I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:
1) wykazuje się znajomością dziedzin sztuk plastycznych: malarstwa, rzeźby, grafiki, architektury (łącznie z architekturą wnętrz), rysunku, scenografii, sztuki użytkowej dawnej i współczesnej (w tym rzemiosła artystycznego); rozumie funkcje tych dziedzin i charakteryzuje ich język; rozróżnia sposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin; zna współczesne formy wypowiedzi artystycznej, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom, jak: happening, performance, asamblaż; sztuka nowych mediów;
4) charakteryzuje i rozróżnia sposoby uzyskania iluzji przestrzeni w kompozycjach płaskich; rozpoznaje rodzaje perspektyw (w tym m.in.: rzędowa, kulisowa, aksonometryczna, barwna, powietrzna, zbieżna); rozpoznaje i świadomie stosuje światłocień, jako sposób uzyskania iluzji przestrzeni; podejmuje działania kreatywne z wyobraźni i z natury, skoncentrowane wokół problematyki iluzji przestrzeni;
6) rozróżnia gatunki i tematykę dzieł w sztukach plastycznych (portret, autoportret, pejzaż, martwa natura, sceny: rodzajowa, religijna, mitologiczna, historyczna i batalistyczna); niektóre z tych gatunków odnajduje w grafice i w rzeźbie; w rysunku rozpoznaje studium z natury, karykaturę, komiks, rozumie, czym jest w sztuce abstrakcja i fantastyka; podejmuje działania z wyobraźni i z natury w zakresie utrwalania i świadomości gatunków i tematów w sztuce, stosuje w tym zakresie różnorodne formy wypowiedzi (szkice rysunkowe, fotografie zaaranżowanych scen i motywów, fotomontaż).
md561b6f25b6f8033_0000000000035
Nauczysz się
rozróżniać określone dyscypliny w sztukach plastycznych, fotografice, filmie i przekazach medialnych (telewizja, Internet);
grupować gatunki i tematykę dzieł w sztukach plastycznych;
rozpoznawać wybrane prace z dorobku innych narodów oraz opisywać ich funkcje i cechy;
zapoznawać się z twórczością polskich artystów współczesnych.
md561b6f25b6f8033_0000000000066
Nowe media. Sztuka multimedialna
Sztuki plastyczne początkowo obejmowały tradycyjne dziedziny twórczości: malarstwoMalarstwomalarstwo, rysunekRysunekrysunek, rzeźbaRzeźbarzeźba, ceramikaCeramikaceramika, grafikaGrafikagrafika. Korzystając ze słownika przypomnij sobie, czym charakteryzują się te dziedziny i rozwiąż ćwiczenie interaktywne.
classicmobile
Ćwiczenie 1
R12N4lQkNg7mL1
static
Ćwiczenie 1
Przyjrzyj się reprodukcjom, a następnie dopasuj nazwę techniki, za pomocą której dzieło zostało wykonane.
Odpowiedzi: A - grafika (linoryt) B - ceramika C - malarstwo D - rzeźba E - rysunek
1‑A 2‑B 3‑D 4‑E 5‑C
Zobacz także
Inna wersja zadania
RIE7OCTz925uumd561b6f25b6f8033_00000000000121
Wraz z upływem czasu i rozwojem technologicznym, sztuki plastyczne wzbogaciły się o nowe media – świeże środki wyrazu artystycznego. Pojawiły się między innymi takie dziedziny, jak: wideo‑art, animacja komputerowa, 3D mapping, instalacja artystyczna, performans, o których dowiesz się w dalszej części tego e‑materiału. Nie zastąpiły one dawnych, tradycyjnych dziedzin sztuk plastycznych, ale wzbogaciły je. Dlatego wszystkie dziedziny twórczości artystycznej, które odbierane są poprzez wzrok, zarówno tradycyjne, jak i nowe, nazywamy sztukami wizualnymi.
Obecnie artyści często łączą różne dziedziny sztuki, tworząc sztukę multimedialną. Termin multimedia pochodzi od słów multus (liczne) i medius (pośrednik). Sztuka multimedialna służy zatem przekazywaniu pewnej idei artystycznej za pomocą wielu „pośredników”, którymi są różne dziedziny artystyczne.
