki w Chicago, Chicago, USA Paul Cézanne jest nazywany „ojcem współczesnego malarstwa”. Nowatorskie było przede wszystkim jego podejście do istoty malarstwa, którego zadaniem nie miało być odwzorowywanie rzeczywistości, lecz wizja artysty. Nie starał się on naśladować widzianego przedmiotu, ale pokazać jego istotę – barwę i bryłę. Przełomowe było również odrzucenie perspektywy linearnej. Artysta rozwijał nowatorską technikę budowy przestrzeni w obrazie. Starał się uzyskać jak najbardziej oryginalny punkt widzenia na daną rzecz, zjawisko czy miejsce. Obserwował i analizował przedmioty pod różnymi kątami i ukazywał te różne perspektywy w jednym obrazie. Charakterystyczna dla Cézanne’a była prostota form, silne ich uproszczenie. Koncepcja jego malarstwa zakładała, że naturę należy sprowadzać do trzech prostych brył geometrycznych – kuli, walca i stożka. Dążenie do geometryzacji form odróżniało go od impresjonistów. Stosował perspektywę malarską. Wrażenie głębi uzyskiwał przy pomocy barw i ich wzajemnego oddziaływania. Kształty przedmiotów, ich bryłę, konstruował kolorem, płaską plamą barwną. Pablo Picasso, Panny z Awinionu, 1907, Muzeum Sztuki Nowoczesnej (MoMA), Nowy Jork, USA Obraz Panny z Awinionu zapowiadał i przygotowywał nowy, najważniejszy kierunek w malarstwie nowoczesnym XX wieku – kubizm. Sylwetki kobiet są silnie uproszczone, zgeometryzowane, a ich twarze przypominają afrykańskie maski. Pablo Picasso rozbił bryłę na szereg pojedynczych elementów i ukazał ludzkie ciało jako wiele płaszczyzn widzianych z różnych stron równocześnie. Artysta zerwał z klasycznym kanonem piękna. W obrazie tym nie ma perspektywy, wszystkie elementy obrazu tworzą jedną całość. Środkiem wyrazu jest też wyraźny kontur. Obraz był szokujący dla ówczesnych artystów. Reprezentował najmocniejsze, nieznane dotąd zerwanie z tradycją, wystąpienie przeciw konwencjom. Ta rewolucja dotyczyła również tematyki dzieła, które przedstawiało prostytutki z ulicy Awinion w prowokacyjny, uwodzicielski sposób. Pablo Picasso, Martwa natura z wyplatanym krzesłem, 1912 Kubiści jako pierwsi zastosowali kolaż – technikę plastyczną polegającą na formowaniu kompozycji z różnych materiałów i tworzyw, naklejaniu ich na płótno lub papier i łączenie z tradycyjnymi technikami plastycznymi. Przełomowość tego zabiegu polegała na włączeniu elementów przemysłowo produkowanych przedmiotów, „niskiej” kultury konsumpcyjnej do sztuk pięknych, kultury „wysokiej”. Zakwestionowali oni w ten sposób elitaryzm świata artystycznego, który do tej pory oddzielał codzienne doświadczenia od refleksyjnego świata kreacji artystycznej. Wassily Kandinsky, bez tytułu (Pierwsza abstrakcja), 1910, Georges Pompidou Centre, Paryż, Francja Wassily Kandinsky uważany jest za ojca abstrakcjonizmu niegeometrycznego, a jego akwarela z 1910 r. jest pierwszym tego typu obrazem w Europie. Obraz jest zbudowany na zasadzie kompozycji dynamicznej. Cechuje go pogodna kolorystyka i swobodny układ linii krzywych i plam barwnych. Kandinsky całkowicie odchodzi od przedmiotowości. Zdaniem artysty, aby wkroczyć w świat abstrakcji, artysta musi wyzbyć się tego, co zewnętrzne i kierować się uczuciem. Obrazy abstrakcyjne odzwierciedlają emocje, stan duszy – świat wewnętrzny artysty. Marcel Duchamp, Fontanna, 1917, Tate Modern, Londyn, Wielka Brytania Ready mades (z ang. „przedmioty gotowe”) to termin wymyślony przez Marcela Duchampa na określenie przedmiotów fabrycznych, które artysta wskazał, wybrał spośród innych i w ten sposób podniósł je do rangi dzieła sztuki. Były to przedmioty możliwie najbardziej neutralne. „Fontanna” to porcelanowy pisuar podpisany nazwiskiem producenta.Ready mades (z ang. „przedmioty gotowe”) to termin wymyślony przez Marcela Duchampa na określenie przedmiotów fabrycznych, które artysta wskazał, wybrał spośród innych i w ten sposób podniósł je do rangi dzieła sztuki. Były to przedmioty możliwie najbardziej neutralne. „Fontanna” to porcelanowy pisuar podpisany nazwiskiem producenta. Po takim akcie twórczym, dziełem sztuki może zostać właściwie wszystko. Artysta przeciwstawiał się dominującym w sztuce wartościom, wystawiał je na pośmiewisko, kwestionował tradycyjne pojęcie artysty. Dla niego akt twórczy opierał się na refleksji. Swoją postawę Duchamp zapowiadał rewolucyjny ruch o nazwie dadaizm.