Początków sztuki multimedialnej możemy doszukać się w 1876 roku, kiedy niemiecki kompozytor, Ryszard Wagner, stworzył czteroczęściowy dramat muzyczny „Pierścień Nibelunga”. Było to pierwsze w historii połączenie w jednej pracy wielu mediów, które działały jednocześnie na różne zmysły odbiorcy. Autor opracował wszystkie elementy dramatu: tekst, muzykę instrumentalną, wokal, choreografię, scenografię, oświetlenie oraz przestrzeń wnętrza opery. Każdy z tych elementów to bodziec, który miał działać na inny zmysł odbiorcy. Wszystkie elementy miały się uzupełniać i wzmacniać, tak by widz przeżywał dzieło wszystkimi zmysłami, całym sobą.
Niżej zamieszczona fotografia została wykonana w 1889 roku i przedstawia jednego z bohaterów opery – Wotana, władcę bogów. Kliknij w ilustrację i wysłuchaj krótkiego lejtmotywuLejtmotywlejtmotywu.
RvW8L72rp4bre1
Po raz pierwszy terminu multimedia użyto w 1966 roku na określenie wystąpienia artysty Andy Warhola Exploding Plastik Invitable. Był to koncert zespołu rockowego, podczas którego na muzykach wyświetlane były cztery filmy autorstwa Warhola. Muzyce i filmom towarzyszyły także eksperymenty świetlne, taniec, działania parateatralne oraz wywiady na żywo wśród widowni. Tego typu działania, czyli łączenie koncertów z projekcją wideo czy tańcem, nie są dziś niczym nadzwyczajnym, jednak wtedy było to zupełnie nowe zjawisko, budzące wiele emocji wśród odbiorców.
md561b6f25b6f8033_0000000000012
md561b6f25b6f8033_0000000000012
Przyjrzyj się reprodukcjom, a następnie dopasuj nazwę techniki, za pomocą której dzieło zostało wykonane.
Odpowiedzi: A - ceramika B - rysunek C - malarstwo D - rzeźba E - grafika (linoryt)
Rozwiązanie: 1‑E 2‑A 3‑D 4‑B 5‑C
md561b6f25b6f8033_0000000000101
Andy Warhol
Andy Warhol znany jest jako główny reprezentant nurtu w sztuce zwanego pop‑artemPop‑artpop‑artem. W swojej twórczości nawiązywał do konsumpcjonizmuKonsumpcjonizmkonsumpcjonizmu życia codziennego, gwiazd popkultury. Cechą twórczości Warhola było powielanie elementów i charakterystyczna, kontrastowa kolorystyka.
R1cs1Ag9RcaXt1
Więcej na temat pop‑artu możesz dowiedzieć się z e‑materiału „Pop‑art. Tworzę portret w stylu popartowskim. O, to nie takie trudne!”
Multimedia to połączenie kilku form przekazu artystycznego, np. dźwięku, obrazu, wideo, tekstu, animacji. Często artyści łączą tradycyjne dziedziny twórczości plastycznej z nowym np. rzeźbę z video. Korzystają także z innych gałęzi sztuki, takich jak taniec, teatr, muzyka, poezja. Sztuka multimedialna dąży do zacierania granic pomiędzy poszczególnymi obrębami sztuki. Wszystkie elementy użyte w dziele muszą być uzasadnione i przyczynić się do osiągnięcia wspólnego efektu. Ważne, by odbiorca postrzegał je jako całość, jako jedno dzieło.
W obszarze sztuki multimedialnej spotkać można dzieła z gatunku wideo‑art (sztuki wideo). To rodzaj sztuki wykorzystujący technikę wideo jako narzędzie (medium) do przekazania myśli artystycznej. Wideo może rejestrować jakieś działanie artysty lub tworzyć nową rzeczywistość, świeże obrazy, które nie powstałyby przy użyciu innych mediów.
Obejrzyj fragment wideo Maszyna śmierci autorstwa Piotra Zaporowicza.
RWZsRz6faMe5s
W dziele Piotra Zaporowicza, Maszyna śmierci, autor wykorzystał motyw zaczerpnięty z obrazu znanego artysty – Giorgia de Chirico. Kliknij kadr z wideo‑artu, aby dowiedzieć się więcej o inspiracji artysty.
R7r55ODpsEOG91
Zapoznaj się z fragmentem innego wideo‑artu Piotra Zaporowicza – Miłość i rozwiąż zadanie.
R1KZ1SfUCnMDL
classicmobile
Ćwiczenie 2
R1eI2KMZaDphp1
static
Ćwiczenie 2
W wideo‑arcie „Miłość” autor wykorzystuje motyw sądu ostatecznego zaczerpnięty ze znanego dzieła. Przyjrzyj się niżej umieszczonym fragmentom trzech dzieł pod tym samym tytułem – Sąd ostateczny . Zaznacz ten, który był inspiracją do stworzenia współczesnego wideo‑artu.
R1YIl3d0QKgKF1
C
md561b6f25b6f8033_0000000000013
md561b6f25b6f8033_0000000000013
Film
md561b6f25b6f8033_0000000000014
md561b6f25b6f8033_0000000000014
1 > 2Przyjrzyj się reprodukcjom portretów. Do każdego z nich dopasuj jedno z dwóch określeń: portret monochromatyczny/ portret wielobarwny.
md561b6f25b6f8033_0000000000123
Found footage
Łączenie fragmentów cudzych dzieł z utworami własnymi artysty oraz ich cyfrowa transformacja, określane są w sztuce terminem found footage. Wytworami innych autorów mogą być obrazy, fotografie, nagrania video (np. fragmenty filmów, programów telewizyjnych czy nagrań archiwalnych), przetwarzane w nowe dzieło, będące nośnikiem świeżych treści i jakości wizualnych.
Obejrzyj dwa fragmenty wideo‑artów Piotra Zaporowicza – Praca i Wolność, a następnie rozwiąż ćwiczenie interaktywne .
R1ShevgWwr6Ah
Ry5uxwvANtpbt
classicmobile
Ćwiczenie 3
RSbHBQnJkfSMk1
static
Ćwiczenie 3
Wskaż realizację, która jest wideo‑artem found footage.
A - Piotr Zaporowicz, Praca , 2014, wideo‑art B - Piotr Zaporowicz, Wolność , 2014, wideo‑art
A
md561b6f25b6f8033_0000000000015
md561b6f25b6f8033_0000000000015
Film
md561b6f25b6f8033_0000000000016
md561b6f25b6f8033_0000000000016
Film
md561b6f25b6f8033_0000000000141
Animacja komputerowa
Kolejną dziedziną sztuki w zakresie nowych mediów jest animacja komputerowa. Jest to sztuka animowania (poruszania) nieruchomych obiektów. Animowanie odbywa się przy pomocy programu komputerowego. Początkowo animacje były mało precyzyjne, obejmowały tylko proste ruchy i nie posiadały dźwięku. Obecnie animacja obiektów odbywa się na wielu płaszczyznach – 2D (animacja dwuwymiarowa – płaska) i 3D (animacja trójwymiarowa).
Przyjrzyj się kadrowi animacji Just Got Paid Tomasza Wlaźlaka, a następnie obejrzyj fragment filmu animowanego.
R42QPFsokrCqB1
RaQcMlK6NciQG
Z wideo‑artem oraz animacją komputerową bezpośrednio związany jest wideo‑mapping, określany także jako 3D mapping. Jest to technika polegająca na nałożeniu na obiekt (zazwyczaj budynek) innego obrazu za pomocą nowych technologii – głównie projektora. Obraz (animacja, wideo, wideo‑art) jest ściśle dopasowany do elementu, na którym zostaje wyświetlony. Projekcja zsynchronizowana jest z dźwiękiem, który podkreśla elementy wizualne. W ten sposób powstają nowe jakości wizualne, mające na celu stworzenie iluzji ożywienia i przedstawienia oryginalnego, żywego obrazu.
Najbardziej popularną formą wideo‑mappingu są projekcje na budynkach w przestrzeni miejskiej. Przykładem mogą być prace Tomasza Wlaźlaka. Zapoznaj się z poniższym zdjęciem oraz fragmentem filmu, dokumentującymi wykorzystanie techniki 3D mappingu podczas festiwalu w Koninie.
Rvw1UBA3ycpYJ1
Zobacz także
Obejrzyj dzieło autorstwa Tomasza Wlaźlaka Pirania, które wyszukasz w internecie.
md561b6f25b6f8033_0000000000017
md561b6f25b6f8033_0000000000017
Film
md561b6f25b6f8033_0000000000239
Instalacja artystyczna
Przykładem sztuki multimedialnej jest instalacja artystyczna, kompozycja artystyczna umiejscowiona w konkretnej przestrzeni (w naturze, galerii, w miejscu publicznym itp.). Zazwyczaj składa się z wielu elementów, które są ze sobą ściśle powiązane.
Instalacje często bywają interaktywne, czyli podatne na działanie widza. Mogą reagować w określony sposób na bodźce – ruch, dźwięk, dotyk, światło, temperaturę (dotykając dzieła widz może uruchomić konkretny dźwięk). Inną formą interaktywności jest sytuacja, gdy odbiorca bezpośrednio kształtuje formę dzieła. Praca powstaje lub przeobraża się pod wpływem działania odbiorcy. W ten sposób obserwator staje się współautorem.
Zapoznaj się z ilustracjami interaktywnymi 3 i 4. Po kliknięciu zdjęć poznasz myśl przewodnią prezentowanej instalacji.
R1XSKq7R4s1jX1
Kolejnym przykładem instalacji artystycznej jest praca Katarzyny Łyszkowskiej Południca. Dzieło odwołuje się do dawnej legendy o zjawie pojawiającej się w południe na polach zbóż. Według wierzeń, była to postać młodej kobiety trzymającej w ręku sierp, a na plecach niosącej worek, do którego porywała niemowlęta. Jest to wideo‑instalacja składająca się z filmu wideo, animacji poklatkowejAnimacja poklatkowaanimacji poklatkowej, świetlnego obiektu LEDLEDLED oraz kołyski ze szklanym dnem.
RsoC8AG410g1c1
RzS5vfIETsBl41
classicmobile
Ćwiczenie 4
R13Tks5EsioMr1
static
Ćwiczenie 4
Zaznacz, która z prezentowanych prac Katarzyny Łyszkowskiej ma interaktywny charakter.
R1aoWawhAep891
A
Instalacje artystyczne tworzy także Dorota Chilińska.
Serce to instalacja, której głównym elementem jest silikonowy obiekt w kształcie wielkiego serca z silnikiem, zanurzony w cieczy niedużego akwarium. Silnik wewnątrz obiektu symuluje ruch bijącego serca. Artystka pokazała, jak delikatna materia ulega naturalnej destrukcji. Serce zestawione zostało z plątaniną rurek i kabli, co nawiązuje do wizji przyszłości i końca świata.
R1THTqfHtczNn1
R1SjA0uQnUoDn1
Kolejną instalacją artystki jest Tower of Babel. Zapoznaj się z ilustracją interaktywną – klikając interaktywne punkty, poznasz opis dzieła.
R15uqSKsIIh801
Dziełem Doroty Chilińskiej o interaktywnym charakterze jest „Obecność”. To instalacja wideo, w której widz może kreować wyświetlany na projektorze obraz towarzyszący komunikatom dźwiękowym. Gdy w zasięgu kamery znajdzie się postać, staje się ona elementem instalacji. Widz obserwuje pochwycony przez kamerę obraz, który zostaje wyświetlony na bardzo dużym ekranie z efektami głębi i echa, rozbijającymi jego sylwetkę, spowalniającymi ruchy i tworzącymi dziwną perspektywę. Każda z osób pojawiających się w obszarze pracy wprowadza swoją obecnością zaburzenie obrazu. Kiedy w polu instalacji nikt się nie znajduje, obraz wideo zamienia się w monotonne migotanie.
RxOM6es2scV8t
Przykładami instalacji są także prace Tomasza Wlaźlaka: Pies i Tkanka.
Pies to mobilny obiekt multimedialny w formie geometrycznego psa, prezentowany w przestrzeni publicznej dworca PKP. Został „wyprowadzony” poza mury galerii i ulokowany na łańcuszku przy jednej z ławek w dworcowej poczekalni. Zapoznaj się z opisem dzieła, klikając poszczególne ilustracje interaktywne.
R1FowZEWepxeP1
R1IOaGfjMy5Hb1
R10wVs6ZyKc4K1
Tkanka to instalacja składająca się z dwóch części: animacji komputerowej, wykonanej w 8‑bitowej stylistyce, wyświetlanej na niewielkim monitorze, oraz ręcznie wykonanego dywanu, na którym monitor został umieszczony. Tytułowa tkanka odnosi się do specyfiki wykonywanych elementów: dywan utkany został z fragmentów materiałów, natomiast animacja składa się z kolorowych kwadratów‑pikseli. Animacja przedstawia życie mieszkańców jednego budynku mieszkalnego, tzw. tkanki miejskiej. Wzór umieszczony na dywanie przestawia zmultiplikowany obraz z animacji – można na nim odnaleźć konkretne sceny animacji. Dywan jest przestrzenią, na której widz może się rozgościć, by oglądać animację, oraz dotykać go i odszukiwać fragmenty animacji.
Obejrzyj fragment animacji Tkanka i rozwiąż ćwiczenia interaktywne.
RmDV2RyL5lmES
classicmobile
Ćwiczenie 5
RrwOW4xJxJhZ31
static
Ćwiczenie 5
Zaznacz, jakie zmysły widza są angażowane podczas obcowania z pracą Tkanka Tomasza Wlaźlaka.
RiQ4pzIguoTlX1
A - słuch, wzrok B - wzrok, dotyk, słuch C - wzrok, węch, dotyk D - wzrok, dotyk
B
classicmobile
Ćwiczenie 6
RhP9cGiflAG4P1
static
Ćwiczenie 6
Obejrzyj jeszcze raz animację Tkanka , odszukając dwa wskazane niżej kadry. Następnie wybierz prawda/fałsz. Ile dzieci w domu czeka na pana z siatką?
R17Rrfe53iTE01
A - 2 B - 3 C - 4 D - pan nie ma dzieci
A - fałsz
B - fałsz
C - prawda
D - fałsz
classicmobile
Ćwiczenie 7
RyC9DkXOEm6yn1
static
Ćwiczenie 7
Obejrzyj ponownie animację Tkanka , odszukając dwa wskazane niżej kadry. W jakim celu mężczyzna wjechał windą do budynku?
RoUdzF191BXn11
A - wraca do domu po pracy B - wybiera się na randkę z dziewczyną C - wraca ze spaceru z psem
B
md561b6f25b6f8033_0000000000018
md561b6f25b6f8033_0000000000018
Film
md561b6f25b6f8033_0000000000019
md561b6f25b6f8033_0000000000019
Film
md561b6f25b6f8033_0000000000264
Performans
Do nowych środków wyrazu artystycznego zaliczany jest również performans (performance). To bezpośrednie wystąpienie artysty, który podejmuje wykreowane przez siebie działanie o charakterze teatralnym. Nie jest ważny materialny produkt sztuki – namacalne dzieło (np. obraz), a samo działanie artysty i jego konfrontacja z widzem. Performans może być prezentowany na żywo lub rejestrowany za pomocą wideo. Często artyści (performerzy) do swoich akcji angażują widzów.
Głód uwagi to rodzaj performansu do kamery. Główna postać, trochę jak małe dziecko, próbuje skupić na sobie uwagę widza. Robi głupie miny, przykleja się do szyby, a kiedy nie znajduje uwagi – macha, zniechęca się i złości. Tablet wyświetlający wideo został celowo zabezpieczony grubą szybą ochronną, nawiązując w ten sposób do cennych prac muzealnych, zabezpieczanych właśnie w taki sposób.
RGTsRKCf74JQL1
Radqvycl39jW31
Zapoznaj się z opisem i zdjęciem dzieła Doroty Chilińskiej Otchłań, a następnie rozwiąż ćwiczenie interaktywne
Na lustrze wypełnionym wodą artystka wyświetla obraz wideo przedstawiający człowieka w pozycji embrionalnej, nawiązującej do chwili narodzin. Obraz obserwowany przez taflę wody jest zmiękczony i tajemniczy. Widz może zanurzyć rękę w wodzie i zmącić widok na powierzchni, zniekształcając obraz.
RIwdCqstLVoT21
classicmobile
Ćwiczenie 8
RUZHtVUNxhlpL1
static
Ćwiczenie 8
Zaznacz, do której dziedziny nowych mediów można zaliczyć Otchłań .
RrEwbRSyGMNVr1
A - animacja komputerowa B - 3D mapping C - instalacja artystyczna
C
md561b6f25b6f8033_0000000000300
Słownik pojęć
8‑bitowy
8‑bitowy
nazwa określająca wielkość porcji informacji przetwarzanych przez komputer. Najnowsze komputery operują na 64‑bitowych danych operacyjnych, procesory 8‑bitowe były stosowane na przełomie lat 70. i 80. XX w.
Animacja poklatkowa
Animacja poklatkowa
animacja stworzona na podstawie zdjęć lub rysunków zwanych klatkami. Na każdej z klatek przedstawiony obraz jest nieznacznie przekształcony. Pokaz klatek w odpowiedniej kolejności i z określoną szybkością sprawia, że spostrzegamy obraz ruchomy, animację.
Ceramika
Ceramika
dziedzina sztuki użytkowej, w ramach której powstają wyroby z naturalnych glin oraz ich mieszanin z dodatkami substancji mineralnych i organicznych. Przedmioty ceramiczne uzyskiwane są w procesie, na który składają się: formowanie, suszenie, wypalanie, opcjonalnie szkliwienie i zdobienie.
Grafika
Grafika
dziedzina sztuk plastycznych, której istotą jest powielanie na dowolnym podłożu odbitek z uprzednio przygotowanej matrycy, np. drewnianego klocka, płyty metalowej, linoleum.
Konsumpcjonizm
Konsumpcjonizm
postawa życiowa, która zakłada osiągnięcie szczęścia przez nabywanie wielu rzeczy czy korzystania z wielu usług; konsumpcja, a więc możliwość nabycia towarów, staje się wyznacznikiem jakości życia.
LED
LED
dioda emitująca światło.
Lejtmotyw
Lejtmotyw
przewijający się w utworze i istotny dla jego treści motyw – element treści, stylu lub kompozycji dzieła; termin zastosowany po raz pierwszy przez Ryszarda Wagnera.
Malarstwo
Malarstwo
dziedzina sztuk plastycznych, której wytworem jest obraz – najczęściej dwuwymiarowe dzieło o różnym podłożu, powstałe dzięki posługiwaniu się przez artystę liniami i barwą, a niekiedy tylko plamą barwną.
Pop‑art
Pop‑art
kierunek w sztuce współczesnej zapoczątkowany w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych w latach 50. XX w. Twórcy pop‑artu zafascynowani byli rzeczywistością wielkomiejską, stąd, czerpiąc inspiracje z reklamy i kultury masowej, odnosili swoje dzieła do przedmiotów codziennego użytku. Niejednokrotnie ich prace były pełnymi dystansu i ironii komentarzami do kultury masowej, konsumpcjonizmu i ówczesnego społeczeństwa.
Rysunek
Rysunek
dziedzina sztuk plastycznych, której istotą jest tworzenie na płaszczyźnie kompozycji linii; rysunek powstaje przy użyciu odpowiednich narzędzi rysunkowych, do których najczęściej należą: ołówek, węgiel, kreda, tusz, kredka.
Rzeźba
Rzeźba
dziedzina sztuk plastycznych, w ramach której powstają trójwymiarowe kompozycje, zazwyczaj pozbawione funkcji użytkowych. Podstawowe materiały stosowane w rzeźbie to: kamień, drewno, metale, glina, gips, beton, kamienie szlachetne – każdy z nich jest obrabiany inną techniką rzeźbiarską.